Συστήµατα ιαχείρισης Ασφάλειας και Υγείας της Εργασίας στα Τεχνικά Έργα

Συστήµατα ιαχείρισης Ασφάλειας και Υγείας της Εργασίας στα Τεχνικά Έργα Ηλίας Μπανούτσος Μηχανολόγος Μηχανικός - Εργονόµος Εισαγωγή Η σηµερινή παρουσίαση αποσκοπεί µε βάση τις εµπειρίες που έχουν συγκεντρωθεί την τελευταία 15ετία, τόσο από το νοµοπαρασκευαστικό έργο για την ΑΥΕ στη χώρα µας όσο και από δεκάδες µεγάλα έργα υποδοµής αλλά και από πολλά µικρότερα. Επίσης, να επισηµανθούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχουν τα Συστήµατα στον τοµέα των τεχνικών έργων και οι αδυναµίες που εµφανίζονται στην εφαρµογή τους. Στην παρουσίαση διατυπώνονται προβληµατισµοί και προτάσεις για την αξιοποίηση των Συστηµάτων ως εργαλείο όχι µόνο για την πρόληψη του επαγγελµατικού κινδύνου αλλά επίσης προώθησης της καινοτοµίας, της ποιότητας, της παραγωγικότητας και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας του τεχνικού κατασκευαστικού δυναµικού της χώρας µας. Η παρουσίαση των Συστηµάτων ιαχείρισης Ασφάλειας και Υγείας της Εργασίας στα Τεχνικά Έργα (στο εξής αποκαλούµενα Σύστηµα/ Συστήµατα) από τεχνικής πλευράς, προκειµένου κάποιος ακολουθώντας τα αναλυτικά βήµατα να µπορέσει να τα εφαρµόσει στην εργασία του, όπως γίνεται στα σεµινάρια σχετικής κατάρτισης, ξεφεύγει από τα όρια της σηµερινής ηµερίδας. Τι περιλαµβάνει ένα Σύστηµα ιαχείρισης ΑΥΕ Σκοπός ενός Συστήµατος για µια Τεχνική (κατασκευαστική) Εταιρεία, ή ένα Τεχνικό Έργο είναι η πρόληψη του επαγγελµατικού κινδύνου σε όλα τα επίπεδα και για όλες τις δραστηριότητες, µε πρακτικά εφαρµόσιµα µέτρα, από όλους, αποτελεσµατικά, σε καθηµερινή βάση και επιδιώκοντας την διαρκή βελτίωση. Η εφαρµογή κάθε Συστήµατος διαχείρισης προϋποθέτει την ωρίµανση και αναγνώριση από πλευράς διοίκησης της αναγκαιότητας, να υπάρχουν τα εξής 5 βασικά στάδια (διεργασίες): 1. έσµευση ανώτατης διοίκησης και διάθεση πόρων για εφαρµογή κατ ελάχιστον της νοµοθεσίας και την εφαρµογή ενός συστήµατος (κατά κάποιο πρότυπο). 2. Σχεδιασµός Συστήµατος µε διατύπωση της Πολιτικής ΑΥΕ και προβλέψεις για στόχους και προτεραιότητες, δείκτες απόδοσης, εκπόνηση Εκτίµησης του Επαγγελµατικού Κινδύνου (ΕτΕΚ) και ΣΑΥ-ΦΑΥ για τα έργα, εγχειρίδια ΑΥΕ µε διαδικασίες και οδηγίες ΑΥΕ, κλπ. 3. Εφαρµογή του Συστήµατος µε επιµονή για υλοποίηση των ανωτέρω προβλέψεων του συστήµατος, καθώς και εκπαίδευσης, επάρκειας τεχνογνωσίας ΑΥΕ, ελέγχου των κινδύνων, ετοιµότητας αντιµετώπισης έκτακτων περιστατικών, διαχείρισης επικίνδυνων παραγόντων, προµηθευτών και υπεργολάβων. 