Ελίνα Χατζηπαπά Υποψήφια Διδάκτορας Δ.Π.Θ

Ελίνα Χατζηπαπά Υποψήφια Διδάκτορας Δ.Π.Θ

Τελευταίες 3 δεκαετίες έχει δοθεί σημασία στη χρήση των λεξικών και στις στρατηγικές εκμάθησης του. Πριν Πολύπλοκη δομή λεξικών Χρήστης γνώσεις λεξικογράφου Τώρα Απλή δομή λεξικών, φιλικά προς το χρήστη Εκπαίδευση χρηστών (Kipfer,1987, Bishop, 2001, Carduner, 2003, Chi, 2003)

ΦΥΣΙΚΟΙ ΟΜΙΛΗΤΕΣ ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗΣ Ή ΞΕΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (Nesi 2002, Prichard 2008, Nuccorini 1992) ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΕΙΔΙΚΟΥ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ ΓΙΑ ΦΟΙΤΗΤΕΣ (Nuccorini 1992) ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ (Beech 2004, Lew, Gallas, 2003) ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ

Συγκεκριμένες ενέργειες, συμπεριφορές, βήματα, τεχνικές ακόμα και σκέψεις, χρησιμοποιούνται συνειδητά από τους μαθητές για να ενισχύσουν τις διαδικασίες εκμάθησής τους. Π.χ. H αναζήτηση συνομιλητή για εξάσκηση ή η ενθάρρυνση για την κατάκτηση ενός δύσκολου γλωσσικό στόχο (Cohen 1998, Scarcella and Oxford 1992).

Ο Cohen (1998), διαχωρίζει τις Στρατηγικές χρήσης (use strategies) από τις Στρατηγικές εκμάθησης (learning strategies) Οι στρατηγικές εκμάθησης μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να βελτιώσουν την αντίληψη, την λήψη, την αποθήκευση, τη διατήρηση, και την ανάκτηση γλωσσικών πληροφοριών.

Οι στρατηγικές χρήσης ορίζονται ως συνειδητές τεχνικές που υιοθετούνται, αφού έχει επέλθει η γνώση και χρησιμοποιούνται για επικοινωνιακούς σκοπούς (Cohen,1998). Οι στρατηγικές «καθιστούν τον τρόπο εκμάθησης ευκολότερο, γρηγορότερα, πιο ευχάριστο, αποτελεσματικότερο, και πιο προσαρμόσιμο στις νέες καταστάσεις» (Oxford 1990).

Χωρίζονται σε 3 κατηγορίες (O Malley & Chamot1990): 1. Μεταγνωστικές στρατηγικές, Πχ Σχεδιασμός της οργάνωσης του προφορικού ή του γραπτού λόγου. Αξιολόγηση της κατανόησης μετά την ολοκλήρωση μιας γλωσσικής δραστηριότητας (Γαβρηιλίδου 2006) 2. Γνωστικές στρατηγικές Πχ Επαγωγική σκέψη ή εφαρμογή κανόνων για την κατανόηση της γλώσσας. Σύνδεση της νέας γνώσης με την προηγούμενη (Γαβρηιλίδου 2006). και 3. Κοινωνιο-συναισθηματικές στρατηγικές Πχ Συνεργασία. Ερωτήσεις για διασαφήνιση. Αυτοεμψύχωση (Γαβρηιλίδου 2006).

Γνωστική στρατηγική (O Malley, & Chamot, 1990) ευκολία απόκτησης και οργάνωση της γνώσης, στη νοητική αναπαράσταση των πληροφοριών, στην ακρίβεια και στην ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών (Sternberg, 1998)

Οι στρατηγικές που υιοθετούνται από το «καλούς χρήστες» λεξικών μπορούν να διδαχθούν στους «αδύναμους χρήστες» ώστε να βελτιώσουν τις δεξιότητες τους στη χρήση των λεξικών (O Malley,et al.1985, Gavriilidou ).

