ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ KYΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ- Angel Test. Μια αναίµακτη ανέξοδη «µνηµονιακή» διαγνωστική προσέγγιση στον καρκίνο του πνεύµονα Δρ. Βαλερή Ρ-Μ., Επιµελήτρια Α Κυτταρολογικό Τµήµα, Α.Ν.Θ. <ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ> Διευθύντρια: Δεστούνη Χ.
ΚΑΡΚΙΝOΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ! Ραγδαίες εξελίξεις τα τελευταία χρόνια στη διαγνωστική προσέγγιση του καρκίνου του πνεύµονα! Πρωτεύοντα ρόλο παίζει η Κυτταρολογία µε νέες τεχνικές.
ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Κακοήθεια Τύπο Προέλευση
! ΜΙΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ! ΜΗ ΜΙΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ
Διαγνωστική+ ευαισθησία+ (συνδυαστικά)+ 95.2%++
! EBUS-TBNA! ΣΑΚΟΣ ΒΡΟΓΧΟΣΚΟΠΗΣΗΣ (Angel Test)
EBUS-TBNA! Ασφαλής, οικονοµική! Μάζες πνεύµονος- µεσοθωρακίου! Σταδιοποίηση! EBUS-TBNA + EUS-FNA λιγότερο επεµβατικές από µεσοθωρακοσκόπηση
ΠΛΕΥΡΙΤΙΚΟ-ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΑΚΟ ΥΓΡΟ- FNA ΛΕΜΦΑΔΕΝΑ! Πρώτο κλινικό σύµπτωµα! Διάγνωση - καθορισµό τύπου! Προέλευση (µοριακοί δείκτες)! Σταδιοποίηση
Όχι σπάνια τίθεται θέµα διαφορικής διάγνωσης ενός µεταστατικού καρκινώµατος από µεσοθηλίωµα. ΑΝΤΙΣΩΜΑ ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΕΣΟΘΗΛΙΩΜΑ TTF-1 + - CEA + - Ber-EP4 + - Calretinin - + WT-1 - +
ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ! Συµβατική µέθοδος κατά Παπανικολάου! Κυτταρολογία Υγρής Φάσης (ThinPrep)
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ THINPREP! Ποιότητα- Μονιµοποίηση! Απώλειες κυττάρων - Επαρκή δείγµατα! Κυτταρική αρχιτεκτονική - Μορφολογική ευκρίνεια! Αρχειακό υλικό-σύγχρονες µοριακές τεχνικές (ανοσοκυτταροχηµεία, κτλ)
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ THINPREP Εύκολότερη/Ασφαλής Μεταφορά ( απο αποµονωµένα ιατρεία) Εύκολότερη χρήση απο Κλινικούς
ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΑΡΟΧΗΜΕΙΑ! Δείκτες προέλευσης: CK 7, TTF-1! Τύπος : CK 7, TTF-1, CK5/6, p 63, Synapt.,Crom, NSE, S-100! Δείκτες πρόγνωσης: EGFR, E-cad, Κi-67, p53, MMPs, Cox-2, Caspases
! δεν υπάρχει ένας µοριακός δείκτης αρκετά ευαίσθητος και ειδικός για να χρησιµοποιηθεί στην καθηµερινή κλινική πράξη για διάγνωση ή πρόγνωση.
ΜΟΡΙΑΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΑ Σύµφωνα µε τα σύγχρονα δεδοµένα η ανίχνευση και ταυτοποίηση των γενετικών αλλαγών είναι δυνατή και αξιόπιστη σε κυτταρολογικό υλικό. Το κυτταρολογικό υλικό είναι άριστο µέσο για την εφαρµογή τεχνικών ανίχνευσης υπερέκφρασης και µεταλλαγών του EGFR 1. Επιτρέπει την ανίχνευση µεταλλάξεων στο K-RAS 2. Παρέχει την δυνατότητα µελέτης των επιγενετικών αλλαγών 3,4. 1) EGFR status in cytological samples of nonsmall cell lung carcinoma Q Controversies and opportunities. Cancer cytopathology. 2011 Apr25;119(2):80-91. Cunha D, Santos G, Saieg S et all. 2) Detection of EGFR and KRAS mutations in FNA aspirates stored on Whatman FTA cards : is this the tool for biobanking cytological samples in the molecular era? Cancer Cytopathology. 2010 Dec25:118(6):450-6. Cunha S D, Liu N, Tsao M S, et all 3) Genetic and epigenetic changes in lung carcinoma and their clinical implications Mod.Pathology. 2011 Mar 18. Wen J, Fu J, Zhang W, et all. 4) Aberrant p16 promoter methylation among Greek lung cancer patients and smokers : correlation with smoking. European Journal Cancer Prevention. 2007 Oct:16(5):396-402. Georgiou E, Valeri R, Tzimagiorgis G, Anjel J, Krikekis D, Tsilikas C, Sarikos G, Destouni C, Dimitriadou A, Kouidou S.