4. Παρακολούθηση και αξιολόγηση της πορείας εφαρµογής, βάσει των στοιχείων που τηρούνται για την εφαρµογή του Συστήµατος καθώς και των στοιχείων που καταγράφονται για τα ατυχήµατα/ ασθένειες, ελέγχους εσωτερικούς/ εξωτερικούς, κυρώσεις, απουσιασµό, χαµένο χρόνο εργασίας, υλικές ζηµιές, κλπ. 5. Ανασκόπηση, διατύπωση νέων στόχων και προτεραιοτήτων από την ανώτατη διοίκηση, προκειµένου να επιτυγχάνεται διαρκής βελτίωση. -

ΤΑ 5 ΣΤΑ ΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΥΕ (ΕΛΟΤ 1801) Συνεχής βελτίωση Ανασκόπηση από τη διοίκηση Έλεγχος και διορθωτικές ενέργειες Εφαρµογή Σχεδιασµός Πολιτική Α&ΥΕ εν θα αναφερθώ περισσότερο στα στάδια και στο περιεχόµενο των συστηµάτων ΑΥΕ, διότι κάθε ενδιαφερόµενος µπορεί να τα αναζητήσει στα πρότυπα ΕΛΟΤ 1801 και OHSAS 18001. Σηµειώνεται ότι η λογική τους είναι κοινή µε εκείνη των άλλων συστηµάτων διαχείρισης (π.χ. ποιότητας, προστασίας περιβάλλοντος). Είναι υποχρεωτικό ένα σύστηµα ιαχείρισης Ασφάλειας και Υγείας της Εργασίας; Η εφαρµογή των προτύπων ΕΛΟΤ 1801, OHSAS 18001 είναι προαιρετική. Σε κανένα νοµοθέτηµα για την ΑΥΕ δεν προβλέπεται η υποχρεωτική εφαρµογή τους. Όµως, είναι ιδιαίτερα χρήσιµα προκειµένου να υλοποιηθούν οι απαιτήσεις του Π 17/96 για δηµιουργία της απαραίτητης οργάνωσης για ολοκληρωµένη πρόληψη του επαγγελµατικού κινδύνου. Επιπλέον για τα Τεχνικά Έργα, υπάρχει η εγκύκλιος του ΥΠΕΧΩ Ε 1 για τη σύνταξη του Συστήµατος Οργάνωσης και ιαχείρισης ΑΥΕ (ΣΟ ΑΥΕ) στα δηµόσια τεχνικά έργα η οποία προβλέπει πολλές από τις απαιτήσεις του Συστήµατος που προαναφέρθηκαν. Η υποχρεωτική όµως εφαρµογή ενός Συστήµατος κατά κάποιο συγκεκριµένο πρότυπο, είναι δυνατόν να υπαγορεύεται από την σύµβαση µεταξύ αναδόχου και ΚτΕ. Τεχνική Εταιρεία και Τεχνικό Έργο: δύο διαφορετικά συστήµατα διαχείρισης ΑΥΕ Μια τεχνική (ή κατασκευαστική) εταιρεία µπορεί να διαθέτει και να εφαρµόζει ένα σύστηµα διαχείρισης ΑΥΕ για την οργάνωση που διαθέτει. Αυτό όµως δεν επεκτείνεται ούτε καλύπτει αυτόµατα και τα τεχνικά έργα που κατασκευάζει η τεχνική εταιρεία ή συµµετέχει στην κατασκευή τους µέσω κοινοπραξιών. Το σύστηµα διαχείρισης ΑΥΕ της τεχνικής εταιρείας έχει τα χαρακτηριστικά µιας επιχείρησης (όµοια µε εκείνα άλλων κλάδων όπως µεταποίησης, υπηρεσίες, κλπ.) και διαφέρει σηµαντικά από το σύστηµα που χρειάζεται ένα τεχνικό έργο, η ιοίκηση του οποίου συχνά δεν προέρχεται από µια 1 ΙΠΑ / οικ/889/27-11-02, «Πρόληψη και αντιµετώπιση του εργασιακού κινδύνου κατά την κατασκευή ηµοσίων Έργων (ΣΑΥ και ΦΑΥ) και σύνταξη του ΣΟ ΑΥΕ», (ΦΕΚ 16/Β/14-1-03) 2

