ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΓΑΤΕΣ ΚΑΙ ΣΚΥΛΟΙ» Δράσεις που υλoποιήθηκαν με τη Ε &ΣΤ τάξη του 2 ου Δημοτικού Σχολείου Αλεξάνδρειας Ιανουάριος Ιούνιος 2013
Συντελεστές προγράμματος Οι μαθητές των τμημάτων Ε και Στ του 2 ου Δημοτικού Σχολείου Αλεξάνδρειας με τους εκπαιδευτικούς των τάξεων και τη συνεργάτιδα του προγράμματος Ελίζα Μοσχοπούλου. Συντονιστής: Δημήτρης Αγγελάκης Υπεύθυνη των παρεμβάσεων στη μουσική εκπαίδευση: Ελένη Λαπιδάκη. 1
Σκοπός του προγράμματος είναι η μουσική επένδυση ενός θεατρικού έργου. Στόχοι ανάπτυξη ομαδικής επικοινωνίας εκμάθηση κειμένου μέσα από καλλιτεχνικές διαδικασίες δημιουργική αλληλεπίδραση μουσικής και θεατρικής ομάδας ανάπτυξη φαντασίας και καλλιτεχνικής ευαισθησίας ομαδοποίηση καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων με στόχο τη συνολική συμμετοχή όλων των παιδιών δημιουργική προσέγγιση ενός κειμένου μέσω του θεάτρου και της μουσικής εξοικείωση των παιδιών με τις τέχνες σε συνδυασμό με την ανάπτυξη του γραμματισμού αλληλεπίδραση δύο διαφορετικών ομάδων 2
ανάπτυξη σχέσης λόγου μουσικής θεάτρου Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος Το πρόγραμμα διήρκησε έξι ώρες σε συνεργασία με την ειδική επιστήμονα θεάτρου, συνεργάτιδα του Προγράμματος κα. Ελίζα Μοσχοπούλου. Σχεδόν σε όλες τις παρεμβάσεις δουλέψαμε παράλληλα έτσι ώστε να παρουσιάσουμε το τελικό project, που ήταν το θεατρικό έργο: «Οι Σκύλοι και οι Γάτες». Πρόκειται για ένα θεατρικό το οποίο δείχνει την πορεία συμφιλίωσης των δύο αυτών ζώων, με έντονες αναφορές στις ανθρώπινες σχέσεις. Το νόημα του έργου είναι η συμφιλίωση των ανθρώπων και η μείωση των ρατσιστικών φαινομένων που οφείλονται κυρίως σε φυλετικές διαφορές. Οι ομάδες οι οποίες συνεργάζονται για να δημιουργήσουν το τελικό αποτέλεσμα είναι δύο: η θεατρική και η μουσική ομάδα. Η θεατρική ομάδα 3
αποτελείται από δυο επιμέρους ομάδες παιδιών οι οποίες φορούν μάσκες ανάλογα με το ζώο που υποδύονται. Οι γάτες (αριστερά) 4
Οι σκύλοι (δεξιά) Η μουσική ομάδα 5
Η μουσική ομάδα έχει περισσότερο βοηθητικό ρόλο στην εξέλιξη του κειμένου με διάφορες μουσικές παρεμβάσεις, οι οποίες βοηθούν στην εξέλιξη της ιστορίας. Παράλληλα συνδυάζεται η σχέση του λόγου με τη μουσική. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά (της μουσικής ομάδας) παίζουν και από ένα συγκεκριμένο όργανο ανάλογα με την εξέλιξη του κειμένου. Για παράδειγμα, όταν ο αρχηγός από την πλευρά των γατών λέει τη λέξη «βαριέμαι», τα παιδιά παίζουν έναν βαρετό ήχο χρησιμοποιώντας όργανα όπως οι μαράκες και το ντέφι και προσπαθούν να παράγουν μουσική χωρίς αρμονικό ή ρυθμικό ενδιαφέρον, έτσι ώστε να αποδώσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την παραπάνω λέξη. Σε άλλη περίπτωση όταν γίνεται η μάχη μεταξύ των δύο ζώων, μια άλλη ομάδα μουσικών παίζει κάτι δυνατό και γρήγορο, χρησιμοποιώντας όργανα όπως το ταμπούρο και διάφορα ξυλάκια, παράγοντας έτσι γρήγορους ρυθμικά αλλά και δυνατούς σε ένταση ήχους. 6
