ΕΝΤΥΠΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Τ4Ε 2015-2016 Ονοματεπώνυμο: ΑΡΕΤΗ ΜΠΑΞΕΒΑΝΙΔΟΥ Τίτλος Εργασίας: «Κόκκινη κλωστή δεμένη στην Ευρώπη τυλιγμένη» Σχολείο του πραγματοποιήθηκε η εργασία: Ολοήμερο Νηπιαγωγείο Νέας Χηλής Σύνολο μαθητών που συμμετείχαν στην εργασία: 17 Εκπαιδευτική Περιφέρεια που πραγματοποιήθηκε η δράση: ΕΒΡΟΥ Όνομα Επιβλέποντα Πρεσβευτή: ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΝΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (abstract). Θα αναρτηθεί στην πλατφόρμα www.teachers4europe.gr σύμφωνα με τα υπάρχοντα παραδείγματα στο μενού «Αποτελέσματα» (μέχρι 200 λέξεις) Στη σημερινή πολυπολιτισμική κοινωνία το σχολείο καλείται να άρει φαινόμενα κοινωνικού ρατσισμού και εκφοβισμού που είναι δυνατόν να εμφανιστούν στο σχολικό πλαίσιο, με την ανάπτυξη διδακτικών μεθόδων στη σχολική τάξη που θα προωθούν τη συλλογικότητα, τη συνεργασία, την αποδοχή και το σεβασμό στη διαφορετικότητα. Κύριος στόχος του παρόντος προγράμματος ήταν με τη χρήση ενός από τα σημαντικότερα παιδαγωγικά εργαλεία, του παραμυθιού, τα νήπια να αντιληφθούν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σαν μια οικογένεια, στην οποία όλα τα κράτη μέλη συνεργάζονται, αλληλοβοηθούνται, αλλά και διατηρούν τη διαφορετικότητά τους. Έτσι, αρχικά έγινε -όσο ήταν εφικτό λόγω ηλικίας- γνωριμία με αρκετά βασικά θέματα που σχετίζονται με την ΕΕ, όπως τα σύμβολά της, οι στόχοι της, οι αξίες της. Στη συνέχεια τα νήπια πραγματοποίησαν ένα νοερό ταξίδι σε 10 χώρες της ΕΕ κατά τη διάρκεια του οποίου γνώρισαν τις πρωτεύουσες, τις σημαίες, τα σημαντικά αξιοθέατα και μνημεία των χωρών. Επίσης, μέσα από τα παραμύθια της κάθε χώρας ήρθαν σε επαφή με τον πολιτισμό και τη λαϊκή της παράδοση και συνέθεσαν το δικό τους παραμύθι, το οποίο διαπραγματεύεται ένα ιδιαίτερο φαινόμενο, τον εκφοβισμό. Για την υλοποίηση του προγράμματος αξιοποιήθηκαν όσο ήταν δυνατόν η βιωματική μέθοδος μάθησης, οι νέες τεχνολογίες, η μέθοδος project, η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και οι τεxνικές του θεάτρου. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ-
Βασικό στόχο του προγράμματος Τ4Ε 2015-2016 αποτελεί η μετάδοση γνώσεων και ιδεών στους μαθητές για τις αξίες και τους στόχους της Ε.Ε. μέσω των πρωτότυπων εργασιών που θα δημιουργηθούν από την αλληλεπίδραση των δασκάλων και των μαθητών τους με τη χρήση καινοτόμων εκπαιδευτικών εργαλείων. Το φετινό πρόγραμμα έχει ως απώτερο στόχο να επικεντρωθεί η δράση κυρίως μέσα στην τάξη. Για τον λόγο αυτό, και μετά το πέρας της δράσης, προτείνεται η εκπόνηση μιας σύντομης περιγραφής της εργασίας, όπου θα αποτυπώνεται επαρκώς ο σχεδιασμός της ιδέας, η περιγραφή των δραστηριοτήτων που έλαβαν χώρα, η υλοποίηση του όλου εγχειρήματος και τέλος η διάχυση του αποτελέσματος. Πιο συγκεκριμένα η εργασία θα πραγματεύεται μεταξύ άλλων και τα εξής: α) το σχεδιασμό της εργασίας που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της δράσης Τ4Ε (π.