23ο ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΕΒΕ 2009

23ο ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΕΒΕ 2009 «Παθογενετικοί μηχανισμοί με τους οποίους η μεταγευματική υπεργλυκαιμία και η διακύμανση της γλυκόζης αίματος μπορούν να οδηγήσουν στις επιπλοκές του Σ» ρ. Α. Μελιδώνης ιευθυντής Παθολογίας Υπεύθυνος ιαβητολογικού Κέντρου Γ.Ν. Πειραιά «ΤΖΑΝΕΙΟ»

«Παθογενετικοί μηχανισμοί με τους οποίους η μεταγευματική υπεργλυκαιμία και η διακύμανση της γλυκόζης αίματος μπορούν να οδηγήσουν στις επιπλοκές του Σ» Μεταγευματική υπεργλυκαιμία και διακύμανση γλυκόζης: Οι οντότητες και η οριοθέτηση Μεταγευματική υπεργλυκαιμία και αθηρωμάτωση: Παθοφυσιολογική προσέγγιση Μεταγευματική υπεργλυκαιμία και μεταγευματική κατάσταση: Το μέρος και το όλον Συσχέτιση μεταγευματικής υπεργλυκαιμίας και διακύμανσεις γλυκόζης με επιπλοκές: Η επιδημιολογία και η κλινική τεκμηρίωση

ΠΩΣ ΑΠΟΤΙΜΑΜΕ ΤΟΝ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ ; Γλυκόζη νηστείας Μεταγευματική Γλυκόζη Αιμοσφαιρίνη A 1c (HbA 1c 1c ) 8 ώρες μετά το γεύμα 1 Κλινική παρακολούθηση/αυτοπαρακολούθηση Καθορίζει τη θεραπεία στις περισσότερες κατευθυντήριες οδηγίες 2 ώρες μετά το γεύμα 1 εν παρακολουθείται συστηματικά Σπάνια χρησιμοποιείται σαν οδηγός της θεραπείας στις περισσότερες κατευθυντήριες οδηγίες Συνολικό φορτίο γλυκόζης σε διάστημα 3-4 μηνών Κλινική παρακολούθηση Καθορίζει τη θεραπεία στις περισσότερες κατευθυντήριες οδηγίες 1. ADA clinical practice recommendations 2003. Diabetes Care 2003;26(Suppl 1): S12.

ΖΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ ΣΕ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Μεταγευματική κατάσταση; Μεταπορροφητική κατάσταση; Φάση νηστείας Πρόγευμα Γεύμα είπνο 0.00πμ 4.00πμ Πρόγευμα 1. Monnier L. Is postprandial glucose a neglected cardiovascular risk factor in type 2 diabetes? Eur J Clin Invest 2000;30(Suppl 2):3-11.

Η HbA1c συσχετίζεται καλύτερα με τη μεταγευματική γλυκόζη 500 Γλυκόζη νηστείας r = 0,62 500 Μεταγευματική γλυκόζη r = 0,81 400 400 PG (mg/dl) 300 200 PG (mg/dl) 300 200 100 100 0 4 5 6 7 8 9 10 11 12 0 4 5 6 7 8 9 10 11 12 HbA 1c (%) HbA 1c (%) Avignon A et al. Diab Care 1997;20:1822-1826 N=66 ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

H μεταγευματική υπεργλυκαιμία προδιαγράφει την υπεργλυκαιμία νηστείας στην εξέλιξη του αρρύθμιστου διαβήτη A1C< 6.5% A1C: 6.5-7% A1C: 7-8% 7 A1C: 8-9% 8 A1C: >9% Monnier et al. Diabetes Care 2007; 30 (2): 263.

Η PPG συνεισφέρει έως και 70% στο γλυκαιμικό φορτίο 1 80 Μεταγευματική Υπεργλυκαιμία νήστεως Συνεισφορά (%) 60 40 20 0 1 2 3 4 5 (<7.3) (7.3-8.4) (8.5-9.2) (9.3-10.2) (>10.2) Πεμπτημόρια HbA 1c 1. Monnier L, Lapinski H, Colette C. Contributions of fasting and postprandial plasma glucose increments ιαβητολογικό Κέντρο Τζανείου Γ.Ν. Πειραιά to the overall diurnal hyperglycaemia of type 2 diabetic patients. Diabetes Care 2003;26:881-5.

ΤΑ ΕΠΙΠΕ Α HBA 1 C ΜΟΝΑ ΤΟΥΣ ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΑΡΚΗ Αιχμές γλυκόζης Γλυκόζη πλάσματος HbA1c = 7.5% Ασθενής 1 Ασθενής 2 Χρόνος Service FJ et al. Diabetes Care 1980

Προσδιορισμός της Μεταβλητότητας της Γλυκόζης: MAGE Προσδιορίζεται από τον αριθμητικό μέσο όρο της διαφοράς μεταξύ συνεχών γλυκαιμικών αιχμών και τιμών ναδίρ, με την προυπόθεση ότι η διαφορά αυτή ειναι μεγαλύτερη από την SD ( σταθερά απόκλιση) της μέσης τιμής γλυκόζης.

Αιχμή γλυκόζης: (glucose spike) H διαφορά μεταξύ αρχικής τιμής γλυκόζης πριν την ΟGTT και της μεγαλύτερης τιμής γλυκόζης κατά την διάρκεια του OGTT ήτης μεγαλύτερης μεταγευματικής τιμής γλυκόζης.

ΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗ: ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Creager M.A.,Circulation 2003; 108:1527

Πιθανές επιπτώσεις μεταγευματικών αιχμών γλυκόζης Οδός Πολυόλης ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΕΠΙΤΕΙΝΕΙ ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ Αυτο-οξείδωση οξείδωση γλυκόζης Γλυκοζυλίωση λευκωμάτων Αντιοξειδωτική άμυνα Αυξημενο οξειδωτικο stress Οξειδωτικοί παράγοντες NO-εξαρτώμενη αγγειοδιαστολή Ενδοκυττάριο Ca 2+ Πολλ/σιασμός VSMC Οξείδωση LDL Θειική Hπαρίνη Αιμορρολογικές διαταραχές Ενεργοποίηση μηχανισμών πήξης NCV Endoneural blood flux ΜΑΚΡΟΑΓΓΕΙΟΠΑΘΕΙΑ ΑΜΦ/ΠΑΘΕΙΑ ΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑ ΝΕΦΡΟΠΑΘΕΙΑ Giugliano et al. Diabetes Care 1996;19:257 267 267

Η ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ENΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΙΑΒΗΤΙΚΗΣ ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗΣ Οι μεταγευματικές αιχμές γλυκόζης σχετίζονται άμεσα με αυξημένη παραγωγή AGEs, παραγωγή ιδιαίτερα δραστικών οξειδωτικών μορίων (Methylgyoxal,, z-z deoxyglucosone), μειωμένη παραγωγή ΝΟ, και αυξημένη δραστηριότητα prot.. Kinase C και οδού hesozamine. Baymesin W, Diabetes 1999, Beiswenger PJ, Diabet.. Care 2001, Dusl JCI 2001, Carey Am. J. P. EM 2003, Woele H. AJPEM 2005, Marcello RJCI 2001

TA ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΜΟΡΙΑ ΑΥΞΑΝΟNTAI ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΦΑΣΗ ΣΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ Σ ICAM 1ng /ml VCAM 1ng /ml 290 280 270 260 250 240 230 220 210 200 1040 1020 1000 980 960 940 920 900 0 1 2 3 4 Hours * 0 1 2 3 4 Hours * High fat + OGTT OGTT High fat * : p<0.001 Ceriello A et al. Diabetes 2004; 53: 701-710 710

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Η ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΝΙΤΡΟΤΥΡΟΣΙΝΗΣ ΣΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ Σ Nitrotryrosie (microm microm) Nitrotryrosie (microm microm) 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 * * Τype II diabetic 0 1 2 3 4 Hours Control 0 1 2 3 4 Hours High fat+ogtt OGTT High fat * P<0.01 0 h vs,2,3, h Ceriello A et al. Diabetes 2004; 53: 701-710 710

Η ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΕΝ ΟΘΗΛΙΑΚΗ ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Προκαλούμενη από τη ροή αγγειοδιαστολή % 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Υγιή άτομα 0 1 2 3 4 Ώρες Προκαλούμενη από τη ροή αγγειοδιαστολή % 6 5 4 3 2 1 0 Άτομα με διαβήτη τύπου 2 0 1 2 3 4 Ώρες Υψηλό λίπος + 75g από του στόματος γλυκόζη Υψηλό λίπος 75g γλυκόζη από του στόματος 1. Ceriello A, et al. Evidence for an independent and cumulative effect of postprandial hypertriglyceridemia and hyperglycaemia on endothelial dysfunction and oxidative stress generation. Circulation 2002;106:1211-8.

Γραμμική η συσχέτιση μεταγευματικών αιχμών σακχάρου και οξειδωτικού stress Mornier et al. JAMA 2006; 295: 1681 J. H. O O Keefe, JACC 2008;51:249-255 255

Το οξειδωτικό stress (8 Iso PGF 2a ούρων) σχετίζεται ισχυρά με τις διακυμάνσεις του σακχάρου και το μεταγευματικό σάκχαρο Jama 2006;295:1681-1687

Η διακύμανση του σακχάρου έχει περισσότερες βλαβερές επιδράσεις, συγκριτικά με το σταθερά υψηλό σάκχαρο, στην ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και το οξειδωτικό stress Normal patients Diabetic patients 15 mmol/l glu 10 mmol/l glu 6h σε 15 mmol glu επί 6 h σε normal glu Antonio Ceriello et al, Diabetes 57:1349-1354 1354,, 2008

Η διαλείπουσα υπεργλυκαιμία αυξάνει περισσότερο το οξειδωτικό stress και την απόπτωση Nitrotyrosine 8-hydroxydeoxyguanosine Caspase-3 Low High H/L Quagliaro L, et al. Diabetes 52:2795 2804, 2003

Η διαλείπουσα υπεργλυκαιμία ενεργοποιεί περισσότερο την PKC στα ενδοθηλιακά κύτταρα ow igh Quagliaro L, et al. Diabetes 52:2795 2804, 2003

Diabetes Research and Clinical Practice 2008;82:262-267 Η μεγαλύτερη αιχμή (spike) γλυκόζης οδηγεί σε μεγαλύτερη ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και μεγαλύτερο οξειδωτικό stress 2,1 0,4 1,2 0,3 P<0,01 0,2 0,02 0,09 0,03 P<0,01

Παθογένεση των διαβητικών επιπλοκών Ποιοτικό αποτέλεσμα (?) Ποσοτικό αποτέλεσμα Υπεργλυκαιμία ιακυμάνσεις γλυκόζης Μεταγευματική Υπεργλυκαιμία Βασική Υπεργλυκαιμία HbA 1c? ιαβητικές επιπλοκές

Monnier 2006

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 1 Η μεταγευματική υπεργλυκαιμία αλλά ιδιαίτερα οι αιχμές και οι διακυμάνσεις του σακχαρου προκαλούν ενδοθηλιακή δυσλειτουργία κύρια μέσω αυξημένης οξειδωτικής καταπόνησης

