ΠΛΗΘΩΡΙΜΟ
Πιεζσξηζκόο Πιεζσξηζκφο είλαη ε αχμεζε ηνπ γεληθνχ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ. Ο πιεζσξηζκφο είλαη έλα θαηλφκελν πνπ ζπκβαίλεη ζε φιν ην εχξνο ηεο νηθνλνκίαο θαη νθείιεηαη ζηελ αχμεζε ησλ ηηκψλ ησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ θαη ζηε κείσζε ηεο αμίαο ηνπ ρξήκαηνο. «Πληθφριζμός είναι ο μαγικός ηρόπος να κόυεις ένα πενηακοζάρικο ζηα δύο τφρίς να ηο ζκίζεις!»
Σα είδε ηνπ πιεζσξηζκνύ Πιεζσξηζκόο δήηεζεο, ν νπνίνο πξνθαιείηαη απφ κηα αχμεζε ηεο δήηεζεο γηα πξντφληα θαη ππεξεζίεο, δεδνκέλεο ηεο πξνζθνξάο ηνπο Πιεζσξηζκόο θόζηνπο, πνπ νθείιεηαη ζηελ άλνδν ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο, σο απνηέιεζκα ηεο αχμεζεο ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο θαη ησλ ηηκψλ ησλ πξψησλ πιψλ Πιεζσξηζκόο αδξάλεηαο, ν νπνίνο νθείιεηαη ζηηο πξνζδνθίεο ησλ αηφκσλ θαη ησλ επηρεηξήζεσλ γηα αχμεζε ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ. Ο πιεζσξηζκφο αδξάλεηαο ελζσκαηψλεηαη ζηηο ζπκβάζεηο κεηαμχ ησλ ζπλαιιαζζφκελσλ (επηρεηξήζεηο, εξγαδφκελνη), νδεγψληαο ζε κηα εθ ησλ πξνηέξσλ αχμεζε ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ
Γηάγξακκα 7.1: Η δήηεζε, ε πξνζθνξά ρξήκαηνο θαη ην επίπεδν ησλ ηηκώλ Αλ ζεσξήζνπκε P ην επίπεδν ησλ ηηκώλ, ηφηε κε κηα ρξεκαηηθή κνλάδα κπνξνχλ λα αγνξαζηνχλ πξντφληα θαη ππεξεζίεο αμίαο 1/Ρ (αμία ηνπ ρξήκαηνο). Ζ ζρέζε κεηαμχ ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ θαη ηεο αμίαο ηνπ ρξήκαηνο είλαη αξλεηηθή: φζν πςειφηεξν (ρακειόηεξν) ην επίπεδν ησλ ηηκψλ, ηφζν κηθξφηεξε (κεγαιύηεξε) ε αμία κηαο ρξεκαηηθήο κνλάδαο. Όπσο πξνθχπηεη απφ ηελ θακπύιε δήηεζεο ρξήκαηνο, φζν κεγαιχηεξε (κηθξόηεξε) ε αμία ηνπ ρξήκαηνο, ηφζν κηθξφηεξε (κεγαιύηεξε) είλαη ε πνζφηεηα πνπ δεηνχλ νη θαηαλαισηέο θαη νη επηρεηξήζεηο γηα ηε δηελέξγεηα ζπλαιιαγψλ. Ζ πξνζθνξά ρξήκαηνο θαζνξίδεηαη απφ ηελ Κεληξηθή Σξάπεδα, γη απηφ ε θακπύιε πξνζθνξάο ρξήκαηνο είλαη κηα θάζεηε επζεία γξακκή. ην ζεκείν Α ε αμία ρξήκαηνο θαη ην επίπεδν ηηκψλ έρνπλ πξνζαξκνζηεί, ψζηε ε πνζφηεηα ρξήκαηνο πνπ δεηείηαη λα ηζνχηαη κε απηήλ πνπ πξνζθέξεηαη απφ ηελ Κεληξηθή Σξάπεδα.
Γηάγξακκα 7.1: Η δήηεζε, ε πξνζθνξά ρξήκαηνο θαη ην επίπεδν ησλ ηηκώλ Αμία ρξήκαηνο Δπίπεδν ηηκψλ Τςειή Πξνζθνξά ρξήκαηνο Υακειό 1/P Α P Υακειή Τςειό Ma
Γηάγξακκα 7.2: Η δήηεζε, ε πξνζθνξά ρξήκαηνο θαη ην επίπεδν ησλ ηηκώλ Αλ ε Κεληξηθή Σξάπεδα απμήζεη ηελ πξνζθνξά ρξήκαηνο, ηφηε ε θακπχιε πξνζθνξάο ζα κεηαηνπηζηεί πξνο ηα δεμηά (απφ ηε ζέζε Μa ζηε ζέζε Mb). Ζ αχμεζε ηεο πξνζθνξάο ρξήκαηνο ζα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ άλνδν ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ (απφ Ρ ζε Ρ ) θαη ηε κείσζε ηεο αμίαο ηνπ ρξήκαηνο (απφ 1/Ρ ζε 1/Ρ ). Αμία ρξήκαηνο Δπίπεδν ηηκώλ Πξνζθνξά ρξήκαηνο Τςειή Υακειό 1/P P 1/P Υακειή Εήηεζε ρξήκαηνο P Τςειό Ma Mb
Η εθηύπσζε λένπ ρξήκαηνο θνπληώλεη ηνλ πιεζσξηζκό Δάλ ήηαλ δπλαηφ λα αληηθαηαζηήζνπκε ηνλ ρακέλν πινχην κε εθηχπσζε ρξήκαηνο, ε αλζξσπφηεηα ζα είρε εμαιείςεη ηε θηψρεηα 6 αηψλεο πξηλ, ακέζσο κεηά ηελ αλαθάιπςε ηεο εθηππσηηθήο κεραλήο απφ ην Γνπηεκβέξγην. Ζ ξήζε απνηππψλεη ηνπο θηλδχλνπο πνπ ππάξρνπλ απφ ηε ζεκεξηλή πξνζπάζεηα ησλ Ζ.Π.