Πρακτικά 1 ησ Επίςημησ ςυνάντηςησ τησ Επιτροπήσ Καθοδήγηςησ για το Ζργο LIFE+ ATHENS-BIOWASTE LIFE10 ENV/GR/605 Παραςκευή 20 Ιουλίου 2012 Τόποσ ςυνάντηςησ: Αίκουςα Τθλεδιάςκεψθσ 1, Κτιριο Βιβλιοκικθσ, Ρολυτεχνειοφπολθ Ηωγράφου, ΕΜΡ. Τίτλοσ Ζργου: Ολοκληρωμζνη Διαχείριςη Βιοαποβλήτων ςτην Ελλάδα Η περίπτωςη τησ Αθήνασ Συμμετζχοντεσ Εταίροι: Συντονιςτισ Δικαιοφχοσ 1. Εθνικό Μετςόβιο Πολυτεχνείο: Μαρία Λοϊηίδου, Κωνςταντίνοσ Μουςτάκασ, Δθμιτρθσ Μαλαμισ Εταίροι 2. ΕΠΤΑ ΑΕ: Ακθνά Μποφρκα 3. Ειδικόσ Διαβαθμιδικόσ Σφνδεςμοσ Νομοφ Αττικήσ: Πλγα Σκιάδθ 4. Δήμοσ Αθηναίων: Κϊςτασ Τςιμπλιάρθσ, Σοφία Γιαννάκθ, Δθμιτρθσ Ραραςκευάσ, Ζφθ Μιχαλοποφλου 5. Δήμοσ Κηφιςιάσ: Βαςίλθσ Ξυπολυτάσ 6. Εθνικόσ Οργανιςμόσ Ανακφκλωςησ: Κάτια Λαηαρίδθ 7. Σφνδεςμοσ Επιχειρήςεων Κομποςτοποίηςησ: Δθμιτρθσ Κανακόπουλοσ 8. Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδοσ: Κεόδωροσ Ηαρμποφτθσ 9. Οικολογική Εταιρεία Ανακφκλωςησ: Δθμιτρθσ Χωματίδθσ
Θ πρϊτθ επίςθμθ ςυνάντθςθ τθσ Επιτροπισ Κακοδιγθςθσ του ζργου «Ολοκλθρωμζνθ Διαχείριςθ Βιοαποβλιτων ςτθν Ελλάδα Θ περίπτωςθ τθσ Ακινασ» (ATHENS BIOWASTE LIFE10ENV/GR/605) πραγματοποιικθκε τθν Ραραςκευι 20 Λουλίου 2012 ςτισ 12.45 μ.μ. ςτο Κτιριο τθσ Βιβλιοκικθσ του ΕΜΡ. Τθν ζναρξθ τθσ ςυνάντθςθ πραγματοποίθςε θ Κακ. Μαρία Λοϊηίδου (Εκνικό Μετςόβιο Ρολυτεχνείο), θ οποία ζκανε μια ειςαγωγι για το ζργο, το ςκοπό και τθ ςθμαςία του ζργου. Στθ ςυνζχεια, ο κ. Κωνςταντίνοσ Μουςτάκασ παρουςίαςε τθν πρόοδο του ζργου με ζμφαςθ ςτισ περιοχζσ που επιλζχκθκαν ςτουσ Διμουσ Ακθναίων και Κθφιςιάσ για τθν εφαρμογι του εγχειριματοσ τθσ διαλογισ των υπολειμμάτων τροφϊν ςτθν πθγι. Θ κ. Ακθνά Μποφρκα παρουςίαςε τισ προδιαγραφζσ και τισ λεπτομζρειεσ του ςχεδιαςμοφ για τθν εφαρμογι του εγχειριματοσ από το φκινόπωρο του 2012. Τα νοικοκυριά κα χρθςιμοποιιςουν μικροφσ κάδουσ 7-10 λίτρων, τα εςτιατόρια κάδουσ των 30-35 λίτρων και το περιεχόμενο κα καταλιγει ςε μεταλλικοφσ κάδουσ των 660 λίτρων. Θ επιλογι των μεταλλικϊν κάδων εξθγείται από τθν επικυμία να αποφευχκοφν κροφςματα κλοπϊν δίτροχων πλαςτικϊν κάδων. Τονίςτθκε ακόμα πωσ αρχικά φαίνεται αδφνατο να εφαρμοςτεί το ςφςτθμα πόρτα-πόρτα ςτο Γκάηι με το μεγάλο αρικμό καταςτθμάτων υγειονομικοφ ενδιαφζροντοσ, αφοφ με βάςθ τισ υγειονομικζσ διατάξεισ και με βάςθ τθν ακολουκοφμενθ πρακτικι