Vessel wall stress Hyperglycaemia Oxidative stress Labile glycation ιαβητολογικό Κέντρο Τζανείου Γ.Ν. Πειραιά Hyperlipidaemia Toxic remmants Lipolysis products FFA Activation of coagulation Endothelial dysfunction Hein et al. Diabetic Medicine March 2004;

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟΝ Σ Μεταγευματική υπεργλυκαιμία Αύξηση παράγοντα VII Αύξηση ινωδογόνου Ενίσχυση δράσης θρομβίνης Αύξηση συγκέντρωσης ICAM-1 Αύξηση τριγλυκεριδίων Αυξημένες μικρές πυκνές LDL Αυξημένο οξειδωτικό stress Επίταση ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας Hein et al. Diabetic Medicine March 2004;

AYΞΗΜΕΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗ Η ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ ΑΙΜΙΑ ΣΤΟΥΣ ΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ DM + CAD- Τριγλυκερίδια (mg/ dl) 260 240 220 200 180 160 140 * * * * DM + CAD+ Υγιείς DM CAD+ ιαβητικοί με ΣΝ ιαβητικοί Control 120 100 0 2 4 6 8 Χρόνος (ώρες) * : P<0.01 Iraklianou,Melidonis et al. Diabetes Care 2001; 24 (7):1299-301

ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ ΑΙΜΙΑ ΣΤΟΝ Σ : ΥΟ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ Ι ΙΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ Ινσουλινοαντίσταση Υπερτριγλυκεριδαιμία Υπερτριγλυκεριδαιμία VLDL έσμευση ινσουλ. από τον υποδοχέα της Ινσουλινοαντίσταση Αναστολή ηπατικής κάθαρσης ινσουλίνης

Τριγλυκερίδια πλάσματος σε άτομα με φυσιολογική ανοχή γλυκόζης και υπεργλυκαιμία μετά γεύμα * * Jill P. Crandall et al. J Clin Endocrinol Metab 94: 1595 1601, 2009

ΙΣΧΥΡΗ Η ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ ΑΙΜΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΡΩΤΙ ΙΚΗΣ ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗΣ (ΙΜΤ) 1.0 * * NS 0.9 Carotid IMT (mm) 0.8 0.7 0.6 0.5 ΝΝ ΝΝ: FTG <150mg%, PTG <200mg NH: FTG <150mg%, PTG >200mg HH: FTG >150mg%, PTG >200mg ΝΗ ΗΗ * : P<0.01 Shinichi T. et al. Diabetes Care 2000; ; 23: 1401-6

Μεταγευματικό stress: Η μεταγευματική υπεργλυκαιμία και υπερτριγλυκεριδαιμία αυξάνει την φλεγμονή και το οξειδωτικό stress James H. O Keefe et al, J Am Coll Cardiol 2008;51:249 55) 55) 42

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ -«ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ» Α] Ισχυρή η συσχέτιση μεταγευματικής υπερτριγλυκεριδαιμίας και καρδιαγ/κών κών συμβαμάτων Patch et al. Art. Th. Vasc.. Biol. 1992 H LDL κατά την μεταγευματική κατάσταση περιέχει περισσότερα τριγλυκερίδια. Υπερισχύουν τα μικρά, πυκνά μόρια LDL. Mc Keone et al. J. Cl.. Inv. 1993 H LDL παρουσιάζει εντονότερη τάση οξείδωσης στην μεταγευματική συγκριτικά με την προγευματική κατάσταση ακόμα και σε υγιείς. Ceriello. Diabetologia 2003 B] Αυξημένη η δραστηριότητα του παράγοντα VII στην μεταγευματική κατάσταση. Ο βαθμός της ενεργοποίησης του παράγοντα VII είναι ανάλογος της αύξησης των τριγλυκεριδίων. Silveira.. Art. Th. Vasc.. Biol. 1996 Σημαντική η μεταγευματική αύξηση των επιπέδων του ινωδογόνου στους διαβητικούς ασθενείς Bruttomesso. Diabet.. Med. 2001

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Γλυκοζυλίωση Οξειδωτικό stress NO QT c Λειτουργικότητα Β- κυττάρου υσκαμψία αρτηριακού τοιχώματος Glucose Οξείδωση Λιπιδίων Ενδοθηλιακή υσλειτουργία Αθηροσκλήρυνση, αθηροθρόμβωση και ξαφνικός θάνατος Heine R. et al. Diabetologia 2002; 45: 461-75

MΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡ ΙΑΓΓΕΙΑΚΟΣ ΚΙΝ ΥΝΟΣ ΠΙΘΑΝΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΕΝ ΟΘΗΛΙΑΚΗ ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 1-3 /ΒΛΑΒΗ ΑΥΞΗΜΕΝΗ 1-3 ΘΡΟΜΒΟΓΕΝΕΣΗ ΥΣΛΙΠΙ ΑΙΜΙΑ 4-5 ΑΥΞΗΜΕΝΑ 4 ΜΟΡΙΑ ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗΣ 1. Marfella et al. Am J Physiol 1995. 2. Shige et al. Am J Cardiol 1999. 3. Ceriello et al. Circulation 2002. 4. Tuomilehto,, J. Pract Diab Int 2001; 18:S7-S9. S9. 5. Cavallero et al. Metabolism 1994. 6. Ceriello et al. Metabolism 1999.

