Οι λογιστικές καταστάσεις μιας επιχείρησης

ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Αλεξόπουλος Γιώργος Μάιος-Ιούνιος 2013 1 Οι λογιστικές καταστάσεις μιας επιχείρησης Ο ισολογισμός. Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως. Η κατάσταση διανομής κερδών. Η κατάσταση μεταβολών ιδίων κεφαλαίων. Η κατάσταση ταμιακών ροών. 2 1

Λογαριασμοί ενεργητικού και μεταβολές χρηματοοικονομικών δεικτών Οι ομάδες που περιλαμβάνονται στους λογαριασμούς του ενεργητικού είναι το πάγιο ενεργητικό και το κυκλοφορούν που διαχωρίζεται στα αποθέματα, διαθέσιμα και στις απαιτήσεις. Μέσω των λογιστικών δεδομένων μπορεί να υπολογιστεί ένας μεγάλος αριθμός δεικτών, που καθορίζουν τις σχέσεις μεταξύ των διαφόρων παραμέτρων της επιχείρησης. Με το πλήθος τον πληροφοριών που συλλέγονται μπορεί ο χρηματοοικονομικός αναλυτής να αξιολογήσει τις συνθήκες της οικονομικής ισορροπίας της επιχείρησης. H λήψη μιας αξιόλογης επενδυτικής απόφασης προϋποθέτει την μελέτη ενός ικανού και αναγκαίου πλήθους αριθμοδεικτών. 3 Ενδιαφερόμενοι για την ανάλυση λογιστικών καταστάσεων Η διοίκηση. Θέλει και οφείλει να γνωρίζει τη χρηματοοικονομική κατάσταση της επιχείρησης ώστε να είναι σε θέση να λαμβάνει επενδυτικές, λειτουργικές και χρηματοοικονομικές αποφάσεις. Οι μέτοχοι. Ενδιαφέρονται για την πορεία της επιχείρησης στην οποία έχουν επενδύσει. Τους βοηθά στον καλύτερο έλεγχο των πεπραγμένων της διοίκησης. Πολλές φορές τα συμφέροντα διοίκησης μετόχων είναι συγκρουόμενα. Οι πιστωτές & προμηθευτές. Ενδιαφέρονται για τις προοπτικές και τη βιωσιμότητα της επιχείρησης για την είσπραξη των απαιτήσεων τους. Οι εργαζόμενοι. Για να έχουν γνώση των προοπτικών του οργανισμού στον οποίο απασχολούνται, και για να προσαρμόζουν ανάλογα και τις δικές τους απαιτήσεις. 4 2

Διαδικασίες ανάλυσης Η ανάλυση αυτή προκειμένου να επιτευχθεί περιλαμβάνει τρεις διαδικασίες: η πρώτη αναφέρεται στην επιλογή και υπολογισμό ορισμένων σχέσεων μεταξύ των στοιχείων των οικονομικών καταστάσεων, ανάλογα με την επιδιωκόμενη απόφαση η δεύτερη συνιστάται στην κατάταξη των δεδομένων με τρόπο που να είναι εφικτός ο υπολογισμός των μεταξύ τους σχέσεων και η τρίτη αφορά στην μελέτη αξιολόγηση και ερμηνεία των παραπάνω στοιχείων. 5 Οι διαδικασίες ανάλυσης, κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες που αφορούν στην σύγκριση και μέτρηση με βάση τα οικονομικά στοιχεία δύο ή περισσότερων ετών και στην σύγκριση και μέτρηση με βάση τα οικονομικά στοιχεία μιας χρήσης Η ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων περιλαμβάνει συγκρίσεις ανάμεσα στο τι πραγματικά συμβαίνει και στο τι θα έπρεπε να συμβαίνει, συγκρίνοντας τα στοιχεία με κάποιο αντιπροσωπευτικό μέγεθος. Οι οικονομικές καταστάσεις, δείχνουν το τι έχει συμβεί στην διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Οι χρήστες των οικονομικών καταστάσεων, ενδιαφέρονται για τι θα συμβεί στο μέλλον και τις τάσεις μιας επιχείρησης σε διάφορους τομείς. Μέσα από την ανάλυση δίνονται διάφορες πληροφορίες που απαντούν στις παραπάνω ανησυχίες. 6 3

η ανάλυση επικεντρώνεται Αποδοτικότητα: H αξιολόγηση της ικανότητας των επιχειρήσεων να δημιουργούν κέρδη μέσω των κεφαλαίων που διαθέτουν. Ρευστότητα: H δυνατότητα των επιχειρήσεων να ανταποκρίνονται στις άμεσες υποχρεώσεις τους. Φερεγγυότητα: Η ικανότητα των επιχειρήσεων να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις έναντι των ξένων δανειστών τους (κυρίως των τραπεζών και των προμηθευτών). Διαχρονική εξέλιξη κύκλου εργασιών, κερδών, αξιολόγηση μερισματικής πολιτικής και πολιτικής διάθεσης των κερδών, σύνθεση δαπανών, διαδικασία επιλογής επενδύσεων. 7 Μέθοδοι και τεχνικές ανάλυσης Ιδιαίτερη σημασία στην ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων έχει, όταν τα στοιχεία δεν εξετάζονται ως μονωμένα και ανεξάρτητα μεταξύ τους αλλά, εξετάζεται η σχέση του ενός με κάποιο άλλο, καθώς και το μέγεθος και η κατεύθυνση της μεταβολής διαχρονικά. Οι κυριότερες μέθοδοι τεχνικές που χρησιμοποιούνται ευρύτερα είναι οι εξής: Διαστρωματική ή κάθετη ανάλυση ή κοινού μεγέθους ανάλυση Συγκριτική ή διαχρονική ανάλυση αριθμοδεικτών Οι αποφάσεις λαμβάνονται ύστερα από λεπτομερειακές αναλύσεις, μετρήσεις και συγκρίσεις όλων των στοιχείων εκείνων που συνθέτουν τη δραστηριότητα της επιχείρησης με την βοήθεια ενός οργανωμένου συστήματος αριθμοδεικτών. 8 4