λόγω και τθσ ζλλειψθσ χϊρου, οι ςακοφλεσ με τα υπολείμματα τροφϊν χρειάηεται να απομακρφνονται αμζςωσ από τθν κουηίνα και δεν μποροφν να παραμζνουν ςε αυτιν κατά τθ διάρκεια τθσ νφχτασ. Θ κ. Λοϊηίδου αναφζρκθκε ςτθν ανάγκθ τθσ κακιζρωςθσ του καφζ χρϊματοσ κάδων ςε ολόκλθρθ τθν επικράτεια για το ςυγκεκριμζνο ρεφμα αποβλιτων και ςε αυτό ηιτθςε και τθ βοικεια τθσ κ. Λαηαρίδθ. Ουςιαςτικά αυτι είναι και θ μόνθ επιλογι, αφοφ το μεν μπλε χρϊμα ζχει επιλεγεί για τουσ κάδουσ των ανακυκλϊςιμων υλικϊν, ενϊ το πράςινο για τα ςφμμεικτα. Το καφζ χρϊμα βοθκάει και από τθν άποψθ ότι ο ςυγκεκριμζνοσ κάδοσ κα λερϊνει εφκολα. Μεγάλο μζροσ τθσ ςυηιτθςθσ είχε ςαν αντικείμενο το κζμα τθσ βιοδιαςπϊμενθσ ςακοφλασ και το ςχετικό κόςτοσ που αυτι ςυνεπάγεται. Στθν πράξθ, το κόςτοσ για κάκε μικρι ςακοφλα νοικοκυριοφ κα είναι τθσ τάξεωσ των 0,10 Ευρϊ και για κάκε εςτιατόριο 0,25 Ευρϊ για τον κάδο των 35 λίτρων ςτθν καλφτερθ περίπτωςθ. Το υλικό για τθν καταςκευι τθσ ςακοφλασ κα ειςάγεται από τθν Λταλία και θ καταςκευι κα γίνεται ςτθν Ελλάδα για τθν τόνωςθ και τθσ ελλθνικισ παραγωγισ. Στθν περίπτωςθ τθσ μαηικισ παραγωγισ και τθσ ευρείασ χριςθσ βιοδιαςπϊμενων ςακουλϊν, το κόςτοσ δεν κα μειωνόταν ςθμαντικά. Θ κ. Λοϊηίδου τόνιςε πωσ θ επιτυχία τθσ εφαρμογισ κα κρικεί από το κόςτοσ τθσ ςακοφλασ και τθ δυνατότθτα μείωςισ του ζτςι, ϊςτε ο
πολίτθσ να επιβαρφνεται κατά το δυνατόν λιγότερο. Τα οικονομικά του ζργου επιτρζπουν τθν κάλυψθ του κόςτουσ για ςακοφλεσ κατά τουσ πρϊτουσ 2-3 μινεσ. Το κόςτοσ τθσ ςακοφλασ ςτο ςυνολικό κόςτοσ του εγχειριματοσ τθσ διαλογισ ςτθν πθγι των υπολειμμάτων τροφϊν απεικονίηεται ςτο διάγραμμα που ακολουκεί και παρουςιάςτθκε από τθν κ. Μποφρκα και τον κ. Ξυπολυτά. Φαίνεται ακόμα από το ςχιμα πωσ θ επιλογισ τθσ διαλογισ με εξωτερικοφσ μεταλλικοφσ κάδουσ ζχει ζνα υψθλότερο κόςτοσ εξοπλιςμοφ για τουσ εξωτερικοφσ κάδουσ, τόςο ςε ςχζςθ με τθ διαλογι πόρτα πόρτα, όςο και με τθ διαλογι με τθ χριςθ πλαςτικϊν αντί μεταλλικϊν εξωτερικϊν κάδων. Συνολικά το κόςτοσ τθσ εφαρμογισ τθσ διαλογισ ςτθν πθγι των οργανικϊν με τθ χριςθ μεταλλικϊν εξωτερικϊν κάδων υπερβαίνει τισ τα 20 Ευρϊ ανά τόνο (περίπου 22 Ευρϊ), ενϊ το αντίςτοιχο κόςτοσ για ςυλλογι πόρτα - πόρτα ανζρχεται ςτα 17 περίπου Ευρϊ και ςτα 15 Ευρϊ όταν χρθςιμοποιοφνται εξωτερικοί πλαςτικοί