www.espa.gr Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία: Αποτύπωση Πρόληψη και Αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας. Δράσεις για την άσκηση και την υγιεινή διατροφή. www.ygeia-pronoia.gr Ιωάννης Μανιός, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας & Διατροφής Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Παρουσίαση Προγράμματος Παρέμβασης Πρωινό και Δεκατιανό Ιωάννης Μανιός, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας & Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Παρεμβάσεις στο Σχολικό Περιβάλλον Μεγάλος χρόνος έκθεσης με το δείγμα/ πρόσβαση σε μεγάλους πληθυσμούς Διαθέσιμες υλικοτεχνικές δομές & ανθρώπινοι πόροι Med Clin N Amer 2000 84(2)
Είναι αποτελεσματικές οι παρεμβάσεις πρόληψης και αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας; Flynn et al (2006) Reducing obesity and related chronic disease risk in children and youth: a synthesis of evidence with best practice recommendations Obesity Reviews
Είναι αποτελεσματικές οι παρεμβάσεις πρόληψης και αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας; Μη ισχυρά συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα τους Flynn et al (2006) Reducing obesity and related chronic disease risk in children and youth: a synthesis of evidence with best practice recommendations Obesity Reviews
Είναι αποτελεσματικές οι παρεμβάσεις πρόληψης και αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας; Μη ισχυρά συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα τους Πλειοψηφία μελετών χαμηλή-μέτρια μεθοδολογική ποιότητα Flynn et al (2006) Reducing obesity and related chronic disease risk in children and youth: a synthesis of evidence with best practice recommendations Obesity Reviews
Είναι αποτελεσματικές οι παρεμβάσεις πρόληψης και αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας; Μη ισχυρά συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα τους Πλειοψηφία μελετών χαμηλή-μέτρια μεθοδολογική ποιότητα 7/11 βελτιώθηκαν δείκτες σύστασης σώματος(αποτέλεσμα) 9/11 βελτίωση διατροφής / Φ.Δ./ γνώσεων (επίδραση) Flynn et al (2006) Reducing obesity and related chronic disease risk in children and youth: a synthesis of evidence with best practice recommendations Obesity Reviews
Γενικές συστάσεις για την επιτυχή εφαρμογή παρεμβάσεων στο σχολείο & στην κοινότητα Διάρκεια > 6 μήνες Συνδυάζουν θέματα διατροφής & άσκησης Ενεργή συμμετοχή γονέων Αλλαγές περιβάλλοντος (σχολείο, σπίτι, γειτονιά) Εμπλοκή δασκάλων, διαιτολόγων & άλλων επιστημόνων υγείας Χρήση συμπεριφοριστικών μοντέλων/θεωριών κατά το σχεδιασμό & την εφαρμογή της παρέμβασης Sharma Adv Nutr (2011) 2: 207-216
Κοινωνική Γνωσιακή Θεωρία (Social Cognitive Theory) Οι συμπεριφορές «εξηγούνται» από την τριαδική, δυναμική και ανταποδοτική σχέση αλληλεπίδρασης:
Κίνητρα (incentives) - Βραχυπρόθεσμα vs. μακροπρόθεσμα
Κίνητρα (incentives) - Βραχυπρόθεσμα vs. μακροπρόθεσμα
Πρότυπα (Role Models) Hendy and Raudenbush, 2000 Appetite
Αυτό-αποτελεσματικότητα (Self efficacy) Μάλλον δε θα τα καταφέρω ποτέ
Αυτό-αποτελεσματικότητα (Self efficacy) Τελικά μάλλον τα καταφέρνω κι εγώ
Αυτορρύθμιση της συμπεριφοράς Α πλοί Μ ετρήσιμοι Ε φικτοί Σ ημαντικοί Α ξιολογήσιμοι S pecific M easurable A ttainable R ealistic T imely (SMART Goals) Meyer, Paul J (2003). ISBN 978-0-89811-304-4.
