Δεοντολογία Επαγγέλματος Μέθοδοι και Εργαλεία Ανάλυσης Ηθικών Διλλημάτων και Αποφάσεων ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΑΛΑΙΓΕΩΡΓΙΟΥ Γ.
Η προηγούμενη διάλεξη Ο όρος «ηθική» και οι παρανοήσεις του Ενασχόληση με την ηθική Α) Πώς εξετάζουν, αποφασίζουν και ενεργούν τα άτομα όταν βρίσκονται αντιμέτωπα με ηθικά διλήμματα; Β) Πώς «οφείλουν» τα άτομα να ενεργούν και τι «πρέπει» να επιδιώκουν; Γ) Πώς είμαστε σε θέση να εξετάζουμε και να γνωρίζουμε την αλήθεια των ηθικών δηλώσεων; Ηθική και υπολογιστές ιστορική αναδρομή
Μεθοδολογία Ανάλυσης Σεναρίων Ηθικών Διλημμάτων ΜΑΣΗΔ 1) Προετοιμασία 2) Διατύπωση του ηθικού ερωτήματος 3) Οργάνωσε τα γεγονότα του προβλήματος 4) Αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους στο ηθικό πρόβλημα και τα χαρακτηριστικά τους 5) Εξήγησε το ηθικό πρόβλημα 6) Πρότεινε εναλλακτικές δράσεις 7) Ανέλυσε και επέλεξε τις εναλλακτικές δράσεις 8) Επαναξιολόγησε τις επιλογές σου 9) Ενέργησε σύμφωνα με τις επιλογές σου 10) Αυτοκριτική και ανάληψη διορθωτικών δράσεων
Μεθοδολογία Ανάλυσης Σεναρίων Ηθικών Διλημμάτων 1) Προετοιμασία Αξιολόγησε την αξιοπιστία των πηγών ενήμερωσης και την εγκυρότητα των πληροφοριών Συνέλεξε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για το πρόβλημα Περιέγραψε ξανά το πρόβλημα με πιο αντικειμενικό τρόπο Κάνε υποθέσεις για τις άγνωστες πτυχές του προβλήματος
Μεθοδολογία Ανάλυσης Σεναρίων Ηθικών Διλημμάτων 2) Διατύπωση του ηθικού ερωτήματος: Διατύπωσε με τρόπο γενικό το ηθικό ερώτημα Διετύπωσε και τα επιμέρους ηθικά ζητήματα με την μορφή ερωτημάτων με τρόπο που να μην προδιαθέτουν την απάντηση
Μεθοδολογία Ανάλυσης Σεναρίων Ηθικών Διλημμάτων 3) Οργάνωσε τα γεγονότα του προβλήματος Επέλεξε τα γεγονότα που έχουν την μεγαλύτερη βαρύτητα για το ηθικό πρόβλημα: Μας ενδιαφέρουν τα γεγονότα που είναι σχετικά με την ηθική της απόφασης και τα οποία είναι αντικειμενικά δηλαδή είναι αποδεκτά από όλους τους εμπλεκόμενους στο ηθικό ζήτημα.
Μεθοδολογία Ανάλυσης Σεναρίων Ηθικών Διλημμάτων 4) Αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους στο ηθικό πρόβλημα και τα χαρακτηριστικά τους Αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους στο ηθικό πρόβλημα Διέκρινε τους εμπλεκόμενους σε άμεσους και έμμεσους βάσει του βαθμού επιρροής τους στην τελική κατάσταση του προβλήματος Ποια είναι τα δικαιώματα του κάθε εμπλεκόμενου Ποιες είναι οι άμεσες συσχετίσεις μεταξύ των εμπλεκομένων
Μεθοδολογία Ανάλυσης Σεναρίων Ηθικών Διλημμάτων 5) Εξήγησε το ηθικό πρόβλημα Προσπάθησε να εξάγεις και να προσδιορίσεις τις αξίες, τους στόχους, τα συμφέροντα, τις προσωπικές στάσεις και τα κίνητρα των εμπλεκομένων που είναι υπεύθυνα για τη δυναμική του προβλήματος Επεξήγησε το πως το κάθε άτομο επηρεάζεται από το πρόβλημα και τις συνέπειές του Κατασκεύασε μια αναλογία Για κάθε αναλογία αναγνώρισε τις αξίες και τα αποτελέσματά της
Μεθοδολογία Ανάλυσης Σεναρίων Ηθικών Διλημμάτων 6) Πρότεινε εναλλακτικές δράσεις Πρότεινε εναλλακτικές δράσεις για την επίλυση του προβλήματος. Ποια θα πρέπει να είναι η δράση σου σύμφωνα με το νόμο; Ποια θα πρέπει να είναι η δράση σου σύμφωνα με την οργανωσιακή κουλτούρα; Πώς πιστεύεις ότι ο κάθε ένας από τους εμπλεκόμενους θα προτιμούσε να δράσεις εσύ; Δραματοποίησε το πρόβλημα
Μεθοδολογία Ανάλυσης Σεναρίων Ηθικών Διλημμάτων 7) Ανέλυσε και επέλεξε τις εναλλακτικές δράσεις Αρχικά περιόρισε τις εναλλακτικές που δεν είναι εφικτές ή που αποτυγχάνουν να επιτύχουν ένα μέτρο σχετικότητας Για κάθε μια από τις υπόλοιπες εναλλακτικές ανέλυσε πώς επηρρεάζει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των εμπλεκόμενων και πως το προσωπικό σου σύστημα αξιών με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας του επαγγέλματος γενικές Ηθικές Θεωρίες νόμους και νομικά προηγούμενα τον οργανωσιακό κώδικα συμπεριφοράς ιδανικά, στόχους και αξίες Προσδιόρισε ποιοι παράγοντες ήταν οι σημαντικότεροι για την απόφασή σου
Μεθοδολογία Ανάλυσης Σεναρίων Ηθικών Διλημμάτων 8) Επαναξιολόγησε τις επιλογές σου Οργάνωσε μια λίστα επιχειρημάτων ταξινομώντας τα από το πιο ισχυρό στο ποιο αδύναμο Είναι αξιότιμη η ενέργειά σου Είναι τίμια η ενέργειά σου Αποφεύγει η ενέργειά σου την πιθανότητα σύγκρουσης συμφερόντων Είναι δίκαιη η ενέργειά σου Είναι διακριτική η ενέργειά σου Είναι επιφυλακτική η ενέργειά σο Το τεστ της μητέρας: Θα έλεγες τις ενέργειες στη μητέρα σου; Θα ήταν περήφανη ή θα ντρεπόταν για αυτές; Το τεστ της τηλεόρασης: Θα παρουσίαζες τις ενέργειές σου σε ένα κανάλι εθνικής εμβέλειας; Το τεστ της ανταλλαγής ρόλων: θα δεχόσουν τις ίδιες ενέργειες εαν ήσουν στη θέση των άλλων εμπλεκόμενων;