κάδοι. Στο κόςτοσ ςυμπεριλαμβάνεται και το κόςτοσ τθσ επικοινωνίασ. Συηθτικθκαν όλοι οι πικανοί τρόποι μείωςθσ του ςυγκεκριμζνου κόςτουσ: Στθν αρχι διατυπϊκθκε θ εναλλακτικι αρχικά να χρθςιμοποιοφν ςακοφλεσ και ςτθ ςυνζχεια ςταδιακά ςτισ κατοικίεσ με τθν εξάντλθςθ των αρχικά αγοραςκζντων βιοδιαςπϊμενων ςακουλϊν, ο πολίτθσ ςταδιακά να μάκει να ξεχωρίηει τα οργανικά χωρίσ κακόλου ςακοφλα ι με χάρτινθ ςακοφλα. Πμωσ, θ κ. Λαηαρίδθ επζμεινε πωσ από τθν αρχι κα πρζπει να εφαρμοςτεί θ πλζον ενδεδειγμζνθ λφςθ, διαφορετικά δεν κα υπάρχει ικανοποιθτικό αποτζλεςμα. Μια λφςθ κα ιταν οι πολίτεσ να μθν χρθςιμοποιοφν ςακοφλεσ, αλλά να τοποκετοφν τα υπολείμματά τουσ απευκείασ ςτο κάδο, αλλά κάτι τζτοιο κρίκθκε ωσ μθ πρακτικό και κάποιοι πολίτεσ κα το κεωροφςαν «αθδιαςτικό». Άλλθ επιλογι για τθ μείωςθ του κόςτουσ κα ιταν να μθν
πετιζται θ βιοδιαςπϊμενθ ςακοφλα κάκε θμζρα, αλλά κάκε 2 θμζρεσ, αφοφ μια τετραμελισ οικογζνεια παράγει περίπου 2,5-3 kg ςε θμεριςια βάςθ, εκτόσ αν υπάρχει πολφ μεγάλθ κατανάλωςθ καρπουηιϊν. Πμωσ και αυτι θ λφςθ δεν είναι εφκολο να υιοκετθκεί, αφοφ τα υπολείμματα τροφίμων μυρίηουν. Σε κάκε περίπτωςθ ςτο Εργοςτάςιο Μθχανικισ Ανακφκλωςθσ ςτα Λιόςια κα απαιτείται μθχανικι επεξεργαςία για τθν απομάκρυνςθ τυχόν προςμείξεων, όπωσ πλαςτικϊν ςακουλϊν και άλλων απορριμμάτων εκτόσ των υπολειμμάτων τροφϊν που αναπόφευκτα κα υπειςζρκουν ςτουσ κάδουσ ειδικά τον πρϊτο καιρό εφαρμογισ του προγράμματοσ και μζχρι να ςυμμορφωκοφν πλιρωσ οι πολίτεσ.. Ο κ. Ηαρμποφτθσ τόνιςε κατά τθ ςθμερινι λειτουργία του εργοςταςίου, που βζβαια παράγεται κόμποςτ από ςφμμεικτα απορρίμματα και όχι προδιαλεγμζνα όπωσ ςτο πρόγραμμα BIOWASTE, μεγαλφτερο πρόβλθμα αποτελεί το γυαλί, το οποίο ζχει ςαν αποτζλεςμα το προϊόν κόμποςτ να «γυαλίηει». Αρκετι ςυηιτθςθ αφοροφςε ςτθν προςπάκεια ςφνδεςθσ ταυτοποίθςθσ του παραγωγοφ με το παραγόμενο απόβλθτο. Στθ ςυλλογι πόρτα-πόρτα, αυτό μπορεί εφκολα να επιτευχκεί. Στισ λοιπζσ περιπτϊςεισ, κακοριςτικοί παράγοντεσ είναι θ απόςταςθ τθσ κάκε κατοικίασ και θ κζςθ του κάδου. Υπάρχει μερικϊσ θ δυνατότθτα να κατευκυνκοφν οι πολίτεσ προσ ςυγκεκριμζνο κάδο, αυτό όμωσ όχι ςε απόλυτο ποςοςτό, αφοφ εξαρτάται από το ποιο άτομο κατεβάηει κάκε φορά τθ ςακοφλα και προσ ποια κατεφκυνςθ κατευκφνεται ςτθ ςυνζχεια. Στο Διμο τθσ Ακινασ υπιρξε ςτο παρελκόν θ διάκεςθ να υπάρχει ζνασ κάδο ανά πολυκατοικία. Αυτό όμωσ κάποια ςτιγμι εγκαταλείφτθκε, αφοφ παρατθρικθκαν διαμαρτυρίεσ κυρίωσ από κατοίκουσ ςε ιςόγεια και τον 1 ο όροφο, που οδιγθςαν ακόμα και ςε ακραίεσ ςυμπεριφορζσ (ξιλωμα κάδων), αφοφ ςυχνά οι πολίτεσ προτιμοφν να ρίχνουν τα ςκουπίδια τουσ ςτον κάδο του γείτονα και όχι ςτο δικό του. Χρειάηεται να δοκοφν κίνθτρα ςτουσ πολίτεσ για να ςυμμετζχουν ςτο εγχείρθμα προκειμζνου να πετφχει το πιλοτικό, γεγονόσ απαραίτθτο για να προχωριςει και παραπζρα ςε ευρφτερθ κλίμακα θ εφαρμογι, διότι ςτόχοσ του ζργου ATHENS- BIOWASTE δεν είναι απλά θ εφαρμογι ςε 6.000 κατοίκουσ ςτθν Αττικι, αλλά θ ςταδιακι εφαρμογι ςε πολλζσ γειτονιζσ και ςε πολλοφσ Διμουσ τθσ χϊρασ, όπωσ είπε θ κ. Λοϊηίδου. Χριςιμα εργαλεία προσ αυτιν τθν κατεφκυνςθ κα είναι διάφορα οικονομικά εργαλεία (ΕΣΡΑ). Ιδθ ο Διμοσ Κθφιςιάσ ςκοπεφει ςφντομα να το επεκτείνει και ςε επιπρόςκετεσ περιοχζσ με ιδίουσ πόρουσ. Τα κίνθτρα κα πρζπει να είναι και θκικά και να περιλαμβάνουν και τθ διαφιμιςθ των καταςτθμάτων υγειονομικοφ ενδιαφζροντοσ που κα ςυμμετάςχουν ενεργά.
Είναι ςθμαντικό οι πολίτεσ που κα ςυμμετζχουν να αιςκανκοφν και ςαν ομάδα, όπωσ είπε ο κ. Χωματίδθσ. Για αυτό ενδείκνυνται εκδθλϊςεισ π.χ. ςε δθμοτικά κτιρια κατά τθν ζναρξθ τθσ εφαρμογισ, αλλά και αργότερα για τθν ανταλλαγι εμπειριϊν. Φυςικά, δεν είναι δυνατόν όλοι οι πολίτεσ ςτισ περιοχζσ ςτόχουσ να μπορζςουν να παραςτοφν, οπότε ςυνδυαςτικά οι επιςκζψεισ ςτα ςπίτια, πικανότατα και με τθν παρουςία εκελοντϊν για τθν διανομι των κάδων και τθν ενθμζρωςθ είναι αναγκαίεσ. Θ ςυμβολι δθμοτικϊν μζςων ενθμζρωςθσ, π.χ. του ραδιοφωνικοφ ςτακμοφ 9.84 κα βοθκιςει επίςθσ ςτθν επιτυχι ζκβαςθ του εγχειριματοσ και είναι χριςιμο θ προβολι από τϊρα να επεκτακεί και ςτουσ υπόλοιπουσ δθμότεσ ζτςι, ϊςτε ςταδιακά θ κοινωνία να γίνεται περιςςότερο ϊριμθ και ευαιςκθτοποιθμζνθ για να πιο εφκολθ θ επιτυχία τθσ πρωτοβουλίασ όταν αργότερα επεκτακεί ςε μεγαλφτερθ κλίμακα. Οι τθλεφωνικζσ γραμμζσ που λειτουργοφν ςε κάκε Διμο κα ςυνειςφζρουν ςε ςθμαντικό βακμό προσ τθν επικυμθτι κατεφκυνςθ. Τζλοσ, εκφράςτθκε από όλουσ θ διάκεςθ οι ςυναντιςεισ αυτοφ τουσ είδουσ να επαναλαμβάνονται ςε τακτά χρονικά διαςτιματα προκειμζνου θ Επιτροπι να ζχει ζνα ουςιαςτικό και εποικοδομθτικό χαρακτιρα.