χ κατασκευές που πραγματοποιήθηκαν, παιχνίδια, θεατρικό, ταινία, τραγούδι, ιστοσελίδα, ημερολόγιο, επιτραπέζιο παιχνίδι, αντικείμενο, κλπ) β) τον τρόπο προσέγγισης στις αξίες και τους στόχους της Ε.Ε. γ) τις διδακτικές προσεγγίσεις που υιοθετήθηκαν (αναφορικά με τη χρήση της τεχνολογίας, διαδραστικότητα, βιωματικές μέθοδοι, κλπ). δ) την εμπλοκή των μαθητών στη δράση (συναισθήματα, αντιδράσεις, απορίες, κλπ) ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ/ΔΡΑΣΗΣ (2 σελίδες max) Στόχοι Σχεδίου Δράσης: Τα παιδιά: Να εξηγούν τι σημαίνει Ευρωπαϊκή Ένωση και τους λόγους δημιουργίας της. Να αντιληφθούν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σαν μια οικογένεια, στην οποία όλα τα κράτη μέλη, συνεργάζονται, αλληλοβοηθούνται, αλλά και διατηρούν τη διαφορετικότητά τους. Να γνωρίσουν τις ευρωπαϊκές χώρες,τις σημαίες και τις πρωτεύουσές τους. Να γνωρίσουν παραδοσιακά παραμύθια δέκα χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να ανιχνεύσουν τα κοινά στοιχεία των παραμυθιών και να διαπιστώσουν την κοινή ιστορία των λαών. Να έρθουν σε επαφή και να εξοικειώνονται με διάφορες τεχνικές του θεάτρου. Να εκφράζονται με το δημιουργικό δράμα, τον αυτοσχεδιασμό και τη μίμηση. Να πειραματίζονται με διάφορα υλικά και χρώματα, να μαθαίνουν ή να επινοούν διάφορες τεχνικές και να τις εφαρμόζουν για να ζωγραφίσουν. Να συνεργάζονται και να δημιουργούν από κοινού. Να δημιουργήσουν το δικό τους παραμύθι. Να καλλιεργήσουν τόσο την κριτική όσο και τη δημιουργική τους σκέψη. Να εξοικειωθούν στη χρήση νέων τεχνολογιών και λογισμικών. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ «Κι αν σου μιλώ με παραμύθια είναι, γιατί τα ακούς γλυκύτερα..» Γιώργος Σεφέρης Στις μέρες μας το παραμύθι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας μιας και συμβάλλει στην ανάπτυξη της φαντασίας των μαθητών, οξύνει την αντίληψη και την κρίση τους, καλλιεργεί τις ευαισθησίες τους και διαμορφώνει ηθικές αρχές και αξίες. Ταυτόχρονα τους δίνει τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τον πολιτισμό και την ιστορία του τόπου τους, αλλά και με την ιστορία, τις πεποιθήσεις και το πολιτισμό των άλλων λαών. Η ύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών στον ίδιο κοινωνικό χώρο είναι πιθανόν να προκαλέσει την εκδήλωση φαινομένων κοινωνικού ρατσισμού ή εκφοβισμού. Το σχολείο καλείται να άρει τέτοια φαινόμενα που είναι δυνατόν να εμφανιστούν και στο σχολικό πλαίσιο με την ανάπτυξη στρατηγικών και διδακτικών μεθόδων στη σχολική τάξη που θα προωθούν τη συλλογικότητα, τη συνεργασία, την αποδοχή και το σεβασμό στη διαφορετικότητα. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, αλλά και τη θεωρία του Vygotsky σύμφωνα με την οποία η ενεργή αλληλεπίδραση των μαθητών συμβάλλει στη γνωστική ανάπτυξη των μαθητών,