Πιο συγκεκριμένα για τη μουσική ομάδα υπάρχουν τέσσερις θεατρικές σκηνές μέσα από τις οποίες οι μουσικοί παίζουν διάφορα μοτίβα και ηχοχρώματα. Οι σκηνές οι οποίες επενδύθηκαν με μουσική από τα παιδιά ήταν οι εξής: 1. Βαρετή μουσική: Τα παιδιά έπαιζαν έναν αργό και χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον μουσικό κομμάτι. 2. Πάγωμα: δυνατό, απότομο και κοφτό χτύπημα στο πιατίνι. Κάθε φορά που ακούγονταν ο συγκεκριμένος ήχος, η θεατρική ομάδα έπρεπε να μείνει ακίνητη. 3. Μάγια: Για τον συγκεκριμένο ήχο χρησιμοποιήθηκε ο ήχος της κουρτίνας που παραπέμπει σε κάτι ανάλογο. 4. Η μάχη: Σχεδόν όλη η μουσική ομάδα έπαιζε κάτι δυνατό και έντονο ρυθμικά στην προσπάθειά της να αποδώσει έναν αντίστοιχο ήχο μάχης. 7
Η παραπάνω διαδικασία επαναλήφθηκε αρκετές φορές μέχρι να μάθουν και οι δύο ομάδες τα λόγια, έτσι ώστε να μπορέσουν να αλληλεπιδράσουν ανάλογα. Μην ξεχνάμε πως η μουσική επένδυση θεατρικού (χωρίς μαέστρο) απαιτεί την προσοχή των μουσικών καθώς παίζουν σε συγκεκριμένα σημεία του έργου και αυτό τους βοηθάει να εμπεδώσουν και να μάθουν καινούργιες λέξεις και φράσεις μέσα από αυτήν τη διαδικασία. Παρακάτω βλέπουμε τη σκηνή της μάχης που η μουσική ομάδα παίζει ένα μοτίβο εντόνου και δυνατού χαρακτήρα. 8
Η σκηνή της μάχης Επίσης, βλέπουμε την σκηνή στην οποία η μάγισσα μαγεύει τους ηθοποιούς ενώ παράλληλα ακούγεται ο ήχος της κουρτίνας: 9
Η σκηνή στην οποία οι ηθοποιοί «μαγεύονται» (μουσικό όργανο κουρτίνα) 10
Δραστηριότητες αποτύπωση φράσεων και λέξεων με μουσικούς ήχους αυτοσχεδιασμός με κρουστά όργανα δημιουργία μουσικής ορχήστρας με στόχο την επένδυση του θεατρικού κειμένου εκμάθηση του κειμένου προς μουσική εκτέλεση. συνδυασμός κίνησης και μουσικής μέσα από μουσικά ηχοχρώματα έκφραση συναισθημάτων και εικόνων μέσω της κίνησης και της μουσικής έκφρασης αναγνώριση και εκμάθηση συγκεκριμένων λέξεων και φράσεων 11
Η όλη δραστηριότητα ήταν συγκινητική καθώς όλα τα παιδιά αλλά και οι δάσκαλοι ευχαριστήθηκαν την παρουσίαση του μουσικού θεάτρου. Επίσης, εντύπωση έκανε ένα παιδί το οποίο στις μουσικές παρεμβάσεις δεν συμμετείχε καθόλου αλλά στην παρουσίαση έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον στο να παίξει σωστά τα μουσικά της μέρη, γεγονός που δείχνει ότι η συμμετοχή των παιδιών σε παρόμοιες δράσεις-εκδηλώσεις έχει θετικά αποτελέσματα όχι μόνο στην εκμάθηση της Ελληνικής Γλώσσας αλλά και στην αύξηση της αυτοπεποίθησης των παιδιών. Παράλληλα, μέσα από αυτόν τον ηχητικό πειραματισμό τα παιδιά αποκτούν και μουσική ταυτότητα γεγονός που τα βοηθάει στο να είναι ακόμη πιο ολοκληρωμένοι μαθητές/ριες και πολίτες. 12