ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΙΙ (ADVANCED MACROECONOMICS) ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Ακαδηµαϊκό Έτος: 2010-2011 Εξάµηνο: 8 ο Τύπος µαθήµατος: Επιλογής Συναντήσεις: Τρίτη: 08.15-10.00 (339) Διδάσκων: Κλαίρη Οικονοµίδου : (+30) 210 4142294 (Επίκουρη Καθηγήτρια) economidou@unipi.gr 526 (αριθµός γραφείου) Δευτέρα: 12.00-13.00 (ώρες γραφείου) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Το µάθηµα, Μακροοικονοµική ΙΙΙ χτίζει πάνω στην Μάκρο Ι (3 ο εξάµηνο) και ΙΙ (4 ο εξάµηνο), τα θέµατα των οποίων αποτελούν τον πυρήνα της βασικής µακροοικονοµικής θεωρίας, και συµπληρώνει τη «Μακρο-τριλογία» στο Οικονοµικό Τµήµα του Παν/µιου Πειραιώς. Το επίπεδο της Μάκρο ΙΙΙ κινέιται µεταξύ προπτυχιακού και µεταπτυχιακού επιπέδου και βασικός στόχος της είναι το σταδιακό και οµαλό πέρασµα των φοιτητών από το πρώτο στο δεύτερο. Η θεµατολογία της Μάκρο ΙΙΙ περιλαµβάνει το ρόλο των προσδοκιών, την επέκταση απο κλειστή σε ανοικτή οικονοµία, και µακροοικονοµικές παθολογίες (κρίσεις, υψηλό χρέος, υψυλός πληθωρισµός). Η πρώτη επέκταση του πυρήνα είναι η εισαγωγή των προσδοκιών στη 1
µακροοικονοµική ανάλυση. Πολλές οικονοµικές αποφάσεις εξαρτώνται όχι µόνο από τι συµβαίνει σήµερα, αλλά και από προσδοκίες για το τι θα συµβεί στο µέλλον. Για παράδειγµα, γιατί θα έπρεπε µια αύξηση στις πωλήσεις σήµερα, εάν δε συνοδεύεται από προσδοκίες για συνεχόµενες υψηλότερες πωλήσεις στο µέλλον, να ωθήσει µια επιχείρηση να αλλάξει τα επενδυτικά της πλάνα; Μέχρι τώρα (Μακρο Ι & ΙΙ) δε δώθηκε συστηµατική προσοχή στο ρόλο των προσδοκιών στις αγορές αγαθών και στις χρηµατοοικονοµικές αγορές. Οι προσδοκίες αγνοηθήκανε στη δόµηση τόσο του υποδείγµατος IS-LM όσο και της συνιστώσας συνολικής ζήτησης του υποδείγµατος AS-AD. Στη Μακρο ΙΙΙ, εστιάζουµε στο ρολο των προσδοκιών στην κατανάλωση, στις επενδυτικές αποφάσεις και στις διακυµανσεις παραγωγής. Το κλασικό µοντέλο IS-LM τροποποιείται για να αντανακλα την επίπτωση των προσδοκιών. Οι επιπτωσεις της νοµισµατικής και δηµοσιονοµικής πολιτικής στην παραγωγή µε βάση το αναθεωρηµένο µοντέλο IS-LM επανεξετάζοντε. Η δεύτερη κυριότερη επέκταση του πυρήνα είναι η ανοικτή οικονοµία - οι συνέπειες του ανοίγµατος στις αγορές αγαθών και στις αγορές χρήµατος. Το άνοιγµα στις αγορές αγαθών επιτρέπει την επιλογή µεταξύ εγχώριών και ξένων αγαθών. Σηµαντικός καθοριστικός παράγοντας της απόφασης µεταξύ των δύο αυτών επιλογών είναι η πραγρατική τιµή συναλλάγµατος. Επιπλέον, το άνοιγµα στις αγορές χρήµατος επιτρέπει την επιλογή µεταξύ εγχώριών και ξένων περιουσιακών στοιχείων. Αυτό επιβάλει µια στενή σχέση µεταξύ της τιµής συναλλάγµατος, τόσο της τρέχουσας