Μεθοδολογία Ανάλυσης Σεναρίων Ηθικών Διλημμάτων 9) Αυτοκριτική και ανάληψη διορθωτικών δράσεων Δράσεις κατά την εκτέλεση των ενεργειών Δράσεις μετά την ολοκλήρωση των ενεργειών Να προτείνουμε νέες πολιτικές Να κάνουμε επισκόπηση και να αξιολογήσουμε τη διαδικασία λήψης απόφασης με την προοπτική της βελτίωσης Να αναζητήσουμε μηχανισμούς που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά στην επανεμφάνιση του προβλήματος
Μεθοδολογία Ανάλυσης Σεναρίων Ηθικών Διλημμάτων ΜΑΣΗΔ 1) Προετοιμασία 2) Διατύπωση του ηθικού ερωτήματος: 3) Οργάνωσε τα γεγονότα του προβλήματος 4) Αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους στο ηθικό πρόβλημα και τα χαρακτηριστικά τους 5) Εξήγησε το ηθικό πρόβλημα 6) Πρότεινε εναλλακτικές δράσεις 7) Ανέλυσε και επέλεξε τις εναλλακτικές δράσεις 8) Επαναξιολόγησε τις επιλογές σου 9) Αυτοκριτική και ανάληψη διορθωτικών δράσεων
Παραδείγματα ανάλυσης σεναρίων ηθικών διλλημάτων
Σενάριο 1 ο Ο Andrew είναι ανεξάρτητος σύμβουλος για πολλά έτη, συμβουλεύοντας τους πελάτες του σε θέματα εξασφάλισης ποιότητας. Η τρέχουσα σύμβασή του είναι με μια εταιρεία λογισμικού που επιθυμεί να μειώσει το πλήθος των λαθών που εμφανίζονται στα προϊόντα τους. Ένα από τα αιτήματα της εταιρείας προς τον Andrew, αφορά στις πληροφορίες της αγοράς για εφαρμογές λογισμικού που μπορούν να αξιοποιήσουν εσωτερικά. Αυτές οι εφαρμογές λογισμικού πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για να υποστηρίξουν την διαδικασία εξέτασης των προϊόντων. Η επιχείρηση ζητά από τον Andrew να διερευνήσει την τρέχουσα αγορά στον τομέα των εφαρμογών λογισμικού, και να προτείνει κάποιες αν αξίζουν την αγορά τους από την εταιρεία. Μερικά έτη πριν, ο Andrew συνεργάστηκε με μια άλλη μικρή εταιρεία λογισμικού, για να αναπτύξει μια εφαρμογή αποκαλούμενη TickITSupport. Η εταιρεία εξακολουθεί να διαθέτει το TickITSupport και αποδίδει δικαιώματα αμοιβής 1500 για κάθε άδεια που πωλείται στον Andrew(παίρνει προμήθεια). Τους τελευταίους μήνες το χρηματικό ποσό που έχει λάβει από τα δικαιώματά του για το σύστημα TickITSupport, έχει μειωθεί αρκετά. Έχοντας υπόψη ότι οι τρέχοντες πελάτες του δεν γνωρίζουν τη συμμετοχή του στην ανάπτυξη και το μάρκετινγκ του TickITSupport, ο Andrew αποφασίζει να κάνει αυτό το προϊόν το προτεινόμενο από την αγορά σύστημα. Είναι αρκετά βέβαιος ότι υπάρχουν λίγα, αν όχι κανένα, ανταγωνιστικά προϊόντα διαθέσιμα αυτή την περίοδο, και είναι βέβαιος ότι πληροί τις προϋποθέσεις για τον πελάτη του. Επιπλέον, η άδεια για την χρήση του συστήματος αξίζει μόνο 7500.00, ποσό το οποίο ο πελάτης του μπορεί άνετα να αντέξει οικονομικά.
1) Προετοιμασία Περιέγραψε ξανά το πρόβλημα με πιο αντικειμενικό τρόπο Ο Andrew είναι ανεξάρτητος σύμβουλος για πολλά έτη, συμβουλεύοντας τους πελάτες του σε θέματα εξασφάλισης ποιότητας. Η τρέχουσα σύμβασή του είναι με μια εταιρεία λογισμικού που επιθυμεί να μειώσει το πλήθος των λαθών που εμφανίζονται στα προϊόντα τους. Ένα από τα αιτήματα της εταιρείας προς τον Andrew, αφορά στις πληροφορίες της αγοράς για εφαρμογές λογισμικού που μπορούν να αξιοποιήσουν εσωτερικά. Αυτές οι εφαρμογές λογισμικού πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για να υποστηρίξουν την διαδικασία εξέτασης των προϊόντων. Η επιχείρηση ζητά από τον Andrew να διερευνήσει την τρέχουσα αγορά στον τομέα των εφαρμογών λογισμικού, και να προτείνει κάποιες αν αξίζουν την αγορά τους από την εταιρεία. Μερικά έτη πριν, ο Andrew συνεργάστηκε με μια άλλη μικρή εταιρεία λογισμικού, για να αναπτύξει μια εφαρμογή αποκαλούμενη TickITSupport. Η εταιρεία εξακολουθεί να διαθέτει το TickITSupport και αποδίδει δικαιώματα αμοιβής 1500 για κάθε άδεια που πωλείται στον Andrew(παίρνει προμήθεια). Τους τελευταίους μήνες το χρηματικό ποσό που έχει λάβει από τα δικαιώματά του για το σύστημα TickITSupport, έχει μειωθεί αρκετά. Έχοντας υπόψη ότι οι τρέχοντες πελάτες του δεν γνωρίζουν τη συμμετοχή του στην ανάπτυξη και το μάρκετινγκ του TickITSupport, ο Andrew αποφασίζει να κάνει αυτό το προϊόν το προτεινόμενο από την αγορά σύστημα. Είναι αρκετά βέβαιος ότι υπάρχουν λίγα, αν όχι κανένα, ανταγωνιστικά προϊόντα διαθέσιμα αυτή την περίοδο, και είναι βέβαιος ότι πληροί τις προϋποθέσεις για τον πελάτη του.δεν γνωρίζει εαν υπάρχουν ανταγωνιστικά προϊόντα αλλά το δικό του θεωρεί ότι πληρεί τις προϋποθέσεις για τον πελάτη του. Επιπλέον, η άδεια για την χρήση του συστήματος αξίζει μόνο 7500.00, ποσό το οποίο ο πελάτης του μπορεί άνετα να αντέξει οικονομικά.