Κάθετη ή Διαστρωματική ή Κοινού Μεγέθους Ανάλυση Με την ανάλυση κοινού μεγέθους, διευκολύνονται οι συγκρίσεις μεταξύ των στοιχείων των επιχειρήσεων για μια σειρά ετών, καθώς και οι συγκρίσεις μεταξύ των επιχειρήσεων διαφορετικού μεγέθους. Οι καταστάσεις κοινού μεγέθους, μπορεί να αφορούν μια επιχείρηση σε διαφορετικές χρονικές στιγμές ή δύο ή περισσότερες επιχειρήσεις στην ίδια χρονική στιγμή. Οι Ισολογισμοί και οι Καταστάσεις Χρήσης συντάσσονται σε ποσοστά επί τοις εκατό του συνόλου των μεγεθών τους και για αυτό το λόγω λέγονται και καταστάσεις συστατικού ποσοστού. Σύμφωνα με την ανάλυση αυτή, κάθε στοιχείο του Ισολογισμού διαιρείται με το σύνολο του ενεργητικού ή του παθητικού και κάθε στοιχείο των Αποτελεσμάτων Χρήσης διαιρείται με το σύνολο των καθαρών πωλήσεων. Η ανάγκη να εκφράζονται σε ποσοστιαία βάση τα απόλυτα μεγέθη των στοιχείων του ισολογισμού και των αποτελεσμάτων χρήσης, προέκυψε από την δυσκολία της ανάλυσης των οικονομικών στοιχείων που εμφανίζονται με απόλυτα μεγέθη και από την δυσκολία της παρακολούθησης των μεταβολών τους από έτος σε έτος (Νιάρχος Ν. 2004:36). 9 Κάθετη ή Διαστρωματική ή Κοινού Μεγέθους Ανάλυση Μέσα από αυτή την μέθοδο διαπιστώνεται, η σπουδαιότητα των κυκλοφοριακών και μη κυκλοφοριακών στοιχείων, καθώς και το σχετικό ύψος χρηματοδότησης από βραχυχρόνιους ή μακροχρόνιους πιστωτές και από φορείς μιας επιχείρησης. Ειδικότερα, στην περίπτωση του Ισολογισμού, η ανάλυση κοινού μεγέθους εστιάζεται στα σημεία: Στο ποιες είναι οι πηγές προέλευσης των κεφαλαίων μιας επιχείρησης ή διαφορετικά πως κατανέμονται τα κεφάλαια της, μεταξύ των ιδίων κεφαλαίων, καθώς και των βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων υποχρεώσεών της. Στην κατανομή των κεφαλαίων της επιχείρησης, μεταξύ των επιμέρους περιουσιακών στοιχείων (κυκλοφορούν, πάγια, διαθέσιμα). Στην περίπτωση των Αποτελεσμάτων Χρήσης όπου, κάθε στοιχείο σχετίζεται με τις πωλήσεις, διαπιστώνεται άμεσα τι ποσοστό επί των πωλήσεων καλύπτουν τα διάφορα είδη εξόδων. Η εξέταση των στοιχείων σε ποσοστά για μια σειρά ετών που θα επιλεγεί, παρέχει πληροφορίες για την πορεία κάθε στοιχείου σε σχέση με το σύνολο. 10 5

Κάθετη ή Διαστρωματική ή Κοινού Μεγέθους Ανάλυση Πρόκειται για μια μέθοδο ανάλυσης, κατά την οποία ένα σημαντικό μέγεθος ή στοιχείο μιας συγκεκριμένης οικονομικής κατάστασης (π.χ. για τον ισολογισμό το άθροισμά του, για τα αποτελέσματα χρήσης οι πωλήσεις), χρησιμοποιείται ως βάση υπολογισμού και όλα τα άλλα στοιχεία της οικονομικής κατάστασης συγκρίνονται προς αυτό. Αποτέλεσμα της σύγκρισης αυτής, είναι ότι όλα τα στοιχεία της χρηματοοικονομικής κατάστασης εκφράζονται πλέον ως ποσοστά του ποσού του μεγέθους που λήφθηκε ως βάση υπολογισμού και το οποίο παριστάνεται με το 100 %. 11 Κάθετη ή Διαστρωματική ή Κοινού Μεγέθους Ανάλυση Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις που παρουσιάζουν τα στοιχεία τους σε απόλυτους αριθμούς και σε ποσοστά ή μόνο σε ποσοστά, λέγονται, είτε καταστάσεις «κοινού μεγέθους», γιατί τα ποσοστά υπολογίζονται πάνω σε κοινή βάση, είτε καταστάσεις του «100%», είτε ακόμα και καταστάσεις «συστατικού ποσοστού», γιατί κάθε κατάσταση ανάγεται στο σύνολο του 100 και κάθε στοιχείο της εκφράζεται ως ποσοστό στο σύνολο του 100. Η κάθετη ανάλυση ή οι καταστάσεις «κοινού μεγέθους» μπορούν να περιγραφούν ως μέσα ανάλυσης της εσωτερικής δομής των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Η μέθοδος αυτή (κάθετη ανάλυση), οφείλει την ονομασία της στο γεγονός ότι εφαρμόζεται σε οικονομικές καταστάσεις κάθετης παράθεσης (μορφής) και η μελέτη, συνεπώς, των ποσοστών που εμφανίζονται σ αυτές γίνεται κατά κάθετο τρόπο. 12 6

Κάθετη ή Διαστρωματική ή Κοινού Μεγέθους Ανάλυση Η κάθετη ανάλυση είναι η μέθοδος που επιτρέπει να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για τη δομή της εταιρείας. Η κάθετη ή από κοινού ανάλυση χρησιμοποιείται κατά την ανάλυση της ίδιας εταιρείας κατά σειρά ετών (διαχρονική ανάλυση). Όλα τα στοιχεία του ισολογισμού και των αποτελεσμάτων χρήσεως εκφράζονται σε ποσοστά επί τοις εκατό του συνόλου των μεγεθών τους. Για την κάθετη ανάλυση θα διαιρέσουμε κάθε στοιχείου του ισολογισμού με το σύνολο του ενεργητικού ή του παθητικού, ενώ κάθε στοιχείο της καταστάσεως αποτελεσμάτων χρήσεως διαιρείται με το σύνολο των καθαρών πωλήσεων. Επιτρέπει να εξεταστούν θέματα σχετικά με τη σύνθεση του ενεργητικού, των κεφαλαίων, των διαφόρων εξόδων και να αναληφθούν οι απαιτούμενες ενέργειες. 13 Συγκριτική ή διαχρονική ανάλυση Σύμφωνα με την μέθοδο αυτή, τα στοιχεία κατατάσσονται κατά κατηγορίες και για μια σειρά ετών και αποκτούν ιδιαίτερη σημασία όταν συγκρίνονται με τα αντίστοιχα στοιχεία παλαιότερων χρήσεων. Με αυτό τον τρόπο εμφανίζονται πιο καθαρά, οι τάσεις και η φύση των μεταβολών εκείνων των στοιχείων που επηρεάζουν την χρηματοοικονομική θέση μιας επιχείρησης. Αξιολογούνται με ποιο εύκολο τρόπο οι μεταβολές των διαφόρων στοιχείων των λογιστικών καταστάσεων και των μεταβολών που επιφέρουν αυτές οι μεταβολές στην οικονομική θέση της επιχείρησης. Η απεικόνισή τους μπορεί να γίνει διαχρονικά είτε σε απόλυτα μεγέθη είτε σε ποσοστιαία μορφή. Η μέθοδος των συγκριτικών καταστάσεων μπορεί να υπολογιστεί σύμφωνα, με την οριζόντια ανάλυση με προηγούμενη περίοδο και οριζόντια ανάλυση με σταθερή περίοδο. 14 7