εταιρεία και είναι υποχρεωµένη να λειτουργήσει εντός των συµβατικών απαιτήσεων του ΚτΕ (προϋπολογισµός, χρονοδιάγραµµα, κλπ). Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται ορισµένες από τις σηµαντικότερες διαφορές µεταξύ των δύο συστηµάτων. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΥΕ ΣΕ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ & ΤΕΧΝΙΚΟ ΈΡΓΟ Στάδιο Τεχνική Εταιρεία Τεχνικό Έργο (διεργασία) (επιχείρηση) έσµευση και Αποφασίζεται από την πολιτική ανώτατη διοίκησή της & αναθεωρείται όταν προκύψουν νέα δεδοµένα από την ανασκόπηση της εφαρµογής του συστήµατος Σχεδιασµός συστήµατος - Πολιτική ΑΥΕ Εφαρµογή του Συστήµατος Παρακολούθηση και αξιολόγηση Ανασκόπηση - διαρκής βελτίωση Το Σύστηµα και η Πολιτική λαµβάνουν υπόψη τους στόχους, προτεραιότητες και δυνατότητες της επιχείρησης και τον µόνιµο χαρακτήρα της Σύµφωνα µε σχεδιασµό Βάσει στοιχείων τηρούµενων Το Σύστηµα διαρκώς ωριµάζει και βελτιώνεται Απαιτείται δέσµευση και πολιτική ΑΥΕ για κάθε νέο έργο, από την δική του ιοίκηση. Σηµασία ΣΑΥ-ΦΑΥ Το Σύστηµα και η Πολιτική λαµβάνει υπόψη τις απαιτήσεις του ΚτΕ, των επιχειρήσεων που µετέχουν στην κατασκευή, του χρονοδιαγράµµατος, του προϋπολογισµού, της προσωρινότητας εργοταξίου, κλπ. Σύµφωνα µε σχεδιασµό και απαιτήσεις ΣΑΥ- ΦΑΥ. Σηµαντική απόκλιση του προδιαγεγραµµένου Συστήµατος από εκείνο που υλοποιείται, λόγω διαφορετικών προτεραιοτήτων των εµπλεκοµένων, του επιπέδου του διαθέσιµου ανθρώπινου δυναµικού, του εξοπλισµού, διαθέσιµων πόρων, κλπ. Βάσει στοιχείων που είναι δυνατόν να τηρηθούν κατά την κατασκευή του έργου. Σηµασία γρήγορης & αξιόπιστης συλλογής στοιχείων (π.χ. «Τριπλότυπο») Σύντοµος κύκλος ανάδρασης (π.χ. εβδοµαδιαίος, µηνιαίος). Προδιαγεγραµµένος κύκλος ζωής Συστήµατος µε όριο την περάτωση του έργου Η κατανόηση της διαφοράς µεταξύ των δύο αυτών συστηµάτων (σε Τεχνική Εταιρεία και Έργο) είναι κεφαλαιώδους σηµασίας για την εφαρµογή του Συστήµατος στο Τεχνικό Έργο. Η σηµασία του χρόνου για την αποτελεσµατική διαχείριση του επαγγελµατικού κινδύνου στα Τεχνικά Έργα (ΤΕ): Όταν το Σύστηµα είναι σε πλήρη εξέλιξη, οι επιλογές είναι πλέον ελάχιστες, και αντίστροφα. Για την ουσιαστική εφαρµογή ενός συστήµατος διαχείρισης ΑΥΕ σε ένα τεχνικό έργο, υπάρχει µια ακόµη σηµαντική παράµετρος, ο χρόνος. Έχει σηµασία η κατανόηση της χρονικής περιόδου κατά την οποία πρέπει να επικεντρωθεί η προσπάθεια, διότι το χρονοδιάγραµµα που συνοδεύει κάθε ΤΕ προσδιορίζει αµείλικτα τα περιθώρια αποτελεσµατικότητας κάθε συστήµατος διαχείρισης ΑΥΕ. Οι στόχοι του, µπορούν να υλοποιηθούν αποτελεσµατικά µόνο στο βαθµό που αυτοί υιοθετούνται σε όσο το δυνατόν πιο πρώιµο στάδιο, εάν είναι δυνατόν ακόµη και πριν την µελέτη του. ιαφορετικά, οι όποιες παραλήψεις, αστοχίες ή αµέλειες «σφραγίζουν», προκαταλαµβάνουν και τελικά περιορίζουν τις επιλογές και ενέργειες που ακολουθούν, µε 3