1) Προετοιμασία Κάνε υποθέσεις για τις άγνωστες πτυχές του προβλήματος Θεωρούμε ότι η επιχείρηση έχει καθορίσει ένα διαθέσιμο ποσό για την αγορά του προϊόντος και ότι ταυτόχρονα έχει ορίσει μια σειρά ελάχιστων προδιαγραφών για το επιθυμητό αποτέλεσμα, στοιχεία τα οποία γνωρίζει ο Andrew
2) Πρώτη διατύπωση του ηθικού ζητήματος Διατύπωσε με τρόπο γενικό το ηθικό ζήτημα Θα πρέπει ο Andrew να προτείνει το λογισμικό του χωρίς να ενημερώσει τη διοίκηση για τον τρόπο επιλογής του; Πρέπει να ενημερώσει τη διοίκηση για τη σχέση του με το συγκεκριμένο προϊόν; Πρέπει να πραγματοποιήσει έρευνα αγοράς; Πρέπει να βασιστεί στις εκτιμήσεις του για να προτείνει τελικά προϊόν;
3) Οργάνωσε τα γεγονότα του προβλήματος Διέκρινε τα γεγονότα (1)Η τρέχουσα σύμβασή του είναι με μια εταιρεία λογισμικού που επιθυμεί να μειώσει το πλήθος των λαθών που εμφανίζονται στα προϊόντα τους. (2)Ένα από τα αιτήματα της εταιρείας προς τον Andrew, αφορά στις πληροφορίες της αγοράς για εφαρμογές λογισμικού που μπορούν να αξιοποιήσουν εσωτερικά Η επιχείρηση ζητά από τον Andrew να διερευνήσει την τρέχουσα αγορά στον τομέα των εφαρμογών λογισμικού, και να προτείνει κάποιες αν αξίζουν την αγορά τους από την εταιρεία. (3) Αυτές οι εφαρμογές λογισμικού πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για να υποστηρίξουν την διαδικασία εξέτασης των προϊόντων. (4) Μερικά έτη πριν, ο Andrew συνεργάστηκε με μια άλλη μικρή εταιρεία λογισμικού, για να αναπτύξει μια εφαρμογή αποκαλούμενη TickITSupport. Η εταιρεία εξακολουθεί να διαθέτει το TickITSupport και αποδίδει δικαιώματα αμοιβής 1500 για κάθε άδεια που πωλείται στον Andrew(παίρνει προμήθεια). Τους τελευταίους μήνες το χρηματικό ποσό που έχει λάβει από τα δικαιώματά του για το σύστημα TickITSupport, έχει μειωθεί αρκετά. (5)Έχοντας υπόψη ότι οι τρέχοντες πελάτες του δεν γνωρίζουν τη συμμετοχή του στην ανάπτυξη και το μάρκετινγκ του TickITSupport, (6)ο Andrew αποφασίζει να κάνει αυτό το προϊόν το προτεινόμενο από την αγορά σύστημα. Είναι αρκετά βέβαιος ότι υπάρχουν λίγα, αν όχι κανένα, ανταγωνιστικά προϊόντα διαθέσιμα αυτή την περίοδο, και είναι βέβαιος ότι πληροί τις προϋποθέσεις για τον πελάτη του. (7) Δεν γνωρίζει εαν υπάρχουν ανταγωνιστικά προϊόντα αλλά το δικό του θεωρεί ότι πληρεί τις προϋποθέσεις για τον πελάτη του. (8) Επιπλέον, η άδεια για την χρήση του συστήματος αξίζει μόνο 7500.00, ποσό το οποίο ο πελάτης του μπορεί άνετα να αντέξει οικονομικά. Διαθέτει για τη συγκεκριμένη εργασία
3) Οργάνωσε τα γεγονότα του προβλήματος Επέλεξε τα γεγονότα που έχουν την μεγαλύτερη βαρύτητα για το ηθικό πρόβλημα (1)Η τρέχουσα σύμβασή του είναι με μια εταιρεία λογισμικού που επιθυμεί να μειώσει το πλήθος των λαθών που εμφανίζονται στα προϊόντα τους. (2)Ένα από τα αιτήματα της εταιρείας προς τον Andrew, αφορά στις πληροφορίες της αγοράς για εφαρμογές λογισμικού που μπορούν να αξιοποιήσουν εσωτερικά Η επιχείρηση ζητά από τον Andrew να διερευνήσει την τρέχουσα αγορά στον τομέα των εφαρμογών λογισμικού, και να προτείνει κάποιες αν αξίζουν την αγορά τους από την εταιρεία. (3) Αυτές οι εφαρμογές λογισμικού πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για να υποστηρίξουν την διαδικασία εξέτασης των προϊόντων. (4) Μερικά έτη πριν, ο Andrew συνεργάστηκε με μια άλλη μικρή εταιρεία λογισμικού, για να αναπτύξει μια εφαρμογή αποκαλούμενη TickITSupport. Η εταιρεία εξακολουθεί να διαθέτει το TickITSupport και αποδίδει δικαιώματα αμοιβής 1500 για κάθε άδεια που πωλείται στον Andrew(παίρνει προμήθεια). Τους τελευταίους μήνες το χρηματικό ποσό που έχει λάβει από τα δικαιώματά του για το σύστημα TickITSupport, έχει μειωθεί αρκετά. (5)Έχοντας υπόψη ότι οι τρέχοντες πελάτες του δεν γνωρίζουν τη συμμετοχή του στην ανάπτυξη και το μάρκετινγκ του TickITSupport, (6)ο Andrew αποφασίζει να κάνει αυτό το προϊόν το προτεινόμενο από την αγορά σύστημα. Είναι αρκετά βέβαιος ότι υπάρχουν λίγα, αν όχι κανένα, ανταγωνιστικά προϊόντα διαθέσιμα αυτή την περίοδο, και είναι βέβαιος ότι πληροί τις προϋποθέσεις για τον πελάτη του. (7) Δεν γνωρίζει εαν υπάρχουν ανταγωνιστικά προϊόντα αλλά το δικό του θεωρεί ότι πληρεί τις προϋποθέσεις για τον πελάτη του. (8) Επιπλέον, η άδεια για την χρήση του συστήματος αξίζει μόνο 7500.00, ποσό το οποίο ο πελάτης του μπορεί άνετα να αντέξει οικονομικά. Διαθέτει για τη συγκεκριμένη εργασία
4) Αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους στο ηθικό πρόβλημα Αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους στο ηθικό πρόβλημα Διοίκηση Andrew Εταιρία TickITSupport Υπάλληλοι Πελάτες
4) Αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους στο ηθικό πρόβλημα Διέκρινε τους εμπλεκόμενους σε άμεσους και έμμεσους βάσει του βαθμού επιρροής Διοίκηση Andrew Εταιρία TickITSupport Υπάλληλοι Πελάτες
4) Αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους στο ηθικό πρόβλημα Ποια είναι τα δικαιώματα, οι υποχρεώσεις και οι υποθέσεις των άμεσων εμπλεκομένων Η Διοίκηση έχει το δικαίωμα λόγω της επαγγελματικής σχέσης να αναθέσει μια εργασία στον Andrew. Μάλλον θεωρεί ότι ο Andrew θα διεκπεραιώσει με επιτυχία την εργασία αυτή. Ο Andrew οφείλει να εκπληρώσει τα καθήκοντά του. Φαίνεται ότι θεωρεί ότι μπορεί να είναι πιο σύντομος και αποτελεσματικός και για την εταιρία και για τα συμφέροντά του προτείνοντας το συγκεκριμένο λογισμικό
5) Εξήγησε το ηθικό πρόβλημα Επεξήγησε το πως το κάθε άτομο επηρεάζεται από το πρόβλημα και τις συνέπειές του Η Διοίκηση θέλει να βελτιώσει την ποιότητα των προϊόντων της. Επομένως μπορεί να μην συμβεί αυτό με το βέλτιστο τρόπο. Επίσης υπάλληλοι, και πελάτες μπορεί να μην αγοράζουν τα καλύτερα δυνατά προϊόντα. Ο Αndrew θα έχει αποκομίσει μεγαλύτερο κέρδος ενώ ταυτόχρονα θα προτείνει στη διοίκηση ένα προϊόν που γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλο και μπορεί να διασφαλίσει ότι καλύπτει όλες τις ανάγκες της επιχείρησης. Θεωρεί ότι η άγνοιά του για άλλα προϊόντα δεν είναι σημαντική για την λήψη απόφασης.
5) Εξήγησε το ηθικό πρόβλημα Κατασκεύασε μια αναλογία Το τμήμα Μαθηματικών αναθέτει τη προμήθεια 30 υπολογιστών για τη δημιουργία νέου εργαστηρίου σε ένα από τα μέλη του, τον Άκη. Ο Άκης συνεργάζεται με ένα μαγαζί συνήθως και γνωρίζει ότι είναι ένα από τα καλύτερα της αγοράς παρότι έχει καιρό να αναζητήσει προσφορές από κάποιο άλλο. Ταυτόχρονα για κάθε μηχάνημα που παραγγέλνει από το συγκεκριμένο μαγαζί παίρνει μια μικρή προμήθεια της τάξης του 5%. Αποφασίζει χωρίς περαιτέρω αναζήτηση να συνεργαστεί με το συγκεκριμένο μαγαζί.
5) Εξήγησε το ηθικό πρόβλημα Για κάθε αναλογία αναγνώρισε τις αξίες και τα αποτελέσματά της Έχει δικαίωμα ο Άκης να παίρνει προμήθεια από τους υπολογιστές του τμήματος; Ποιοι ζημιώνονται από κάτι τέτοιο; Οι φοιτητές σίγουρα γιατί δεν θα απολαμβάνουν τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες. Αλλά μόνο αυτοί;
6) Πρότεινε εναλλακτικές δράσεις Εναλλακτικές δράσεις για την επίλυση του προβλήματος (1/2) Ο Andrew μπορεί να ενημερώσει πλήρως τη διοίκηση για τις εκτιμήσεις του αλλά και για το γεγονός των επιπλέον συμφερόντων που θα έχει για το συγκεκριμένο προϊόν και να ζητήσει από τη διοίκηση περαιτέρω οδηγίες. Νιώθει ότι μια στάση συνέπειας ανταποκρίνεται στο κοινό καλό. Άλλωστε δεν θα ήθελε να του συμβεί ποτέ κάτι αντίστοιχο. Ο Andrew μπορεί να πραγματοποιήσει μια έρευνας αγοράς και να παρουσιάσει τα αποτελέσματά της αναφέροντας και τη σχέση του με την εταιρία TickITSupport. Αυτό του ζητήθηκε, αυτό έπρεπε να πράξει. Ταυτόχρονα θεωρεί ότι πρέπει πάντα να ενημερώνει αυτούς που συμβουλέυει για θέματα που μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι προκατειλημένος.
6) Πρότεινε εναλλακτικές δράσεις Εναλλακτικές δράσεις για την επίλυση του προβλήματος (2/2) Ο Andrew μπορεί να πραγματοποιήσει μια έρευνας αγοράς και να παρουσιάσει τα αποτελέσματά της χωρίς να αναφέρει τη σχέση του με την εταιρία TickITSupport. Έκανε ότι του ζητήθηκε. Τον υποχρεώνει κανένας να αναφέρει τη σχέση του με την εταιρία TickITSupport; Ο Andrew μπορεί να πραγματοποιήσει μια έρευνα αγοράς και να παρουσιάσει αλλοιωμένα τα αποτελέσματά της για να ευννοήσει το προϊόν της εταιρίας TickITSupport. Θεωρεί στις επιχειρησιακές σχέσεις ο καθένας πρέπει να κοιτάει το δικό του και μόνο συμφέρον.