HPV µεθυλίωση Καρκινογένεση του πνεύµονα Syrjanen-J Clin Pathol 2002 Coissard-Mod Pathol 2005 Giulani-ANTICANCER RESEARCH 2007 Klein-Lung Cancer 2008
! FISH! PCR Πτύελα, BAL! CGH, array CGH
Μεταλλάξεις EGFR! Ανίχνευση σε FNA, ψήκτρα, έκπλυµα, υγρά κοιλοτήτων! ThinPrep! Αντιπροσωπευτικό δείγµα κυττάρων (>40%)
CELLIENT! Αυτοµατοποιηµένο σύστηµα παρασκευής cell-block από το εναποµείναν υλικό στο ThinPrep! Μεγαλύτερη κυτταροβρίθεια! Ευχερέστερη εφαρµογή µοριακών τεχνικών
ΣΥΜΒΟΛΗ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ! η Μοριακή ανάλυση του καρκίνου του πνεύµονα βοηθά κυρίως σαν εργαλείο πρόγνωσης για την ανταπόκριση του ασθενούς στη στοχευµένη θεραπεία,αλλά και για την ανίχνευση προκαρκινικής αλλοίωσης.
! Η διερεύνηση πολλαπλών βιοδεικτών µπορεί ίσως να καθορίσει ένα «πάνελ» γονιδίων,αντί για ένα µόνο γονίδιο, που θα βοηθούσε στα screening, πρόληψη,διάγνωση,θεραπεία και κλινικό follow-up.
ΤΕΧΝΙΚΗ ANGEL (Angel test) ΣΑΚΚΟΣ ΒΡΟΓΧΟΣΚΟΠΗΣΗΣ! Μέρος του εξοπλισµού της βρογχοσκόπησης.! Συλλογή των υγρών της βρογχοσκόπησης και απόρριψη τους.! Μελέτη του περιεχόµενου του σάκκου στο κυτταρολογικό εργαστήριο µε το ενδεχόµενο αύξησης της διαγνωστικής ικανότητας της βρογχοσκόπησης.! Συγκριτική διαγνωστική αξία του σάκκου µε τα άλλα δείγµατα.
Αποτελέσµατα µελέτης µεθόδου ANTZEΛ ( Angel test ) στο Θεαγένειο νοσοκοµείο. Πνευµονολογική κλινική Κυτταρολογικό εργαστήριο. - 437 Βρογχοσκοπήσεις µε εύκαµπτο βρογχοσκόπιο (Ασθενείς µε θετικά παθολογικά ευρήµατα στο θώρακα, σε προηγηθείσες αξονικές τοµογραφίες.) - Λήψεις µε βελόνη, βούρτσα, βρογχικά εκπλύµατα, σάκκο.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΑΚΚΟΥ - θετικός για νεοπλασία στο 20.44% επί του συνόλου. - Θετικός για νεοπλασία στο 21.11% ( Αποκαλυπτικές βρογχοσκοπήσεις ) - Θετικός για νεοπλασία στο 19.15% ( Μη αποκαλυπτικές βρογχοσκοπήσεις ) - Στο 4.25% η διάγνωση βασίστηκε µόνο στο σάκκο!
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΑΚΚΟΣ- ΕΚΠΛΥΜΑ - Στο 4.38% επί του συνόλου ο σάκκος ήταν θετικός για νεοπλασία / Βρογχικό έκπλυµα αρνητικό. -Επί του συνόλου των περιπτώσεων ο σάκκος ήταν αποτελεσµατικότερος (20.44% vs18.25% ) του βρογχικού εκπλύµατος. - Μη αποκαλυπτικές βρογχοσκοπήσεις : Ο σάκκος ήταν αποτελεσµατικότερος (19.15%vs14.89%) του βρογχικού εκπλύµατος - Αποκαλυπτικές βρογχοσκοπήσεις : Ο σάκκος ήταν αποτελεσµατικότερος (21.11%vs20.00%) του βρογχικού εκπλύµατος
Ο σάκκος της βρογχοσκόπησης είναι ένα πολύ χρήσιµο υλικό για εργαστηριακή διερεύνηση, και έχει µεγάλη διαγνωστική σηµασία µε ελάχιστο κόστος.
Μελλοντικές κατευθύνσεις Λόγω της προνοµιακής σε κυτταρικό υλικό περιεκτικότητας του σάκκου πιθανή χρησιµοποίηση του για εξαγωγή γενετικού υλικού και ταυτοποίηση των µεταλλάξεων στον καρκίνο του πνεύµονα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι νέες κυτταρολογικές τεχνικές επεξεργασίας και διάγνωσης ανοίγουν καινούργιους ορίζοντες στη διερεύνηση της παθολογίας του καρκίνου του πνεύµονα. Η συνδιασµένη εφαρµογή των τεχνικών αυτών θα οδηγήσει στην έγκαιρη ανίχνευση και στην καλύτερη στρατηγική θεραπευτικής αντιµετώπισης του µε την εφαρµογή στοχευµένης θεραπείας.
CK7%(+)% TTF#1%(+)%
CK7%(+)%