Νέες Διδακτικές Προσεγγίσεις στην Eκπαίδευση των Logistics. Η Μικτή Μέθοδος (Blended Learning) Δ. Τόλης 1, Γ. Κυριακίδης 2, Α.

Νέες Διδακτικές Προσεγγίσεις στην Eκπαίδευση των Logistics. Η Μικτή Μέθοδος (Blended Learning) Δ. Τόλης 1, Γ. Κυριακίδης 2, Α. Τσαγκάρης 3 1,2 Human Asset AE, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 3 Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 1 tolisd@humanasset.gr, 2 kiriakidis@humanasset.gr, 3 tsagaris@teithe.gr Περίληψη Η παρούσα εργασία αποβλέπει στην ανάλυση του νέου περιβάλλοντος που διαμορφώνεται σήμερα στην εκπαίδευση και την κατάρτιση με τη δυναμική εμφάνιση της ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με ποικίλες μορφές και συνδυασμούς. Η παραδοσιακή δασκαλοκεντρική μορφή εκπαίδευσης γίνεται δυσλειτουργική όταν πρόκειται για την επιμόρφωση και επαγγελματική κατάρτιση ενηλίκων με περιορισμένο διαθέσιμο χρόνο. Επιπλέον, η εξ αποστάσεως μάθηση εμφανίζει προβλήματα, όπως αδυναμία διατήρησης του ενδιαφέροντος των εκπαιδευομένων και δυσκολία συντονισμού τους. Αντίθετα, η Μικτή Εκπαίδευση (Blended Learning) αποτελεί μια ενδιαφέρουσα λύση, η οποία προσπαθεί να εκμεταλλευτεί όλα τα πλεονεκτήματα της δια ζώσης και της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και να τις συνδυάσει δυναμικά. Συγκεκριμένα η παρούσα εργασία αναφέρεται στην εφαρμογή της Μικτής Εκπαίδευσης σε πρόγραμμα επιμόρφωσης στελεχών των Logistics με τίτλο: «Logistics και Διαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας: Χρησιμοποιήστε τα για να Αυξήσετε την Ανταγωνιστικότητα της Επιχείρησής σας». Η εκπαίδευση ολοκληρώθηκε σε διάστημα δύο εβδομάδων. Ξεκίνησε με ένα πρόγραμμα προσανατολισμού με τη μέθοδο της δια ζώσης εκπαίδευσης, ενώ στη συνέχεια οι εκπαιδευόμενοι εκπαιδεύτηκαν μέσα από την πλατφόρμα ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης (moodle) με χρήση Μαθησιακών Αντικειμένων (Learning Objects) βασισμένων στο διεθνές πρότυπο SCORM. Στη λήξη του προγράμματος πραγματοποιήθηκε εργαστήριο (Workshop) δια ζώσης (Face to Face), με σκοπό την πρακτική εκπαίδευση στα διδακτικά αντικείμενα που είχαν διδαχθεί θεωρητικά μέσω της ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, οργανώθηκε ένα εργαστηριακό εκπαιδευτικό «παιχνίδι» προσομοίωσης εφοδιαστικών αλυσίδων, όπου διαμορφωμένες ομάδες των εκπαιδευομένων συναγωνίζονταν μεταξύ τους για τη βέλτιστη διαχείριση της αλυσίδας τους ακολουθώντας μελέτη περίπτωσης (case study) που τους δόθηκε. PROCEEDINGS 1