7) Ανέλυσε και επέλεξε τις εναλλακτικές δράσεις Για κάθε μια από τις εναλλακτικές ανέλυσε πώς επηρρεάζει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των εμπλεκόμενων και πως το προσωπικό σου σύστημα αξιών με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας του επαγγέλματος (Α) 2.1, 2.5 (Β) (Γ)1.3 (Δ)1.2, 1.3, 2.1, 2.2, 2.5 1.2 Αποφεύγω να βλάπτω άλλους 1.3 είμαι έντιμος και αξιόπιστος 2.1 προσπαθώ να επιτύχω την υψηλότερη ποιότητα, αποτελεσματικότητα και αξιοπρέπεια ταυτόχρονα στη διαδικασία και στα προϊόντα της επαγγελματικής εργασίας 2.2 αποκτώ και θα διατηρώ τις επαγγελματικές μου δεξιότητες 2.5 παραδίνω αναλυτικές και λεπτομερείς αξιολογήσεις υπολογιστικών συστημάτων και των επιδράσεών τους
7) Ανέλυσε και επέλεξε τις εναλλακτικές δράσεις Για κάθε μια από τις εναλλακτικές ανέλυσε πώς επηρρεάζει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των εμπλεκόμενων και πως το προσωπικό σου σύστημα αξιών με βάση Μοντέλο Kohlberg (Α) Επίπεδο διαπροσωπικής αποδοχής 3: σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης η οποία συνιστά θετική κοινωνική συμπεριφορά. Λειτουργία του Χρυσού Κανόνα (Β) Επίπεδο προσήλωσης στο κοινωνικό σύστημα 4: το κοινωνικό σύστημα ως ένα σταθερό σύνολο κωδικών και διαδικασιών που εφαρμόζονται αμερόληπτα για όλα τα μέλη του / εκπλήρωση καθηκόντων (Γ) επίπεδο συντελεστικού ατομικισμού: συμμόρφωση στους κανόνες μόνο όταν σχετίζονται με τα άμεσα συμφέροντα. Η αμοιβαιότητα γίνεται αντιληπτή ως συγκεκριμένη ανταλλαγή αγαθών σε ένα αυστηρά καθορισμένο χρησιμοθηρικό πλαίσιο (Δ) ετερόνομη σκέψη: εγωκεντρική προοπτική, δεν αναγνωρίζονται τα ενδιαφέροντα των άλλων, ηθική μόσω μέσα από το πλαίσιο της τιμωρίας, έχει την αίσθηση ότι θα ξεφύγει
7) Ανέλυσε και επέλεξε τις εναλλακτικές δράσεις Προσδιόρισε ποιοι παράγοντες ήταν οι σημαντικότεροι για την απόφασή σου Επιλέγω τη δεύτερη εναλλακτική γιατί νιώθω ότι ανταποκρίνεται καλύτερα στις κοινωνικές και επαγγελματικές μου υποχρεώσεις. Άλλωστε και οι δυο προηγούμενες μεθοδολογίες μου συνιστούν την ίδια εναλλακτική.
8) Επαναξιολόγησε τις επιλογές σου Τυπικές ερωτήσεις Είναι αξιότιμη η ενέργειά σου; Υπάρχει κάποιος από τον οποίο θα ήθελες να αποκρύψεις την ενέργεια αυτή; Είναι τίμια η ενέργειά σου; Παραβιάζει κάποια συμφωνίας πραγματική ή υποννοούμενη; Προδίδεις την εμπιστοσύνη που σου έδειξε κάποιος; Αποφεύγει η ενέργειά σου την πιθανότητα σύγκρουσης συμφερόντων Υπάρχουν άλλες σκέψεις οι οποίες μπορεί να αλλοίωσαν την κρίση σου; Είναι η ενέργεια στα πλαίσια των δικών σου δυνατοτήτων/γνώσεων/αρμοδιοτήτων Είναι πιθανό η καλύτερη προσπάθειά σουν να μην είναι αρκετή; Είναι δίκαιη η ενέργειά σου; Είναι η ενέργειά σου επιβλαβείς στα νόμιμα συμφέροντα των άλλων; Είναι διακριτική η ενέργειά σου; Θα παραβιάσει την εμπιστευτικότητα ή την ιδιωτικότητα ή αλλίως θα βλάψει κάποιον ή κάτι; Είναι επιφυλακτική η ενέργειά σου; Κατασπαταλά αδικαιολόγητα χρόνο ή άλλους πολύτιμους πόρους; Τυπικά τεστ Το τεστ της μητέρας: Θα έλεγες τις ενέργειες στη μητέρα σου; Θα ήταν περήφανη ή θα ντρεπόταν για αυτές; Το τεστ της τηλεόρασης: Θα παρουσίαζες τις ενέργειές σου σε ένα κανάλι εθνικής εμβέλειας; Το τεστ της ανταλλαγής ρόλων: θα δεχόσουν τις ίδιες ενέργειες εαν ήσουν στη θέση των άλλων εμπλεκόμενων;
9) Αυτοκριτική και ανάληψη διορθωτικών δράσεων Δράσεις μετά την ολοκλήρωση των ενεργειών Μήπως όλα αυτά θα είχαν αποφευχθεί αν κατά την ανάθεση της εργασίας ο Andrew με ειλικρίνεια εξέφραζε τις σκέψεις τους στους εργοδότες του;
Σενάριο 2 ο Μια εταιρία ανάπτυξης λογισμικού έχει μόλις δημιουργήσει ένα νέο λογισμικό πακέτο που ενσωματώνει τους καινούριους φορολογικούς νόμους και υπολογίζει τους φόρους για μεμονωμένους φορολογούμενους και μικρές εταιρίες. Ο πρόεδρος της εταιρίας γνωρίζει ότι το πρόγραμμα περιέχει μια σειρά λαθών. Επίσης πιστεύει ότι η πρώτη εταιρία που θα «ρίξει» τέτοιου είδους λογισμικό στην αγορά είναι πολύ πιθανό να καταλάβει το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς. Η εταιρία διαφημίζει ευρέως το πρόγραμμα. Όταν τελικά το προωθεί στην αγορά συμπεριλαμβάνει φόρμα αποδοχής που αναφέρει ότι η εταιρία δε φέρει ευθύνη για λάθη που μπορεί υπάρχουν στο λογισμικό. Η εταιρία αναμένει ότι θα λάβει ένα μεγάλο αριθμό παραπόνων, ερωτημάτων και προτάσεων για αλλαγή. Η εταιρία σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει αυτά τα στοιχεία για να κάνει αλλαγές και τελικά να δημιουργήσει ενημερωμένες, βελτιωμένες, χωρίς σφάλματα εκδόσεις του προϊόντος. Ο πρόεδρός της επιχειρηματολογώντας για αυτή την επιλογή αναφέρει ότι μια τέτοια συμπεριφορά είναι γενική πολιτική της βιομηχανίας και ότι ο καθένας που αγοράζει την πρώτη έκδοση ενός προγράμματος το γνωρίζει και παίρνει προφυλάξεις. Λόγω των λαθών του προγράμματος, αρκετοί φορολογούμενοι κλήθηκαν να πληρώσουν πρόστιμα.