όσο και της ανερχόµενης, και των εγχώριων και ξένων επιτοκίων µια σχέση γνώστη ως συνθήκη ισοτιµίας επιτοκίων. Στη συνέχεια θα ασχοληθούµε µε σταθερές και µεταβαλόµενες ισοτιµίες, υποτίµιση και ανατίµιση και τις επιδράσεις της οικονοµικής πολιτικής τόσο στην παραγωγή όσο και στο εµπορικό ισοζύγιο. Εργαλείο στην ανάλυση των παραπάνω είναι το υπόδειγµα Mundell Fleming, το οποίο αναπαριστά τη σχέση µεταξύ ονοµαστικής συναλλαγµατικής ισοτιµίας και παραγωγής (σε αντίθεση µε το υπόδειγµα IS-LM που αναπαριστά τη σχέση µεταξύ επιτοκίου και παραγωγής). Η τελευταία επέκταση αναλύει µακροοικονοµικές παθολογίες, όπως οικονοµικές κρίσεις και υφέσεις, υψηλός πληθωρισµός, δηµοσιονοµικά ελλείµατα και χρέος. Τέλος, θα γίνει µια ανασκόπιση όσον αφορά το σχεδιασµό και εφαρµογή της δηµοσιονοµικής και νοµισµατικής πολιτικής ΣΤΟΧΟΙ Με τη συµπλήρωση των διαλέξεων στη Μακροοικονοµική Ι στο τέλος του εξαµήνου, οι φοιτητές θα πρέπει να είναι ικανοί να: 2
1. αναλύουν τις σχέσεις µεταξύ µακροοικονοµικών µεταβλητών και τους µηχανισµούς σε πιο σύνθετα µακροοικονοµικά περιβάλλοντα. 2. να αναλύουν τη σκέψη τους χρησιµοποιώντας πιο ενησχηµένα µακροοικονοµικά υποδείγµατα και µαθηµατική τεκµηρίωση. 3. να εκτιµούν µακροοικονοµετρικά υποδείγµατα µε τη χρήση σύγχρονων στατιστικών πακέτων. ΠΡΟ-ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ Καλή µαθηµατική γνώση, γνώση οικοµετρίας και µακροοικονοµικής ανάλυσης (Μάκρο Ι & ΙΙ). ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ Διδασκαλία: Το µάθηµα της Μακροοικονοµικής ΙΙΙ λαµβάνει χώρα µία φορά την εβδοµάδα (από ένα δίωρο). Εξετάσεις: Αντί εξέτασεων στο τέλος του εξαµήνου, δίνεται απαλλακτική εργασία, η οποία και περιγράφεται στην επόµενη υποενότητα. Εργασία: Οι φοιτητές χωρίζοντε σε οµάδες των 3 ατόµων και µελετούν το ίδιο θέµα «Οικονοµική Μεγέθυνση και Δηµόσιο Χρέος», αλλά για διαφορετικές χώρες δικής τους επιλογής, οι οποίες χαρακτηρίζοντε από µεγάλο δηµόσιο χρέος. Η οικονοµετρική και η οικονοµική εξήγηση των αποτελεσµάτων τους θα παρουσιαστεί (µέσω power point) στο τέλος του εξαµήνου (σηµείωση: δεν θα παραδωθεί γραπτή εργασία!). Ο βαθµός θα καθοριστεί βάση τςν παρακάτω ολοκληρωµένης στατιστική και οικονοµετρική παρουσιαση των δεδοµένων και αποτελεσµατών, της οικονοµικής ανάλυσης και της συνολικης παρουσιασης της οµάδας µέσα σε καθορισµένο χρόνο παρουσίασης (10 λεπτά). Οι φοιτητές µπορούνε να ανατρέξουνε στις παρακάτω πηγές για την ανεύρεση άρθρων και δεδοµένων: 3