Α. θαη άιισλ ρσξψλ λα απνηξέςνπλ ηελ θξίζε ηππψλνληαο ρξήκα θαη ξίρλνληάο ην ζηελ αγνξά. ηηο 22/11/2002, ν λπλ δηνηθεηήο ηεο Ακεξηθαληθήο Οκνζπνλδηαθήο Σξάπεδαο (Fed), Μπελ Μπεξλάλθη, δήισλε πσο «ηα ακεξηθαληθά δνιάξηα έρνπλ αμία κφλν ζην βαζκφ πνπ ε πξνζθνξά ηνπο είλαη απζηεξά πεξηνξηζκέλε». ήκεξα φκσο, φπνπ ν θίλδπλνο ηνπ απνπιεζσξηζκνχ είλαη παξψλ, θαζψο ε παγθφζκηα νηθνλνκία βπζίδεηαη ζε κηα πξσηνθαλή χθεζε, ν πιεζσξηζκφο δελ είλαη θίλδπλνο, εμ νπ θαη ε ιχζε ηεο εθηχπσζεο λένπ ρξήκαηνο. Σνπο 4-5 ηειεπηαίνπο κήλεο ηξηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα δηνρεηεχνληαη ζε ρξεκαηνπηζησηηθνχο ινγαξηαζκνχο, θπξίσο κέζσ θεληξηθψλ ηξαπεδψλ θαη θξαηηθψλ πξνυπνινγηζκψλ, ζε κηα πξνζπάζεηα απνζφβεζεο ηεο ζπζηεκηθήο θαηάξξεπζεο. ΔΛΔΤΘΔΡΟΣΤΠΗΑ, 25/01/2009
Ο Bernanke ππεξακύλεηαη ηεο επεθηαηηθήο πνιηηηθήο ηεο Fed έλαληη αλεζπρηώλ γηα άλνδν ηνπ πιεζσξηζκνύ ηηο 9 Φεβξνπαξίνπ ηνπ 2011, ν επηθεθαιήο ηεο Οκνζπνλδηαθήο Σξάπεδαο ησλ ΖΠΑ (Federal Reserve) Ben Bernanke, εκθαλίζηεθε ελψπησλ ηεο Δπηηξνπήο Πξνυπνινγηζκνχ, πξνθεηκέλνπ λα απαληήζεη ζε εξσηήζεηο ζρεηηθά κε ηελ πνιηηηθή πνζνηηθήο ραιάξσζεο πνπ εθάξκνδε ε Fed. Ο πξφεδξνο ηεο Δπηηξνπήο, θαη εμέρνλ κέινο ηνπ Ρεπνπκπιηθαληθνχ θφκκαηνο Pau Ryan, εμέθξαζε αλνηθηά ηελ αλεζπρία ηνπ ζεσξψληαο πσο ε ελ ιφγσ πνιηηηθή ζα πξνθαιέζεη άλνδν ηνπ πιεζσξηζκνχ ζηηο ΖΠΑ. Γηα λα ζηεξίμεη ηα ιεγφκελά ηνπ παξέπεκςε ζηελ άλνδν ησλ ηηκψλ ησλ βαζηθψλ εκπνξεπκάησλ θαη ησλ ηξνθίκσλ δηεζλψο, ηνλίδνληαο πσο, άπαμ θαη ν πιεζσξηζκφο εηζέιζεη ζε αλνδηθή ηξνρηά, ζα είλαη εμαηξεηηθά δχζθνιν λα αλαραηηηζζεί. Απφ ηελ πιεπξά ηνπ, ν επηθεθαιήο ηεο Fed απέδσζε ηελ άλνδν ησλ ηηκψλ ησλ βαζηθψλ εκπνξεπκάησλ θαη ησλ ηξνθίκσλ ζηε ξαγδαία αχμεζε ηεο δήηεζεο απφ ηηο αλαδπφκελεο νηθνλνκίεο (βι. Κίλα) θαη ζε πεξηνξηζκνχο ηεο δηεζλνχο ζπλνιηθήο πξνζθνξάο. Με ην ζπλνιηθφ πιεζσξηζκφ λα αλέξρεηαη γηα ην 2011 κφιηο ζην 1,2%, θαη ην βαζηθφ πιεζσξηζκφ (εμαηξνπκέλσλ ησλ ηηκψλ ηξνθίκσλ θαη ελέξγεηαο) ζην 0.7%, ν k. Bernanke έθξηλε ηηο πιεζσξηζηηθέο αλεζπρίεο ηνπ θ. Paul Ryan κάιινλ ππεξβνιηθέο. The New York Times, 09/02/2011
Η πνζνηηθή ζεσξία ηνπ ρξήκαηνο Ζ πνζνηηθή ζεσξία ηνπ ρξήκαηνο κπνξεί λα δηαηππσζεί κέζσ ηεο αθφινπζεο ηαπηφηεηαο: ΜV= PY, M = P (Y/V) Όπνπ: Μ ε πνζφηεηα ηνπ ρξήκαηνο, ε νπνία θαζνξίδεηαη απφ ηηο λνκηζκαηηθέο αξρέο (Κεληξηθή Σξάπεδα) V ε ηαρχηεηα θπθινθνξίαο ηνπ ρξήκαηνο, ε νπνία δείρλεη πφζεο θνξέο έλα ηππηθφ ραξηνλφκηζκα θπθινθνξεί κεηαμχ ησλ ζπλαιιαζζφκελσλ ζε έλα ρξνληθφ δηάζηεκα P ην επίπεδν ησλ ηηκψλ Y ην παξαγφκελν πξντφλ
Η ππόζεζε ηεο ζηαζεξήο θπθινθνξίαο ηνπ ρξήκαηνο Ζ ηαρχηεηα θπθινθνξίαο ηνπ ρξήκαηνο πξνθχπηεη σο νξηζκφο απφ ηελ πνζνηηθή ζεσξία ηνπ ρξήκαηνο, δειαδή σο ε αμία ηνπ νλνκαζηηθνχ ΑΔΠ (ΡΤ) πξνο ηελ πνζφηεηα ηνπ ρξήκαηνο (Μ): V = PY/ M Δπίζεο, Μ = P (Y/V) Αλ ζεσξήζνπκε φηη ε ηαρχηεηα θπθινθνξίαο ηνπ ρξήκαηνο παξακέλεη δηαρξνληθά ζηαζεξή θαη φηη ε κεηαβνιή ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο εμαξηάηαη απφ ηηο πνζφηεηεο ησλ παξαγσγηθψλ ζπληειεζηψλ θαη ηελ ηερλνινγηθή πξφνδν, ηφηε κηα αύμεζε ηεο πνζφηεηαο ρξήκαηνο απφ ηηο λνκηζκαηηθέο αξρέο (Κεληξηθή Σξάπεδα) ζα νδεγήζεη ζε αύμεζε ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ. (ηελ πξαγκαηηθφηεηα, φκσο, ε ηαρχηεηα θπθινθνξίαο ηνπ ρξήκαηνο απμάλεηαη εμαηηίαο ηεο εμέιημεο ηνπ ρξεκαηνπηζησηηθνχ ζπζηήκαηνο, ε νπνία πξνθαιεί κείσζε ηεο πνζφηεηαο ρξήκαηνο πνπ δηαθξαηνχλ ηα άηνκα σο ξεπζηά, γεγνλφο πνπ απμάλεη ηελ ηαρχηεηα θπθινθνξίαο ηνπ ρξήκαηνο.)