1) Προετοιμασία Περιέγραψε ξανά το πρόβλημα με πιο αντικειμενικό τρόπο Μια εταιρία ανάπτυξης λογισμικού έχει μόλις δημιουργήσει ένα νέο λογισμικό πακέτο που ενσωματώνει τους καινούριους φορολογικούς νόμους και υπολογίζει τους φόρους για μεμονωμένους φορολογούμενους και μικρές εταιρίες. Ο πρόεδρος της εταιρίας γνωρίζει ότι το πρόγραμμα περιέχει μια σειρά λαθών. Επίσης πιστεύει ότι η πρώτη εταιρία που θα «ρίξει» τέτοιου είδους λογισμικό στην αγορά είναι πολύ πιθανό να καταλάβει το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς. Η εταιρία διαφημίζει ευρέως το πρόγραμμα. Όταν τελικά το προωθεί στην αγορά συμπεριλαμβάνει φόρμα αποδοχής που αναφέρει ότι η εταιρία δε φέρει ευθύνη για λάθη που μπορεί υπάρχουν στο λογισμικό. Η εταιρία αναμένει ότι θα λάβει ένα μεγάλο αριθμό παραπόνων, ερωτημάτων και προτάσεων για αλλαγή. Η εταιρία σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει αυτά τα στοιχεία για να κάνει αλλαγές και τελικά να δημιουργήσει ενημερωμένες, βελτιωμένες, χωρίς σφάλματα εκδόσεις του προϊόντος. Ο πρόεδρός της επιχειρηματολογώντας για αυτή την επιλογή αναφέρει ότι μια τέτοια συμπεριφορά είναι γενική πολιτική της βιομηχανίας και ότι ο καθένας που αγοράζει την πρώτη έκδοση ενός προγράμματος το γνωρίζει και παίρνει προφυλάξεις. Λόγω των λαθών του προγράμματος, αρκετοί φορολογούμενοι κλήθηκαν να πληρώσουν πρόστιμα.
1) Προετοιμασία Κάνε υποθέσεις για τις άγνωστες πτυχές του προβλήματος Θεωρούμε ότι η επιχείρηση μπορεί να διορθώσει τα λάθη του προϊόντος και απλά δεν το πράττει για να ρίξει το προϊόν πρώτη στην αγορά
2) Πρώτη διατύπωση του ηθικού ζητήματος Διατύπωσε με τρόπο γενικό το ηθικό ζήτημα Θα πρέπει η εταιρία να ρίξει το λογισμικό στην αγορά ενώ γνωρίζει ότι αυτό περιέχει λάθη; Πρέπει να ρίξει το προϊόν στην αγορά; Πρέπει να διαφημίσει το προϊόν ενώ γνωρίζει ότι δε λειτουργεί σωστά; Πρέπει να αναλάβει ευθύνες για το προϊόν που προκάλεσε βλάβη στους πελάτες; Η φόρμα αποδοχής σε απαλλάσει από ευθυνες Η διάθεση του λογισμικού με λάθη για να τεσταριστεί από τους πελάτες είναι σωστή;
3) Οργάνωσε τα γεγονότα του προβλήματος Διέκρινε τα γεγονότα (1) Μια εταιρία ανάπτυξης λογισμικού έχει μόλις δημιουργήσει ένα νέο λογισμικό πακέτο που ενσωματώνει τους καινούριους φορολογικούς νόμους και υπολογίζει τους φόρους για μεμονωμένους φορολογούμενους και μικρές εταιρίες. (2) Ο πρόεδρος της εταιρίας γνωρίζει ότι το πρόγραμμα περιέχει μια σειρά λαθών. (3) Η εταιρία διαφημίζει ευρέως το πρόγραμμα. (4) Όταν τελικά το προωθεί στην αγορά συμπεριλαμβάνει φόρμα αποδοχής που αναφέρει ότι η εταιρία δε φέρει ευθύνη για λάθη που μπορεί υπάρχουν στο λογισμικό. (5) Λόγω των λαθών του προγράμματος, αρκετοί φορολογούμενοι κλήθηκαν να πληρώσουν πρόστιμα
3) Οργάνωσε τα γεγονότα του προβλήματος Επέλεξε τα γεγονότα που έχουν την μεγαλύτερη βαρύτητα για το ηθικό πρόβλημα (1) Μια εταιρία ανάπτυξης λογισμικού έχει μόλις δημιουργήσει ένα νέο λογισμικό πακέτο που ενσωματώνει τους καινούριους φορολογικούς νόμους και υπολογίζει τους φόρους για μεμονωμένους φορολογούμενους και μικρές εταιρίες. (2) Ο πρόεδρος της εταιρίας γνωρίζει ότι το πρόγραμμα περιέχει μια σειρά λαθών. (3) Η εταιρία διαφημίζει ευρέως το πρόγραμμα. (4) Όταν τελικά το προωθεί στην αγορά συμπεριλαμβάνει φόρμα αποδοχής που αναφέρει ότι η εταιρία δε φέρει ευθύνη για λάθη που μπορεί υπάρχουν στο λογισμικό. (5) Λόγω των λαθών του προγράμματος, αρκετοί φορολογούμενοι κλήθηκαν να πληρώσουν πρόστιμα
4) Αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους στο ηθικό πρόβλημα Αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους στο ηθικό πρόβλημα Διοίκηση Προγραμματιστές Φορολογούμενοι Τμήμα μάρκετιγκ
4) Αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους στο ηθικό πρόβλημα Διέκρινε τους εμπλεκόμενους σε άμεσους και έμμεσους βάσει του βαθμού επιρροής Διοίκηση Προγραμματιστές Φορολογούμενοι Τμήμα μάρκετιγκ
4) Αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους στο ηθικό πρόβλημα Ποια είναι τα δικαιώματα, οι υποχρεώσεις και οι υποθέσεις των άμεσων εμπλεκομένων Η Διοίκηση έχει υποχρέωση να σέβεται και να προστατεύει τους πελάτες της. Υποθέτει οι πελάτες αυτοπροστατεύονται από προϊόντα που βρίσκονται στην πρώτη έκδοση, ενώ επίσης πιστεύει ότι για το καλό της εταιρίας πρέπει να ρίξει το προϊόν στην αγορά. Βάζοντας την προειδοποίηση θα είναι και προστατευμένη από νομικές συνέπειες. Οι φορολογούμενοι έχουν δικαίωμα να να αγοράζουν προϊόντα σύμφωνα με τις προδιαγραφές τους. Θέλουν να απολαμβάνουν την αντίστοιχη χρηματική αξία των προϊόντων. Στην περίπτωση που κάτι τέτοιο δε συμβαίνει έχουν δικαίωμα να καταφύγουν νομικά κατά της υπεύθυνης εταιρίας
5) Εξήγησε το ηθικό πρόβλημα Επεξήγησε το πως το κάθε άτομο επηρεάζεται από το πρόβλημα και τις συνέπειές του Η εταιρία πιθανότατα θα κατακτήσει ένα σημαντικό μερίδιο αγοράς ενώ με την ανατροφοδότηση από τους πελάτες πιθανότητα θα δημιουργήσει πρώτη το καλύτερο προϊόν. Θεωρεί δηλαδή θεμιτή την εισαγωγή των πελατών στον κύκλο εξέλιξης του προϊόντος. Ταυτόχρονα θεωρεί ότι έχει δικαίωμα να κάνει κάτι τέτοιο επειδή το κάνουν και οι άλλοι. Δεν προβληματίζεται για τις συνέπειες που μπορεί να έχει αυτό στους πελάτες. Οι προγραμματιστές ακολουθούν κατά γράμμα τις εντολές της διοίκησης και ετοιμάζουν το προϊόν για προώθηση στην αγορά. Ακριβώς το ίδιο κάνει και το τμήμα μαρκετινγκ. Ακόμα περισσότερο προβάλλει χαρακτηριστικά του προϊόντος που γνωρίζει ότι δεν μπορεί να λειτουργήσουν με τρόπο λανθασμένο. Οι πελάτες προσπαθούν απλά να κάνουν τη δουλειά τους με πιο αποτελεσματικό τρόπο αγοράζοντας ένα προϊόν. Οι πελάτες ζημιώνονται και πληρώνουν πρόστιμα
5) Εξήγησε το ηθικό πρόβλημα Κατασκεύασε μια αναλογία Αγοράζουμε εξοπλισμό για το αμάξι (DVD player), ο οποίος είναι ελαττωματικός
5) Εξήγησε το ηθικό πρόβλημα Για κάθε αναλογία αναγνώρισε τις αξίες και τα αποτελέσματά της Ποιες είναι οι διαφορές; Τι επιπτώσεις θα είχε; Πως νιώθουν οι πελάτες-θύματα
6) Πρότεινε εναλλακτικές δράσεις Εναλλακτικές δράσεις για την επίλυση του προβλήματος (1/2) Α) Το ανώτερο στέλεχος δρα με τον τρόπο που περιγράφεται στο σενάριο...άλλωστε αυτή είναι η πολιτική της βιομηχανίας... Β) Το ανώτερο στέλεχος απαγορεύει την προώθηση του λογισμικού μέχρι ο τελικός έλεγχος να αποδείξει ότι δεν υπάρχουν λάθη. Πρέπει να τηρούνται διαδικασίες ώστε να υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη με τον πελάτη και να αποδεικνύεται έμπρακτα ο σεβασμός προς αυτόν.