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΓΛΥΚΟΖΗ ΚΑΙ ΚΑΡ ΙΑΓΓΕΙΑΚΟΣ ΚΙΝ ΥΝΟΣ Μελέτες που δείχνουν συσχέτιση της μεταγευματικής γλυκόζης με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο Whitehall Study Helsinki Policemen Study Paris Prospective Survey Tecumseh Study Honolulu Heart Program Μελέτες που δείχνουν ότι η μεταγευματική γλυκόζη σχετίζεται περισσότερο από την γλυκόζη νηστείας και την HbA 1c με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο Diabetes Intervention Study (DIS) Islington Diabetes Survey DECODE

O ΚΙΝ ΥΝΟΣ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ ΑΥΞΑΝΕΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑ ΕΠΙΠΕ Α ΣΑΚΧΑΡΟΥ ΚΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΑΠΌ ΤΟ ΣΑΚΧΑΡΟ ΝΗΣΤΕΙΑΣ DECODE STUDY 25.364 Άτομα FU: 8.5 έτη 2,5 ΗR, PPG=1.73 HR, FPG= 1.21 Λόγος Κινδύνου 2 1,5 Το μεταγευματικό και όχι το σάκχαρο νηστείας 1 >=11.1 είναι ανεξάρτητος παράγοντας <7.8-11.0 0,5 καρδιαγγειακού θανάτου 0 <6.1 6.1-6.9 >=7.0 Γλυκόζη νηστείας (mmol/l) <7.8 2ωρη ωρη μεταγευματική μεταγευματική γλυκόζη γλυκόζη (mmol/l) (mmol/l) Γλυκόζη πλάσματος νηστείας (mmol/l). Προσαρμοσμένη για την ηλικία, το κέντρο, το φύλο, τη χοληστερόλη, το ΒΜΙ, την SBP, το κάπνισμα Lancet 1999; 354: 617-21

ΣΧΕΣΗ ΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ (ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣ) ΜΕ ΤΗΝ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ 1.2 1.0 CVD 0.80 1.00 Hazards Ratio 0.8 0.6 0.4 0.44 0.53 0.57 0.74 0.76 0.54 0.48 0.65 0.25 0.2 0 3.0 3.1 5.5 6.6 7.7 7.8 10 10.1 11 11 11.1 Known DM 2 hour glucose (mmol /l) 7.0 6.1-6.9 6.9 4.6-5.0 <4.5 Fasting glucose (mmol /l) DECODE Study Group: Diabetes Care 2003;26 :688-696696

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΣΑΚΧΑΡΟΥ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕ ΚΑΡ ΙΑΓΓ/ΚΗ ΚΗ ΝΟΣΟ (ΜΕΤΑΑΝΑΛΥΣΗ 38 ΜΕΛΕΤΩΝ: : 217.150 ΑΤΟΜΑ) Arch. Int. Med 2004; 164: 2147

Η ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΕ ΤΑ ΣΑΚΧΑΡΑ ΝΗΣΤΕΙΑΣ DIS Study: 994 ασθενείς με Σ ΙΙ.. 11 χρόνια παρακολούθηση Fasting blood glucose (mmol/l) Post-meal blood glucose (mmol/l) 300 150 0 300 150 0 Myocardial infarction Mortality p=ns 4.4 6.1 7.8 >7.8 p<0.05 4.4 8.0 10.0 >10.0 Hanefeld M et al. Diabetologia 1996;39:1577 1583 1583

Η ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΙΣΧΥΡΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΡ ΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΚΙΝ ΥΝΟ Σχετικός κίνδυνος 2 1,5 1 0,5 0 III II I Τριτημόρια M- FPG CV-FPG: συντελεστής διακύμανσης γλυκόζης νηστείας M FPG: μέση γλυκόζης νηστείας I II III Τριτημόρια ΤριτημόριαCV-CV FPG FPG Verona Diabetes Study. Diabetes Care 2001;

Η Μεταβλητότητα Επιπέδων Γλυκόζης, αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου θνητότητας. 1.0 10ετης ετης- επιβίωση. πιθανότητα επιβίωσης 0.9 0.8 0.7 0.6 μέση CV of FPG * Group 1 (8.5%) Group 2 (14.8%) Group 3 (27.7%) 0.5 0 0 2 4 6 8 10 (έτη) CV = συντελεστής μεταβλητότητας *Significant differences in the CV of FPG (p<0.001)( Muggeo M et al.. Diabetes Care.. 2000;23:45-50. 50. Verona Study

Η μεταγευματική υπεργλυκαιμία αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγ/κης κης θνησιμοτητας σε άτομα με Μεταβολικό Σύνδρομο HUNG-JU LIN et al. Diabetes Care 32:1721 1726, 1726, 2009

Υπεργλυκαιμία, διαταραγμένος μεταβολισμός γλυκόζης και καρδιαγγειακός κίνδυνος (CVD) Guidelines ESC & EASD 2007 Κατευθυντήριες οδηγίες Η συσχέτιση υπεργλυκαιμίας και CVD είναι συνεχής. Για κάθε αύξηση 1% της HbA1C υπάρχει προσδιορισμένος αυξημένος κίνδυνος για CVD Ο κίνδυνος CVD είναι αυξημένος 2-3 φορές για τους άνδρες με διαβήτη και 3-5 φορές για τις γυναίκες με διαβήτη συγκριτικά με μη διαβητικούς (-ες) Καλύτερες πληροφορίες για μελλοντικό CVD κίνδυνο προσφέρει η εκτίμηση των μεταγευματικών σακχάρων (συγκριτικά με τα της νηστείας). Τo αυξημένo μεταγευματικό σάκχαρο ή το μετά φόρτιση σάκχαρο είναι προγνωστικός δείκτης CVD σε μη διαβητικούς Class Ι Ι Ι Επίπεδο ευρημάτων Α Α Α ιαβητολογικό Κέντρο Τζανείου Γ.Ν. Πειραιά Ryden L. et al. Eur. Heart Journal 2007; 28: 88-136