τελικό αποτέλεσµα την «αναπόφευκτη έκπτωση» από τους αρχικούς στόχους του συστήµατος. Αυτό εξηγεί και την αδυναµία λήψης ουσιαστικών µέτρων ΑΥΕ κατά την κατασκευή από πολλούς, που ενώ ο ρόλος τους είναι η πρόληψη, τελικά καταλήγουν να διαχειρίζονται τις συνέπειες των κινδύνων. Το ΠΑΡΑ ΟΞΟ στη ιαχείριση ΑΥΕ στα ΤΕ Αρχή Σύστηµα ιαχείρισης Πλήρης Ανάπτυξη Μέγιστες Επιλογές Μέτρων ΑΥΕ Ελάχιστες Mελέτη Οργάνωση Κατασκευή Παράδοση Όταν η εφαρµογή του ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΥΕ είναι σε ΠΛΗΡΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ οι ΕΠΙΛΟΓΕΣ στα µέτρα ΑΥΕ είναι ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ Το ίδιο δεν παρατηρείται σε άλλους κλάδους (µεταποίηση, υπηρεσίες, εµπόριο, κλπ.), όπου οι συνθήκες δεν µεταβάλλονται ριζικά σε συνάρτηση µε τον χρόνο. Υπάρχει η χρονική δυνατότητα για την ανάλυση των κινδύνων του συστήµατος εργασίας, την εκτίµησή τους και την διατύπωση µέτρων πρόληψης τα οποία να είναι εφαρµόσιµα, στα πλαίσια της Εκτίµησης του Επαγγελµατικού Κινδύνου (ΕτΕΚ), όπως προβλέπεται από την νοµοθεσία (Π 17/96 σε εναρµόνιση µε την οδηγία 89/391/ΕΟΚ). Όµως, εάν σε ένα τεχνικό έργο επιχειρηθεί να διενεργηθεί η ΕτΕΚ (π.χ. στη φάση των χωµατουργικών), όταν αυτή θα έχει ολοκληρωθεί, τα ευρήµατα και οι σχετικές προτάσεις της θα είναι σε µεγάλο βαθµό άκαιρες, λόγω της µεταβολής των συνθηκών στο εργοτάξιο (θα έχει προχωρήσει π.χ. στη σκυροδέτηση). Γι αυτό, και ο νοµοθέτης προβλέπει το Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας της Εργασίας (Π 305/96 σε εναρµόνιση µε την οδηγία 92/57/ΕΟΚ) να εκπονείται από την φάση της µελέτης του έργου. Η αναγκαιότητα επικέντρωσης της προσπάθειας για την πρόληψη του επαγγελµατικού κινδύνου σε πρώιµο στάδιο και οπωσδήποτε πριν την έναρξη της κατασκευής, προκύπτει από πολλαπλές µελέτες και αναφορές 2, οι οποίες τεκµηριώνουν ότι περισσότερα από 60% των ατυχηµάτων συνδέονται µε επιλογές, αστοχίες, παραλήψεις, ή αµέλεια πριν ακόµη την έναρξη της κατασκευής, δηλαδή µε τις φάσεις της µελέτης και της οργάνωσης (περιλαµβανοµένων των συµβάσεων µε εργολάβους και προµηθευτές) του εργοταξίου. 2 Τα Τεχνικά Έργα της Ολυµπιάδας και ο Εργασιακός Κίνδυνος, Η. Μπανούτσος, Ενηµερωτικό ελτίο ΤΕΕ, 16-10-2002 4