α. Οριζόντια Ανάλυση με Προηγούμενη Περίοδο Σύμφωνα με αυτή την τεχνική, τα ποσά τουλάχιστον δύο διαδοχικών περιόδων, παρουσιάζονται το ένα δίπλα στο άλλο. Ποιο χρήσιμο είναι να παρουσιάζονται τα ποσά με τα οποία έχουν μεταβληθεί τα διάφορά μεγέθη, δηλαδή να παρουσιάζεται το ποσό της διαφοράς από την μια περίοδο στην επόμενη. Βασικό στοιχείο είναι ότι, θα πρέπει να έχει οριστεί μια περίοδος σαν βάση σύγκρισης. Για να υπολογιστεί η ποσοστιαία μεταβολή, είτε πρόκειται για αύξηση, είτε πρόκειται για μείωση, διαιρούμε το ποσό της απόλυτης μεταβολής κάθε λογαριασμού με το υπόλοιπο του λογαριασμού της περιόδου, η οποία αποτελεί τη βάση σύγκρισης. Εξετάζονται τα στοιχεία που έχουν μεταβληθεί διαχρονικά και οι σημαντικές μεταβολές τους, θα πρέπει να αξιολογηθούν με τρόπο που να ενισχύει στον εντοπισμό της πολιτικής της επιχείρησης. 15 β. Οριζόντια Ανάλυση με Σταθερή Περίοδο Η παρακολούθηση των διαχρονικών μεταβολών είναι εύκολη διαδικασία όταν, πρόκειται να εξεταστεί μικρή χρονική περίοδος. Σε διαφορετική περίπτωση η μέθοδος αυτή είναι ιδιαίτερα κοπιαστική, δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία. Αποτελεσματικότερος τρόπος για να απεικονιστούν οι μεταβολές των στοιχείων των οικονομικών καταστάσεων είναι παράλληλα, με την ανάλυση κοινού μεγέθους, να χρησιμοποιούνται και δείκτες με βάση το εκατό. Η μέθοδος αυτή είναι γνωστή και σαν ποσοστά τάσης ή σειρές δεικτών τάσης ή οριζόντια ανάλυση με σταθερή περίοδο γιατί, το πρώτο έτος που επρόκειτο να αναλυθεί θεωρείται έτος βάσης ή βάση σύγκρισης. 16 8

β. Οριζόντια Ανάλυση με Σταθερή Περίοδο Ο δείκτης τάσης υπολογίζεται αν, διαιρέσουμε την απόλυτη τιμή ενός μεγέθους της περιόδου που εξετάζεται με την απόλυτη τιμή του ίδιου μεγέθους στη περίοδο που έχει οριστεί ως έτος βάσης. Εκφράζεται ποσοστιαία πολλαπλασιάζοντας το πηλίκο με το εκατό. Με αυτή την τεχνική ο χρήστης, σχηματίζει ποιο εύκολα γνώμη σε σχέση με την σπουδαιότητα των μεταβολών και μπορεί να εκτιμήσει διαχρονικά τις τάσεις των στοιχείων των οικονομικών καταστάσεων, όπου αποτελεί γνώμονα για περαιτέρω μεταβολές διαχείρισης, αλλαγής ή όχι πολιτικής της διοίκησης και επένδυσης ή όχι κεφαλαίων από επενδυτές. 17 Ανάλυση με πίνακες τάσης H ανάλυση με πίνακες τάσης συνίσταται στην επιλογή ενός έτους βάσης και εν συνεχεία στον υπολογισμό των βασικών μεγεθών επί της τιμής του έτους βάσης. Πρόκειται ουσιαστικά για τον υπολογισμό της σωρευτικής μεταβολής. Συγκεκριμένα, αν έχουμε τη χρονική στιγμή t, το υπό εξέταση μέγεθος Χ είχε τιμή Xt, τότε ο υπολογισμός της τάσης του για οποιαδήποτε μελλοντική στιγμή (t+n) γίνεται με τον τύπο: 18 9

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ Οι χρηματοοικονομικοί δείκτες χρησιμοποιούνται ευρύτατα και διαχρονικά από τους επενδυτές, τους πιστωτές και τα διευθυντικά στελέχη για την εκτίμηση της χρηματοοικονομικής λειτουργίας των επιχειρήσεων Η ανάλυσή τους αποδίδει σημαντικότερες πληροφορίες από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις από ότι μια απλή ανασκόπηση των απόλυτων μεγεθών που καταγράφονται στους λογαριασμούς Από την αρχική τους εμφάνιση ως βραχυπρόθεσμες τεχνικές πιστωτικής ανάλυσης, οι χρηματοοικονομικοί δείκτες χρησιμοποιούνται συστηματικά από το τέλος του 19ου αιώνα. Από τότε, οι αναλυτές έχουν αναπτύξει διάφορους δείκτες που χρησιμοποιούνται ευρέως τόσο από επαγγελματίες όσο και από ακαδημαϊκούς 19 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ Οι αριθμοδείκτες είναι μαθηματικές σχέσεις που βοηθούν τους αναλυτές να καθορίσουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες των επιχειρήσεων κατά την χρηματοοικονομική ανάλυση των οικονομικών στοιχείων Οι χρηματοοικονομικοί δείκτες μπορούν να ταξινομηθούν σε έξι μεγάλες κατηγορίες: δείκτες ρευστότητας δείκτες δραστηριότητας δείκτες αποδοτικότητας δείκτες διάρθρωσης κεφαλαίων και βιωσιμότητας Επενδυτικοί δείκτες 20 10

Δείκτες Ρευστότητας Η ανάλυση Ρευστότητας απαιτεί τη συλλογή και επεξεργασία αξιόπιστων πληροφοριών, όπως αυτές των ταμιακών ροών, των ισολογισμών και των δηλώσεων εισοδήματος. Τα στοιχεία ισολογισμών είναι στατικά εφόσον αποτελούν μετρήσεις μόνο μιας συγκεκριμένης χρονικής στιγμής, ενώ των δηλώσεων εισοδήματος περιέχουν πολλές αυθαίρετες μη ταμιακές κατανομές (π.χ., αποσβέσεις και χρεολύσια). Αντίθετα, η κατάσταση ταμιακών ροών καταγράφει τις μεταβολές στις άλλες καταστάσεις, αφήνοντας εκτός τα τεχνάσματα της λογιστικής, που εστιάζουν στις πραγματικές επιδιώξεις των μετόχων, δηλαδή μετρητά διαθέσιμα για τη λειτουργία της επιχείρησης και για επενδύσεις 21 Δείκτες Ρευστότητας Οι αριθμοδείκτες ρευστότητας αναφέρονται στο μέγεθος και στις σχέσεις των βραχυχρόνιων υποχρεώσεων και κυκλοφοριακών στοιχείων μιας επιχείρησης. Βασικός σκοπός των δεικτών ρευστότητας, είναι η μέτρηση της ικανότητας που έχει μια επιχείρηση να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Η χρηματοοικονομική θέση θεωρείται ισχυρή όταν η επιχείρηση: έχει την ικανότητα να εξοφλεί τους βραχυπρόθεσμους πιστωτές της και να καταβάλει τους τρέχοντες τόκους και μερίσματα διατηρεί συνθήκες χρηματοοικονομικής διαχείρισης, οι οποίες εξασφαλίζουν την ευνοϊκή πιστοληπτική της κατάσταση. Η μέτρηση της ικανότητας αυτής της επιχείρησης αξιολογείται με τους τρεις δείκτες που αναφέρονται στη συνέχεια: 22 11