Ο κίνδυνος ανάπτυξης αμφιβληστροειδοπάθειας σε σχέση με τα επίπεδα A 1 C στην συμβατική και εντατικοποιημένη ομάδα της DCCT conventional intensive 11% 10% 9% 8% 9% 7% 8% 6% 7% Diabetes 2008;57:995-1001

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η μεταγευματική υπεργλυκαιμία (ΜΓΥ) συμβάλλει στην ανάπτυξη οξειδωτικού stress, ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας και μεταγευματικής υπερτριγλυκεριδαιμίας ευοδώνοντας την αθηρωματική διαδικασία Οι μεταγευματικές αιχμές και οι διακυμάνσεις του σακχάρου ευνοούν ιδιαίτερα την ανάπτυξη ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας κύρια μέσω αυξημένου οξειδωτικού stress Η μεταγευματική υπεργλυκαιμία και η μεταβλητότητα του σακχάρου σχετίζονται ισχυρά και ανεξάρτητα με την ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου ενώ παρουσιαζουν σημαντικη συσχετιση και με την αναπτυξη μικροαγγ/κων επιπλοκων

Is postmeal hyperglycaemia harmful? IDF: Guideline for Management of Postmeal Glucose 2007

Editorial Glycemic Variability: A Hemoglobin A1C independent risk factor for diabetic complications M. Brownlee JAMA 2006; 295: 1707

Ποια η σημασία κατανόησης της σημασίας της Μεταβλητότητας των τιμών της Γλυκόζης; θα πρέπει οι διάφορες σύγχρονες θεραπευτικές στρατηγικές, να αξιολογηθούν, με βάση την δυνατότητα τους να ελαχιστοποιούν τις διακυμάνσεις γλυκόζης, όσο και της δυνατότητας να μειώνουν την A1c. ευρύτερη χρήση καθημερινών μετρήσεων και παρακολούθησης τιμών γλυκόζης, θα μας δώσει το κατάλληλο απαιτούμενο εργαλείο, που θα μειώσει τις διακυμάνσεις επιπέδων γλυκόζης στο 24 ωρο και ως εκ τούτου του οξειδωτικού στρες. Brownlee M, Hirsch IB: JAMA: 295:1707, 2006

Ευχαριστώ για την προσοχή σας!!! Ευχαριστώ για την προσοχή σας

H ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΟ ΥΠΕΡΕΧΕΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗΣ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΟ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ HbA1C HbA1C (%) 2-h h postprandial glucose (mmol/l) 11 10 9 8 7 14 13 12 11 10 9 8 L+G= lispro + glyburide M+G= Metformin + glyburide NPH+G= NPH + glyburide L+G L+G P=0.025 P=0.003 P=0.445 M+G NPH+G Treatment groups P=0.052 P=0.009 M+G P=0.454 Treatment groups NPH+G Fasting blood glucose (mmol/l) 2-h h postprandial glucose excursion (mmol/l) 11 10 9 8 7 6 4 3 2 1 0 L+G L+G P<0.001 P=0.025 P=0.029 M+G NPH+G Treatment groups P<0.001 P<0.001 P=0.133 M+G NPH+G Treatment groups Bastyr E. et al. Diabetes Care 2000; 23: 1236-41

ΜΕΛΕΤΗ ΣΕ ΕΓΚΥΟΥΣ: Η ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΒΕΛΤΙΩΣΕ ΤΗΝ ΕΚΒΑΣΗ 1 Μεταβλητή Προγευματική Παρακολούθηση (n=33) Μεταγευματική Παρακολούθηση (n=33) p -value Α1C 8.1% 6.5% 0.006 Καισαρική τομή 13 8 0.29** Σύνολο 12 4 0.04** για CPD Βάρος κατά τη γέννηση (g) 3848 3469 0.01* Μεγάλο για την ηλικία κύησης 14 4 0.01** Βάρος κατά τη γέννηση > 4000g 12 3 0.01** υστοκία ώμων 6 1 0.10** Νεογνική υπογλυκαιμία 7 1 0.05** 1. de Veciana M, et al. Postprandial versus preprandial blood glucose monitoring in women with gestational diabetes mellitus requiring insulin therapy. N Engl J Med 1995;333:1237-41.

Which therapies are effective in controlling postmeal plasma glucose? Κρυσταλλική ινσουλίνη Αναστολείς α-γλυκοζιδασών Γλινίδες Ανάλογα GLP-1 Αναστολείς DPP-4 Ανάλογα ινσουλίνης ταχείας δράσεως IDF: Guideline for Management of Postmeal Glucose

HEART 2D: Η επίδραση της μεταγευματικής γλυκαιμίας vs γλυκαιμίας νηστείας στα end points 1115 ασθενείς με Σ ΙΙ και ΟΕΜ Fu = 3 έτη (NPH x 2) (Lispro x 3) Itamar Raz et al, Diabetes Care, 2009;32:381-386 386

HEART 2D: : Basal (NPHx2) vs Prandial (Lisprox3) αγωγή 1132 ασθενείς με Σ ΙΙ + ΟΕΜ Fu = 3 έτη Itamar Raz et al, Diabetes Care, 2009;32:381-386 386

Μεταγευματική γλυκαιμία και εξέλιξη στεφανιαίας αθηρωμάτωσης J. H. O O Keefe, JACC 2008;51:249-255 255

24/ωρη διακύμανση επιπέδων γλυκόζης σε άτομα με Σ 2 με συνεχή καταγραφή γλυκόζης A1c>9% A1c=8-9% A1c=7-8% A1c=6.5-7% A1c<6.5% Monnier L et al. Diabetes Care 2007; 30: 263 269.