Η αξιολόγηση του προγράμματος πραγματοποιήθηκε με χρήση ερωτηματολογίου και συνεντεύξεων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η υβριδική εκπαίδευση είναι αποδεκτή και εξίσου αποτελεσματική μέθοδος με την παραδοσιακή εκπαίδευση. Λέξεις Κλειδιά: εφοδιαστική αλυσίδα, τηλεκπαίδευση, logistics management, e-learning, blended learning 1 Εισαγωγή Σήμερα, η επαγγελματική εκπαίδευση και κυρίως η επιμόρφωση των επαγγελματιών στο χώρο των logistics στην Ελλάδα γίνεται είτε με οργανωμένα σεμινάρια, είτε με άτυπη εκπαίδευση στο χώρο εργασίας (On the Job Training) ή με ενημερωτικές ημερίδες και συνέδρια. Η συνηθέστερη βέβαια μέθοδος εκπαίδευσης των εργαζομένων είναι η παραδοσιακή, των σεμιναρίων τύπου πρόσωπο προς πρόσωπο. Η μέθοδος αυτή έχει αδιαμφισβήτητα πολλά θετικά στοιχεία που προκύπτουν κυρίως από την αμεσότητα της επικοινωνίας εκπαιδευτή και εκπαιδευομένων, αλλά και σημαντικά προβλήματα, όταν πρόκειται να επιμορφωθούν άτομα τα οποία εργάζονται ή άτομα που βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές και η μετακίνησή τους ή η αποχή από την εργασία έχει υψηλό κόστος για την επιχείρηση. Η ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση και ανάπτυξη δεξιοτήτων, σε συνδυασμό με τους περιορισμένους πόρους που διαθέτουν οι επιχειρήσεις, οδήγησε στην ανάπτυξη εναλλακτικών μεθόδων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (Distance Learning), κυρίως με χρήση των τεχνολογιών Διαδικτύου (Ασύγχρονο και Σύγχρονο e-learning). Το διαδίκτυο (internet) και οι πρώτες εφαρμογές του παγκόσμιου ιστού (World Wide Web) έφεραν βέβαια την επανάσταση στον τρόπο που οι χρήστες αποκτούσαν πρόσβαση και αναζητούσαν πληροφορίες (Web 1.0). Η χρήση όμως του περιβάλλοντος αυτού για εκπαιδευτικούς σκοπούς ήταν περιορισμένη, αφού περιόριζε τον εκπαιδευόμενο σε μία παθητική στάση, σε ένα ρόλο ακροατή, παρατηρητή και αναγνώστη. Αρχικά, η χρήση του διαδικτύου περιορίστηκε περισσότερο σε ένα ρόλο ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης, σε ρόλο βοηθητικό, παρά αξιοποιήθηκε ως λειτουργικό εργαλείο για ανάπτυξη και εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών εκπαίδευσης. Η χρήση ευρυζωνικού διαδικτύου επέτρεψε τη χρήση δυναμικών εφαρμογών που άλλαξαν τον τρόπο διαχείρισης και διάχυσης της πληροφορίας. Η Ελλάδα ακολούθησε τη γενικότερη αλλαγή και σύμφωνα με μελέτη του Παρατηρητηρίου της Κοινωνίας της Πληροφορίας (Παρατηρητήριο για την ΚΤΠ, 2009), το 2009 υπάρχουν στην Ελλάδα 1.794.295 ευρυζωνικές συνδέσεις. Ο αριθμός αυτός παρότι υπολείπεται από τον Ευρωπαικό μέσο όρο, PROCEEDINGS 2

καθιστά για πρώτη φορά στη χώρα εφικτή τη λύση της ηλεκτρονικής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Η εφαρμογή όμως της εκπαίδευσης από απόσταση ανέδειξε ταυτόχρονα και προβλήματα που έχει η μέθοδος αυτή. Τα πλέον συχνά αναφερόμενα προβλήματα σε σχετικές έρευνες (Tindo 1975, Bajtelsmit 1988, Kinshuk & Yang, 2003) είναι : 1. Η έλλειψη βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων για τις νέες τεχνολογίες τόσο από τους εκπαιδευόμενους όσο και από τους εκπαιδευτές 2. Οι περιορισμένες και συχνά ανεπαρκείς τεχνολογικές