Σύνδεση Aιτιών Ατυχηµάτων µε 3 Φάσεις Έργου 63% ατυχηµάτων προδιαγράφονται πριν την έναρξη της κατασκευής 37% Κατασκευή 35% Μελέτη 28% Οργάνωση Προγραµµατισµός Έργου Ο Ρόλος του ΚτΕ στην εφαρµογή του Συστήµατος ιαχείρισης ΑΥΕ του Έργου Το ενδιαφέρον του ΚτΕ για την εφαρµογή Συστήµατος διαχείρισης ΑΥΕ στα ηµόσια Έργα, άρχισε να εκδηλώνεται ύστερα από την έκδοση της σειράς των Υπουργικών Αποφάσεων του ΥΠΕΧΩ Ε για τηναυε, οι οποίες παρόλο που δεν προσέθεσαν πολλά από πλευράς περιεχοµένου στην υπάρχουσα νοµοθεσία και ειδικότερα στο Π 305/96, κινητοποίησαν τους µηχανισµούς επίβλεψης και κατασκευής για την εφαρµογή των θεσµών και ειδικότερα για την ανάπτυξη και εφαρµογή του Συστήµατος Οργάνωσης και ιαχείρισης ΑΥΕ (ΣΟ ΑΥΕ). Με την Υπουργική αυτή απόφαση της ΙΠΑ της Γεν. Γραµµατείας ηµοσίων Έργων του ΥΠΕΧΩ Ε για το ΣΟ ΑΥΕ, καθώς και µε την γνωµοδότηση του νοµικού συµβούλου του 3 για τις ευθύνες των επιβλεπόντων σε περίπτωση ατυχηµάτων, για πρώτη φορά στα δηµόσια έργα η επίβλεψη του ΚτΕ ενεργοποιείται συστηµατικά έναντι του αναδόχου για την ΑΥΕ. Ένα θέµα το οποίο επανειληµµένα έχει δηµιουργήσει προβληµατισµό, είναι εάν ορθά κατά την εναρµόνιση µε την οδηγία 92/57/ΕΟΚ στη χώρα µας, επιλέχθηκε ο Συντονιστής ΑΥΕ ο οποίος εκπονεί το ΣΑΥ-ΦΑΥ να ορίζεται κατά προτεραιότητα από τον ανάδοχο της µελέτης και στη συνέχεια της κατασκευής του έργου, προκειµένου να υπάρχει συµβατότητα µε την προϋπάρχουσα νοµοθεσία για τις ευθύνες των εµπλεκοµένων στα τεχνικά έργα. Σε άλλες χώρες της ΕΕ (π.χ. Η.Β., Γαλλία), κατά την εναρµόνιση µε την οδηγία 92/57/ΕΟΚ (σύµφωνα µε την οποία ο Συντονιστής ΑΥΕ ορίζεται κατά προτεραιότητα από τον ΚτΕ) ο Συντονιστής ορίζεται από τον ΚτΕ. Μήπως εάν συνέβαινε το ίδιο και στη χώρα µας, ο θεσµός θα λειτουργούσε καλύτερα; Οι (υπ)εργολάβοι και προµηθευτές βασικοί συντελεστές για την εφαρµογή του Συστήµατος Η διαχείριση των (υπ)εργολάβων και προµηθευτών κατά την κατασκευή του έργου, είναι κρίσιµη και συνδέεται µε την σύνταξη των προδιαγραφών ώστε να περιλαµβάνουν συγκεκριµένες και δυνάµενες να ελεγχθούν απαιτήσεις ΑΥΕ (όχι απλή παράθεση νοµοθεσίας), το εργολαβικό τίµηµα και τις συµβάσεις που συνάπτονται. ιαφορετικά, 5 3 Ατοµική Γνωµοδότηση Γραφείου Νοµικού Συµβούλου ΓΓ Ε ΥΠΕΧΩ Ε, 552/2002

είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτελέσουν αιτία όχι µόνο ατυχηµάτων αλλά επιπλέον καθυστερήσεων και χαµηλής ποιότητας. Το θέµα της διαχείρισης των εργολάβων αποτελεί την «Αχίλλειο πτέρνα» των περισσοτέρων Συστηµάτων διαχείρισης ΑΥΕ των τεχνικών έργων στην ΕΕ και κυρίως στα µικρά ιδιωτικά (10-50 εργαζόµενοι). Οι προβλέψεις της νοµοθεσίας για τον Τεχνικό Ασφάλειας, Συντονιστή, ΣΑΥ-ΦΑΥ, εκπαίδευση προσωπικού, κλπ. αποτελούν απλά µια τυπική υποχρέωση που οι µικροί υπεργολάβοι αντικειµενικά αδυνατούν να εφαρµόσουν, ενώ φέρουν σχεδόν αποκλειστικά την ευθύνη σε περίπτωση ατυχήµατος λόγω της εργοδοτικής σχέσης µε τον εργαζόµενο που υπέστη το ατύχηµα αλλά και των συµβάσεών τους µε τις οποίες ρητά αναλαµβάνουν κάθε ευθύνη. Όµως ο ΚτΕ και ο γενικός ανάδοχος είναι εκείνοι που µε τις επιλογές τους πολύ πριν την έναρξη των εργασιών (Σύστηµα διαχείρισης, προδιαγραφές της µελέτης, µέθοδος κατασκευής, κατάτµηση έργου σε επιµέρους εργολαβίες, χρονοδιάγραµµα, υπεργολαβικό τίµηµα, προγραµµατισµός εργασιών, κλπ.) προσδιορίζουν στον µεγαλύτερο βαθµό τα µέτρα πρόληψης κινδύνων που µπορούν να εφαρµοσθούν. Άρα, σε αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να αναζητηθούν και οι απαντήσεις για την αποτελεσµατική διαχείριση των υπεργολάβων και την εφαρµογή από πλευράς τους των κανόνων ασφαλούς εργασίας. Τα Συστήµατα διαχείρισης ΑΥΕ ως µοχλός για καινοτοµία, ποιότητα, παραγωγικότητα και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στα ΤΕ Κατά την σύνταξη του Σχεδίου και του Φακέλου Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ-ΦΑΥ), ως αναπόσπαστου και βασικού τµήµατος του συστήµατος διαχείρισης ΑΥΕ, ο Συντονιστής ΑΥΕ καλείται να απαντήσει, µε την συνεργασία των µελετητών του έργου, σε σειρά ερωτηµάτων που συνδέονται όχι µόνο µε την ασφάλεια των εργαζοµένων στην κατασκευή, αλλά και κάθε εµπλεκόµενου στη χρήση και συντήρηση του έργου. Η διαδικασία αυτή επικεντρώνεται στην µέθοδο κατασκευής και εξετάζει εάν εφαρµόζονται οι απαιτήσεις ασφαλούς εργασίας, µε αποτέλεσµα να φέρνει πιο κοντά τον µελετητή τόσο στον κατασκευαστή του έργου, συµβάλλοντας στην κατασκευασιµότητά του (π.χ. πρόβλεψη οπών σε µεταλλικές δοκούς για αποφυγή ολίσθησης κατά την ανύψωσή τους, ή διάταξης αγκύρωσης της ζώνης ασφαλείας των εργαζοµένων σε ύψος, ικρίωµα επί τροχιάς σε σήραγγες, κλπ.), όσο και στον χρήστη του (π.χ. πρόβλεψη για πρόσβαση στα φωτιστικά που βρίσκονται σε µεγάλο ύψος ώστε να διευκολύνεται η συντήρησή τους). Η διαδικασία αναζήτησης αποδεκτών λύσεων για την ασφάλεια και υγεία, µπορεί επιπλέον να συµβάλλει καθοριστικά στη βελτίωση: 1. του προγραµµατισµού, 2. της ποιότητας, 3. της τήρησης του χρονοδιαγράµµατος (αποφυγή διακοπής εργασιών λόγω ατυχήµατος), 4. της εξοικονόµησης πόρων (οικονοµικών, ανθρώπινων, χρήσης εξοπλισµού, κλπ), 5. στην ανάπτυξη καλών σχέσεων µε εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες του έργου (σωµατεία, ΚτΕ, τοπικές και ελεγκτικές αρχές). Η εφαρµογή ενός κατάλληλου συστήµατος διαχείρισης ΑΥΕ περιλαµβανοµένης της ουσιαστικής σύνταξης ΣΑΥ κατά την µελέτη του, ακριβώς λόγω των περιορισµένων πόρων, µπορεί να δηµιουργήσει τις προϋποθέσεις για µια νέα θεώρηση σε όλες τις φάσεις και πτυχές κατασκευής του έργου (καινοτοµικές προσεγγίσεις στις µεθόδους κατασκευής, τυποποίηση διαδικασιών για την παρακολούθηση του έργου, επανεξέταση λειτουργιών) που να συνδυάζει την ασφάλεια και υγεία της εργασίας, την ποιότητα κατασκευής και την παραγωγικότητα και να αποβλέπει στην ικανοποίηση του πελάτη. Μια τέτοια προσέγγιση 6

µπορεί να δώσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα που αναζητεί κάθε επιχείρηση σε δύσκολους καιρούς. Για το σκοπό αυτό το Σύστηµα πρέπει να αντιστοιχεί στις σηµερινές διαπιστωµένες ανάγκες και υπάρχουσες δυνατότητες. Μια θεωρητική ή µαξιµαλιστική βουλησιαρχική προσέγγιση, όταν θα αδυνατεί να εφαρµοσθεί, αναπόφευκτα θα οδηγήσει στον κλονισµό της αξιοπιστίας και στην υπονόµευση ανάλογων µελλοντικών εγχειρηµάτων. Το ΣΟ ΑΥΕ της Υπουργικής Απόφασης του ΥΠΕΧΩ Ε αναφέρει τέτοιους απλούς και εφικτούς στόχους (κατάρτιση προσωπικού, καταγραφή ατυχηµάτων, κλπ.). Η διαπίστωση της ανάγκης προσαρµογής των συστηµάτων διαχείρισης στο επίπεδο των σηµερινών αναγκών, αποκτά µεγαλύτερη σηµασία στις µικρότερες επιχειρήσεις, στις οποίες συµβαίνουν και τα περισσότερα ατυχήµατα. Ποιος πληρώνει για το Σύστηµα και την εφαρµογή του; Θα ήθελα να κλείσω µε το ερώτηµα αυτό, διότι θεωρώ ότι είναι καθοριστικής σηµασίας. Αν µείνει αναπάντητο, ότι προαναφέρθηκε παραµένει στη σφαίρα του «δέον γενέσθαι» χωρίς πρακτικό αντίκρισµα. Η ανάπτυξη και εφαρµογή ενός Συστήµατος είναι αυτοχρηµατοδοτούµενη, µόνον όταν γίνουν αντιληπτά τα οφέλη που προκύπτουν, ώστε αυτά να αξιοποιηθούν κατάλληλα και έτσι να αντισταθµισθεί το κόστος ανάπτυξης και εφαρµογής τους. Αυτό όµως δεν σηµαίνει ότι η κοινωνία και η Πολιτεία θα πρέπει να περιµένουν πότε θα ωριµάσουν από µόνες τους οι προϋποθέσεις για εθελοντική εφαρµογή των Συστηµάτων, υφιστάµενες µέχρι τότε τις συνέπειες του αυξηµένου επαγγελµατικού κινδύνου. Αρχίζοντας από τα ηµόσια Έργα και επεκτείνοντας στα ιδιωτικά, πιστεύουµε ότι η εφαρµογή ενός Συστήµατος µε έµφαση στο ΣΑΥ-ΦΑΥ που επιβάλλεται από την νοµοθεσία, µπορεί να αποτελέσει την κινητήρια δύναµη για την αξιοποίησή τους στη χώρα µας 7