Δείκτης Γενικής ή Κυκλοφοριακής Ρευστότητας (current ratio) Ισούται με το κυκλοφορούν ενεργητικό προς τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις και φανερώνει κατά πόσες φορές η ρευστοποίηση των στοιχείων του κυκλοφορούντος ενεργητικού επαρκεί για να καλύψει τις υποχρεώσεις της επιχείρησης Στην ουσία δείχνει πόσο εύκολα και γρήγορα μπορεί να ρευστοποιήσει τα στοιχεία του ενεργητικού της Όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης τόσο μεγαλύτερη ρευστότητα διαθέτει. Υπερβολικά μεγάλος όμως δείκτης μπορεί να σημαίνει μεγάλη αποθεματοποίηση, ειδικά αν υπάρχει μεγάλη απόκλιση σε σχέση με τον επόμενο δείκτη. 23 Δείκτης Γενικής ή Κυκλοφοριακής Ρευστότητας (current ratio) Ο δείκτης χρησιμοποιείται στην αξιολόγηση της βραχυπρόθεσμης ρευστότητας της επιχείρησης και στην χορήγηση πίστωσης από προμηθευτές ή κεφαλαίων κίνησης από τις τράπεζες αλλά και στη διατήρηση αυτής της ρευστότητας. Ο δείκτης πρέπει να είναι μεγαλύτερος από την μονάδα αν και ένας υπερβολικά μεγάλος δείκτης μπορεί να σημαίνει και μη αποδοτική συσσώρευση ρευστών διαθεσίμων. Ως Μ.Ο. λαμβάνεται ο μέσος όρος του αντίστοιχου μεγέθους σε κάθε όρο του κλάσματος, δηλαδή, λαμβάνεται υπόψη το μέσο ετήσιο άθροισμα των στοιχείων του κυκλοφορούντος ενεργητικού και το μέσο ετήσιο άθροισμα των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Η Γενική και η Άμεση ρευστότητα υπολογίζονται σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Εάν οι λογαριασμοί των χρηματοοικονομικών καταστάσεων είναι κατ' ασυνήθιστο τρόπο μεγάλοι ή μικροί στη συγκεκριμένη ημερομηνία, αυτοί οι δείκτες μπορούν να μην απεικονίσουν μια κανονική κατάσταση. 24 12

Δείκτης Άμεσης Ρευστότητας (quick ratio) Ο δείκτης αυτός διαφέρει από τον προηγούμενο στο ότι από το κυκλοφορούν ενεργητικό αφαιρούνται τα αποθέματα, μιας και είναι τα στοιχεία που ρευστοποιούνται πιο δύσκολα. Δείχνει έτσι τη ρευστότητα της επιχείρησης σε περίπτωση άμεσης ανάγκης. Ο δείκτης χρησιμοποιείται για να δείξει την σχέση που έχουν οι απαιτήσεις, τα χρεόγραφα και τα διαθέσιμα στοιχεία του ενεργητικού με τις αντίστοιχες βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του παθητικού, για να φανεί αν τα στοιχεία του ενεργητικού μπορούν να καλύψουν τις υποχρεώσεις του παθητικού. Σύμφωνα με τον δείκτη αυτόν οι υποχρεώσεις πρέπει να καλύπτονται εξ ολοκλήρου από τα ρευστοποιήσιμα στοιχεία του Ενεργητικού δηλαδή από τις πραγματικές απαιτήσεις και τα ταμειακά διαθέσιμα 25 Δείκτης Ταμιακής Ρευστότητας (cash ratio) Δηλώνει την ικανότητα της επιχείρησης, να ανταποκρίνεται στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της με τα διαθέσιμα της και την αποδοτικότητα του τμήματος εισπράξεων και πληρωμών. Ο δείκτης μπορεί να εκτιμη- Θει και με τις Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις αντί των Ληξιπρόθεσμων. Στην περίπτωση που οι δείκτες ρευστότητας δεν κυμαίνονται σε ικανοποιητικά επίπεδα για διάφορους λόγους η επιχείρηση λαμβάνει μέτρα όπως : Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και αποθεματικών Αύξηση όγκου πωλήσεων Ορθολογική διαχείριση των στοιχείων του Κυκλοφορούντος Ενεργητικού Μείωση των Βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων ή μετατροπή μέρους αυτών σε μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 26 13

Δείκτης Ταμιακής Ρευστότητας (cash ratio) Οι ταμιακές ροές από τη λειτουργία της επιχείρησης προς τις τρέχουσες υποχρεώσεις, είναι ο δείκτης που βασίζεται στην κατάσταση Ταμιακών Ροών, ξεπερνούν αυτήν την ανεπάρκεια, επειδή απαιτείται η σύγκριση μιας αξίας ταμιακών ροών από μια χρονική περίοδο προς το μέσο όρο των τρεχουσών υποχρεώσεων Ο δείκτης μετρά τη δυνατότητα μιας επιχείρησης να αντλεί κεφάλαια για να καλύπτει τις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης, τόσο μεγαλύτερη είναι η Ρευστότητα της επιχείρησης. 27 Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος (Defensive interval ratio) Ο δείκτης του αμυντικού χρονικού διαστήματος μετρά τον αριθμό των Ημερών που οι ανάγκες των εργασιών της επιχείρησης για ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία μπορούν να ικανοποιηθούν από το απόθεμα των αμυντικών περιουσιακών στοιχείων της, χωρίς η επιχείρηση να βασίζεται σε επιπρόσθετες εισροές από τις πωλήσεις ή άλλες πηγές. Με τον όρο αμυντικά περιουσιακά στοιχεία εννοούμε τα μετρητά, τα εμπορεύσιμα χρεόγραφα και τις απαιτήσεις. Ο μέσος όρος των ημερησίων λειτουργικών δαπανών βρίσκεται εάν διαιρέσουμε το σύνολο των λειτουργικών δαπανών (κόστος πωληθέντων + δαπάνες διοικήσεως + δαπάνες διαθέσεως + διάφορες καθημερινές πληρωμές) προς 365 ημέρες. Στις λειτουργικές δαπάνες δεν περιλαμβάνονται εκείνες που δεν συνεπάγεται εκροή μετρητών, όπως αποσβέσεις, προπληρωθέντα έξοδα, προκαταβολές για αγορά πρώτων και βοηθητικών υλικών 28 14

Δείκτες Δραστηριότητας Η επίτευξη υψηλού κέρδους έχει άμεση συσχέτιση με τη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και τη δημιουργία πωλήσεων. Συνεπώς η αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη διαχείριση των πόρων της επιχείρησης συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην χρηματοοικονομική της σταθερότητα και ευημερία. Τα μεγέθη αυτά συγκεκριμενοποιούνται με την χρήση αριθμοδεικτών εκφράζοντας τη σχέση μεταξύ πωλήσεων και διάφορων περιουσιακών στοιχείων Οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας και λειτουργικότητας μελετούν ή καλύτερα ερμηνεύουν το βαθμό αποτελεσματικότητας της αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης. Μας δείχνουν πόσο αποτελεσματικά μία επιχείρηση διαχειρίζεται τους πόρους της προκειμένου να διενεργήσει τις πωλήσεις της. Με τη χρησιμοποίηση των αριθμοδεικτών αυτών εκτιμάται καλύτερα ο βαθμός μετατροπής ορισμένων περιουσιακών στοιχείων σε ρευστά 29 Δείκτες Δραστηριότητας 1. Αριθμοδείκτης ταχύτητας εισπράξεων απαιτήσεων Δείχνει κατά μέσο όρο πόσες φορές εισπράττονται κατά τη διάρκεια της χρήσης οι απαιτήσεις της επιχείρησης, συνεπώς όταν η ταχύτητα εισπράξεως είναι μεγάλη αυτό σημαίνει ότι η διοίκηση της επιχείρησης είναι επιτυχής στην είσπραξη των απαιτήσεων της. Προτείνεται να λαμβάνεται υπόψη ο Μ.Ο. Απαιτήσεων αρχής και τέλους χρήσης. Μέση διάρκεια παραμονής των απαιτήσεων στην επιχείρηση Για τη Μέση πραγματική δέσμευση των κεφαλαίων μιας επιχείρησης από τους πελάτες της σε αριθμό ημερών, διαιρούμε τον αριθμό των 365 ημερών του έτους προς τον Αριθμοδείκτη ταχύτητας εισπράξεων απαιτήσεων : 365 / (Καθαρές πωλήσεις /Μέσος όρος απαιτήσεων) 30 15