ΠΟΣΟ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΤΟ ΣΑΚΧΑΡΟ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟ ΣΤΗΝ HbA1C; >10,2 Νηστείας 30% 50% 55% 60% 70% HbA1c <7,3 7,3-8,4 8,5-9,2 9,3-10,2 Μετα- γευματική 70% 50% 45% 40% 30% Monnier L. et al. Diabetes Care 2003

ADA: ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΟΥ ΝΗΣΤΕΙΑΣ Το σάκχαρο νηστείας (FPG) είναι πλέον χρήσιμο, των αποτελεσμάτων του OGTT, σαν διαγνωστικό test εκλογής για τον Σ. Το FPG είναι περισσότερο σταθερό και αναπαραγώγιμο του μεταγευματικού σακχάρου (PPG) επειδή στην ερμηνεία του PPG υπεισέρχονται διάφοροι παράγοντες (ώρα μέτρησης μετά το γεύμα, φόρτιση με υδατάνθρακες κλπ.) ΑDA: Standards of medical care in diabetes (positon( statement) : Diab.. Care 2004; 27: 515-35 Barr et al. Ann. Int. Med. 2002; 137: 263-72

ΣΑΚΧΑΡΟ ΝΗΣΤΕΙΑΣ Ή ΚΑΙ ΠΡΟΓΕΥΜΑΤΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΟ DCCT: Mείωση κατά 2% της A1C στην εντατικοποιημένη ομάδα. Στόχευση στα προγευματικά σάκχαρα. UKPDS: Mείωση κατά 1% της A1C στην εντατικοποιημένη ομάδα. Στόχευση στα σάκχαρα νηστείας.

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΑΚΧΑΡΟΥ. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ADA Συνιστάται στις ακόλουθες περιπτώσεις: 1) Αναντιστοιχία υψηλών τιμών A 1 C με όχι υψηλές τιμές γλυκόζης νηστείας 2) Επί λήψεως υπογλυκαιμικών φαρμάκων που μειώνουν την μεταγευματική υπεργλυκαιμία 3) Επί υπογλυκαιμίας, ιδίως στην μεταγευματική φάση ΑDA Cons. Statement. Diabetes Care 2001;

ΠΡΟΓΕΥΜΑΤΙΚΗ Η ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΣΤΟΧΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ HbA1C; - ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΣΤΑ ΚΑΡ ΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ Η μείωση της HbA1C σαν αποτέλεσμα παρακολούθησης και ρύθμισης των προγευματικών σακχάρων δεν επέφερε σημαντικές μειώσεις στην επίπτωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων. UKPDS ( ( 12% P:NS) Veteran Administr.. Cooper. Study Η μείωση της HbA1C σαν αποτέλεσμα παρακολούθησης και ρύθμισης και των μεταγευματικών σακχάρων επέφερε ακόμη και σημαντικές μειώσεις στην επίπτωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Kumamoto Study ( 54%, Ρ=NS) DIGAMI Study ( ( 28%, P<0.01) STOP- NIDDM Study ( ( 49% p: 0.03) ιαβητολογικό Κέντρο Τζανείου Γ.Ν. Πειραιά

STOP-NIDDM: Η ΣΤΟΧΕΥΣΗ ΣΤΗΝ PPG ΜΕΙΩΣΕ ΤΟ ΕΜ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΑΡ ΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ 1 Τελικό σημείο Συντελεστής κινδύνου (1.0=ουδέτερος ουδέτερος) Σημαντικότητα της μείωσης του κινδύνου Νέοι υπερτασικοί 0.66 p=0.0059 Ε.Μ. 0.07 p=0.0109 Οποιοδήποτε ΚΑΓ σύμβαμα 0.63 p=0.050 1. J Chiasson, Josse JG, Gomis R, Hanefeld M, et al for The STOP-NIDDM Trial Research Group. Abstract 312, 36 th EASD Annual Meeting, 1-5 September 2002, Budapest, Hungary. 2. Chiasson J-L, et al. Acarbose for prevention of type 2 diabetes mellitus: the STOP-NIDDM randomised trial. Lancet 2002;359:2072-77.

Blood coagulation HDL-C C catabolism TG-rich lipoproteins LDL removal Fibrinolysis Endothelial function disturbed (NO release ) Excessive pp hyperglycaemia Glucose auto- oxidation Insulin resistance Early-phase insulin secretion Plaque stability FFA decrease Consequences of excessive pp hyperglycaemia on -cell function, insulin resistance, cardiovascular risk factor and the arterial wall

Η PPG ΠΡΟΕΒΛΕΠΕ ΤΟ ΠΑΧΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΣΤΙΒΑ ΑΣ (IMT), ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΛΥΚΟΖΗ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ HBA 1 C ΜΕΛΕΤΗ RIAD 100 80 *2h PPG IMT: OR 1.88 HbA 1 C-IMT: OR 1.24 FPG-IMT IMT: OR 1.30 IMT (mm 60 40 20 0 54-108 108-144 >144 A1C (%) 5.8 11.6 5.4-5.7 5.7 3.2 5.3 2- Hour glucose after OGTT Temelkova Kurktsschiev TS, et al. Diabetes Care 2000;23:1830

TA ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΜΟΡΙΑ ΑΥΞΑΝΟΝTAI ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΦΑΣΗ ΣΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ Σ 150 140 High fat+ogtt Ε- selectin ng/ / ml 130 120 110 100 90 80 * * * OGTT High fat * : p<0.001 70 60 50 0 1 2 3 4 Hours Ceriello A et al. Diabetes 2004; 53: 701-710 710

«Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝ ΟΘΗΛΙΑΚΗ ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗ» Μεταγευματική υπεργλυκαιμία και αθηρωμάτωση: Παθοφυσιολογική προσέγγιση Μεταγευματική υπεργλυκαιμία και μεταγευματική κατάσταση: Το μέρος και το όλον. Μεταγευματική υπεργλυκαιμία και αθηρωματικός κίνδυνος: Η επιδημιολογική τεκμηρίωση

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η μεταγευματική υπεργλυκαιμία είναι ισχυρότερος προγνωστικός δείκτης της υπεργλυκαιμίας νηστείας για την ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου. Η μεταγευματική υπεργλυκαιμία, όπως επίσης και η μεταγευματική υπερλιπιδαιμία συμβάλλουν στην ανάπτυξη οξειδωτικού stress, ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας και ευοδώνουν την αθηρωματική διαδικασία. Η μεταγευματική υπεργλυκαιμία έχει ισχυρή και συνεχή συσχέτιση με την ανάπτυξη μακροαγγειοπαθητικής νόσου.