υποδομές 3. Η παθητικότητα και η απομόνωση των εκπαιδευομένων 4. Οι δυσκολίες συντονισμού και οργάνωσης των προγραμμάτων 5. Η αδυναμία διατήρησης του ενδιαφέροντος. Ως αποτέλεσμα παρουσιάζονται αυξημένα ποσοστά εκπαιδευομένων που εγκαταλείπουν τα προγράμματα αυτά (drop outs) (Βεργίδης & Παναγιωτακόπουλος, 2003). Το φαινόμενο αυτό αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο μειονέκτημα της εκπαίδευσης από απόσταση. Η υβριδική ή μικτή εκπαίδευση (Hybrid ή Blended Learning) αποτελεί μια ενδιάμεση λύση, η οποία επιχειρεί να εκμεταλλευτεί όλα τα πλεονεκτήματα των προηγούμενων μεθόδων και να αποφύγει τα προβλήματά τους. Η μικτή εκπαίδευση αναφέρεται ως μια μορφή εκπαίδευσης που συνδυάζει την παραδοσιακή ζωντανή εκπαίδευση που διεξάγεται σε αίθουσες ή εργαστήρια, με ασύγχρονη ή / και σύγχρονη εκπαίδευση από απόσταση. 2 Υβριδική ή Μικτή Εκπαίδευση (Hybrid ή Blended Learning) Στη βιβλιογραφία υπάρχει διάσταση απόψεων σχετικά με το τι νοείται ως υβριδική εκπαίδευση. Μερικοί την παρουσιάζουν ως μια παλιά ιδέα προσαρμοσμένη στην νέα εποχή, ενώ άλλοι ως μία προσπάθεια εντυπωσιασμού για λόγους μάρκετινγκ. Χαρακτηριστική είναι η άποψη του Roger Schank (2006): " Υβριδική (blended) εκπαίδευση, νομίζω ότι σημαίνει, αν το καταλαβαίνω σωστά, η ανάμιξη της τηλεκπαίδευσης με την παραδοσιακή εκπαίδευση μέσα σε μια αίθουσα. Αυτό είναι στη μόδα για έναν απλό λόγο. Κανείς δεν θέλει να ξοδεύει τόσο πολλά στην τηλεκπαίδευση και γενικά οι άνθρωποι έχουν την τάση να προστατεύουν αυτά που ήδη έχουν. Έτσι βρήκαν την εύηχη αυτή λέξη ώστε να μην αλλάξουν πολύ όσα ισχύουν σήμερα και ονόμασαν την μέθοδο υβριδική (blended). " Τον τελευταίο καιρό όμως γίνονται πολλές προσπάθειες να αντιμετωπισθεί αυτή η μέθοδος με τρόπο επιστημονικό και αποτελεσματικό. Έτσι ο συνδυασμός τεχνικών ηλεκτρονικής μάθησης, η διαχείριση της γνώσης, η κοινωνική δικτύωση της εκπαίδευσης από απόσταση PROCEEDINGS 3

και η συμπλήρωση-υποστήριξη όλων αυτών με παραδοσιακού τύπου εκπαίδευση μπορεί να θεωρηθεί ο καλύτερος δυνατός συνδυασμός και η βέλτιστη λύση στο πρόβλημα. Η εμφάνιση της υβριδικής μεθόδου εισάγει μια διαφορετική διάσταση στο χώρο των εκπαιδευτικών μεθόδων. Είναι μια μαθητοκεντρική μέθοδος η οποία εντάσσει το μαθητήεκπαιδευόμενο στο κέντρο της μαθησιακής διαδικασίας. Ο εκπαιδευόμενος συμμετέχει ενεργά στην κατάκτηση και επεξεργασία της γνώσης που του προσφέρεται. Τα κυριότερα πλεονεκτήματα της μεθόδου συνοψίζονται στον πίνακα 1 (Τόλης, Κανίδης, Κυριακίδης, 2009). Από τη πλευρά του εκπαιδευτικού σχεδιασμού ένα πρόγραμμα υβριδικής εκπαίδευσης αντιμετωπίζεται ως ένα ενιαίο σύνολο και κάθε μέθοδος εφαρμόζεται ανάλογα με τα θετικά της. Ωστόσο, η μη ύπαρξη φυσικής παρουσίας των εκπαιδευτών και των εκπαιδευόμενων στον ίδιο χώρο κατά τη διάρκεια «παράδοσης» μιας θεματικής ενότητας στην