ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Θέμα: Ισοδύναμα Τροφών Ημερομηνία: 04/03/08 Χρόνος: 40 Στόχοι: Οι μαθητές να: Να επεξηγούν τι είναι τα ισοδύναμα τροφών και να αποδέχονται οπτικά το μέγεθος της 1 μερίδας Είναι σε θέση να αντικαταστήσουν τροφές με άλλες ίσης θρεπτικής και θερμιδικής αξίας Απαριθμούν τα ισοδύναμα τροφών που πρέπει να παίρνουμε καθημερινά από κάθε ομάδα τροφών, έχοντας υπόψη τους την Π.Υ.Δ Καταγράφουν και να τοποθετούν τις τροφές που καταναλώνουν καθημερινά σε πυραμίδα. Κύρια σημεία ύλης: Ισοδύναμα τροφών, Αντικατάσταση τροφών με ισοδύναμες τους, Π.Υ.Δ. Χρόνος Πορεία Δραστηριότητες Μέσα-Υλικά 5 10 10 Αναγράφεται ο τίτλος του μαθήματος στον πίνακα και γίνεται σύντομη ανάκληση γνώσεων από το προηγούμενο μάθημα «Απαιτούμενο Ποσοστό Ενέργειας». Επεξηγείτε στους μαθητές ότι υπολογίσαμε το ποσοστό ενέργειας που πρέπει να παίρνουν καθημερινά, έτσι ώστε να σχεδιάσουν ένα δικό τους ημερήσιο διαιτολόγιο όπου η ενέργεια που θα πάρο υν να είναι ίση με την ενέργεια πο υ σπαταλούν. Οι μαθητές ερωτούνται αν είναι σωστό να σχεδιάζονται διαιτολόγια βασισμένα μόνο στο απαιτούμενο ποσοστό ενέργειας ενός ατόμου. Οι μαθητές λένε διάφορες απαντήσεις και τελικά καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι όταν σχεδιάζουμε ένα διαιτολόγιο πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη και τις ανάγκες ενός ατόμου τόσο σε ενέργεια όσο και σε θρεπτικά συστατικά. Με αφορμή το πιο πάνω συμπέρασμα, ανακοινώνεται στους μαθητές ότι στο παρόν μάθημα θα μάθουν τη ποσότητα τροφής που χρειάζονται να παίρνουν καθημερινά από κάθε ομάδα τροφής έτσι ώστε να καλύψουν τις ανάγκες τους όχι μόνο σε ενέργεια αλλά και σε θρεπτικά συστατικά. Ανακοινώνεται στους μαθητές ότι την ποσότητα τροφής την καθορίζουμε με τις μερίδες ή αλλιώς με τα ισοδύναμα. Με τη χρήση διαφάνειας δίνεται ο ορισμός του ισοδύναμου. Δίνονται παραδείγματα ισοδύναμων από όλες τις ομάδες τροφών (χρήση διαφάνειας και ομοιωμάτων τροφών). Όταν οι μαθητές κατανοήσουν και αποδεκτούν οπτικά Διαφάνεια 1, 2 & 3 Ομοιώματα Τροφών Διαφάνεια 4
5 5 5 τι εννοούμε με τον όρο ισοδύναμο τροφών, τους ζητείται, με τη βοήθεια της σελίδας 119 του βιβλίου τους και του φυλλαδίου [Μερίδες Τροφών Ισοδύναμα Τροφών] να συμπληρώσουν τον πίνακα της δραστηριότητας 1 του φύλλου εργασίας. Δηλαδή ζητείται πρώτα από τους μαθητές να υπολογίσουν τα ισοδύναμα τροφών που υπάρχουν σε ένα γεύμα. Όταν οι μαθητές τελειώσουν ανακοινώνονται τα αποτελέσματα στην ολομέλεια της τάξης και δίνονται οι απαντήσεις της πρώτης στήλης συνοπτικά με τη χρήση διαφάνειας. Στη συνέχεια, και αφού όλοι οι μαθητές έχουν τα σωστά αποτελέσματα στην πρώτη στήλη, τους ζητείται να αντικαταστήσουν τις τροφές με άλλες ισοδύναμες τους. Δίνεται χρόνος στους μαθητές να συμπληρώσουν τη δεύτερη