Πίλαθαο 7.2: Σα νλνκαζηηθά θαη πξαγκαηηθά κεγέζε κηαο νηθνλνκίαο ΟΝΟΜΑΣΙΚΑ ΜΔΓΔΘΗ ΠΡΑΓΜΑΣΙΚΑ ΜΔΓΔΘΗ ΟΝΟΜΑΣΗΚΖ ΠΟΟΣΖΣΑ ΥΡΖΜΑΣΟ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΖ ΠΟΟΣΖΣΑ ΥΡΖΜΑΣΟ ΔΠΗΠΔΓΟ ΣΗΜΩΝ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΟ ΑΔΠ ΟΝΟΜΑΣΗΚΟ ΑΔΠ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΟ ΜΗΘΟ ΟΝΟΜΑΣΗΚΟ ΜΗΘΟ ΑΝΔΡΓΗΑ, ΑΠΑΥΟΛΖΖ
Η πνζνηηθή ζεσξία ηνπ ρξήκαηνο θαη ε λνκηζκαηηθή νπδεηεξόηεηα Απφ ηελ Πνζνηηθή Θεσξία ηνπ Υξήκαηνο πξνθχπηεη φηη κηα κεηαβνιή ζηελ πνζφηεηα ηνπ ρξήκαηνο (νλνκαζηηθφ κέγεζνο) δελ επεξεάδεη ηελ πνζφηεηα ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο (πξαγκαηηθφ κέγεζνο), αιιά ην επίπεδν ησλ ηηκψλ (νλνκαζηηθφ κέγεζνο). χκθσλα κε ηε Ννκηζκαηηθή Οπδεηεξόηεηα κεηαβνιέο ζε κηα λνκηζκαηηθή κεηαβιεηή (πνζφηεηα ρξήκαηνο) δελ επεξεάδνπλ ηα πξαγκαηηθά κεγέζε ηεο νηθνλνκίαο (παξαγφκελν πξντφλ, απαζρφιεζε). Μεηαβνιέο ζηα νλνκαζηηθά κεγέζε δελ επεξεάδνπλ ηα πξαγκαηηθά κεγέζε κηαο νηθνλνκίαο (Κιαζηθή Γηρνηόκνο).
Η αύμεζε ηνπ εξγαηηθνύ δπλακηθνύ δηεπθνιύλεη ηε λνκηζκαηηθή πνιηηηθή ηεο Fed Καζψο ε ακεξηθαληθή νηθνλνκία αλαθάκπηεη, νινέλα θαη πεξηζζφηεξνη αλελεξγνί Ακεξηθαλνί, επηζηξέθνπλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο αλαδεηψληαο δνπιεηά. Οη πξνβιέςεηο θάλνπλ ιφγν γηα αχμεζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαηά 1,2% εληφο ηνπ 2013 χζηεξα απφ αχμεζε θαηά 0,8% ην πξνεγνχκελν έηνο. Βξαρπρξφληα, ε εμέιημε απηή ζα ζπλνδεπηεί απφ κία δπζάξεζηε επίδξαζε ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ε νπνία δελ είλαη άιιε απφ ηελ επηβξάδπλζε ηνπ ξπζκνχ κείσζεο ηεο αλεξγίαο. χκθσλα κε ηηο ζρεηηθέο εθηηκήζεηο, ην πνζνζηφ αλεξγίαο αλακέλεηαη λα απμεζεί ειαθξψο απφ 7,5 ζε 7,9%. Μαθξνρξφληα σζηφζν, ε αχμεζε απηή ηεο πξνζθνξάο εξγαζίαο, απνηειεί επλντθή εμέιημε, θαζψο ζα ηνλψζεη ηηο αλαπηπμηαθέο δπλαηφηεηεο ηεο ρψξαο. Δπηπιένλ, θαη δεδνκέλεο ηεο αχμεζεο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, ε πξνζδνθψκελε κείσζε ηεο αλεξγίαο δελ πξνβιέπεηαη λα ζπλνδεπηεί απφ πιεζσξηζκφ κηζζψλ, επηηξέπνληαο έηζη ζηελ Fed λα δηαηεξήζεη ην ραιαξφ ραξαθηήξα ηεο αζθνχκελεο λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο, απψηεξνο ζθνπφο ηεο νπνίαο είλαη ε δηαηεξήζηκε αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ απαζρφιεζεο. Πξηλ απφ ηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ απηνχ, δελ αλακέλεηαη αχμεζε ησλ επηηνθίσλ. Bloomberg, 19/02/2013
ρέζε κεηαμύ νλνκαζηηθνύ επηηνθίνπ θαη πιεζσξηζκνύ Πξαγκαηηθφ Δπηηφθην = Ολνκαζηηθφ Δπηηφθην Ρπζκφο Πιεζσξηζκνχ Ολνκαζηηθφ Δπηηφθην = Πξαγκαηηθφ Δπηηφθην + Ρπζκφο Πιεζσξηζκνχ Όηαλ ε Κεληξηθή Σξάπεδα απμάλεη ηελ πνζφηεηα ηνπ ρξήκαηνο, πξνθαιεί έλαλ πςειφηεξν ξπζκφ πιεζσξηζκνχ, απμάλνληαο ην νλνκαζηηθφ επηηφθην (επίδξαζε Fisher).