www.sciencedirect.com (αυτό το link έχει τα πιο έέγκυρα, σύγχρονα επίσηµα δηµοσιευµένα άάρθρα στα οικονοµικά. Κάνουµε κλικ στο Economics and Econometrics (κάτω αριστερά ) και βάζουµε στο search box τα key words που µας ενδιαφέρουν) www.nber.org (αυτό το link έχει τα πιο σύγχρονα µη-δηµοσιευµένα άάρθρα (working papers). Κάνουµε κλικ στο Working Papers και βάζουµε στο search box τα key words που µας ενδιαφέρουν) www.worldbank.org/html/extdr/thematic.htm (πλούσια θεµατολογία - papers, reports, blogs - για αναπτυσσόµενες χώρες. Απο το menu bar κάνετε κλικ στα Countries, Data & Research ή Projects & Operations ή Publications, ανάλογα µε το τι σας ενδιαφέρει) www.imf.org/external/index.htm (πλούσια θεµατολογία - δείτε κυρίως τα Highlights καθώς και το Regional Economics Outlook) www.un.org/en/development (το site των Ηνωµένων Εθνών ν, τοµέας Ανάπτυξη) www.gapminder.org (animated site, check it out!!!): Claire Economidou s website for data (& publications) http://web.mac.com/economidou (go to LINKS) Ενδεικτική διάρθωση εργασίας: Slide 1: Τίτλος // Slide 2: Οικονοµική (δηµοσιονοµική) περιγραφή της επιλεγµένης χώρας // Slide 3: Δεδοµένα: τάσεις και περιγραφική στατιστική // Slide 4: Οικονοµετρικό µοντέλο // Slide 5: Αποτελέσµατα διαγνωστικά // Slide 6: Συµπεράσµατα// Slide 7: Σύγκριση µε την ήδη υπάρχουσα βιβλιογραφία // Slide 8: Αδυναµίες- µελλοντκή έρευνα. 4
Η οικονοµετρική ανάλυση µπορεί να γίνει µε τη βοήθεια ενός από τα παρακάτω προγράµµατα: SPSS, E-Views και STATA (περισσότερα για το STATA δες http://www.ats.ucla.edu/stat/stata/ ). Σε προκαθορισµένες µέρες που θα ανακοινοθουνε µέσα στην τάξη θα δωθουνε διαλέξεις (2 στο σύνολο) σχετικά µε τα οικονοµετρικά πακέτα και την οικονοµετρική ανάλυση (time series) της εργασίας. Η κάθε οµάδα µπορεί να συναντηθεί µε τον διδάσκοντα (γραφείο 526) για τυχόν απορίες µέχρι και δύο φορές. ΒΙΒΛΙΟ Το βασικό και πρωτεύων βιβλίο της Μακροοικονοµικής ΙΙΙ είναι το βιβλίο του Olivier Blanchard (δες λίστα παρακάτω). Εντούτοις, σε κάποιες περιπτώσεις, το υλικό του βασικού βιβλίου θα εµπλουτίζεται και από σηµειώσεις των παρακάτω βιβλίων: Κύριο εγχειρίδιο: Olivier Blanchard, Μακροοικονοµική, 4 η Έκδοση, Επίκεντρο, Αθήνα 2006. Συµπληρωµατικά εγχειρίδια: David Romer, Advanced Macroeconomics, 2 η Έκδοση, McGraw-Hill, 1996. ΥΛΗ Από το βασικό εγχειρίδιο, Μακροοικονοµική του O. Blanchard, καλύπτουµε τα τελευταία (11) κεφάλαια. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Το πρόγραµµα µαθηµάτων της Μακροοικονοµικής ΙΙΙ παρουσιάζεται παρακάτω. Σε περίπτωση που υπάρχουν αλλαγές στη δοµή του προγράµµατος, αυτές θα ανακοινωθούν στο site: http://web.mac.com/economidou (Teaching). Προσδοκίες: Blanchard, Ch. 14, 15, 17 (3 διαλέξεις) 5
Ανοικτή Οικονοµία: Blanchard, Ch. 18, 19, 20, 21 (3 διαλέξεις) Μακροοικονοµικές Παθολογίες: Blanchard, Ch. 22, 23, 25, 26 (3 διαλέξεις) 6