ηλεκτρονική μάθηση, πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ όψιν τόσο κατά τη φάση σχεδιασμού του μαθησιακού υλικού, όσο και στην περίοδο που το μάθημα είναι σε εξέλιξη (Lampsas, 2000). Πίνακας 1: Τα πλεονεκτήματα της υβριδικής μεθόδου εκπαίδευσης Οι εκπαιδευόμενοι Συμμετέχουν ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία,, εξασφαλίζοντας εσωτερικά κίνητρα για μάθηση και αδιάπτωτο ενδιαφέρον Εξοικειώνονται με τα ασύγχρονα και σύγχρονα εργαλεία ηλεκτρονικής μάθησης και κοινωνικής δικτύωσης. Εκπαιδεύονται στη συνεργατική μάθηση αξιοποιώντας τη δυναμική μικρών ετερογενών ομάδων με τη βοήθεια ηλεκτρονικών εργαλείων και διαμοιράζονται τη γνώση Μαθαίνουν να ερευνούν και να αξιοποιούν διαφορετικές πηγές πληροφοριών (συγγράμματα, δημοσιεύσεις σε περιοδικά και συνέδρια, διαδίκτυο), αναζητώντας συγκεκριμένα γνωσιακά αντικείμενα, που οι ίδιοι προσδιορίζουν. Οι νέες δεξιότητες που αποκτούνται μέσα από τη διαδικασία αναζήτησης, επεξεργασίας και διαμοιρασμού των πληροφοριών χτίζουν στην ουσία το υπόβαθρο του εκπαιδευόμενου για δια βίου μάθηση και εργασία σε ομάδες. Με την ολοκλήρωση της μάθησης κάνουν την αποτίμηση και σχεδιάζουν τη μελλοντική μάθηση. Οι εκπαιδευτές Είναι μεσολαβητές της γνώσης Διευκολυντές (facilitators) της εκπαιδευτικής διαδικασίας Καθοδηγητές Σύμβουλοι και εμψυχωτές, σε πλήρη αντίθεση με την παραδοσιακά και ευρύτατα ακόμα εφαρμοζόμενη δασκαλοκεντρική μέθοδο PROCEEDINGS 4

Εκπαιδευτικές έρευνες δείχνουν ότι η εφαρμογή της υβριδικής εκπαίδευσης έχει την αποδοχή των εκπαιδευμένων, ενώ παρατηρήθηκε ότι οι εκπαιδευόμενοι ολοκλήρωναν την μελέτη μιας θεματικής ενότητας και παρουσίαζαν τις εργασίες τους σε λιγότερο χρόνο από τους σπουδαστές που ακολουθούσαν παραδοσιακές μεθόδους (Bridges, 1992). 3 Το Μικτό Πρόγραμμα Στελεχών Logistics και Εφοδιαστικής Αλυσίδας Η τρέχουσα εργασία αναφέρεται στην εφαρμογή της Μικτής Εκπαίδευσης σε πρόγραμμα επιμόρφωσης στελεχών των Logistics με τίτλο: «Logistics και Διαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας: Χρησιμοποιήστε τα για να Αυξήσετε την Ανταγωνιστικότητα της Επιχείρησής σας». Σκοπός του προγράμματος ήταν οι εκπαιδευόμενοι να αποκτήσουν εμπειρία, στην ευρεία χρήση των Νέων Τεχνολογιών στο πλαίσιο μιας εφαρμογής της μικτής εκπαίδευσης στην επαγγελματική κατάρτιση. Οι δραστηριότητες που σχεδιάστηκαν, εφαρμόστηκαν σε 15 εκπαιδευομένους που δήλωσαν συμμετοχή στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Οι εκπαιδευόμενοι ήταν εργαζόμενοι στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα στο χώρο των Logistics και εφοδιαστικής αλυσίδας. Η εκπαίδευση ολοκληρώθηκε σε διάστημα δύο εβδομάδων. Ξεκίνησε με ένα πρόγραμμα προσανατολισμού με τη μέθοδο της δια ζώσης εκπαίδευσης, ενώ στη συνέχεια οι εκπαιδευόμενοι εκπαιδεύτηκαν μέσα από την πλατφόρμα ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης (moodle) με χρήση Μαθησιακών Αντικειμένων (Learning Objects) βασισμένων στο διεθνές πρότυπο SCORM. Στη λήξη του προγράμματος πραγματοποιήθηκε εργαστήριο (Workshop) δια ζώσης (Face to Face), με σκοπό την πρακτική εκπαίδευση στα διδακτικά αντικείμενα που είχαν διδαχθεί θεωρητικά μέσω της ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, οργανώθηκε ένα εργαστηριακό εκπαιδευτικό «παιχνίδι» προσομοίωσης εφοδιαστικών αλυσίδων, όπου διαμορφωμένες ομάδες των εκπαιδευομένων συναγωνίζονταν μεταξύ τους για τη βέλτιστη διαχείριση της αλυσίδας τους ακολουθώντας μελέτη περίπτωσης (case study) που τους δόθηκε. Η μέθοδος που ακολουθήθηκε ήταν η υβριδική Εκπαίδευση (Blended Learning) με βάση το μοντέλο της Ροής Προγράμματος, Program Flow Model (Bersin, 2004) με τα εξής στάδια (Θεοδωρίδου,Τόλης,Παπαϊωάννου, Κυριακίδης, Τσαγκάρης, 2009): 1. Ομαδική Συμβουλευτική Συνάντηση (ΟΣΣ)- Πρόγραμμα προσανατολισμού Μέθοδος : παραδοσιακή ζωντανή εκπαίδευση που διεξάγεται σε αίθουσες ή εργαστήρια PROCEEDINGS 5

Μια ομαδική συμβουλευτική συνάντηση πραγματοποιείται πριν την έναρξη του προγράμματος τηλεκπαίδευσης και οι σκοποί της είναι : Συμβόλαιο της εκπαίδευσης Γνωριμία και δημιουργία ομάδων Οδηγίες για την διεξαγωγή του μαθήματος Πλαίσιο αξιολόγησης Χρονοπρόγραμμα και περιορισμοί υποβολής εργασιών Διανομή έντυπου και ψηφιοποιημένου βοηθητικού υλικού Ανάπτυξη της αυτοπειθαρχίας και παρακίνηση για την παρακολούθηση Παροχή τεχνικής εκπαίδευσης για το χειρισμό του λογισμικού (Software) και του υλικού (Hardware) 2. Πρόγραμμα Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης Μέθοδος : Ασύγχρονη Τηλεκπαίδευση από απόσταση με τη χρήση Learning Management System Οι εκπαιδευόμενοι αφού γνώρισαν τις λεπτομέρειες του προγράμματος συνέχισαν την εκπαίδευσή τους μέσω της πλατφόρμας ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης. Η κατάλληλη επιλογή της πλατφόρμας σε αντίστοιχα προγράμματα προσφέρει ανάλογες δυνατότητες εκπαίδευσης. Υπάρχουν πλατφόρμες Ελεύθερου Λογισμικού και Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ), αλλά και ολοκληρωμένα εμπορικά πακέτα με πολλαπλές δυνατότητες παράλληλης υποστήριξης σε θέματα τήρησης αρχείων και παρακολούθησης των σπουδαστών αλλά και διαχείρισης της γνώσης και καθοδήγησης / διευκόλυνσης στην εκπαιδευτική διαδικασία (facilitation). Στη συγκεκριμένη περίπτωση χρησιμοποιήθηκε η πλατφόρμα ελεύθερου λογισμικού (ΕΛ/ΛΑΚ) Moodle (Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment). Μέσω της πλατφόρμας δόθηκε στους εκπαιδευόμενους η δυνατότητα για: Προβολή και παρακολούθηση του εκπαιδευτικού υλικού Προβολή εκπαιδευτικού υλικού μέσα από πηγές πληροφοριών που μπορούν να έχουν διαφορετικές μορφές, όπως απλό κείμενο, κείμενο σε μορφή HTML, ιστοσελίδα ή σύνδεσμος σε μια ιστοσελίδα Συμμετοχή σε ομάδες συζητήσεων και δημιουργία νέων θεμάτων προς συζήτηση και αποστολή μηνυμάτων σε οποιαδήποτε ανοικτή σε μαθητές συζήτηση PROCEEDINGS 6