Η απηαπάηε ηνπ ρξήκαηνο Ζ «απηαπάηε ηνπ ρξήκαηνο» ηζρχεη φηαλ ηα άηνκα δελ αληηιακβάλνληαη κεηαβνιέο ηεο αγνξαζηηθήο αμίαο ηνπ λνκίζκαηνο, άξα θαη ηνπ εηζνδήκαηφο ηνπο, πνπ πξνθαινχληαη απφ ηνλ πιεζσξηζκφ. Ζ απηαπάηε ηνπ ρξήκαηνο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αθακςία ησλ ηηκψλ θαη ησλ κηζζψλ, εξκελεχνπλ ηηο πξαγκαηηθέο επηπηψζεηο ηνπ πιεζσξηζκνχ. Βξαρπρξόληα, πνπ νη νλνκαζηηθνί κηζζνί είλαη ζηαζεξνί, ε αχμεζε ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ πξνθαιεί κείσζε ησλ πξαγκαηηθψλ κηζζψλ, αχμεζε ηεο δήηεζεο εξγαζίαο θαη ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο. Σε καθξνρξόληα πεξίνδν, πνπ νη ηηκέο θαη νη κηζζνί είλαη εχθακπηνη, νη εξγαδφκελνη ζα δηεθδηθήζνπλ αχμεζε ησλ νλνκαζηηθψλ κηζζψλ, πξνθεηκέλνπ λα δηαηεξεζεί ην πξαγκαηηθφ ηνπο εηζφδεκα ζηαζεξφ. Ζ αχμεζε ησλ νλνκαζηηθψλ κηζζψλ ζα επαλαθέξεη ηνπο πξαγκαηηθνχο ζην αξρηθφ ηνπο επίπεδν, δηαηεξψληαο, ηειηθά, ακεηάβιεηε ηελ απαζρφιεζε θαη θαη επέθηαζε ην παξαγφκελν πξντφλ.
Δίκαζηε ζύκαηα ηεο απηαπάηεο ηνπ ρξήκαηνο; ην βηβιίν ηνπ «Ζ απηαπάηε ηνπ ρξήκαηνο» ην 1928, ν Irving Fisher έδσζε έλα παξάδεηγκα κηα γπλαίθαο πνπ είρε ηελ απηαπάηε πσο ην ραξηνθπιάθην νκνιφγσλ πνπ είρε αγνξάζεη γηα 50.000 δνιάξηα πξηλ απφ ρξφληα εμαθνινπζνχζε λα έρεη ηελ ίδηα αμία. ίγνπξα ε νλνκαζηηθή αμία ήηαλ ε ίδηα, αιιά ν πιεζσξηζκφο είρε ξνθαλίζεη ηελ πξαγκαηηθή αγνξαζηηθή δχλακή ηνπ. Σν 1960 νηθνλνκνιφγνη φπσο ν Paul Samuelson ππέζεηαλ πσο νη εξγαδφκελνη (σο ζχκαηα ηεο απηαπάηεο ηνπ ρξήκαηνο) δηαπξαγκαηεχνληαλ γηα ηνπο νλνκαζηηθνχο αληί γηα ηνπο πξαγκαηηθνχο κηζζνχο. Ο Milton Friedman δηαθσλνχζε, ππνζηεξίδνληαο πσο νη εξγαδφκελνη ιακβάλνπλ ππφςε ηνπο ηνλ πιεζσξηζκφ θαη ηνλ ελζσκαηψλνπλ ζηηο εθάζηνηε κηζζνινγηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο ηνπο. Καη νη δχν πιεπξέο ήηαλ ππεξβνιηθέο. Αζθαιψο νη εξγαδφκελνη δηεθδηθνχλ κηζζνινγηθέο ηξνπνπνηήζεηο ψζηε λα πξνζηαηεχνληαη απφ ηνλ πιεζσξηζκφ. Μνιαηαχηα, πνιχ ζπρλά νη ζπιινγηθέο ζπκβάζεηο εξγαζίαο δελ εζσηεξηθεχνπλ ηνλ παξάγνληα πιεζσξηζκφ. Παξάιιεια, βιέπνπκε ηνπο εξγαδνκέλνπο λα αληηζηέθνληαη ζε πεξηθνπέο κηζζψλ φηαλ νη ηηκέο πέθηνπλ, αθφκα θαη κε ηνλ θίλδπλν ηεο απφιπζεο. Άξα, ζίγνπξα ε απηαπάηε ππάξρεη! George A. Akerlof and Robert J. Shiller (2009) Animal Spirits: How Human Psychology Drives the Economy, and Why It Matters for Global Capitalism, Princeton University Press, Princeton
Φόξνο πιεζσξηζκνύ Ο θφξνο πιεζσξηζκνχ δεκηνπξγείηαη φηαλ κηα θπβέξλεζε ηππψλεη λέν ρξήκα, πξνθεηκέλνπ λα ρξεκαηνδνηήζεη δεκφζηεο δαπάλεο. Ζ αχμεζε ηεο πνζφηεηαο ηνπ ρξήκαηνο πνπ θπθινθνξεί ζηελ νηθνλνκία δεκηνπξγεί πιεζσξηζκφ, κεηψλνληαο ηελ αγνξαζηηθή δχλακε ηνπ ρξήκαηνο.
Οη επηπηώζεηο ηνπ πιεζσξηζκνύ ζηελ θαηαλνκή ησλ πόξσλ Μηα, ιεινγηζκέλε, αχμεζε ηεο ηηκήο ελφο πξντφληνο Α αληαλαθιά κηα επλντθή κεηαβνιή ησλ πξνηηκήζεσλ ησλ θαηαλαισηψλ έλαληη ελφο άιινπ πξντφληνο Β. Γεδνκέλνπ ηνπ εηζνδήκαηνο ησλ θαηαλαισηψλ, ε αχμεζε ηεο δήηεζεο γηα ην πξντφλ Α ζεκαίλεη κείσζε ηεο δήηεζεο γηα ην Β θαη αχμεζε ηεο ζρεηηθήο ηηκήο ηνπ (ΡΑ / PΒ). Δπαθφινπζν ηεο αχμεζεο ηεο δήηεζεο γηα ην πξντφλ Α, πνπ αληαλαθιάηαη ζηελ αχμεζε ηεο ζρεηηθήο ηηκήο ηνπ, είλαη ε είζνδνο λέσλ επηρεηξήζεσλ ζηελ παξαγσγή ηνπ Α, ελψ, αληηζέησο, κεηψλεηαη ν αξηζκφο ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ παξάγνπλ ην πξντφλ Β, ηνπ νπνίνπ ε ηηκή κεηψζεθε. πλεπψο, νη κεηαβνιέο ησλ ηηκψλ, ζε έλα πεξηβάιινλ ζηαζεξνχ πιεζσξηζκνχ, αληαλαθινχλ κεηαβνιέο ηεο δήηεζεο ησλ πξντφλησλ θαη απνηεινχλ «ζήκαηα» γηα ηηο επηρεηξήζεηο, πξνθεηκέλνπ λα πξαγκαηνπνηήζνπλ θεξδνθφξεο επελδχζεηο, ζπκβάιινληαο ζηελ απνηειεζκαηηθή θαηαλνκή ησλ πφξσλ. Αληίζεηα, φηαλ ε αχμεζε ηεο ηηκήο ελφο πξντφληνο είλαη απνηέιεζκα ελφο πςεινχ ξπζκνχ πιεζσξηζκνχ απνδπλακψλεηαη ε αμία κεραληζκνχ ησλ ηηκψλ, σο κέζνπ απνθάιπςεο ησλ κεηαβνιψλ ζηηο πξνηηκήζεηο ησλ θαηαλαισηψλ.