Έρευνες, έχουν δείξει ότι: πολλοί ενήλικοι εκπαιδευόμενοι δεν είχαν μάθει ποτέ πώς να χρησιμοποιούν λεξικά (Bishop 2001). ότι «το 97% των σπουδαστών (που εισάγουν την αγγλική τριτοβάθμια εκπαίδευση) δεν έχουν καμία λεξιλογική δεξιότητα (Nesi, 1999) και

1. Επιλογή του κατάλληλου λεξικού 2. Εύρεση του λήμματος (δεν υπάρχει ή δεν μπορεί να το βρει) 3. Ερμηνεία και κατανόηση των πληροφοριών του λεξικού (Campoy-Cubillo 2002) 4. Επιλογή κατάλληλης ερμηνείας. Πολλές ερμηνείες πληροφορίες για το λήμμα (Petrylaité, et al 2008)

5. Παραδείγματα σε κάθε λήμμα. 6. Εύρεση λεκτικών συνθέτων (σε ποιο σημείο να ψάξω?) Με αποτέλεσμα να παραιτούνται της προσπάθειας και να επιλέγουν στην τύχη (Wingate 2004), ή όταν βρουν το λήμμα λαμβάνουν υπόψη μόνο την αρχική σημασία που δίνεται για το εκάστοτε λήμμα και αγνοούν κάθε άλλη πληροφορία (Mullich1990, Neubach & Cohen 1988, Nesi & Meara 1994)

Έλλειψη επαφής με λεξικά Έλλειψη Γλωσσολογικών και Λεξιλογικών Δεξιοτήτων (Linguistic and dictionary skills)

Η ικανότητα : Κατανόησης συνθηκών ενός λεξικού και συνειδητοποίηση των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων και του σχεδιασμού του όπως: Φωνητική καταγραφή (σύμβολα) Συντομογραφίες Αλφαβητική αλληλουχίας ώστε να εντοπίζουν λέξεις χρησιμοποιώντας το αρχικό γράμμα (Oxford University Press 2006) Ορθογραφία και τονισμός Διαφορετική προφορά

Ορθής ερμηνείας εννοιών, εντοπισμού και χειρισμού Να εντοπίζουν και να ερμηνεύουν τα μέρη του λόγου Συνώνυμων,αντώνυμων και αντιθέτων Αναγνώρισης μετρήσιμα και μη ουσιαστικά Ομόγραφα και ομόφωνα Αντίληψης κοινωνικοπολιτισμικών πληροφοριών. Ιδιωματικές εκφράσεις Αντωνυμίες Παράγωγα Αναγνώριση των επιμέρους συστατικών των λεκτικών συνθέτων Γραμματική επίγνωση

Έχει υποστηριχτεί ότι οι δεξιότητες χρήσης λεξικού μπορούν να διδαχθούν (Cowie 1999) «Η χρήση των λεξικών θα πρέπει να ξεκινάει από την αρχή μιας πορείας εκμάθησης μιας σύγχρονης γλώσσας και πρέπει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εκμάθησης των μαθητών» (Hurman and Tall, 1998) Η αποτελεσματική χρήση του λεξικού από τον μαθητή εξαρτάται κυρίως από το δάσκαλο» (Strevens 1987)

Tο λεξικό θα πρέπει να είναι ένα εργαλείο ενσωματωμένο στην καθημερινότητα της τάξης και να διδάσκονται οι διάφορες στρατηγικές μέσω δραστηριοτήτων (Wingate, 1999, 2004). Με στόχο

Στόχος είναι οι μαθητές να μάθουν να μαθαίνουν.

Διαβάζω την εισαγωγή του λεξικού ώστε: Να γνωρίζω τις συντομογραφίες Να κατανοώ τις πληροφορίες που δίνονται δίπλα σε κάθε λήμμα (φωνητική, ορθογραφική, γραμματική, συντακτική) Να ψάχνω την κατάλληλη μορφή της λέξης Να μπορώ να διαβάσω τους πίνακες του λεξικού Βρίσκω λέξεις κλειδιά

Ανάγνωση ολόκληρου του ορισμού πριν από τη χρήση της λέξεις Μελέτη όλων των ερμηνειών, ακόμα κι αν η πρώτη ερμηνεία ταιριάζει με αυτή που ψάχνω πρέπει εν συντομία να εξετάσω και τις υπόλοιπες Απόκλιση αυτών που δεν ταιριάζουν Επιλογή κατάλληλης ερμηνείας Μελέτη παραδειγμάτων για κατάλληλη επιλογή του λήμματος Επαλήθευση σε άλλο λεξικό

Γραπτός Λόγος Αναζήτηση στο λεξικό σχετικών λέξεων με το θέμα που θα ασχοληθώ Ορθογραφική και γραμματική επαλήθευση με την ολοκλήρωση της εργασίας Ανίχνευση παρόμοιων λέξεων και αντικατάσταση άγνωστης λέξης με γνωστή kidrule. (Wingate 2004) Προσοχή στην επιλογή έννοιας των πολύσημων λέξεων.

