ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ-ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ-ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ- ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Θνησιμότητα: Το αδενοκαρκίνωμα του προστάτη αποτελεί την πιο συνήθη κακοήθη νεοπλασία στους άνδρες, δεν αποτελεί και την κύριααιτίαθανάτου, ο μέσοςόρος ετών που χάνονται είναι 9 φορές μικρότερος από άλλους καρκίνους. Συχνότητα: 58-96/100000 σε λευκή φυλή και μαύρη φυλή αντίστοιχα είναι η συχνότητα εμφάνισης.συχνότερα εντοπίζεται στις σκανδιναβικές χώρες και λιγότερο συχνά στην Ασία. Ηλικία: >50 ετών σε14-16% των περιπτώσεων. Εντόπιση: στη ζώνη του προστάτη με περιφερική εντόπιση (70%) και με κεντρική εντόπιση (25%) ή σαν μονήρης όζος ή διάχυτες πολυεστιακές εστίες. Μεταστάσεις: 1.οστά (πρώτηθέσηεμφάνισης οστεοβλαστικές) 2.πνεύμονες. 4.ήπαρ 5.περιτόναιο 6.Κ.Ν.Σ. 7.προιερή εντόπιση μαλακών μορίων
Ιστολογικοί τύποι: α) από αδενικό επιθήλιο (ορμονοευαίσθητο) (ησυχνότερημορφή 95%) β) από νευροενδοκρινικάκύτταρα (ορμονοάντοχο) β) από μεταβατικό επιθήλιο (ορμονοάντοχο) Διαφοροποίηση: α) καλής διαφοροποίησης β)μέτριας γ) κακής. Στον καρκίνο του προστάτη υπάρχει η προγνωστική ταξινόμηση κατά Gleason, η οποία αναγνωρίζει την ετερογένεια των προστατικών βλαβών βάσει της πρωτογενούς και δευτερογενούς διαφοροποίησης του όγκου, καθεμία από τις οποίες βαθμολογείται από 0-5. Όγκοι με βαθμούς κατά Gleason <4 τείνουν να μην εμφανίζουν μεταστάσεις κατά την παρουσίαση, ενώ με βαθμούς >7 κατά Gleason έχουν συχνότερα διήθηση λεμφαδένων και κακή πρόγνωση. Συχνότητα εμφάνισης στα στάδια: st A : 10% st B :40-60% st C:10-20% st D: 25-40%
St A Α1 Α2 Τυχαίο εύρημα TUR για καλοήθη υπερτροφία-προστάτης χωρίς υποψία όγκου Μια καλά διαφοροπιημένη μονήρης εστία Μια μονήρης εστία μέτριας ή χαμηλής διαφοροποίησης ή πολλαπλές εστίες St B St C St D Β1 B2 C1 C2 D1-D2 Ψηλαφητή νόσο περιορισμένη στον προστάτη Μονήρης ψηλαφητός όζος <1,5cm Μονήρης όζος >1.5cm ή πολλαπλοί ψηλαφητοί όζοι Επέκταση του όγκου εντός ή πέραν της προστατικής κάψας Όγκος που επεκτείνεται στους περιπροστατικούς ιστούς <6cm χωρίς να διηθεί σπερματοδόχες κύστεις Όγκος>6cmπουεκτείνεταιστημια ή και στις δύο σπερματοδοχές κύστεις Λίαν εκτεταμένη ή μεταστατική νόσος Διήθηση παρακείμενων οργάνων και απομακρυσμένες μεταστάσεις αντίστοιχα
Ψηλαφητή προστατική σκληρία>50%(δια ορθού), Συμπτώματα: συχνάχωρίςσυμπτώματα, δυσουρία, κυστίτιδα ή προστατίτιδα, ελάτωση συχνότητας ούρων, περιοδική αιματουρία ή αιμοσπερμία Διαγνωστικές εξετάσεις:1.δακτυλικήεξέταση δια ορθού,2.ειδικό προστατικό αντιγόνο(psa>80% θετικό σε ca προστάτου), 3. Βιοψία με βελόνα μέσουορθού,περίνεου 4.Αξονικήτομογραφία, 5. Υπερηχοτομογραφία δια ορθού, κλπ.