Σα αλαδηαλεκεηηθά απνηειέζκαηα ηνπ πιεζσξηζκνύ Ένας συηλός ρσθμός πληθφριζμού πλήηηει ηα άηνκα πνπ έρνπλ ζηαζεξφ εηζφδεκα (εξγαδφκελνη, ζπληαμηνχρνη), θαζψο κηα αχμεζε ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ κεηψλεη ηελ αγνξαζηηθή αμία ηνπ ηνπο δαλεηζηέο (απνηακηεπηέο), θαζψο κηα αχμεζε ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ κεηψλεη ηελ πξαγκαηηθή αμία ηνπ θεθαιαίνπ πνπ έρνπλ δαλείζεη ενώ ανηίθεηα εσνοεί ηηο επηρεηξήζεηο, θαζψο ν πιεζσξηζκφο απμάλεη ηηο ηηκέο ησλ πξντφλησλ πνπ παξάγνπλ ηνπο δαλεηδφκελνπο, θαζψο κηα αχμεζε ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ κεηψλεη ηελ πξαγκαηηθή αμία ηνπ θεθαιαίνπ πνπ έρνπλ δαλεηζηεί
Η ζηξέβισζε ηνπ θνξνινγηθνύ βάξνπο ιόγσ πιεζσξηζκνύ Ο πιεζσξηζκφο επεξεάδεη αξλεηηθά ηελ απνηακίεπζε θαη ηελ επέλδπζε κηαο νηθνλνκίαο. Ζ θνξνιφγεζε ησλ θεξδψλ απφ ηνθνθφξεο ηνπνζεηήζεηο (θαηαζέζεηο, κεηνρέο θιπ), εθφζνλ αγλνείηαη φηη ε αχμεζε ησλ ηηκψλ ζπλεπάγεηαη κείσζε ηεο αγνξαζηηθήο αμίαο ηνπ επελδπκέλνπ θεθαιαίνπ, κεηψλεη ην πξαγκαηηθφ θέξδνο κηαο ηνπνζέηεζεο. Ζ επίδξαζε απηή ηνπ πιεζσξηζκνχ κπνξεί λα κεηψζεη ηελ απνηακίεπζε θαη ηελ επέλδπζε θαη, επνκέλσο, λα επεξεάζεη αξλεηηθά ηελ αλάπηπμε κηαο νηθνλνκίαο.
Σα κηθξά «κπζηηθά» πνπ θάλνπλ ηε κεγάιε δηαθνξά Σί ζεκαίλεη ε αχμεζε ηνπ πιεζσξηζκνχ πάλσ απφ 5% ηνλ Ηνχλην γηα ηνλ Έιιελα δαλεηνιήπηε θαη θαηαζέηε; Σα θαιά λέα είλαη φηη ν πιεζσξηζκφο ζήκεξα «πιεξψλεη» ηε δφζε ηνπ ζηεγαζηηθνχ δαλείνπ θαη ηε κηζή ζρεδφλ δφζε φζσλ έρνπλ ιάβεη θαηαλαισηηθφ δάλεην. Σα θαθά λέα είλαη φηη νη θαηαζέηεο - αθφκε θαη κε κεγάια πνζά πνπ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα γηα πςειφηνθεο πξνζεζκηαθέο θαηαζέζεηο - κε δπζθνιία απνθεχγνπλ ην ξνθάληζκα απφ ηνλ πιεζσξηζκφ. Σν «θιεηδί» βξίζθεηαη πίζσ απφ ηα πξαγκαηηθά επηηφθηα. Γηα πξψηε θνξά απφ ην 2000 ην πξαγκαηηθφ επηηφθην γηα ην δαλεηνιήπηε ζηεγαζηηθνχ δαλείνπ είλαη κεδεληθφ ή αξλεηηθφ. Καη απηφ δηφηη ν πιεζσξηζκφο θπκαίλεηαη πάλσ απφ 5%, ελψ ην κέζν επηηφθην γηα ηα ζηεγαζηηθά δάλεηα απηή ηε ζηηγκή βξίζθεηαη πεξίπνπ ζε απηφ ην επίπεδν. ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ, 16/11/2009
Λνηπέο επηδξάζεηο ηνπ πιεζσξηζκνύ Σν θόζηνο ησλ παπνπηζηώλ. Έλαο πςειφο ξπζκφο πιεζσξηζκνχ απμάλεη ην θφζηνο δηαρείξηζεο ηεο ξεπζηφηεηαο. ε πεξηφδνπο πςεινχ πιεζσξηζκνχ, ηα άηνκα θαη νη επηρεηξήζεηο πξνηηκνχλ λα ηνπνζεηνχλ ηα ρξήκαηά ηνπο ζε έληνθνπο ινγαξηαζκνχο, παξά λα ηα δηαηεξνχλ κε ηε κνξθή αδξαλψλ ξεπζηψλ δηαζεζίκσλ. Οη ζπρλφηεξεο επηζθέςεηο ζηελ ηξάπεδα, γεληθψο ν ρξφλνο θαη νη πφξνη πνπ μνδεχνληαη απφ ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηα άηνκα γηα λα πεξηνξίζνπλ ηε κείσζε ηεο αγνξαζηηθήο δχλακεο ηνπ ρξήκαηνο εμαηηίαο ηνπ πιεζσξηζκνχ, ζπληζηνχλ ην θφζηνο ησλ παπνπηζηψλ. Σν θόζηνο λέσλ ηηκνθαηαιόγσλ. ε πεξηφδνπο πςεινχ πιεζσξηζκνχ νη επηρεηξήζεηο αλαγθάδνληαη, ζπρλφηεξα, λα πξνζαξκφδνπλ ηηο ηηκέο ηνπο θαη λα εθδίδνπλ λένπο ηηκνθαηαιφγνπο.
