710 -Μάθηση - Απόδοση Διάλεξη 7η Ποιοτική αξιολόγηση της Κινητικής Συμπεριφοράς Ανατροφοδότηση - Παρέμβαση Η διάλεξη αυτή περιλαμβάνει: Στρατηγικές παρέμβασης γα τη βελτίωση της απόδοσης Οδηγίες για την παροχή ανατροφοδότησης ης Λειτουργία ανατροφοδότησης ως μορφή παρέμβασης Δημιουργία λέξεων κλειδιών και φράσεων Εφαρμογές Παρέμβαση Η διαδικασία της παρέμβασης περιλαμβάνει την παροχή από προπονητή προς τους αθλητές: πληροφοριών ρ ανατροφοδότησης, διορθώσεις ή άλλες τροποποιήσεις στο περιβάλλον, όλα τα παραπάνω με στόχο τη βελτίωση της απόδοσης. Ανατροφοδότηση Η κύρια μορφή παρέμβασης στη διδασκαλία αθλητικών δεξιοτήτων είναι η προφορική ανατροφοδότηση που παρέχει ο προπονητής. 1
Ανατροφοδότηση Με την εκτέλεση της δεξιότητας γίνεται άμεσα διαθέσιμη στον ασκούμενο η εσωτερική ανατροφοδότηση Η προφορική ανατροφοδότηση που παρέχει μία εξωτερική πηγή (προπονητής) με την ολοκλήρωση της εκτέλεσης καλείται και επαυξυμένη ανατροφοδότηση. Λειτουργίες (ε) Ανατροφοδότησης Πληροφορίες Πληροφορίες που καθοδηγούν τον αθλητή στη διόρθωση των λαθών του και στη βελτίωση της απόδοσης του. Στηρίζει τις επόμενες προσπάθειες των αθλητών να διαμορφώσουν αποδοτικότερα τις επόμενες εκτελέσεις τους. Ο αθλητής μαθαίνει ποια πρέπει να είναι η επόμενη ενέργεια του Ο αθλητής διαμορφώνει εικόνα για το τι πρέπει να κάνει ο αθλητής και όχι αυτό που δεν πρέπει Ενίσχυση Θετική για να αυξήσει τη συχνότητα εμφάνισης μίας συγκεκριμένης κινητικής απάντησης του αθλητή. Αρνητική για μειώσει τη συχνότητα εμφάνισης μίας συγκεκριμένης κινητικής απάντησης του αθλητή. Thorndike s Law Ο άνθρωπος έχει την τάση: να επαναλαμβάνει απαντήσεις ενέργειες για τις οποίες ανταμείβεται να αποφεύγει τις απαντήσεις ενέργειες για τις οποίες τιμωρείται Η ανατροφοδότηση στον αθλητή θα πρέπει να αρχίζει με ενίσχυση σχετικά με τα «δυνατά» σημεία της εκτέλεσης της δεξιότητας τα οποία αναγνωρίστηκαν κατά την αξιολόγηση (εάν δεν υπάρχουν «δυνατά» σημεία δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται). 2
Αρνητική ενίσχυση Συμπεριφορά η οποία δεν είναι αποδεκτή ή/ και είναι επικίνδυνη για την ασφάλεια των αθλητών θα πρέπει να ακολουθείται από αρνητική ενίσχυση. Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται συχνά. Η συχνή εφαρμογή του μπορεί να οδηγήσει σε αντίθετα αποτελέσματα. Αναφέρεται η αναλογία όπου μία αρνητική ενίσχυση αντιστοιχεί σε πολλαπλές προσπάθειες θετικής ενίσχυσης. Κίνητρα Παροχή κινήτρων γα την εξάσκηση Για τη συνεχή προσπάθεια ενώ αυξάνει το θετική στάση και κλίμα. Οι αθλητές πρέπει να πιστέψουν: «Μπορώ να το κάνω» Οι καλοί δάσκαλοι παρέχουν πιο συχνά σχόλια με περιεχόμενο τη θετική εκτίμηση και ενίσχυση. Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο των αθλητών τόσο μεγαλύτερη είναι η αναγκαιότητα για παροχή κινήτρων καθώς είναι ιδιαίτερα επίπονη η προσπάθεια για αλλαγές στην κινητική συμπεριφορά. Είδη Ανατροφοδότησης Γνώση Απόδοσης Πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία της κίνησης και την παραγωγή των κινήσεων που περιλαμβάνονται. Θεωρείται πιο αποτελεσματικό ως μέσο παρέμβασης στην ποιοτική ανάλυση Γνώση Αποτελέσματος Πληροφορίες σχετικά με το αποτέλεσμα της κίνησης ή για ποσοστό επίτευξης του κινητικού στόχου Είναι συχνά εύκολα παρατηρήσημο (μπάλα χτύπησε το καλάθι) ενώ κάποιες άλλες δεν είναι (χρόνος δρομέα). Οδηγίες για την Παροχή Ανατροφοδότησης 7 οδηγίες που αξίζει να λάβετε υπ όψη σας: Μην δίνετε πάρα πολύ ανατροφοδότηση Να είστε συγκεκριμένοι Μην καθυστερείτε την παροχή της ανατροφοδότησης Διατηρήστε θετική στάση Δίνετε συχνά ανατροφοδότηση ιδιαίτερα στους αρχάριους Χρησιμοποιείστε λέξεις και φράσεις «κλειδιά» Χρησιμοποιείστε διαφορετικές προσεγγίσεις 3
Αναλυτικότερα Περιορίστε την ανατροφοδότηση Παρότι οι αθλητές είναι σε θέση τις πιο πολλές φορές να κατανοήσουν τις πληροφορίες ανατροφοδότησης, η κατανόηση τους αποτελεί μία αρκετά επίπονη διαδικασία η οποία μπορεί να έχει αρνητικές επιδράσεις στην απόδοση- μάθηση των δεξιοτήτων. Είναι σημαντικό κατά την προηγούμενη φάση αυτή της αξιολόγησης να καταλήξει ο προπονητής σε μία παρέμβαση Θα πρέπει να καλύπτουμε ένα λάθος / στοιχείο της απόδοσης με κάθε παρέμβαση. Η εγκεφαλική λειτουργία της γνωστικής ανάλυσης είναι αδρανής κατά τη φάση της αγωνιστικής δραστηριότητας έμπειρων αθλητών. Συγκεκριμένες πληροφορίες Με στόχο την καθοδήγηση της επόμενης εκτέλεσης της δεξιότητας οι πληροφορίες ανατροφοδότησης θα πρέπει να είναι πολύ συγκεκριμένες ως προς το ποιες αλλαγές θα πρέπει να γίνουν Θα πρέπει να λαμβάνεται υπ όψη ο βαθμός κατανόησης ηςτων πληροφοριών ρ από τους ασκούμενους. Εξ ατομίκευση των παρεχόμενων πληροφοριών (ηλικία, μαθησιακό στιλ, στοιχεία προσωπικότητας, άγχος κλπ). Από το γενικό (συναντάται στην αρχή και σε συνθήκες όπου ασκούνται πολλά άτομα) στο ειδικό - ατομικό Άμεση παροχή Οι διορθώσεις ή επαυξημένη ανατροφοδότηση θα πρέπει να παρέχεται όσο το δυνατόν συντομότερα μετά την εκτέλεση της δεξιότητας καθώς θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν στην εκτέλεση της επόμενης προσπάθειας. Ηά άμεση παροχή επιτρέπει στους αθλητές να κάνουν πιο αποτελεσματική σύνδεση μεταξύ της ανατροφοδότησης και των κιναισθητικών συνεπειών που «αφήνει» η εκτέλεση της δεξιότητας Ο προπονητής θα πρέπει να «βρει» την κατάλληλη στιγμή (καθώς ενυπάρχει η παρατήρηση πολλαπλών απαντήσεων)όπου να μεγιστοποιηθεί η παραπάνω συνθήκη συνέχεια Έχει εφαρμογή η παροχή περιληπτικής ανατροφοδότησης και ανατροφοδότησης ορισμένου εύρους (εκτός ορίων). Πιο περιορισμένη αναφέρεται η αποτελεσματικότητα της ανατροφοδότησης μέσου όρου. Ο αθλητής θα πρέπει μετά ή κατά τη διάρκεια κάθε εκτέλεσης να επεξεργάζεται τις κιναισθητικές συνέπειες πριν την παροχή της ανατροφοδότησης. 4
Θετική στάση Οι προπονητές συνηθίζουν να πραγματοποιούν συγκρίσεις μεταξύ του σωστό μοντέλου που έχουν δημιουργήσει για την εκτέλεση της δεξιότητας με αποτέλεσμα οι πρώτες λέξεις που «βγαίνουν» να έχουν αρνητικό περιεχόμενο: μη...μη...μη Παρότι η αρνητική ανατροφοδότηση ημπορεί να είναι αποτελεσματική αλλά δεν θα πρέπει να είναι η βασική μορφή ανατροφοδότησης. Πρώτα αναπτύσσουμε και εξελίσσουμε τα δυνατά σημεία της εκτέλεσης και στη συνέχεια διορθώνουμε τις αδυναμίες. Σημαντική είναι και η επικοινωνία με τους αθλητές που δεν περιλαμβάνει προφορικό λόγο. Συχνή παροχή ανατροφοδότησης ειδικότερα σε αρχάριους αθλητές Χρειάζεται συχνή παροχή ανατροφοδότησης αλλά και αρκετός χρόνος για να κατανοήσουν τις πληροφορίες που τους δίνονται. Σε συνθήκες όπου εξασκούνται πολλά άτομα μαζί θα πρέπει όλοι να δεχθούν σε κάποια συνθήκη ανατροφοδότηση. Για την αποφυγή της εξάρτησης εφαρμόζεται και εδώ η σταδιακή μείωση της συχνότητας παροχής ανατροφοδότησης. Χρήση λέξεων και φράσεων «κλειδιά» Βοηθά στη διατήρηση και χρήση πληροφοριών κατά την εξάσκηση. Σημαντικό στοιχείο που επηρεάζει την αποτελεσματικότητα είναι η χρονική στιγμή που ο προπονητής παρουσιάζει τη λέξη «κλειδί» Σύνθεση προσεγγίσεων Σχεδιασμός πολλαπλών «λέξεων κλειδί» Χρήση διαφορετικών προσεγγίσεων στην επικοινωνία και παρουσίαση των λέξεων. Ρωτήστε τους αθλητές τι θυμούνται από τις διορθώσεις που πραγματοποιήσατε στην προηγούμενη προπόνηση. Χρήση Μοντέλων Υπερβολή Τροποποίηση Εξάσκησης: Περιβάλλον, Δεξιότητες, εξοπλισμός, μέθοδοι εξάσκησης Καθοδήγηση Βελτίωση φυσικών ικανοτήτων 5