6) Πρότεινε εναλλακτικές δράσεις Εναλλακτικές δράσεις για την επίλυση του προβλήματος (2/2) Γ) Το ανώτερο στέλεχος απαγορεύει την προώθηση του λογισμικού μέχρι ο τελικός έλεγχος να αποδείξει ότι δεν υπάρχουν λάθη. Θεωρεί ότι η εταιρία του υπάρχει στο σύστημα της αγοράς για να προσφέρει υπηρεσίες που παρέχουν υπεραξία σε αυτούς που το αγοράζουν. Ταυτόχρονα πρέπει αυτή η συμπεριφορά να γίνει κτήμα και των υπαλλήλων και για το λόγο αυτό διατυπώνει αντίστοιχη πολιτική της εταιρίας Δ) Το ανώτερο στέλεχος δρα με τον τρόπο που περιγράφεται στο σενάριο...άλλωστε αυτή είναι η πολιτική της βιομηχανίας...θα αποζημιώσει όποιους τιμωρήθηκαν. Έχει υπολογίσει ότι κάτι τέτοιο συμφέρει την εταιρία για να κατακτήσει την αγορά
7) Ανέλυσε και επέλεξε τις εναλλακτικές δράσεις Για κάθε μια από τις εναλλακτικές ανέλυσε πώς επηρρεάζει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των εμπλεκόμενων και πως το προσωπικό σου σύστημα αξιών με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας του επαγγέλματος (Α) 1.1, 1.2, 1.3, 2.1,2.5, 3.1,3.5 (Β) 3.5 (ως προτρεπτικός κανόνας) (Γ) (Δ)1.2,1.3, 2.1,2.5, 3.1,3.5 1.1 συνεισφέρω στην κοινωνία και την ανθρώπινη ευημερία 1.2 Αποφεύγω να βλάπτω άλλους 1.3 είμαι έντιμος και αξιόπιστος 2.1 προσπαθώ να επιτύχω την υψηλότερη ποιότητα, αποτελεσματικότητα και αξιοπρέπεια ταυτόχρονα στη διαδικασία και στα προϊόντα της επαγγελματικής εργασίας 2.5 παραδίνω αναλυτικές και λεπτομερείς αξιολογήσεις υπολογιστικών συστημάτων και των επιδράσεών τους 3.1 διατυπώνω με σαφήνεια τις κοινωνικές ευθύνες των μελών μιας οργανωσιακής ομάδας 3.5 διατυπώνω με σαφήνεια και θα υποστηρίζω πολιτικές που προστατεύουν την αξιοπρέπεια των χρηστών
7) Ανέλυσε και επέλεξε τις εναλλακτικές δράσεις Για κάθε μια από τις εναλλακτικές ανέλυσε πώς επηρρεάζει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των εμπλεκόμενων και πως το προσωπικό σου σύστημα αξιών με βάση (Α) ετερόνομη σκέψη: εγωκεντρική προοπτική, δεν αναγνωρίζονται τα ενδιαφέροντα των άλλων, ηθική μέσω μέσα από το πλαίσιο της τιμωρίας, έχει την αίσθηση ότι θα ξεφύγει (Β) Επίπεδο προσήλωσης στο κοινωνικό σύστημα 4: το κοινωνικό σύστημα ως ένα σταθερό σύνολο κωδίκων και διαδικασιών που εφαρμόζονται αμερόληπτα για όλα τα μέλη του / εκπλήρωση καθηκόντων (Γ) Επίπεδο «πριν από την κοινωνία προοπτική»?? (Δ)Συντελεστικός ατομικισμός
7) Ανέλυσε και επέλεξε τις εναλλακτικές δράσεις Προσδιόρισε ποιοι παράγοντες ήταν οι σημαντικότεροι για την απόφασή σου Επιλέγω την Τρίτη επιλογή γιατί θεωρώ ότι κάθε επιχείρηση πρέπει να έχει μια κοσμοθεωρία η οποία θα είναι προσανατολισμένη στην προαγωγή του ανθρώπου και των ανθρώπινων σχέσεων. Δεν χρειάζεται καν ο νόμος για να καταλάβω τα αυτονόητα.
8) Επαναξιολόγησε τις επιλογές σου Τυπικές ερωτήσεις Είναι αξιότιμη η ενέργειά σου; Υπάρχει κάποιος από τον οποίο θα ήθελες να αποκρύψεις την ενέργεια αυτή; Είναι τίμια η ενέργειά σου; Παραβιάζει κάποια συμφωνίας πραγματική ή υποννοούμενη; Προδίδεις την εμπιστοσύνη που σου έδειξε κάποιος; Αποφεύγει η ενέργειά σου την πιθανότητα σύγκρουσης συμφερόντων Υπάρχουν άλλες σκέψεις οι οποίες μπορεί να αλλοίωσαν την κρίση σου; Είναι η ενέργεια στα πλαίσια των δικών σου δυνατοτήτων/γνώσεων/αρμοδιοτήτων Είναι πιθανό η καλύτερη προσπάθειά σουν να μην είναι αρκετή; Είναι δίκαιη η ενέργειά σου; Είναι η ενέργειά σου επιβλαβείς στα νόμιμα συμφέροντα των άλλων; Είναι διακριτική η ενέργειά σου; Θα παραβιάσει την εμπιστευτικότητα ή την ιδιωτικότητα ή αλλίως θα βλάψει κάποιον ή κάτι; Είναι επιφυλακτική η ενέργειά σου; Κατασπαταλά αδικαιολόγητα χρόνο ή άλλους πολύτιμους πόρους; Τυπικά τεστ Το τεστ της μητέρας: Θα έλεγες τις ενέργειες στη μητέρα σου; Θα ήταν περήφανη ή θα ντρεπόταν για αυτές; Το τεστ της τηλεόρασης: Θα παρουσίαζες τις ενέργειές σου σε ένα κανάλι εθνικής εμβέλειας; Το τεστ της ανταλλαγής ρόλων: θα δεχόσουν τις ίδιες ενέργειες εαν ήσουν στη θέση των άλλων εμπλεκόμενων;
9) Αυτοκριτική και ανάληψη διορθωτικών δράσεων Δράσεις μετά την ολοκλήρωση των ενεργειών Επιμονή για την αλλαγή του κανονισμού λειτουργίας της εταιρίας Διάχυση σε όλες τις επιχειρηματικές λειτουργίες της συγκεκριμένης αξίας.
Σενάριο 3 ο Ο Νίκος είναι ένας προγραμματιστής που εργάζεται για την εταιρεία INFOETHICS Α.Ε., μια μικρή επιχείρηση πληροφορικής. Αυτήν την περίοδο η εταιρεια επανασχεδιάζει το λογισμικό αποθήκης ενός τοπικού πολυκαταστήματος, του ABCD. Ο Νίκος γνωρίζει για ένα πρόγραμμα που αναπτύσσεται από μια άλλη επιχείρηση για την οποία η εταιρεία του έχει μια άδεια χρήσης. Αυτή η άδεια δεν επιτρέπει στην εταιρεία Χ να αντιγράψει το πρόγραμμα, αλλά ο προϊστάμενος του Νίκου τον διατάζει να το εγκαταστήσει στον υπολογιστή της ABC. «Ποιός θα το μάθει; εμείς θέλουμε να κρατήσουμε έναν σημαντικό πελάτη» λέει ο προϊστάμενος.
Επόμενη διάλεξη 3. H Ηθική μέσα από την φιλοσοφία Κανονιστική ηθική H θεωρία του Ηδονισμού Η θεωρία του Ωφελιμισμού Η θεωρία της Κατηγορικής Προσταγής του Καντ Οι θεωρίες του Υπαρξισμού Κοινωνικο-εξελικτικές θεωρίες Ανάλυση σεναρίων με τη βοήθεια της κανονιστικής ηθικής