Η πεξίπησζε ηεο κείσζεο ηνπ γεληθνύ επηπέδνπ ησλ ηηκώλ Ο απνπιεζσξηζκφο είλαη ε κείσζε ηνπ γεληθνχ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ. ε αληηδηαζηνιή κε ηνλ πιεζσξηζκφ, ν απνπιεζσξηζκφο απμάλεη ηελ πξαγκαηηθή αμία ηνπ ρξήκαηνο. Αηηίεο πνπ πξνθαινύλ απνπιεζσξηζκό Τπνηνληθή ζπλνιηθή δήηεζε Τςειή ζπζζψξεπζε ρξένπο Υακειφο ξπζκφο νηθνλνκηθήο κεγέζπλζεο Μείσζε ηηκψλ εηζξνψλ γηα ηηο επηρεηξήζεηο (ζεηηθή δηαηαξαρή ζηελ πξνζθνξά) Δπηζπκεηόο απνπιεζσξηζκόο Όηαλ ε κείσζε ηνπ γεληθνχ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ νθείιεηαη ζηε κείσζε ησλ ηηκψλ ησλ εηζξνψλ (π.ρ. πεηξέιαην, πξψηεο χιεο), ή ζηελ βειηίσζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο, φηαλ δειαδή έρνπκε ζεηηθή δηαηαξαρή ζηελ πξνζθνξά, ηφηε κεηψλεηαη ην θφζηνο παξαγσγήο ησλ επηρεηξήζεσλ θαη, θαη επέθηαζε, νη ηηκέο ησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ, ελψ απμάλεηαη ην δηαζέζηκν εηζφδεκα, ε θαηαλάισζε θαη ν ξπζκφο νηθνλνκηθήο κεγέζπλζεο. Αλεπηζύκεηνο απνπιεζσξηζκόο Ο αλεπηζχκεηνο απνπιεζσξηζκφο είλαη απηφο πνπ πξνθχπηεη απφ κία παξαηεηακέλε πεξίνδν ππνηνληθήο ζπλνιηθήο δήηεζεο. Αλ νη θαηαλαισηέο θαη νη επελδπηέο πξνζδνθνχλ φηη νη ηηκέο ζην κέιινλ ζα κεησζνχλ, ηφηε αλαβάινπλ ηηο θαηαλαισηηθέο θαη επελδπηηθέο ηνπο απνθάζεηο, πξνθαινχλ κείσζε ηεο ηξέρνπζαο ζπλνιηθήο δήηεζεο θαη, έηζη, δεκηνπξγείηαη κία αλαηξνθνδνηνχκελε δηαδηθαζία κείσζεο ηεο δήηεζεο θαη ησλ ηηκψλ.
Οη επηδξάζεηο ηνπ απνπιεζσξηζκνύ Μεηψλεηαη ε θαηαλάισζε, θαζψο ε πξνζδνθψκελε κείσζε ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ θαη ε πξνζδνθψκελε αχμεζε ηεο αμίαο ηεο απνηακίεπζεο αλαβάιεη ηελ ηξέρνπζα θαηαλάισζε. Ζ κείσζε ηεο θαηαλάισζεο πξνθαιεί εθ λένπ κείσζε ηεο δήηεζεο, ηνπ εηζνδήκαηνο θαη ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ. Μεηψλεηαη ε επέλδπζε, θαζψο απμάλεηαη ην πξαγκαηηθφ επηηφθην (πξαγκαηηθφ επηηφθην = νλνκαζηηθφ επηηφθην πιεζσξηζκφο) θαη, επνκέλσο, ην θφζηνο δαλεηζκνχ. πγρξφλσο, κεηψλεηαη ε κειινληηθή αμία ησλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ. Ζ κείσζε ηεο επέλδπζεο κεηψλεη ηελ ζπλνιηθή δήηεζε, ην εηζφδεκα θαη, εθ λένπ, ην επίπεδν ησλ ηηκψλ. Απμάλεηαη ε πξαγκαηηθή αμία ηνπ ρξένπο (ε νλνκαζηηθή, δειαδή, αμία ηνπ ρξένπο εθθξαζκέλε ζε πξαγκαηηθνχο φξνπο) ππνρξεψλνληαο ηνπο νθεηιέηεο λα κεηψζνπλ ηελ θαηαλάισζε, πξνθεηκέλνπ λα απνπιεξψζνπλ ην ρξένο ηνπο. Σν φθεινο πνπ απνθνκίδνπλ νη δαλεηζηέο ιφγσ ηεο πςειφηεξεο πξαγκαηηθήο αμίαο ησλ δφζεσλ απνπιεξσκήο είλαη πηζαλφηεξν λα νδεγεί ζε αχμεζε ηεο απνηακίεπζεο, παξά ζε αχμεζε ηεο θαηαλάισζεο. Ζ αχμεζε ηεο απνηακίεπζεο γηα ηελ εμνηθνλφκεζε πφξσλ πξνο απνπιεξσκή ηνπ ρξένπο, κεηψλεη ηελ ζπλνιηθή δήηεζε, ην εηζφδεκα θαη ην επίπεδν ησλ ηηκψλ. Γπζρεξαίλεηαη ε πξνζαξκνγή ζηελ αγνξά εξγαζίαο, θαζψο ε πξνζαξκνγή ηνπ πςειφηεξνπ πξαγκαηηθνχ κηζζνχ, απαηηεί κείσζε ηνπ νλνκαζηηθνχ κηζζνχ, ε νπνία, φκσο, είλαη κία ζρεηηθψο δχζθακπηε δηαδηθαζία. Ζ πξνο ηα θάησ δπζθακςία ησλ νλνκαζηηθψλ κηζζψλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε αχμεζε ηεο αλεξγίαο.
Σξόπνη αληηκεηώπηζεο ηνπ απνπιεζσξηζκνύ Μείσζε ηνπ νλνκαζηηθνχ επηηνθίνπ: Ζ αληηκεηψπηζε ηνπ απνπιεζσξηζκνχ πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ κείσζεο ηνπ νλνκαζηηθνχ επηηνθίνπ απφ ηελ Κεληξηθή Σξάπεδα, πξνθεηκέλνπ λα κεησζεί ην πξαγκαηηθφ επηηφθην. Ζ κείσζε ηνπ πξαγκαηηθνχ επηηνθίνπ ζα κεηψζεη ηελ αμία ηεο κειινληηθήο απνηακίεπζεο θαη ην θφζηνο ηεο επέλδπζεο. Αλ, φκσο, ην νλνκαζηηθφ επηηφθην είλαη ήδε κεδέλ, ηφηε ε νηθνλνκία παγηδεχεηαη ζηελ παγίδα ηνπ απνπιεζσξηζκνχ, θαζψο ην νλνκαζηηθφ επηηφθην δελ κπνξεί λα πάξεη αξλεηηθέο ηηκέο (εθφζνλ ζηελ πεξίπησζε απηή, νη απνηακηεπηέο ζα απέζπξαλ ηηο θαηαζέζεηο ηνπο απφ ηηο ηξάπεδεο). Πνζνηηθή ραιάξσζε: Αλ ην νλνκαζηηθφ επηηφθην είλαη ήδε κεδέλ, ηφηε ε Κεληξηθή Σξάπεδα απνθαζίδεη λα εθαξκφζεη έλα πξφγξακκα πνζνηηθήο ραιάξσζεο. Απηφ ζπλίζηαηαη ζηελ αγνξά ρξενγξάθσλ έλαληη ξεπζηφηεηαο απφ ηελ Κεληξηθή Σξάπεδα, κε απψηεξν ζηφρν ηελ πξνο ηα πάλσ κεηαβνιή ησλ πιεζσξηζηηθψλ πξνζδνθηψλ ησλ νηθνλνκηθψλ δξψλησλ.