Δείκτες Δραστηριότητας 2. Αριθμοδείκτης ταχύτητας εξοφλήσεως βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων Εκτιμά πόσες φορές το κόστος πωληθέντων καλύπτει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης. Μέση διάρκεια παραμονής βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων στην επιχείρηση Ο αριθμός των ημερών που οι Υποχρεώσεις της επιχείρησης παραμένουν απλήρωτες προκύπτει από τη διαίρεση του αριθμού των 365 ημερών προς τον αριθμοδείκτη: 365 /(Αγορές / Μέσο ύψος βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων) Αν ο δείκτης ταχύτητας εισπράξεων είναι μεγαλύτερος από το δείκτη ταχύτητας εξοφλήσεως τότε αυτό συνεπάγεται ότι οι υποχρεώσεις της επιχείρησης εξοφλούνται με αργότερο ρυθμό απ ότι εισπράττονται οι απαιτήσεις της. Πράγμα που σημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος των επενδύσεων και χρηματοδοτήσεων της αντλείται από τους πιστωτές της που με τη σειρά του απαγορεύει στην επιχείρηση να διατηρεί μεγάλα ποσά σε κυκλοφοριακά στοιχεία. 31 Δείκτες Δραστηριότητας 2. Αριθμοδείκτης Πληρωτέων Λογαριασμών προς το ύψος Αποθεμάτων Δείχνει το ποσοστό των Αποθεμάτων που χρηματοδοτείται από τους Προμηθευτές της επιχείρησης. 3. Αριθμοδείκτης Απαιτήσεων προς το ύψος Πληρωτέων Λογαριασμών (Υπολογίζεται κυρίως από τις τράπεζες) Υπό κανονικές συνθήκες η σχέση τείνει να είναι σταθερή διαχρονικά. Απότομες μεταβολές πρέπει να αξιολογούνται και να αιτιολογούνται σε σχέση με την πολιτική της επιχείρησης προς τους συνεργαζόμενους Πελάτες και Προμηθευτές. 32 16

Δείκτες Δραστηριότητας 4. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας Αποθεμάτων Δείχνει την ταχύτητα με την οποία τα αποθέματα που πωλούνται μετατρέπονται σε απαιτήσεις. Μετρά την ικανότητα της επιχείρησης να πωλεί τα αποθέματα του γρήγορα. Βέβαια, σε μεγάλο βαθμό η ποσότητα των αποθεμάτων μιας επιχείρησης εξαρτάται άμεσα με της πωλήσεις της. Εναλλακτικά, αντί του Κόστους Πωληθέντων, ο αναλυτής μπορεί να χρησιμοποιήσει την αξία των Πωλήσεων. Μέση διάρκεια παραμονής αποθεμάτων στην επιχείρηση Η Μέση διάρκεια παραμονής των αποθεμάτων στην επιχείρηση σε αριθμό ημερών ή η Μέση Χρονική Περίοδος που απαιτείται για την πώληση των Αποθεμάτων, προκύπτει από τη διαίρεση: 365 / (Καθαρές πωλήσεις / Μέσο απόθεμα προϊόντων) 33 Δείκτες Δραστηριότητας 5. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κεφαλαίου κινήσεως στον αριθμοδείκτη ταχύτητας κεφαλαίου κινήσεως φαίνεται το ύψος των πωλήσεων που προήλθε από κάθε μονάδα καθαρού κεφαλαίου κινήσεως. Δεδομένου ότι όσο αυξάνουν οι πωλήσεις τόσο χρειάζονται και περισσότερα κεφάλαια κινήσεως ο δείκτης αυτός είναι πολύ σημαντικός γιατί μετρά την αναλογία αυτή. 34 17

Δείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού Ο βαθμός που χρησιμοποιούνται τα περιουσιακά στοιχεία μιας επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις που τελικά πραγματοποιεί είναι οικονομική πληροφορία με ιδιαίτερη βαρύτητα κυρίως για την διοίκηση αλλά και για εξωτερικούς αναλυτές. Ο δείκτης δείχνει πόσες φορές ανακυκλώθηκαν τα περιουσιακά στοιχεία για να πραγματοποιήσουν τις συγκεκριμένες πωλήσεις. Ένας υψηλός δείκτης σημαίνει ότι υπάρχει εντατικοποίηση των περιουσιακών στοιχείων προκειμένου να πραγματοποιούνται πωλήσεις, αντίθετα ένας χαμηλός δείκτης είναι ένδειξη χαμηλής χρησιμοποίησης των περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης. 35 Δείκτες Δραστηριότητας 6. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Ενεργητικού (asset utilization or asset turnover ratio) Ο αριθμοδείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας συνολικού ενεργητικού εκτιμά το βαθμό χρησιμοποίησης των συνολικών περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης σε συνάρτηση με τις πραγματοποιούμενες πωλήσεις της περιόδου. Ο δείκτης αυτός συνιστά ένα σημαντικό τρόπο μέτρησης της συνολικής αποτελεσματικότητας της επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις της. Είναι θετικό στοιχείο για την επιχείρηση να μπορεί να διαχειρίζεται το σύνολο των περιουσιακών της στοιχείων με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτυγχάνει όσο το δυνατό υψηλότερες πωλήσεις. 36 18

Δείκτες Δραστηριότητας 6. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Ενεργητικού (asset utilization or asset turnover ratio) Όταν ο δείκτης μειώνεται από χρόνο σε χρόνο αυτό μπορεί να ερμηνευθεί ως μια συνεχής ελάττωση του βαθμού χρησιμοποιήσεως των στοιχείων του συνολικού ενεργητικού σε σχέση με τις πωλήσεις. Αυτή η κατάσταση μπορεί να χαρακτηριστεί και ως μια υπερεπένδυση κεφαλαίων στο σύνολο του ενεργητικού. Ισούται με τις πωλήσεις προς το σύνολο του ενεργητικού και φανερώνει το βαθμό χρήσης του ενεργητικού της επιχείρησης. Στην ουσία απεικονίζει τα έσοδα που δημιουργεί το κάθε ένα ευρώ που έχει επενδυθεί στο ενεργητικό. 37 Δείκτες Δραστηριότητας 7. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Παγίων (fixed assets turnover) Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων δείχνει την ένταση ή καλύτερα το βαθμό αξιοποίησης των πάγιων περιουσιακών στοιχείων στη δημιουργία πωλήσεων. Ο εν λόγω δείκτης παρέχει ένδειξη για την αποτελεσματικότητα με την οποία η επιχειρηση επενδύει σε πάγια στοιχεία και προκύπτει από το λόγο των καθαρών πωλήσεων προς το καθαρό πάγιο ενεργητικό. Η αύξηση του δείκτη ερμηνεύεται ως εντατικότερη εκμετάλλευση των παγίων σε σχέση με τις πωλήσεις. Η μείωση του δείκτη δικαιολογείται από ελάττωση του βαθμού αξιοποίησης των πάγων στοιχείων. Η διαχρονική μελέτη του δείκτη προσφέρει στην επιχείρηση ένα σημαντικό εργαλείο παρακολούθησης του τρόπου χρησιμοποίησης των περιουσιακών της στοιχείων. 38 19