Acarbose reduces the relative risk of CV events Significant reduction in the relative risk of: MI by 64% (p=0.012) Any CV event by 35% (p=0.0061) % of patients without event 100 99 Kaplan-Meier survival curve for the time to experience myocardial infarction during treatment with either acarbose or placebo. 98 97 96 Acarbose Placebo p = 0.0087 (Log rank test) p = 0.0120 (Cox proportional model) 0 100 200 300 400 500 60 700 800 Time (day after randomisation) Adapted from Hanefeld M et al. Eur Heart J 2004;25(1):10-16.

Glycaemia (mmol mmol/l) Reducing PP hyperglycaemia restores arterial function independently of triglyceride level 18.00 16.00 14.00 12.00 10.00 8.00 6.00 4.00 2.00 t 0 Glycaemia 1 h 2 h 4 h 6 h Time Triglycerides ( (mmol mmol/l) 1.80 1.60 1.40 1.20 1.00 0.80 t 0 Triglycerides 1 h 2 h 4 h 6 h Time FMD = flow- mediated dilatation FMD % 16.00 14.00 12.00 10.00 8.00 6.00 4.00 2.00 0.00 Arterial function t 0 1 h 2 h 4 h 6 h Ceriello A et al. Diabet Med 2004; 21:171 175. Time Regular insulin Insulin aspart Controls

ιακυμάνσεις Σακχάρου υο Ώρες Μετά το Γεύμα Το Humalog βελτιώνει την μεταγευματική ρύθμιση της γλυκόζης σε τύπου 1 και τύπου 2 διαβητικούς Η γρήγορη δράση του Humalog επιτρέπει στον διαβητικό τη λήψη γεύματος αμέσως πριν η αμέσως μετά τη χορήγησή του Anderson JH et al. Clinic Ther.. 1997; 19:62-72

Πολυορμονική Ρύθμιση της γλυκαιμίας

Η ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΕ ΤΑ ΣΑΚΧΑΡΑ ΝΗΣΤΕΙΑΣ DIS Study: 994 ασθενείς με Σ ΙΙ.. 11 χρόνια παρακολούθηση Fasting blood glucose (mmol/l) Post-meal blood glucose (mmol/l) 300 150 0 300 150 0 Myocardial infarction Mortality p=ns 4.4 6.1 7.8 >7.8 p<0.05 4.4 8.0 10.0 >10.0 Hanefeld M et al. Diabetologia 1996;39:1577 1583 1583

Η PPG προέβλεπε το πάχος της μέσης στιβάδας (IMT), ανεξάρτητα από την γλυκόζη νηστείας και την HbA 1 1c Μελέτη RIAD IMT (mm) 0,95 0,9 0,85 0,8 * 2HPPG IMT O.R 1.88 HbA1C IMT O.R 24 FPG IMT O.R 1.30 0,75 A1C (%) 5.8-11.6 0,7 8.05-23.11 6.07-8.04 2h γλυκόζη μετα φόρτιση 2.7-6.06 3.2-5.3 φόρτιση σε OGTT (mmol/l) 5.4-5.7 5.7 HbA 1c (%) * P<0.01 1. Temelkova-Kurktschiev TS, et al. Post-challenge plasma glucose and glycaemic spikes are more strongly associated with atherosclerosis than fasting glucose and glycosylated hemoglobin level. Diabetes Care 2000; 23: 1830-1834 1834

ιπλάσιος ο κίνδυνος CVD συμβαμάτων στους IGT σε σχέση με αυτούς που παρέμειναν NGT Baltimore Longitudinal Study of Aging

THE FUNAGATA DIABETES STUDY Διαταραγμένη Ανοχή Γλυκόζης (IGT) Επιβίωση 1.00 0.99 0.98 0.97 0.96 0.95 0.94 0 1.00 0.98 0.96 0.94 Φυσιολογική.Α.Γ. (2 ώρες Μ.Γ. 140-200) Σ.. (2 ώρες Μ.Γ. >200) 0.92 Φυσιολογική.Γ.Ν. (Γ.Ν. 110-126) Σ.. (Γ.Ν. >126) 0 0 1 2 3 4 5 6 7 0 1 2 3 4 5 6 7 Έτος Έτος Tominaga M, et al. Impaired glucose tolerance is a risk factor for cardiovascular disease, but not impaired fasting glucose. Diabetes Care 1999;22:920-4.

Διαταραχή Ανοχής Γλυκόζης και Καρδιαγγειακή θνησιμοτης (NHANES II) n = 3174 (30-74 έτη) 30 25 NGT IGT Αδιάγνωστος Σ.. Σ.. τύπου 2 % 20 15 10 5 0 Saydah, S. H. et al.: Diabetes Care 24 (3): 447-453, 2001.