Προβολή μαθήματος σε τμήματα. Κάθε τμήμα μπορεί να έχει μια ερώτηση που, ανάλογα με την απάντηση που θα επιλεγεί, να οδηγεί σε διαφορετικό τμήμα του μαθήματος Υποβολή αποριών με βάση τίτλο, περιγραφή, λέξεις-κλειδιά και λήψη κατάλληλης απάντησης είτε από τις ήδη υπάρχουσες, είτε από τον υπεύθυνο εκπαιδευτή Συμμετοχή σε τεστ που μπορεί να έχει διάφορες μορφές ερωτήσεων, όπως πολλαπλής επιλογής, σωστό-λάθος και ερωτήσεις με σύντομες απαντήσεις Λειτουργία εσωτερικού ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Η οργάνωση του περιεχομένου του μαθήματος ακολούθησε το μοντέλο του διδακτικού Σχεδιασμού του R. Gagne (1967) δηλαδή τα εννέα διδακτικά συμβάντα : 1. Προσέλκυση προσοχής 2. Πληροφόρηση για τους στόχους του μαθήματος και παροχή κινήτρων 3. Ανάκληση πρότερων γνώσεων 4. Παρουσίαση ερεθισμάτων με διακριτά χαρακτηριστικά 5. Καθοδήγηση στη μάθηση 6. Εξαγωγή συμπερασμάτων αποτελεσμάτων 7. Παροχή πληροφοριακής ανατροφοδότησης 8. Αξιολόγηση συμπερασμάτων αποτελεσμάτων 9. Ανάπτυξη μνήμης και μεταφορά μάθησης 3. Εργαστήριο (workshop) Πρακτικής Εφαρμογής Μέθοδος : παραδοσιακή ζωντανή εκπαίδευση που διεξήχθη σε αίθουσες Σε χρόνο που κρίθηκε ως καταλληλότερος (τέλος του προγράμματος) το πρόγραμμα συμπληρώθηκε και από παραδοσιακού τύπου εκπαίδευση. Σκοπός αυτής ήταν η πρακτική εξάσκηση σε δεξιότητες και ικανότητες που δεν καλύφθηκαν με το πρόγραμμα τηλεκπαίδευσης (ασύγχρονης) για διάφορους λόγους. Οι λόγοι οφειλόταν σε υλικοτεχνική υποδομή (εργαλεία, εκπαιδευτικά βοηθήματα κλπ) και στην ανάγκη συνεύρεσης των σπουδαστών, για να αναπτυχθούν ομαδοσυνεργατικές-φυσικές δράσεις. 4 Μεθοδολογία Έρευνας Με στόχο να ανιχνευτεί η στάση των εκπαιδευομένων απέναντι στο πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε μια ποιοτική έρευνα με χρήση ατομικών συνεντεύξεων σε βάθος (In Depth Interviews). Επιλέχθηκε η ποιοτική έρευνα, γιατί το δείγμα των εκπαιδευομένων δεν PROCEEDINGS 7

ήταν μεγάλο και επιπλέον γιατί θεωρήθηκε ότι η ποιοτική έρευνα αποτελεί την κατάλληλη μεθοδολογική επιλογή, για να διερευνηθούν σε βάθος οι αναπαραστάσεις, οι στάσεις, οι αντιλήψεις, τα κίνητρα, καθώς και τα δεδομένα της συμπεριφοράς των ατόμων μέσα σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον. Η τεχνική των συνεντεύξεων σε βάθος πραγματοποιήθηκε με τη χρήση ενός ημι-δομημένου ερωτηματολογίου με ερωτήσεις ανοιχτού τύπου. Οι ερωτήσεις ήταν δομημένες σε δύο θεματικούς άξονες. Ο πρώτος στόχευσε στην διαπίστωση της εμπειρίας των εκπαιδευομένων, με σκοπό την ερμηνεία των απαντήσεων ένα κοινό τρόπο για τον εντοπισμό φυσικών γενικεύσεων (Creswell 1998). Ο δεύτερος άξονας στόχευσε στον εντοπισμό