ΟΓΚΟΣ ΕΝΤΟΠΙΣΜΕΝΟΣ ΣΕ ΠΡΟΣΤΑΤΗ 1.ΡΙΖΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΚΤΟΜΗ 2.ΡΙΖΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΓΚΟΣ ΕΠΕΚΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΕΚΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΡΙΖΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΝΟΣΟΣ ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Συνδυασμός 3 ή περισσοτέρων δεσμών ακτινοβολίας παραγωγή κυβοειδών ή κυλινδρικών target- υψηλή δόση ακτινοβολίας(70-80gy).
Σε ασθενείς αρχόμενων (φαινομενικά) σταδίων,που αντιμετωπίστηκαν με ριζική προστατεκτομή, η μετεγχειρητική α/θ έχει θέση στις εξής περιπτώσεις: 1.Επί θετικών χειρουργικών ορίων.(4500cgyπύελοκαι 1500-2000cGy boost) 2.Επί ανόδου των τιμών του PSA κατά την παρακολούθηση χωρίς άλλη ένδειξη υποτροπής ή μετάστασης(6000-6500cgy εντοπισμένα) 3.Επί διαπιστώσεως θετικών λεμφαδένων. 4500-5000cGy σε όλη την πύελο και 1000-2000cGy boost). 4.Επί πυελικής υποτροπής.
ΟΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ CA ΠΡΟΣΤΑΤΗ Θεραπεία εκλογής αποτελεί μόνο η ακτινοθεραπεία, όπου η δράση της είναι αναλγητική και προγυλάσσειαπότηνεμφάνισηκαταγμάτων, προσφέροντας καλύτερη ποιότητα ζωής, χωρίς να επηρεάζει το μέσο όρο επιβίωσης. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΟΣΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ: περίπου 3000cGy σε δέκα συνεδρίες των 3Gy. Θεραπείαμεδιφωσφονικάβοηθά
Εφύτευση ραδιενεργών ισοτόπων μόνιμη ή προσωρινή. Αποτέλεσμα της βραχυθεραπείας είναι η μεγαλύτερη κατανομή δόσης στον όγκο και ελάχιστα στους υγιείς ιστούς.
ΠΡΩΙΜΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ(ΜΕΤΑ ΑΠΌ Α/Θ) 1.ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠ0 ΤΟ ΟΡΘΟ (ΠΕΡΙΠΟΥ 30 % ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ) 2.ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΟΥΡΟΔΟΧΟ ΚΥΣΤΗ 30-40%) 3.ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ(ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ 25-45%) ΟΨΙΜΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ(6 ΜΗΝΕΣ ΜΕΤΑ Α/Θ) 1.ΕΠΙΜΕΝΟΥΣΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΠΌ ΤΟ ΟΡΘΟ 2.ΔΥΣΟΥΡΙΑ,ΔΙΑΚΟΠΤΩΜΕΝΗ ΟΥΡΗΣΗ 3.ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΧΡΟΝΙΑ 4.ΔΕΡΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ 4.ΔΕΡΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ 2-4% 5.ΠΡΩΚΤΙΤΙΔΕΣ 5.ΠΡΩΚΤΙΤΙΔΕΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΟΠΑΘΕΙΕΣ
Οι βελτιωμένες τεχνολογικές μέθοδοι α/θ, μπορούν να προσδιορίσουν με τη μεγαλύτερη ακρίβεια τον όγκο στόχο και την κατανομή της ακτινοβολίας ώστε να επιτυγχάνεται μέγιστος τοπικός έλεγχος της νόσου και η ελαχιστοποίηση των επιπλοκών. Ως προς την επιβίωση εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και την αρχική γενική κατάσταση των ασθενών. Σε πρώιμα στάδια της νόσου τα αποτελέσματα της ριζικής προστατεκτομής και της ριζικής α/θ είναι παρόμοια.
ΣΕ ΠΡΩΙΜΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ(Α ΚΑΙ Β): η ιασιμότητα ανέρχεται σε ποσοστά 80-90%. ΣΕ ΕΠΕΚΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΝΟΣΟ ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΙΚΗΣ ΚΑΨΑΣ(ΣΤΑΔΙΟ C): η αντίστοιχη επιβίωση ανέρχεται σε 30-50%. ΣΕ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΝΟΣΟ( ΣΤΔΙΟD): ποσοστά πενταετούς επιβίωσης περίπου 10-15%