Διαταραχή Ανοχής Γλυκόζης και Μακροαγγειοπάθεια Σχετικός κίνδυνος 2 1,75 1,5 1,25 Γνωστός διαβήτης IGT IFG 1 Καρδιαγγειακή Στεφανιαία Εγκεφαλικό νόσος νόσος επεισόδιο IGT: Παθολογική Ανοχή Γλυκόζης IFG: Παθολογική Γλυκόζη Νηστείας Όλες οι αιτίες Πηγή: DECODE study group: Arch Intern Med 161: 397-404, 2001.

Θάνατοι από το καρδιαγγειακό και επίπεδα γλυκόζης μετά φόρτιση DECODE Study Group. Diabetes Care 2003;26:688 696

Γλυκόζη 2/ώρου και εξέλιξη ΣΝ σε άτομα με φυσιολογική ανοχή γλυκόζης Mellen PB, Cefalu WT, Herrington DM. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2006;26:189 193

ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ Η ΣΥΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΟΥ ΙΜΤ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΟ ΠΑΡΑ ΜΕ ΤΗΝ A1C 100 80 *2h PPG IMT: OR 1.88 HbA 1 C-IMT: OR 1.24 FPG-IMT IMT: OR 1.30 Carotid IMT 60 40 20 0 54-108 108-144 >144 A1C (%) 5.8 11.6 5.4-5.7 5.7 3.2 5.3 2- Hour glucose after OGTT Temelkova Kurktsschiev TS, et al. Diabetes Care 2000;23:1830

O σχετικός κίνδυνος θανάτου αυξάνει με τη 2-ωρη μεταγευματική γλυκόζη ανεξάρτητα από τα επίπεδα της γλυκόζης νηστείας 2,5 Λόγος Κινδύνου 2 1,5 1 0,5 0 <6.1 6.1-6.9 >=7.0 Γλυκόζη νηστείας (mmol/l) <7.8 >=11.1 <7.8-11.0 2ωρη μεταγευματική γλυκόζη (mmol/l) Adjusted for age, center, sex DECODE Study Group. Lancet 1999; 354: 617-21

Η μεταβλητότητα της γλυκόζης σχετίζεται ισχυρά με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο Σχετικός κίνδυνος 2 1,5 1 0,5 0 III II I Τριτημόρια M- FPG CV-FPG: συντελεστής διακύμανσης γλυκόζης νηστείας M FPG: μέση γλυκόζης νηστείας I II III Τριτημόρια ΤριτημόριαCV-CV- FPG FPG Verona Diabetes Study. Diabetes Care 2001;

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ Η ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣ VS. ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ME THN ΓΛYKOZ/NH Hb 500 Γλυκόζη αίματος (mg/dl) 400 300 200 100 πριν το πρωινό μετά το μεσημεριανό r = 0,81 r = 0,62 0 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 HbA 1c (%) Avignon A, Diabetes Care 1997

Η ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΡΙΖΩΝ Ο2 (ROS) AΠΟ ΤΑ ΜΙΤΟΧΟΝ ΡΙΑ Michael Brownlee Diabetes. 2005; 54 (6): 1615-1625

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑ ΕΠΙΠΕ Α ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ ΙΩΝ ΣΕ ΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ ΙΑ ΝΗΣΤΕΙΑΣ 96% 100 61% 80 % paticipants 60 40 20 0 1.69 <1.69 FASTING TG <1.69 1.69 TG3h AFTER LUNCH Rivellese A. et al. Clinical practice 2004; 58:suppl. 142: 32

Παθογένεση των διαβητικών επιπλοκών Ποιοτικό αποτέλεσμα (?) Ποσοτικό αποτέλεσμα Υπεργλυκαιμία ιακυμάνσεις γλυκόζης Μεταγευματική Υπεργλυκαιμία Βασική Υπεργλυκαιμία HbA 1c? ιαβητικές επιπλοκές

Adapted from Diabetes 44:968-983, 1995 Κίνδυνος αμφιβληστροειδοπάθειας σε ασθενείς σε εντατικοποιημένο και συμβατικό σχήμα Κίνδυνος για αμφιβ/πάθεια σε υποομάδα της DCCT Rate Per Patient Year Rate Per Patient Year 24 20 16 12 8 4 0 24 20 16 12 8 4 0 συμβατικό 11% 10% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ιάρκεια μελέτηε, έτη εντατικοποιημένο 9% 8% 7% 9% 8% 7% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ιάρκεια μελέτης, έτη μέση HbA1c μέση HbA1c

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η μεταγευματική υπεργλυκαιμία (ΜΓΥ) συμβάλλει στην ανάπτυξη οξειδωτικού stress, ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας και μεταγευματικής υπερτριγλυκεριδαιμίας ευοδώντας την αθηρωματική διαδικασία Οι μεταγευματικές αιχμές και οι διακυμάνσεις του σακχάρου ευνοούν ιδιαίτερα την ανάπτυξη ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας κύρια μέσω αυξημένου οξειδωτικού stress Η ΜΓΥ έχει ισχυρή και συνεχή συσχέτιση με την ανάπτυξη μακροαγγειακής νόσου, ενώ είναι ισχυρότερος προγνωστικός δείκτης της υπεργλυκαιμίας νηστείας για την ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου Τελικά η ρύθμιση της ΜΓΥ θα πρέπει να έχει κεντρικό ρόλο στην αντιμετώπιση του διαβήτη

Επηρεάζεται η μυοκαρδιακή αιματική ροή και διάχυση στην μεταγευματική φάση στους διαβητικούς control Diabetics control Diabetics Circulation 2005;112(2):179-184

ΜΕΙΩΝΕΤΑΙ Η ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΙΜΑΤΙΚΗ ΡΟΗ ΣΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ Σ Control Σ ΙΙ # : P=0.005, * : P=0.001 Scognamiglio R. et al. Circulation 2005; 112: 179-84