συσχετίσεων και επιδράσεων του περιβάλλοντος εργασίας στην απόδοση των εκπαιδευομένων. Οι ερωτήσεις παρουσιάζονται στους πίνακες 1 και 2. Πίνακας 2: Πρώτη σειρά ερωτήσεων 1. Σκεφτείτε μερικές θετικές εκπαιδευτικές εμπειρίες που είχατε μέχρι σήμερα. Για ποιους λόγους θεωρείτε ότι αυτές ήταν θετικές; 2. Είχατε πρότερη εμπειρία από εκπαίδευση από απόσταση ; 3. Θεωρείτε ότι η χρήση ενός ασύγχρονου εργαλείου εκπαίδευσης από απόσταση ταιριάζει με το προσωπικό σας στυλ μάθησης; 4. Θεωρείτε ότι θα μπορούσατε να επιλέξετε αυτή τη μέθοδο εκπαίδευσης για την εταιρία σας ως την πιο ευέλικτη και αποδοτική; Πίνακας 3: Δεύτερη σειρά ερωτήσεων 1. Ποια ήταν η εμπειρία σας από την συμμετοχή σας σε αυτό το πρόγραμμα;. 2. Ποια θέματα σας άρεσαν ιδιαίτερα; 3. Πώς κρίνετε το βαθμό δυσκολίας εκμάθησης του συγκεκριμένου περιβάλλοντος; 4. Πώς κρίνετε το βαθμό συμμετοχής σας στις εργασίες και στα παραδοτέα του προγράμματος; 5. Πώς κρίνετε τη συμμετοχή των άλλων εκπαιδευομένων στην επικοινωνία μέσω του συστήματος; 5 Αξιολόγηση / Συμπεράσματα Σχετικά με τον πρώτο άξονα ερωτήσεων η πλειοψηφία των εκπαιδευομένων (85 %) δεν είχε προηγούμενη εμπειρία από προγράμματα εκπαίδευσης από απόσταση,παράγοντας που συνέβαλε στην αντικειμενικότερη αποτίμηση της μεθόδου. Η πλειοψηφία (80 %) έκρινε τη μέθοδο πολύ συμβατή με τον τρόπο μάθησης του κάθε εκπαιδευόμενου και μεγάλος αριθμός συμμετεχόντων (73 %) θα ήταν πολύ θετικοί στην υιοθέτηση της μεθόδου ως βασικής μεθόδου εκπαίδευσης των στελεχών στην εταιρία τους. Σχετικά με το δεύτερο άξονα ερωτήσεων θεώρησαν ότι η εμπειρία συμμετοχής στο πρόγραμμα ήταν ιδιαίτερα θετική. Τους εντυπωσίασαν ιδιαίτερα τα θέματα στα οποία υπήρχε διάδραση εκπαιδευόμενου συστήματος, μέσω των μαθησιακών αντικειμένων, PROCEEDINGS 8

καθώς και εκείνα που απαιτούσαν την ενεργό συμμετοχή των εκπαιδευομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία (π.χ ομαδικές εργασίες). Τέλος, οι εκπαιδευόμενοι θεώρησαν ότι η χρήση ασύγχρονης επικοινωνίας εξυπηρέτησε τους σκοπούς του προγράμματος και κυρίως την ευελιξία στο χρόνο και στο ρυθμό μάθησης, αλλά και στην πολλαπλή παροχή της πληροφορίας (πολυμεσικό υλικό). Σημαντικό σημείο στον επιτυχή εκπαιδευτικό σχεδιασμό των μικτών προγραμμάτων είναι η ύπαρξη ομαδοσυνεργατικών τεχνικών σε περιβάλλον εργαστηρίου (workshop) ώστε ακολουθώντας τις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων να συνδυάζει τη θεωρία με την πρακτική βιωματική εφαρμογή. Συμπερασματικά, η μικτή εκπαίδευση, καθώς αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα κάθε επιμέρους μεθόδου εκπαίδευσης, τείνει να αποτελέσει τη πιο εφικτή και ρεαλιστική μέθοδο επιμόρφωσης των στελεχών της Εφοδιαστικής Αλυσίδας και των Logistics. Βιβλιογραφία 1. Bersin, J., ( 2004), The Blended Learning Book: Best Practices, Proven Methodologies and Lessons Learned. Pfeiffer 2. Bajtelsmit, J.W., (1988), Predicting distance learning drop outs: Testing a conceptual model of attrition in distance study, Bryn Mawr: The American College. 