επιλέχτηκε ως κύρια μέθοδος η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία/συνεργατική μάθηση. Οι μαθητές κλήθηκαν αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του προγράμματος να εργαστούν σε ζεύγη ή μικρές ομάδες για την υλοποίηση ενός κοινού στόχου (π.χ. βιωματικά παιχνίδια, παντομίμα, εικονογράφηση παραμυθιού κ.α.) με εναλλαγή στη σύνθεσή τους και με διαφορετικούς ρόλους σ αυτές. Επίσης, η βιωματική μάθηση, η ενεργός συμμετοχή των παιδιών στη μάθηση, αποτελεί μία από τις σημαντικότερους μεθόδους διδασκαλίας στο χώρο το νηπιαγωγείου, αλλά και του παρόντος προγράμματος. Για το σκοπό αυτό υλοποιήθηκαν παιχνίδια γνωριμίας, παιχνίδια ρόλων, αναζήτηση και παρουσίαση πληροφοριών για κάθε χώρα. Ακόμη, στο πλαίσιο αυτό αξιοποιήθηκαν αρκετές μορφές εκπαιδευτικού δράματος. Έτσι, κάποια παραμύθια δραματοποιήθηκαν από τα παιδιά, αλλά επενδύθηκαν με ήχους (ηχοιστορίες), άλλα παρουσιάστηκαν με κίνηση(παντομίμα), σε άλλα εφαρμόστηκαν τεχνικές δράματος, όπως η καρέκλα των αποκαλύψεων, ο δρόμος της συνείδησης, το περίγραμμα του χαρακτήρα, παγωμένες εικόνες(δραματοποίηση, καρέκλα αποκαλύψεων, ηχοϊστορίες), ενώ τέλος με κάποια άλλα τα νήπια εξοικειώθηκαν με τις τεχνικές του κουκλοθεάτρου και του αυτοσχεδιασμού. Οι δραστηριότητες για να είναι πιο ευχάριστες και ελκυστικές έγινε μέριμνα να έχουν όσο το δυνατόν παιγνιώδη χαρακτήρα. Εξάλλου η παιδαγωγική αξία του παιχνιδιού στην ανάπτυξη και στη μάθηση των παιδιών προσχολικής ηλικίας αναγνωρίσθηκε από μεγάλους παιδαγωγούς, όπως ο Jacques Rousseau, o John Dewey, η Maria Montessori, o Friedrich Froebel, η Margaret MacMillan και ο Rundolf Steiner. Ακόμη, έγινε προσπάθεια να ενταχθούν όσο αυτό ήταν εφικτό οι νέες τεχνολογίες στο πρόγραμμα. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκαν για την αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο, ως εποπτικό μέσο (προβολή εικόνων, βίντεο, powerpoint), για την αναπαραγωγή μουσικής, για την εικονογράφηση παραμυθιών (ελεύθερα λογισμικά σχεδίασης), για την εξοικείωση με διάφορα λογισμικά σχετικά με την ΕΕ eurokids. Σημαντικό στοιχείο στη μεθοδολογία του παρόντος προγράμματος υπήρξε η μέθοδος project. Ζητήθηκε από τα παιδιά, αφού διαπιστώθηκαν οι ελλιπείς τους γνώσεις, αν θα ήθελαν να ασχοληθούν με ένα τέτοιο πρόγραμμα και τι θα ήθελαν να μάθουν. Τα στοιχεία αυτά λήφθηκαν σημαντικά υπόψη στην κατάρτιση του προγράμματος. Επίσης, μέσω του προγράμματος αυτού έγινε προσπάθεια να καλλιεργηθούν δεξιότητες στα νήπια και από τις πέντε γνωστικές περιοχές του αναλυτικού προγράμματος. Τέλος, δόθηκε ιδιαίτερη μνεία στην αφόρμηση κάθε δραστηριότητας, ώστε να είναι ελκυστική και να κεντρίζει το ενδιαφέρον και την προσοχή καθ όλη τη διάρκεια της δραστηριότητας, αλλά και του προγράμματος γενικότερα. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Ιανουάριος - Απρίλιος 2016 Το πρόγραμμα ξεκίνησε με τη διήγηση και την επεξεργασία του μύθου της Αρπαγής της Ευρώπης (και δραματοποίηση του μύθου). Έπειτα, ακολούθησε η ανάγνωση του βιβλίου «Ένα χελιδόνι για την Ευρώπη» με παράλληλη προβολή εικόνων και άλλων βιβλία που σχετίζονταν με την Ευρώπη, όπως «Τα αστέρια της Ευρώπης». Με αφορμή το βιβλίο η «Ευρωζωική Κοινότητα» έγινε συζήτηση για την Ευρώπη και ειδικότερα για την ΕΕ, τα σύμβολά της, τον ύμνο της και για τους λόγους δημιουργίας της. Επόμενη μέρα, έγινε γνωριμία με τα ευρώ, χαρτονομίσματα και κέρματα. Με τη βοήθεια μεγεθυντικών φακών και φακών έγινε παρατήρηση ανά ομάδες των παραστάσεων τους, των στοιχείων γνησιότητας, των ομοιοτήτων και διαφορών τους και παρουσίαση αυτών. Πραγματοποιήθηκε μια πρώτη γνωριμία με τις σημαίες των χωρών της ΕΕ. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες και με τη χρήση ενός πίνακα αναφορά έκαναν αντιστοίχιση σημαίας με λέξη χώρας (αυτοσχέδια τόμπολα). Υλοποιήθηκαν παιχνίδια μνήμης «ποια σημαία λείπει» και καλλιέργειας των αισθήσεων «Μάντεψε τι κέρμα πιάνεις». Αξιοποιήθηκαν λογισμικά κατά τη διάρκεια των αυθορμήτων που σχετίζονταν με την Ευρώπη και την ΕΕ. Επίσης, για την ανάπτυξη εμπιστοσύνης και συνεργασίας, για τη σύσφιξη των σχέσεων ανάμεσα στα νήπια, αλλά και την κατανόηση
ότι η δύναμη βρίσκεται στην ενότητα των ομάδων (και κατ επέκταση χωρών) έλαβαν χώρα πολλά παιχνίδια γνωριμίας, συνεργασίας και διαχείρισης ομάδας, όπως το παιχνίδι «Ζιπ Ζαπ Μπόινκ», «Η ισχύς εν τη ενώσει», «Ο αρχηγός και ο εταίρος», «Η φωνή της ομάδας», «Η ιστορία της Ευρωπαϊκής παρέας», «Ο τελευταίος οδηγεί» κ.ά. Και μετά την πρώτη αυτή γνωριμία των παιδιών με την ΕΕ, τους ζητήθηκε να αναφέρουν τι γνωρίζουν γι αυτή και αν θα ήθελαν να μάθουν περισσότερα και τι. Οι προτάσεις τους καταγράφηκαν. Έπειτα, έγινε κατασκευή ενός μεγάλου χάρτη της ΕΕ, η οποία διήρκησε αρκετές μέρες. Και η Ευρώπη το κοριτσάκι από το βιβλίο «Τα αστέρια της Ευρώπης» έστειλε την τσάντα με το γράμμα της. Στο γράμμα αυτό τα παιδιά κλήθηκαν να αποφασίσουν αν επιθυμούν να ταξιδέψουν νοερά μαζί της σε χώρες της ΕΕ και να μάθουν κάποια πράγματα (σημαίες, μνημεία, νομίσματα, παραμύθια: ουσιαστικά δηλαδή τις προτάσεις τους). Η ίδια τους υποσχέθηκε ότι θα τους στέλνει την τσάντα της κάθε φορά που θα θέλει να τους ενημερώσει σε ποια θα πρέπει να ταξιδέψουν και θα τους δίνει στοιχεία-προκλήσεις. Τα νήπια με ενθουσιασμό συμφωνήσαν, απάντησαν με επιστολή (εξοικείωση με τη συγγραφή με επιστολές) και με αυτό τον τρόπο άρχισε το ταξίδι στις 10 χώρες της ΕΕ. Από κει και πέρα, η Ευρώπη έστειλε την τσάντα της δέκα φορές όσες και οι χώρες που ασχολήθηκαν και με γρίφους κάθε φορά, όπως παζλ, ακροστοιχίδες, κρυπτόλεξα, χάρτης τα νήπια ανακάλυπταν τη χώρα, στην οποία θα πρέπει να «ταξιδέψουν». Σε κάθε χώρα ένα νήπιο κάθε φορά αναλάμβανε να βρει πληροφορίες στο σπίτι του με τη βοήθεια των γονιών του, τις οποίες παρουσίαζε στους συμμαθητές του την επόμενη μέρα. Επίσης, γινόταν προβολή εικόνων με αξιοθέατα και μνημεία από κάθε χώρα, γνωριμία με τη σημαία, την πρωτεύουσα και το νόμισμα της κάθε χώρας και τέλος ακολουθούσε η διήγηση ή ανάγνωση ή η προβολή του παραμυθιού. Μέτα αξιοποιούνταν διαφορετικές τεχνικές θεάτρου κάθε φορά για την επεξεργασία του παραμυθιού, όπως κουκλοθέατρο, παντομίμα κ.ά. Έπειτα, ακολουθούσε η εικονογράφηση του παραμυθιού με διαφορετική κάθε φορά τεχνική ή υλικά. Για παράδειγμα, άλλοτε η εικονογράφηση γινόταν ατομικά, άλλοτε ομαδικά, με τέμπερες ή κηρομπογιές, μαρκαδόρους, με κολλάζ, πουαντιγισμό κ.