Σν θάζκα ηνπ απνπιεζσξηζκνύ Σν θάζκα ηνπ απνπιεζσξηζκνχ ξίρλεη βαξηά ηελ ζθηά ηνπ ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία, θαζψο ε επξσδψλε θαηέγξαςε κείσζε ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ γηα πξψηε θνξά, χζηεξα απφ πέληε ρξφληα, εληείλνληαο ηηο αλεζπρίεο πσο ε παγθφζκηα νηθνλνκία ζα εηζέιζεη ζε έλαλ αλαηξνθνδνηνχκελν θχθιν κείσζεο ηνπ εηζνδήκαηνο θαη ηεο ζπλνιηθήο δαπάλεο. Δλψ έλα ηκήκα ηεο κείσζεο ησλ ηηκψλ απνδίδεηαη ζηελ κείσζε ηεο ηηκήο ηνπ πεηξειαίνπ, αξθεηνί νηθνλνκνιφγνη εθθξάδνπλ αλεζπρίεο πσο ν απνπιεζσξηζκφο κπνξεί λα γεληθεπηεί. Οη επελδπηέο γλσξίδνπλ πσο άπαμ θαη ε νηθνλνκία πέζεη ζηελ παγίδα ηνπ απνπιεζσξηζκνχ, κεηά είλαη πνιχ δχζθνιν λα απεγθισβηζηεί απφ απηήλ. Πεγή: Financial Times, 9 Ηαλνπαξίνπ, 2015
Πιεζσξηζκόο: ε παγθόζκηα απεηιή Σνλ ηειεπηαίν ρξφλν ε παγθφζκηα νηθνλνκία έρεη δερζεί δχν ηζρπξέο αξλεηηθέο δηαηαξάμεηο : πξψηνλ, ηε κεγαιχηεξε ρξεκαηννηθνλνκηθή θξίζε ησλ ηειεπηαίσλ 75 εηψλ θαη, δεχηεξνλ, ηε ξαγδαία αχμεζε ζηηο ηηκέο ηνπ πεηξειαίνπ, ησλ ηξνθίκσλ θαη ησλ πξψησλ πιψλ, πνπ απμάλνπλ ην θφζηνο παξαγσγήο θαη δηαθίλεζεο ελδηάκεζσλ αγαζψλ θαη ηειηθψλ πξντφλησλ θαη έηζη δηνρεηεχνληαη ζηαδηαθά ζηνλ ππξήλα ηνπ πιεζσξηζκνχ. Ωο απνηέιεζκα, ε πηψζε ησλ ξπζκψλ αλάπηπμεο είλαη αηζζεηή ηφζν ζηηο αλεπηπγκέλεο νηθνλνκίεο φζν θαη ζε πνιιέο ρψξεο ηνπ αλαπηπζζφκελνπ θφζκνπ, ελψ έλαο πςειφηεξνο πιεζσξηζκφο παγθνζκίσο πεξηνξίδεη ην πξαγκαηηθφ εηζφδεκα ησλ λνηθνθπξηψλ θαη κεηψλεη ηελ αγνξαζηηθή ηνπο δχλακε, ζην βαζκφ πνπ νη απμήζεηο ησλ ηηκψλ θαηαλαισηή δελ αληηζηαζκίδνληαη ή αληηζηαζκίδνληαη κε θαζπζηέξεζε απφ ηηο απμήζεηο ησλ κηζζψλ. Σα θησρά λνηθνθπξηά επεξεάδνληαη απφ ηε δπζκελή ζπγθπξία πνιχ πεξηζζφηεξν απφ ηνλ ππφινηπν πιεζπζκφ, φρη κφλν επεηδή ε αλεξγία απμάλεηαη πην γξήγνξα ζηνπο αλεηδίθεπηνπο εξγαδνκέλνπο, αιιά θαη επεηδή ηα λνηθνθπξηά απηά μνδεχνπλ έλα κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπ εηζνδήκαηφο ηνπο ζε αγαζά θαη ππεξεζίεο πξψηεο αλάγθεο, φπσο ηα ηξφθηκα θαη ε ελέξγεηα. Σν κεγαιχηεξν απηφ πνζνζηφ θαηαλάισζεο ησλ θησρψλ λνηθνθπξηψλ θαίλεηαη ζηηο ζπγθξίζεηο ηφζν αλάκεζα ζηηο επηκέξνπο ρψξεο κε δηαθνξεηηθφ βηνηηθφ επίπεδν φζν θαη αλάκεζα ζηνπο πνιίηεο δηαθνξεηηθήο εηζνδεκαηηθήο θαηεγνξίαο εθάζηεο ρψξαο. πκπεξαζκαηηθά, ε αχμεζε ησλ ηηκψλ ηνπ θαιαζηνχ ησλ πξντφλησλ πνπ θαηαλαιψλνπλ ηα θησρφηεξα λνηθνθπξηά είλαη αξθεηά ηαρχηεξε απφ απηήλ ηνπ θαιαζηνχ ησλ εηδψλ πνπ θαηαλαιψλνπλ ηα πινπζηφηεξα λνηθνθπξηά. Απηφ ζεκαίλεη φηη ην πξαγκαηηθφ εηζφδεκα ησλ θησρφηεξσλ ζηξσκάησλ ζηελ Διιάδα θαη ζηνλ θφζκν κεηψλεηαη κε ηαρχηεξνπο πιένλ ξπζκνχο απφ απηφ ησλ εππνξφηεξσλ. Αλ ε θαηάζηαζε απηή ζπλερηζηεί ζα απνηειέζεη ζνβαξφ παξάγνληα θνηλσληθήο αληζνξξνπίαο ζηα επφκελα έηε. ΣΟ ΒΖΜΑ, 17/08/2008
