Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων Ενότητα 9: Εργασιακές σχέσεις και επικοινωνία Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής τα βασικά στοιχεία των εργασιακών σχέσεων και της επικοινωνίας. 4
Περιεχόμενα ενότητας Ορισμός επικοινωνίας. Βασικά στοιχεία διαδικασίας επικοινωνίας. Κώδικας-κωδικοποίηση. Μήνυμα. Μορφές επικοινωνίας. Μέθοδοι και μέσα επικοινωνίας. 5
Ορισμός επικοινωνίας Επικοινωνία είναι η διαδικασία δημιουργίας, μετάδοσης, ερμηνείας και αξιοποίησης μηνυμάτων / πληροφοριών (Χυτήρης, 2006). Η επικοινωνία δεν είναι απλή μεταβίβαση πληροφοριών ή νοημάτων αλλά είναι επίσης διαδικασία επαφής, αλληλοκατανόησης και αλληλοεπηρεασμού μεταξύ ανθρώπων η ομάδων (Μπουραντάς, 2001). 6
Τα βασικά στοιχεία της διαδικασίας της επικοινωνίας είναι Η πηγή (πομπός). Ο κώδικας του πομπού. Το μήνυμα. Τα κανάλια η δίκτυα μεταβίβασης μηνυμάτων. Η σύλληψη (δέκτης). Ο κώδικας του δέκτη. Η κατανόηση του μηνύματος ή αποτέλεσμα. 7
Κώδικας - κωδικοποίηση Αποτελείται κυρίως από: Φωνή (τόνος, ένταση, χρώμα). Γλώσσα (σύνολο λέξεων). Τα σύμβολα. Τις κινήσεις του σώματος. Την οπτική επαφή. Τις στάσεις του σώματος. Κωδικοποίηση είναι η διαδικασία με την οποία ο πομπός μετατρέπει αυτό που θέλει να μεταβιβάσει σε ένα νόημα με τη μορφή μηνύματος. Είναι μια διανοητική διαδικασία. 8
Μήνυμα Η φυσική έκφραση η αναπαράσταση του νοήματος. Αποτελείται από γραπτές η προφορικές λέξεις, κινήσεις η στάσεις του σώματος, γραφικές παραστάσεις και σύμβολα που μπορεί να είναι: Αντικείμενα. Χρώματα. Ήχοι. Χρώμα- ένταση φωνής κ.λ.π. 9
Σύλληψη του δέκτη Ο δέκτης κυρίως με τις αισθήσεις του - κατά κύριο λόγο την ακοή και την όραση και κατά δεύτερον με τις υπόλοιπες - συλλαμβάνει το νόημα που έχει στείλει ο πομπός. 10
Κώδικας του δέκτη- αποκωδικοποίηση Μέσω διανοητικής διεργασίας μετατρέπει το μήνυμα σε νόημα δίνοντας σημασίες στα κωδικοποιημένα στοιχεία του μηνύματος (λέξεις, σύμβολα, κινήσεις κ.λ.π.). 11
Μορφές επικοινωνίας Η από πάνω προς τα κάτω επικοινωνία. Η από κάτω προς τα πάνω επικοινωνία. Η οριζόντια επικοινωνία. Άτυπη επικοινωνία. 12
Αποτέλεσμα Ο δέκτης μετά την αποκωδικοποίηση πληροφορείται, κατανοεί, αισθάνεται, αλλάζει ιδέες, γνωρίζει κ.λ.π. 13
Ο ρόλος της επικοινωνίας στην επιχείρηση Μέσω αλληλεπίδρασης μηνυμάτων και πληροφοριών: Ενισχύεται η αλληλεπίδραση μεταξύ των εργαζόμενων. Η ύπαρξη σωστής επικοινωνίας βοηθά στην δημιουργία και στη διατήρηση μίας οργανωτικής ταυτότητας. Διευκολύνεται η επίτευξη των στόχων της επιχείρησης και η λήψη αποφάσεων. Δημιουργείται πλαίσιο ικανοποίησης από την εργασία. Διευκολύνεται η εφαρμογή σωστού ελέγχου. Υποκινούνται οι εργαζόμενοι. 14
Μέθοδοι επικοινωνίας Μέθοδοι: Προφορική. Γραπτή. Με άλλα μέσα πλην του λόγου. Ηλεκτρονική. 15
Μέσα επικοινωνίας Μέσα: Τηλεδιασκέψεις. Ομαδικές συναντήσεις. Εταιρικά έντυπα. Ηλεκτρονικά μέσα όπως το διαδίκτυο. Συνδικαλιστικές οργανώσεις. Συσκέψεις. Εκπαίδευση των εργαζομένων, κ.ά. 16
Συνήθη μέσα και τρόποι επικοινωνίας κατά περίπτωση Στην από πάνω προς τα κάτω επικοινωνία, τα συνήθη μέσα είναι: γραπτές διαταγές, κανονισμοί, ανακοινώσεις, τα διάφορα περιοδικά ή ενημερωτικά φυλλάδια, οι επιστολές και βέβαια η «από στόμα σε στόμα» επικοινωνία. Στην από κάτω προς τα πάνω επικοινωνία, οι βασικοί τρόποι είναι: τακτικές συναντήσεις προϊσταμένων υφισταμένων, επιστολές, κυτία παραπόνων, προτάσεων ή υποδείξεων, τα διάφορα έντυπα, οι έρευνες κλίματος, τα εταιρικά συνέδρια. 17
Προγράμματα επαναπληροφόρησης εργαζόμενων Βελτιώνουν τις σχέσεις μεταξύ διοίκησης και εργαζόμενων τόσο με τη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και στη διαμόρφωση πολιτικών όσο και με την εξασφάλιση ανταπόκρισης στα παράπονα των εργαζόμενων. 18
Βιβλιογραφία Dessler, G. (2012), Διαχείριση ανθρώπινου Δυναμικού, Εκδόσεις Κριτική. Μπουραντάς, Δ. (2001), Μάνατζμεντ, Εκδόσεις Μπένου, Αθήνα. Τερζίδης, Κ. και Τζωρτζάκης, Κ. (2004), Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων, Εκδόσεις Rosili, Γέρακας Αττικής. Χυτήρης, Σ. Λ. (2006), Μάνατζμεντ Αρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων, Εκδόσεις Interbooks, Αθήνα. 19