Επιλεκτική χρήση λεξικού (Selective dictionary use Πότε να αγνοήσουν μία άγνωστη λέξη και πότε να ψάξουν στο λεξικό (Pichard 2008) Λέξεις που επαναλαμβάνονται στο κείμενο είναι λέξεις κλειδιά (Hirsh & Nation, 1992). Υποθετική ερμηνεία μιας λέξης ανάλογα με το κείμενο και ακολουθεί χρήση του λεξικού για επιβεβαίωση (Guessing).

Όχι μόνο Στρατηγικών εκμάθησης αλλά + διδασκαλία επιλογής κατάλληλου λεξικού + διδασκαλία κατασκευής λεξικού + πλαίσιο χρήσης του λεξικού Bruton (1999)

Προσαρμοσμένα στις Ανάγκες του χρήστη Ερωτηματολόγιο ή Συνέντευξη

Έρευνα στη χρήσης λεξικού μαθητών δημοτικού και γυμνασίου και βελτίωση μέσω στρατηγικών εκμάθησης Χρήση σταθμισμένου ερωτηματολογίου (Gavriilidou 2011) Παρεμβατικό πρόγραμμα 3 εβδομάδων Αποτελέσματα

Bishop, G. (2000), Developing learner strategies in the use of dictionaries as a productive language learning tool, Language Learning Journal, Vol. 22: 1, 58-62 Campoy-Cubillo, M.C. (2002), Dictionary use and dictionary needs of ESP students: An experimental approach. International Journal of Lexicography. 15(3) 206-228. Bruton, A. 1999. Introduction. International Journal of Lexicography, 12.1: 1 4. Nesi, H. (1999), The Specification of Dictionary Reference Skills in Higher Education. In Hartmann, R. R. K. (ed.). Dictionaries in Language Learning. Recommendations, National Reports and Thematic Reports from the Thematic Network Project in the Area of Languages, Sub-Project 9: Dictionaries. Berlin: Freie Universität Berlin. 53-67. Bishop, G. (2001), Using quality and accuracy ratings to quantify the value added of a dictionary skills training course, Language Learning Journal, Vol. 24: 1, 62-69 Wingate, U., (2004), Dictionary use- the need to teach strategies Language Learning Journal, Vol 29, Issue 1, 5 11 Neubach, A., & Cohen, A. D. (1988), Processing strategies and problems encountered in the use of dictionaries, Dictionaries: Journal of the Dictionary Society of North America, 10, 1-19. Nesi, H., & Meara, P. (1994). Patterns of misrepresentation in the productive use of EFL dictionary definitions. System, 22(1). Mitchell, E. (1983) 'Formative assessment of reading'.in Working Paper 20: Search-do Reading: (2) Usinga Dictionary a Preliminary Analysis. Aberdeen College of Education Scholfield, P. (1982), Using the English dictionary for comprehension. TESOL Quarterly, 16, 185-194. Petrylaité, R., Vezyté, T., Vaskeliené, D. (2008), Changing skills of dictionary use, Studies about languages, 12, 77-82. Oxford, R. L. (1990), Language learning strategies: What every teacher should know, New York: Newbury House. Cohen, A. D. (1998), Strategies in learning and using a second language, London: Longman. Oxford, R. (2001), Language learning styles and strategies. In M. Celce-Murcia (Ed.), Teaching English as a second or foreign language (3rd ed.). Boston, MA: Heinle & Heinle. Beech, J. (2004), Using a Dictionary: It s Influence on Children s Reading, Spelling, and Phonology. Reading Psychology, 25(1), 19-36. O Malley, M. & Chamot, A (1990) Learning Strategies in second language acquisition. Cambridge University Press. Cowie, A.P. 1999. English Dictionaries for Foreign Learners : A History (Oxford Studies in Lexicography and Lexicology). Oxford: Oxford University Press Nesi, H & Haill, R (2002) A study of dictionary use by international students at a British university International Journal of Lexicography 15 (4) 277-306 Hirsh, D., & Nation, I. S. P. (1992). What vocabulary size is needed to read unsimplified texts for pleasure? Reading in a Foreign Language, 8, 689 696. Γαβριηλίδου, Ζ. (2006), Στρατηγικές Εκμάθησης της Ελληνικής ως Γ2 που χρησιμοποιούνται από ενήλικες μουσουλμάνους μαθητές, Νέα Παιδεία, τ. 123.