Σν ζνθ ηεο ηηκήο ηνπ πεηξειαίνπ ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970 Λφγσ ηνπ αξαβν-ηζξαειηλνχ πνιέκνπ ηνπ 1973 ν ΟΠΔΚ πεξηφξηζε ηηο εμαγσγέο πεηξειαίνπ ζηηο βηνκεραλνπνηεκέλεο δπηηθέο νηθνλνκίεο θαη αχμεζε απφηνκα ηελ ηηκή ηνπ, γεγνλφο πνπ είρε σο ζπλέπεηα ηελ απφηνκε θαη ξαγδαία αχμεζε ησλ ηηκψλ βαζηθψλ αγαζψλ θαη απνηέιεζκα ηελ αικαηψδε άλνδν ηνπ δείθηε πιεζσξηζκνχ απφ 4,14% ην 1972 ζε 5,23% ην 1973 θαη ζε 8,58% ην 1974. Σν κνληέιν δηαθπκάλζεσλ πξνβιέπεη κείσζε ηεο παξαγσγήο (ΑΔΠ) ζε έλα πιεζσξηζηηθφ ζνθ, πξάγκα ην νπνίν θαη ζπλέβε. Ζ αλεξγία πνπ ήηαλ θαηά κέζν φξν 4,9% ην 1973 αλήιζε ζε 8,5% ην 1975 θαζψο ε νηθνλνκία εηζήιζε ζε θάκςε. Σα πςειά επίπεδα αλεξγίαο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θάκςεο φκσο άζθεζαλ θαζνδηθέο πηέζεηο ζηνλ πιεζσξηζκφ, πνπ κεηψζεθε ην 1976, πέθηνληαο ζην 5,7% απφ 9% πνπ ήηαλ ην 1975. Ζ παξαγσγή αλέθακςε θαη ε αλεξγία κεηψζεθε θαη ηειηθά έθηαζε ζην 5,8% ην 1979, επίπεδν πνπ βξηζθφηαλ πνιχ θνληά ζηηο εθηηκήζεηο πεξί πιήξνπο απαζρφιεζεο. Stiglitz, J. E.- Walsh,C. E. (2009) Αρτές της Μακροοικονομικής, Παπαδήζεο, Αζήλα, ζει. 529-530.
1956 1958 1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 Γηάγξακκα 7.3: Η πνζνζηηαία κεηαβνιή ηνπ δείθηε ηηκώλ θαηαλαισηή Γηάγξακκα 7.3 : Ο ξπζκόο πιεζσξηζκνύ ζηηο ΗΠΑ 16 14 12 Όηαλ ν ξπζκφο πιεζσξηζκνχ είλαη πςειφο παξνπζηάδεη έληνλεο κεηαβνιέο Όηαλ ν ξπζκφο πιεζσξηζκνχ είλαη ρακειφο δελ παξνπζηάδεη έληνλεο κεηαβνιέο 10 8 6 4 2 0-2 ΖΠΑ ΠΗΓΗ: OECD
Η αληηπιεζσξηζηηθή πνιηηηθή ηνπ Volcker ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 70 θαη ζηηο αξρέο εθείλεο ηνπ 80 εκθαλίζηεθαλ ζηηο ΖΠΑ νη πςειφηεξνη δείθηεο πιεζσξηζκνχ κεηαπνιεκηθά. Τπήξρε επίζεο κεγάιε νκνθσλία σο πξνο ην φηη θάηη έπξεπε λα γίλεη γηα λα ζηακαηήζεη ν θαιπάδσλ πιεζσξηζκφο. Ο Paul Volcker, πξφεδξνο ηεο θεληξηθήο ηξάπεδαο ησλ ΖΠΑ (Fed), πξνψζεζε κηα ζεκαληηθή αχμεζε ζηα επηηφθηα πξνθεηκέλνπ λα πεξηνξίζεη ηνλ πιεζσξηζκφ, θάηη ην νπνίν απνηεινχζε ζεκαληηθή αιιαγή ζηε λνκηζκαηηθή πνιηηηθή. πλέπεηεο ηεο αχμεζεο ζηα επηηφθηα ήηαλ απφ ηελ κία νη επηρεηξήζεηο λα κεηψζνπλ ηηο επελδχζεηο ηνπο θαη απφ ηελ άιιε ηα λνηθνθπξηά λα πεξηνξίζνπλ ηηο αγνξέο αγαζψλ, φπσο ηα απηνθίλεηα θαη νη λέεο θαηνηθίεο. Σν ελδηαθέξνλ είλαη φηη ηελ ίδηα πεξίνδν πνπ ε Fed πξνζπάζεζε λα θαηαπνιεκήζεη ηνλ πιεζσξηζκφ απμάλνληαο ηα επηηφθηα, ε δεκνζηνλνκηθή πνιηηηθή πνπ αθνινχζεζε ε θπβέξλεζε ηνπ πξνέδξνπ Reagan κείσζε ηελ θνξνινγία ρσξίο ηαπηφρξνλα λα κεηψζεη ηηο δεκφζηεο δαπάλεο. Σν απνηέιεζκα ήηαλ λα επηθξαηήζεη ν ζπζηαιηηθφο αληίθηππνο ηεο λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο ζηελ νηθνλνκία έλαληη ηνπ δηαζηαιηηθνχ αληίθηππνπ ηεο δεκνζηνλνκηθήο πνιηηηθήο. Υαξαθηεξηζηηθά, ε παξαγσγή κεηψζεθε θάησ απφ ην δπλεηηθφ πξντφλ θαη ην πνζνζηφ αλεξγίαο έθηαζε γηα κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα ζην πςειφηεξν κεηαπνιεκηθά πνζνζηφ ηνπ 11%. Ωζηφζν, ε θάκςε πέηπρε λα πεξηνξίζεη ηνλ πιεζσξηζκφ, ν νπνίνο κεηψζεθε απφ πεξίπνπ 9% ην 1980 ζε κφιηο 3,2% ην 1983, ελψ ε νηθνλνκία κεηαθηλήζεθε ζε λέν ζεκείν ηζνξξνπίαο κε ρακειφηεξν πνζνζηφ αλεξγίαο. Ήδε, ην 1985 ε νηθνλνκία βξηζθφηαλ νπζηαζηηθά θαη πάιη ζε ζπλζήθεο πιήξνπο απαζρφιεζεο. Stiglitz, J. E.- Walsh,C. E. (2009) Αρτές της Μακροοικονομικής, Παπαδήζεο, Αζήλα, ζει. 521-523.