στήλη και να συζητήσουν τα αποτελέσματα τους με τις ομάδες τους. Ανακοινώνονται τα αποτελέσματα στην ολομέλεια της τάξης και αποκαλύπτεται στους μαθητές η δεύτερη στήλη του πίνακα της διαφάνειας. Τέλος, οι μαθητές συμπληρώνουν την τρίτη στήλη. Δηλαδή τους ζητείται να υπολογίσουν την ενεργειακή αξία κάθε ισοδύναμου. Οι μαθητές δουλεύουν πρώτα ατομικά, μετά σε ζευγάρια και τέλος ομαδικά. Ανακοινώνονται τα αποτελέσματα στην ολομέλεια της τάξης και δίνονται τα αποτελέσματα ολόκληρου του πίνακα συνοπτικά με τη χρήση της διαφάνειας. Στη συνέχεια ζητείται από τους μαθητές να συμπληρώσουν τις ομάδες τροφών στην Πυραμίδα της δραστηριότητας 2 του φύλλου εργασίας (ανάκληση γνώσεων από προηγούμενες τάξεις). Οι μαθητές δουλεύουν πρώτα ατομικά, μετά σε ζευγάρια και τέλος ομαδικά. Ανακοινώνονται τα αποτελέσματα στην ολομέλεια της τάξης και δίνονται τα αποτελέσματα συνοπτικά με τη χρήση διαφάνειας. Οι μαθητές ρωτούνται τι συμβολίζει ο διαχωρισμός της Π.Υ.Δ. ότι δηλαδή στη βάση βρίσκονται οι τροφές που πρέπει να τρώμε περισσότερο ενώ στην κορυφή αυτές που πρέπει να τρώμε περισσότερο (ανάκληση γνώσεων). Με αφορμή τις απαντήσεις των μαθητών και με τη χρήση διαφάνειας, τους ανακοινώνετε πόσες μερίδες ισοδύναμα πρέπει να παίρνουμε από κάθε ομάδα τροφών και γίνεται μικρή συζήτηση. Οι μαθητές συμπληρώνουν την Π.Υ.Δ και δικαιολογούν. Τέλος επεξηγείτε η δραστηριότητα 3 και 4 του φύλλου εργασίας και ορίζεται ως κατ οίκον εργασία. Γίνεται σύντομη ανακεφαλαίωση των κύριων σημείων. Φύλλο Εργασίας Φυλλάδιο «Μερίδες τροφών Ισοδύναμα Τροφών» Διαφάνεια 5 Φύλλο Εργασίας Διαφάνεια 5 Φύλλο Εργασίας Φύλλο Εργασίας
Μέθοδοι διδασκαλίας: Συνεργατική, Ερευνιτική, Μαιευτική Οργάνωση τάξης: Ομαδοκεντρική Λεξιλόγιο: Ισοδύναμα, Μερίδες Αξιολόγηση: Συντρέχουσα
Ισοδύναμα Μερίδες Τροφών Φύλλο Εργασίας Δραστηριότητα 1: Συμπληρώστε τον πιο κάτω πίνακα, σύμφωνα με τις οδηγίες που πήρατε Τροφές Αριθμός Ισοδύναμων Αντικατάσταση τροφών με άλλες ισοδύναμες Ενέργεια σε Kcal 120 γρ. ψάρι σχάρας 2/3 φλ. ρύζι βραστό 1 φλ. σαλάτα με ωμά λαχανικά 1 φλ. γιαούρτι άπαχο 2 κ.γ. ελαιόλαδο 1 φλ. φράουλες
Δραστηριότητα 2: Σύμφωνα με τις οδηγίες που πήρατε, συμπληρώστε την πιο κάτω Πυραμίδα Υγιεινής Διατροφής. Συνιστώμενος αριθμός ισοδύναμων: Συνιστώμενος αριθμός ισοδύναμων: Συνιστώμενος αριθμός ισοδύναμων: Συνιστώμενος αριθμός ισοδύναμων: Συνιστώμενος αριθμός ισοδύναμων:
Δραστηριότητα 3: Συμπληρώστε τον πιο κάτω πίνακα σύμφωνα με τα παραδείγματα και τις οδηγίες που σας έχουν δοθεί Ομάδες τροφών Δημητριακά & Αριθμός ισοδύναμων που πρέπει να καταναλώνονται καθημερινά Ενέργεια σε Kcal κάθε ισοδύναμου Ενέργεια σε Kcal με το μικρότερο αριθμό ισοδύναμων σε κάθε ομάδα τροφών Ενέργεια σε Kcal με το μεγαλύτερο αριθμό ισοδύναμων σε κάθε ομάδα τροφών Αμυλούχα Λαχανικά 6-11 80 6 Χ 80 = 480 11 Χ 80 = 880 Λαχανικά 25 Φρούτα 60 Γάλα & Γαλακτοκομικά Προϊόντα 120 (Ημιάπαχα) Κρέας & τα Υποκατάστατα του 2-4 150 2 Χ 150 = 300 4 Χ 150 = 600 Λίπη & Έλαια 45 Ζάχαρη, Ζαχαρωτά Ζαχαρούχα ποτά & 20 Σύνολο: Σύνολο:
Δραστηριότητα 4: Καταγράψετε τις τροφές που έχετε καταναλώσει σε μια μέρα και τοποθετήστε τις στην Π.Υ.Δ. Πόσα ισοδύναμα τροφών πήρατε από κάθε ομάδα τροφών. Γεύμα Τροφές που κατανάλωσα Αριθμός Ισοδύναμων Πρόγευμα (πριν έρθω στο σχολείο) Ενδιάμεσο (στο σχολείο) Μεσημεριανό Ενδιάμεσο (απογευματινό) Δείπνο Πριν πάω για ύπνο
Σύνολο ισοδύναμων: Σύνολο ισοδύναμων: Σύνολο ισοδύναμων: Σύνολο ισοδύναμων: Σύνολο ισοδύναμων: Σύνολο ισοδύναμων: Σύνολο ισοδύναμων:
Μερίδες Τροφών Ισοδύναμα Τροφών 1. Ομάδα: Δημητριακά & Αμυλούχα Λαχανικά (15γρ υδατάνθρακες, 3γρ πρωτεΐνες, ίχνη λίπους ~80 kcal) Ισοδύναμα: ½ φλιτζάνι μακαρόνια μαγειρεμένα, ¾ του φλιτζανιού δημητριακά προγεύματος, 1/3 του φλιτζανιού ρύζι μαγειρεμένο, 2 κράκερς, 1 μέτρια πατάτα ψημένη, 1 φέτα ψωμί (~30γρ.). 2. Ομάδα: Λαχανικά (5γρ υδατάνθρακες, 2γρ πρωτεΐνες ~25 kcal) Ισοδύναμα: ½ φλιτζάνι μαγειρεμένα λαχανικά, 1 φλιτζάνι ωμά λαχανικά. 3. Ομάδα: Φρούτα (15γρ υδατάνθρακες ~60 kcal) Ισοδύναμα: 1 μικρό φρέσκο φρούτο, ½ φλιτζάνι μικρά κομμάτια φρέσκου φρούτου, 1 φλιτζάνι φράουλες ή καρπούζι ή πεπόνι, ½ ποτήρι χυμό φρούτου, 3-4 παστά φρούτα, 15 ρόγες σταφύλι, ½ γκρέιπφρουτ, 10 12 κεράσια. 4. Ομάδα: Γάλα & Γαλακτοκομικά (Ολόπαχο: 12γρ υδατάνθρακες, 8γρ πρωτεΐνες, 8γρ λίπος ~150 kcal, Ημιάπαχο: 12γρ υδατάνθρακες, 8γρ πρωτεΐνες, 5γρ λίπος ~120 kcal, Άπαχο: 12γρ υδατάνθρακες, 8γρ πρωτεΐνες, ασήμαντο λίπος ~90 kcal) Ισοδύναμα: 1 φλιτζάνι γάλα, 1 φλιτζάνι γιαούρτι, 1 φέτα τυρί ή χαλούμι (30γρ), ½ φλιτζάνι γάλα εβαπορέ, 1/3 φλιτζάνι γάλα σε σκόνη. 5. Ομάδα: Όσπρια (15γρ υδατάνθρακες, 7γρ πρωτεΐνες, ασήμαντο λίπος ~90 kcal) Ισοδύναμα: ½ φλιτζάνι όσπρια μαγειρεμένα 6. Ομάδα: Κρέας & τα Υποκατάστατα του (14γρ πρωτεΐνες, 10γρ λίπος ~150 kcal) Ισοδύναμα: 60γρ. κρέας, 60γρ. κιμά ή κοτόπουλο χωρίς δέρμα ή ψάρι, 1 αυγό. 7. Ομάδα: Λίπη & Έλαια (5γρ λίπος ~45 kcal) Ισοδύναμα: 1 κ.γ. λάδι ή βούτυρο ή μαργαρίνη ή μαγιονέζα, 5 ελιές, 10 ξηρούς καρπούς, 8. Ομάδα: Ζάχαρη (5γρ υδατάνθρακες ~20 kcal) Ισοδύναμα: 1 κ.γ. ζάχαρη ή μαρμελάδα
Ισοδύναμα Τροφών Ισοδύναμο είναι μια ποσότητα ενός τροφίμου που έχει την ίδια περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά και θερμίδες με μια ποσότητα ενός άλλου τροφίμου Δημητριακά & Αμυλούχα Λαχανικά 1 μερίδα = Φρούτα 1 μερίδα =
Λαχανικά: 2 μερίδες = Γάλα & Γαλακτοκομικά Προϊόντα 1 μερίδα =
Κρέας & τα Υποκατάστατα του 1 μερίδα = Κρέας & Ψάρι στο μέγεθος της παλάμης σου 1 Χούφτα Όσπρια Ζάχαρη, Ζαχαρωτά & Ζαχαρούχα Ποτά 1 μερίδα = Λίπη & Έλαια 1 μερίδα = 1 κ.γ. λάδι ή βούτυρο ή μαργαρίνη ή μαγιονέζα