Δείκτες Δραστηριότητας 7. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Παγίων (fixed assets turnover) Καθαρές πωλήσεις Καθαρό πάγια ενεργητικό 39 Δείκτες Δραστηριότητας 8. Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων (Owner s equity turnover ratio) Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων δείχνει πόσες φορές το ίδιο κεφάλαιο ανανεώνεται ή επανακτάται μέσω των πωλήσεων μέσα σε μια χρήση. Όσο μεγαλύτερη η τιμή του δείκτη τόσο πιο δραστική και επιτυχημένη η χρησιμοποίηση των ιδίων κεφαλαίων της. Ο δείκτης ουσιαστικά μετρά το βαθμό που έχουν χρησιμοποιηθεί τα ίδια κεφάλαια της επιχείρηση σε συνάρτηση με τις πραγματοποιούμενες πωλήσεις Ο αριθμοδείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας ιδίων κεφαλαίων των επιχειρήσεων μελετά με δυο λόγια την αποτελεσματικότητα της διεύθυνσης της επιχείρησης να αξιοποιεί με το καλύτερο δυνατό τρόπο τα κεφάλαια που της εμπιστεύθηκαν οι κάτοχοι της. 40 20

Δείκτες Δραστηριότητας 8. Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων (Owner s equity turnover ratio) Ο βαθμός αξιοποίησης Ιδίων Κεφαλαίων αποτελεί σημαντική πληροφορία πληροφορία για την επιχείρηση γιατί διαπιστώνεται κατά πόσο είναι σε θέση να πραγματοποιεί μεγάλες πωλήσεις με σχετικά λίγα ίδια κεφάλαια συνθήκη που οδηγεί σε αυξημένα κέρδη αν οι πωλήσεις αποβούν επικερδείς. Ο δείκτης επίσης μετρά την αποτελεσματικότητα με την οποία η διοίκηση χρησιμοποιεί τα κεφάλαια των ιδιοκτητών. Όσο μεγαλύτερος της μονάδας είναι ο δείκτης τόσο αποτελεσματικότερα διαχειρίζεται η εταιρία τα ίδια κεφάλαια σε σχέση με τις πωλήσεις. Καταγράφει τις πωλήσεις που πραγματοποίησε η επιχείρηση με κάθε μονάδα ιδίων κεφαλαίων της. Όταν ο αριθμοδείκτης αυτός είναι μεγάλος τότε αυτό συνεπάγεται ότι οι πωλήσεις της επιχείρησης είναι μεγάλες σε σχέση με τα ίδια κεφάλαια του πράγμα που οδηγεί σε αύξηση της κερδοφορίας. 41 Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Οι αριθμοδείκτες αυτοί εκφράζουν την ικανότητα της επιχείρησης να δημιουργεί κέρδη, απεικονίζουν πόσο αποτελεσματικά λειτούργησε το ξενοδοχείο και αν τα κέρδη ήταν ικανοποιητικά ή όχι. Συγκεκριμένα οι αριθμοδείκτες κερδών και αποδοτικότητας είναι: 1. Περιθώριο Μεικτού Κέρδους (gross profit margin) 2. Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (net profit margin) 3. Αποδοτικότητα απασχολούμενων κεφαλαίων (Return to total capital employed) 4. Αποδοτικότητα Ενεργητικού (return on assets ή ROA) 5. Συνδυασμένος αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού (The Du Pond equation) 6. Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (return on equity ή ROE) 7. Αριθμοδείκτης οικονομικής μοχλεύσεως (Financial Leverage ratio) 8. Αριθμοδείκτες δαπανών λειτουργίας 42 21

Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας 1. Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους Ο αριθμοδείκτης αυτός παρέχει ένα μέτρο αξιολόγησης της αποδοτικότητας της επιχείρησης. Αντανακλά την τιμολογιακή πολιτική της επιχείρησης, αλλά και το κατά πόσο μπορεί να ελαχιστοποιηθεί το κόστος των πωλήσεων. Όταν ο εν λόγω δείκτης είναι υψηλός τότε αυτό σημαίνει ότι η επιχείρηση μπορεί να επιτυγχάνει φθηνές αγορές και να πωλεί σε υψηλές τιμές αντιμετωπίζοντας πιο εύκολα μια ενδεχόμενη αύξηση του κόστους των πωλούμενων προϊόντων της 43 Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας 2. Αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους δείχνει το καθαρό κέρδος μιας επιχείρησης από τις λειτουργικές της δραστηριότητες. Είναι αντίστοιχος δείκτης με τον προηγούμενο, με τη διαφορά ότι στον αριθμητή χρησιμοποιούνται τα καθαρά κέρδη, αυτά δηλαδή που δεν περιλαμβάνουν τόκους και φόρους. Ο αριθμοδείκτης προκύπτει διαιρώντας τα καθαρά λειτουργικά κέρδη προς τις καθαρές πωλήσεις. Στα καθαρά λειτουργικά κέρδη δεν συμπεριλαμβάνονται έσοδα και κέρδη που προέρχονται από συμμετοχές, επενδύσεις σε χρεόγραφα όπως τα μη λειτουργικά έξοδα και ζημιές. Η επιχείρηση είναι τόσο επικερδής όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους. 44 22

Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας 3. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας απασχολούμενων κεφαλαίων μετρά την κερδοφορία ίδιων και ξένων κεφαλαίων δείχνοντας τελικώς την ικανότητα της διοίκησης να πραγματοποιεί κέρδη χρησιμοποιώντας τα διαθέσιμα κεφάλαια της. 45 Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας 4. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού (ROA) μετρά διαχρονικά τον βαθμό απόδοσης των συνολικών περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης. Σε περίπτωση σοβαρής μεταβολής του Ενεργητικού στη διάρκεια της Χρήσης, λαμβάνεται ο μέσος όρος Ενεργητικού Αρχής και Τέλους Χρήσης Στο Σύνολο του Ενεργητικού δεν περιλαμβάνονται οι Συμμετοχές και άλλες Επενδύσεις διότι δεν συμμετέχουν στη δημιουργία λειτουργικών κερδών 46 23

Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας 5. Συνδυασμένος Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού ο συνδυασμένος αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού εμφανίζει την κυκλοφοριακή ταχύτητα του ενεργητικού και του καθαρού κέρδους. Η σχέση αυτή ονομάζεται εξίσωση Du Pont και δίνει την αποδοτικότητα του ενεργητικού μιας επιχείρησης. Ο Δείκτης προέρχεται από το γινόμενο: Καθαρό Περιθώριο Κέρδους Χ Δείκτης Ταχύτητας Ενεργητικού 47 Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας 6. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων (return on equity ή ROE) Αντίστοιχος δείκτης με τον προηγούμενο, μόνο που στη θέση του παρανομαστή βρίσκονται τα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης αντί του ενεργητικού. Παρουσιάζει το μέγεθος των κερδών που δημιουργήθηκαν από την εισφορά των κεφαλαίων των μετόχων, δηλαδή δείχνει το βαθμό της αξιοποίησης των ιδίων κεφαλαίων. Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό του αριθμοδείκτη τόσο επιτυχημένη θεωρείται και η πορεία της επιχείρησης, σε αντίθεση με τον χαμηλό αριθμοδείκτη που είναι ενδεικτικός της μη ικανής διοίκησης και παραγωγικότητας. 48 24

Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας 7. Αριθμοδείκτης οικονομικής μοχλεύσεως (Financial Leverage Ratio) O αριθμοδείκτης οικονομικής μοχλεύσεως καταδεικνύει την επίδραση που ασκεί η χρήση των δανειακών κεφαλαίων πάνω στην αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης. Σε περίπτωση που ο εν λόγω δείκτης είναι μεγαλύτερος της μονάδος τότε η επίδραση των ξένων κεφαλαίων είναι θετική στα κέρδη της επιχείρησης. 49 Αριθμοδείκτες Διάρθρωσης Κεφαλαίων & Βιωσιμότητας Οι αριθμοδείκτες διάρθρωσης κεφαλαίων και βιωσιμότητας προσπαθούν να εκτιμήσουν τη μακροχρόνια πορεία της επιχείρησης. Προκειμένου όμως να γίνει αυτό θα πρέπει να μελετηθεί η διάρθρωση των κεφαλαίων της επιχείρησης δηλαδή η κατανομή του κεφαλαίου μεταξύ των ίδιων και των δανειακών. Η αναλογία του κεφαλαίου στη επιχείρηση μπορεί να εκφραστεί ποσοτικά μέσω των παρακάτω αριθμοδεικτών. Η άριστη διάρθρωση των κεφαλαίων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και τελικά θα είναι εκείνη που μεγιστοποιεί τα κέρδη της επιχείρησης με ελάχιστο δυνατό κόστος κεφαλαίων και συσχετισμού μεταξύ αναλαμβανόμενου ρίσκου και απόδοσης. Οι σημαντικότεροι αριθμοδείκτες που προσπαθούν να εκτιμήσουν σε μακροχρόνιο πλέον επίπεδο τη βιωσιμότητα και τη διάρθρωση κεφαλαίων της επιχείρησης είναι οι παρακάτω: 50 25

Αριθμοδείκτες Διάρθρωσης Κεφαλαίων & Βιωσιμότητας 1. Ο αριθμοδείκτης ιδίων προς συνολικά κεφάλαια εκτιμά το ποσοστό του συνόλου των ενεργητικών στοιχείων που έχει χρηματοδοτηθεί από τους φορείς της. Δείχνει το ποσοστό των ξένων κεφαλαίων των πιστωτών της επιχείρησης που χρηματοδοτούν τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης. 2. Ο αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια εκφράζει τη σχέση μεταξύ του μετοχικού κεφαλαίου και των αποθεματικών προς τις μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης αυτός τόση μεγαλύτερη ασφάλεια εξασφαλίζει η επιχείρηση προς τους δανειστές της. 51 Αριθμοδείκτες Διάρθρωσης Κεφαλαίων & Βιωσιμότητας 3. Ο αριθμοδείκτης Ιδίων Κεφαλαίων προς Πάγιο Ενεργητικό (σύνολο ιδίων κεφαλαίων/ σύνολο καθαρών παγίων): ο αριθμοδείκτης μελετά τον τρόπο χρηματοδότησης των πάγιων επενδύσεων. Όταν ο δείκτης είναι υψηλός αυτό σημαίνει ότι ένα μέρος του κεφαλαίου κίνησης προέρχεται από τους μετόχους της επιχείρησης. Όταν ο δείκτης είναι μικρότερος της μονάδος σημαίνει ότι οι επενδύσεις των παγίων βασίστηκαν σε ξένα κεφάλαια ο αριθμοδείκτης δείχνει το ποσοστό καλύψεως των παγίων, από το ίδιο κεφάλαιο και θεωρείται ικανοποιητικός, όταν το ίδιο κεφάλαιο υπερτερεί της αξίας των καθαρών παγίων. Η σημασία του έγκειται, στο ότι τα πάγια χρηματοδοτούμενα 100% από τα ίδια κεφάλαια, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξόφληση του ξένου μακροπρόθεσμου κεφαλαίου. 52 26

Αριθμοδείκτες Διάρθρωσης Κεφαλαίων & Βιωσιμότητας 4. Ο αριθμοδείκτης Κυκλοφορούντος Ενεργητικού προς Συνολικές Υποχρεώσεις Ο αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις απεικονίζει ποσοτικά τη ρευστότητα των μακροχρόνιων υποχρεώσεων του οργανισμού. ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει τη ρευστότητα των μακροχρόνιων υποχρεώσεων της επιχείρησης. 53 Αριθμοδείκτες Διάρθρωσης Κεφαλαίων & Βιωσιμότητας 5. Ο αριθμοδείκτης Παγίων προς Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει το επίπεδο ασφαλείας που απολαμβάνουν οι μακροχρόνιοι πιστωτές της επιχείρησης. Ακόμα η παρακολούθηση του αριθμοδείκτη αυτού σε μια σειρά ετών αντικατοπτρίζει την πολιτική που ακολουθεί η επιχείρηση στην χρηματοδότηση των παγίων περιουσιακών στοιχείων. ο βαθμός ασφάλειας ή καλύτερα αποπληρωμής των μακροχρόνιων πιστώσεων της επιχείρησης φαίνεται από τον αριθμοδείκτη παγίων προς μακροχρόνιες υποχρεώσεις. 54 27

Αριθμοδείκτες Διάρθρωσης Κεφαλαίων & Βιωσιμότητας 6. ο αριθμοδείκτης κάλυψης τόκων (καθαρά κέρδη εκμεταλλεύσεως προ φόρων + τόκοι/ σύνολο τόκων): Ο αριθμοδείκτης αυτός εκφράζει τη σχέση μεταξύ των καθαρών κερδών μιας επιχειρήσεως και των τόκων με τους οποίους αυτή επιβαρύνεται μέσα στη χρήση για τα ξένα μακροπρόθεσμα κεφάλαια. Δηλώνει τη δυνατότητα του οργανισμού να καλύψει τους τόκους με τους οποίους επιβαρύνθηκε η επιχείρηση για τα ξένα μακροπρόθεσμα κεφάλαια της. Ουσιαστικά δείχνει πόσες φορές τα κέρδη μπορούν να καλύψουν το σύνολο των τόκων. Σε συνδυασμό με τον αριθμ/κτη δανειακών κεφαλαίων παρέχει ένδειξη του βαθμού και της αποτελεσματικής χρησιμοποιήσεως των ξένων κεφαλαίων από την επιχείρηση. 55 Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες Χρησιμοποιούνται από τους επενδυτές όταν πρόκειται να αποφασίσουν αν θα πρέπει να αγοράσουν, να πωλήσουν ή να διατηρήσουν την επένδυσή τους σε μετοχικούς τίτλους μιας επιχείρησης. Οι δείκτες αυτοί αφορούν επιχειρήσεις που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο και φανερώνουν τη γνώμη που έχουν οι επενδυτές και η αγορά για την απόδοση της επιχείρησης κατά το παρελθόν και τις μελλοντικές προοπτικές της. 56 28

Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες Οι κυριότεροι Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες είναι οι εξής: 1. Τα κατά Μετοχή Κέρδη (Earnings per Share) 2. Το κατά Μετοχή Μέρισμα (Dividends per Share) 3. Η Μερισματική Απόδοση (Dividend Yield) 4. Το ποσοστό Διανεμόμενων Κερδών (Pay out Ratio) 5. Μερισματική απόδοση Ιδίων Κεφαλαίων 6. Αριθμοδείκτης κάλυψης καταβαλλόμενων Μερισμάτων 7. Η εσωτερική Αξία Μετοχής (Book Value per Share) 8. Χρηματιστηριακή τιμή προς εσωτερική αξία μετοχής 9. Ο λόγος Τιμή προς Κέρδη (P/E Ratio) 10. Η Ταμιακή ροή κατά Μετοχή (Cash flow per Share) 57 Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες 1. Τα κατά Μετοχή Κέρδη (Earnings per Share) Δείχνει ύψος των καθαρών κερδών που αντιστοιχεί σε κάθε μετοχή μιας επιχείρησης. Αντανακλά την κερδοφόρα δυναμικότητα μιας επιχείρησης με βάση τη μια μετοχή της και χρησιμοποιείται ευρύτατα Υπολογίζεται εάν διαιρέσουμε την ταμιακή ροή με τον αριθμό των μετοχών σε κυκλοφορία. Στην περίπτωση μεταβολής του αριθμού των μετοχών στη διάρκεια μιας χρήσης, λαμβάνεται υπόψη ο Μέσος αριθμός Μετοχών σε κυκλοφορία 58 29

Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες 2. Το κατά Μετοχή Μέρισμα (Dividends per Share) Παρέχει ένδειξη του ποσοστού των κερδών που μοιράζονται στους μετόχους και αυτού που παρακρατείται από την επιχείρηση με την μορφή διαφόρων αποθεματικών Προκειμένου τα στοιχεία του δείκτη να καταστούν σύγκριμα με αντίστοιχα προηγούμενων χρήσεων θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη τυχόν διανομή δωρεάν μετοχών από κεφαλαιοποιήσεις κερδών, αποθεματικών και υπεραξίας παγίων στοιχείων, καθώς και τυχόν κατάτμηση (split) ή σύμπτυξη μετοχών (reverse split) 59 Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες 3. Τρέχουσα Μερισματική Απόδοση (Dividend Yield) Η τρέχουσα μερισματική απόδοση δείχνει την απόδοση που απολαμβάνουν οι επενδυτές από τα μερίσματα των μετοχών που έχουν επενδύσει τα κεφάλαια τους. Οι μερισματικές αποδόσεις διαφόρων επιχ/σεων σημαντικά μεταξύ τους διότι το ύψος των μερισμάτων που καταβάλλει κάθε μια εξαρτάται από τη μερισματική πολιτική που ακολουθεί. Όσο μεγαλύτερη είναι η μερισματική απόδοση μιας μετοχής τόσο πιο ελκυστική είναι η μετοχή για τους επενδυτές. Υπολογίζεται εάν διαιρέσουμε το μέρισμα κατά μετοχή με την τιμή της μετοχής στο χρηματιστήριο. 60 30

Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες 4. Το ποσοστό Διανεμόμενων Κερδών (Pay out Ratio) Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των διανεμόμενων κερδών τόσο μεγαλύτερο είναι το μέρισμα που καταβάλλεται στους μετόχους. Αντίθετα όσο μικρότερο είναι το ποσοστό των διανεμόμενων κερδών, τόσο πιο συντηρητική μερισματική πολιτική ακολουθεί η επιχείρηση και τόσο μεγαλύτερο το ποσό των παρακρατουμένων κερδών με την μορφή αποθεματικών για μελλοντικές επενδύσεις. Υπολογίζεται εάν διαιρέσουμε το σύνολο των καταβαλλόμενων μερισμάτων με το σύνολο των κερδών της χρήσης. 61 Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες 5. Μερισματική απόδοση Ιδίων Κεφαλαίων (Dividend yield on Equity Capital) Δείχνει την απόδοση των Ιδίων Κεφαλαίων σύμφωνα με τα μερίσματα που καταβάλλονται. Συνήθως είναι μεγαλύτερη αυτή η απόδοση από εκείνη που υπολογίζεται με βάση το μέρισμα και τη χρηματιστηριακή αξία των μετοχών της επιχείρησης Υπολογίζεται εάν διαιρέσουμε τα συνολικά καταβαλλόμενα μερίσματα με το σύνολο των Ιδίων Κεφαλαίων. 62 31

Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες 6. Αριθμοδείκτης κάλυψης καταβαλλόμενων Μερισμάτων (Dividend coverage ratio) Δείχνει την ικανότητα της επιχείρησης να συνεχίσει την καταβολή του τρέχοντος μερίσματος και στο μέλλον. Όσο μεγαλύτερος είναι ο Δείκτης τόσο μεγαλύτερη ασφάλεια παρέχεται στους μετόχους ότι θα συνεχίσουν να λαμβάνουν -τουλάχιστον το τρέχον μέρισμα, αφού η επιχείρηση έχει μεγάλο περιθώριο κερδών Υπολογίζεται εάν διαιρέσουμε τα Καθαρά Κέρδη Χρήσεως με το σύνολο των καταβαλλόμενων Μερισμάτων. 63 Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες 7. Εσωτερική αξία μετοχής (Book value per share) Δεν χρησιμοποιείται ευρέως διότι η αξία των ιδίων κεφαλαίων αναφέρεται σε ιστορικές τιμές, όποτε δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα 8. Χρηματιστηριακή τιμή προς εσωτερική αξία μετοχής (Price to Book value ratio) Δείχνει πόσες φορές την εσωτερική αξία της μετοχής διαπραγματεύεται η τιμή των μετοχών μιας επιχ. στην Αγορά Παρέχει ένδειξη για το εάν η μετοχή είναι υποτιμημένη ή υπερτιμημένη στη χρηματιστηριακή αγορά σε σχέση με την εσωτερική της αξία 64 32

Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες 9. Χρηματιστηριακή Τιμή προς κέρδη ανά μετοχή (Price earnings ratio, P/E) Δείχνει πόσες φορές διαπραγματεύεται μια μετοχή τα κέρδη της τρέχουσας ή προηγουμένης χρήσεως στο χρηματιστήριο. ή εναλλακτικά πόσα λεπτά είναι διατεθειμένος να καταβάλλει ένας επενδυτής για κάθε λεπτό κέρδους της επιχείρησης. Ο αριθμοδείκτης αυτός είναι πάντοτε θετικός και δεν υπολογίζεται όταν η επιχείρηση έχει ζημίες. Θεωρητικά, μια υψηλή τιμή του δείκτη δείχνει ότι οι επενδυτές αγοράζουν την μετοχή διότι έχουν εμπιστοσύνη στη μελλοντική ικανότητα της επιχείρησης να πραγματοποιεί κέρδη. 65 Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες 10. Ταμιακή ροή ανά μετοχή (Cash flow per share) Ως ταμιακή ροή ορίζεται το ύψος των κεφαλαίων που εισέρευσαν στην επιχείρηση σαν αποτέλεσμα της δραστηριότητας της, μετά την αφαίρεση όλων των καταβληθεισών δαπανών. Ο δείκτης αυτός χρησιμοποιείται σαν συμπλήρωμα του δείκτη καθαρών Κερδών ανά μετοχή και είναι πολύ χρήσιμος στις περιπτώσεις συγκρίσεων μεταξύ επιχειρήσεων. Η ταμιακή ροή ανά μετοχή είναι στοιχείο περισσότερο συγκρίσιμο από ότι τα καθ. Κέρδη ανά μετοχή, λόγω των διαφορετικών μεθόδων και της πολιτικής αποσβέσεων που εφαρμόζει κάθε επιχειρήσεων. 66 33