3. Bridges, E., (1992), Problem Based Learning for Administrators (ERIC Document Reproduction Service No EA 023 722. 4. Creswell, J.W. (1998), Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions. Sage Publications, Thousand Oaks, CA. 5. Gagne, R.M., (1967), Learning and individual differences. Colombus, OHQ Charles E, Merril Books 6. Jonassen, D., Davidson, M., Collins, M., Campbell, J. & Haag, B., (1995), Constructivism and computer-mediated communication in distance education. The American Journal of Distance Education, 9(2), pp. 7-26. 7. Kinshuk, Yang A., (2003), Web-based Asynchronous Synchronous Environment for Online Learning. United States Distance Education Association Journal, 17 (2), pp. 5-17. 8. Lampsas, P., (2000), Open and Distance Learning Environments with Internet Technologies, PhD Thesis, Comp. Eng. and Inf. Dept., University of Patras, Greece 9. Shank, R., (2006), Blended e-learning, on line, date accessed 15/11/2007, http://www.celt.mmu.ac.uk/ebenchmarking/blog/?cat=2 PROCEEDINGS 9

10. Salter, G., (2002), Strategies for the Use of Synchronous Computer-Mediated Communication in Education, IEEE, Proceedings of the International Conference on Computers in Education (ICCE 02) 11. Tindo, V., (1975), Drop-out from higher education: A Theoretical Synthesis of Recent Research, Review of Educational Research, 45, 1, pp. 89-125. 12. Βεργίδης Δ., Παναγιωτακόπουλος Χ., (2003), Διερεύνηση των λόγων διακοπής της φοίτησης στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Σπουδές στην Εκπαίδευση του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. 13. Θεοδωρίδου Σ., Τόλης Δ., Παπαϊωάννου Θ., Κυριακίδης Γ., Τσαγκάρης Α., (2009), Η Μικτή εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (Blended Learning) στην υπηρεσία της Εκπαίδευσης για την Αειφορία, 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης, Εθνικό Και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, 28-30 Μαΐου 2009 14. Τόλης Δ., Κανίδης Ε., Κυριακίδης Γ., (2009), Γεφυρώνοντας το Χάσμα μεταξύ Κλασσικής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης: Η Υβριδική Μέθοδος, 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης, Εθνικό Και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, 28-30 Μαΐου 2009 15. Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας, (2009). 9η Εξαμηνιαία Αναφορά για την Ευρυζωνικότητα, URL : http://www.observe.gr/page/default.asp?la=1&id=2101&pk=425&return=183 πρόσβαση την 01 η.09.2009 16. Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment, (2010), www.moodle.org πρόσβαση την 15 η.04.2010 PROCEEDINGS 10