ά. Μετά τη γνωριμία με τις 10 χώρες της ΕΕ και των παραδοσιακών παραμυθιών τους, επόμενη δραστηριότητα η επιλογή ένας ήρωας παραμυθιού από κάθε χώρα προκειμένου να συμμετάσχει στη δική μας παραμυθοσαλάτα. Για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκαν κριτικές επιτροπές και οι ήρωες κάθε παραμυθιού (νήπια) προσπαθούσαν να τους πείσουν για τη σημαντικότητα της επιλογή τους. Στη συνέχεια, ψηφίστηκε από μία πεντάδα προβλημάτων υποθέσεων, η προβληματική κατάσταση της δική μας παραμυθοσαλάτας και άρχισε η σύνθεση του παραμυθιού, η οποία έλαβε χώρα αρκετές δραστηριότητες. Τελευταία δραστηριότητα ως προς την παραμυθοσαλάτα η εικονογράφησή της. Στο τέλος, έγινε η αξιολόγηση του προγράμματος, όπου τα παιδιά κλήθηκαν να αναφέρουν αν τους άρεσε, τι περισσότερο, αν τους δυσκόλεψε και αν θα το ξαναέκαναν. Έπειτα, υλοποιήθηκαν κάποια παιχνίδια τέλους, όπως «Τι αφήνω και τι παίρνω φεύγοντας», «Μια λέξη και φράση κλείνοντας». ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Στο πρόγραμμα αυτό τα νήπια «ταξίδεψαν» σε χώρες της ΕΕ, γνώρισαν τις πρωτεύουσες, τις σημαίες τους, σημαντικά μνημεία και αξιοθέατα τους. Μέσα από τα παραμύθια και την αξιοποίηση των μηνυμάτων που αυτά εσωτερικεύουν, αλλά και την αξιοποίηση των τεχνικών δράματος, τα νήπια ήρθαν σε επαφή αβίαστα με τον πολιτισμό και τη λαϊκή παράδοση των χωρών αυτών. Επίσης, η γνωριμία με αρκετά βασικά στοιχεία της ΕΕ και ιδίως των αξιών της μακροπρόθεσμα ευελπιστούμε ότι θα συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας, η οποία θα ενσωματώνει πανευρωπαϊκές αξίες με τα ιδιαίτερα πολιτιστικά στοιχεία κάθε χώρας. Η συμμετοχή, το ενδιαφέρον, η ανταπόκριση των νηπίων καθόλη τη διάρκεια του προγράμματος ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντική και είχε ως αποτέλεσμα το πρόγραμμα να διαρκέσει πολύ περισσότερο από το αναμενόμενο. Επίσης, η διαπραγμάτευση του εκφοβισμού στην παραμυθοσαλάτα, ενός φαινομένου που έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, συνέβαλε στην
ευαισθητοποίηση των νηπίων στο πρόβλημα και στην ανάδειξη των δικαιωμάτων του παιδιού. Φιλοδοξούμε να γίνει παρουσίαση του προγράμματος στους γονείς στη γιορτή λήξης. Η παραμυθοσαλάτα μας http://www.flipsnack.com/aretibaxe/fti0zsl81.html Ψηφιακό υλικό σε πίνακα αναρτήσεων http://padlet.com/aretibax/emibnbyn6sfe Διαδραστικός χάρτης με τα παραμύθια https://www.thinglink.com/scene/785493774326300672 ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ 1. Πρόσφατη φωτογραφία T4E (για δημοσίευση στο www.teachers4europe.gr) 2. Φωτογραφίες της δράσης (10 max) 3. Video εφόσον υπάρχει 4. Γονική συναίνεση-υπεύθυνη δήλωση ΣΗΜΕΙΩΣΗ Προτείνουμε οι φυσικές κατασκευές που θα πραγματοποιήσετε εσείς και οι μαθητές σας με τόσο κόπο και μεράκι να παραμείνουν στα σχολεία σας. Οποιοδήποτε οπτικοακουστικό υλικό (π.χ. θεατρικό, ταινία, τραγούδι, ιστοσελίδα, ημερολόγιο, επιτραπέζιο παιχνίδι, αντικείμενο κτλ) που πιστεύετε ότι αναδεικνύει την εργασία σας μπορεί να φωτογραφηθεί ή να βιντεοσκοπηθεί και να αποσταλεί ηλεκτρονικά.