Αποτελεσματικές παρεμβάσεις στο σχολείο Εκπαιδευτικό υλικό για την τάξη Αλλαγές στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής Αλλαγές στο κυλικείο/ εστιατόριο Συμμετοχή της οικογένειας
Αποτελεσματικές παρεμβάσεις στο σχολείο Εκπαιδευτικό υλικό για την τάξη Αλλαγές στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής Αλλαγές στο κυλικείο/ εστιατόριο Συμμετοχή της οικογένειας
www.espa.gr Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία: Αποτύπωση Πρόληψη και Αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας. Δράσεις για την άσκηση και την υγιεινή διατροφή. Τέσσερεις συμπεριφορές-στόχοι προγράμματος ΕΣΠΑ: 1. Πρωινό 2. Ενδιάμεσα γεύματα (δεκατιανό-απογευματινό) 3. Φυσική δραστηριότητα 4. Καθιστική συμπεριφορά
Η παρέμβαση χωρίζεται σε τρία επίπεδα Επίπεδο 1: Αναδιαμόρφωση του σχολικού περιβάλλοντος & Υλοποίηση της Επιθυμητής Συμπεριφοράς Επίπεδο 2: Δραστηριότητες για την Τάξη Επίπεδο 3: Επικοινωνία με τους Γονείς & Παρέμβαση στο Σπίτι
Επιλογές για ενδιάμεσα γεύματα (Δεκατιανό & απογευματινό) Μικρά ενδιάμεσα γεύματα Ένα τρόφιμα από κάθε ομάδα τροφίμων: o Φρούτα o Δημητριακά o Γαλακτοκομικά o Λαχανικά Ένα φρούτο εποχής Ένα κουλούρι Θεσσαλονίκης Ένα γιαούρτι ή ένα ποτήρι γάλα χαμηλών λιπαρών Ένα τραγανό λαχανικό (π.χ. καρότο ή αγγούρι) * Ευκαιριακά ξηροί καρποί σε μικρή ποσότητα Μεγάλα ενδιάμεσα γεύματα Συνδυασμός των παραπάνω επιλογών (π.χ. γιαούρτι με ένα φρούτο)
Επίπεδο 1: Αναδιαμόρφωση του σχολικού περιβάλλοντος για το πρωινό και το δεκατιανό
Η παρέμβαση χωρίζεται σε τρία επίπεδα Επίπεδο 1: Αναδιαμόρφωση του σχολικού περιβάλλοντος & Υλοποίηση της Επιθυμητής Συμπεριφοράς Επίπεδο 2: Δραστηριότητες για την Τάξη Επίπεδο 3: Επικοινωνία με τους Γονείς & Παρέμβαση στο Σπίτι
Επίπεδο 1: Υλοποίηση της Επιθυμητής Συμπεριφοράς Πώς θα κάνετε τα παιδιά να συνηθίσουν να τρώνε υγιεινό πρωινό & υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα: Προσπαθήστε να ορίσετε συγκεκριμένη ώρα κάθε μέρα για τα γεύματα. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να εμπλακούν στην προετοιμασία του πρωινού και του δεκατιανού τους. Προτρέψτε τα παιδιά να φάνε όλα μαζί ως ομάδα. Συμμετέχετε ενεργά & με ενθουσιασμό στην πραγματοποίηση της επιθυμητής συμπεριφοράς υγείας.
Υλοποίηση της επιθυμητής συμπεριφοράς
Η παρέμβαση χωρίζεται σε τρία επίπεδα Επίπεδο 1: Αναδιαμόρφωση του σχολικού περιβάλλοντος & Υλοποίηση της Επιθυμητής Συμπεριφοράς Επίπεδο 2: Δραστηριότητες για την Τάξη Επίπεδο 3: Επικοινωνία με τους Γονείς & Παρέμβαση στο Σπίτι
Επίπεδο 2: Δραστηριότητες για την τάξη Ένα σημαντικό μέρος της διαδικασίας μάθησης & υιοθέτησης των υγιεινών συμπεριφορών είναι η βελτίωση των γνώσεων, δεξιοτήτων & της αυτοαποτελεσματικότητας των παιδιών μέσω της συμμετοχής τους ως ομάδα σε βιωματικές/ διαδραστικές δραστηριότητες Δραστηριότητες για την τάξη: τουλάχιστον 2 ώρες/εβδομάδα στην ευέλικτη ζώνη Προωθήστε την ενεργή συμμετοχή ολόκληρης της τάξης: 1. Διασκεδαστικές δραστηριότητες 2. Εκδρομές Προωθήστε το ομαδικό πνεύμα & τη συνεργασία και όχι τον ανταγωνισμό μεταξύ των μαθητών
Επίπεδο 2: Δραστηριότητες για την τάξη Συνταγές - Παραδείγματα Αστείες Φάτσες Φρουτοσαλάτα Ωμά λαχανικά Φρουτοσαλάτα Γιαούρτι με μήλα και βρώμη/δημητριακά
Τυρί, φρέσκα και αποξηραμένα φρούτα, λαχανικά, δημητριακά
Επίπεδο 2: Δραστηριότητες για την τάξη Παιχνίδια αντίληψης των αισθήσεων σε σχέση με το φαγητό Με τη χρήση όλων των αισθήσεων, τα παιδιά μαθαίνουν να τρώνε περισσότερο συνειδητά και πιο αργά κι επίσης δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στη φυσική αίσθηση του κορεσμού Τα παιδιά αρχίζουν να μαθαίνουν και να ξεχωρίζουν τη ποικιλία των διαφορετικών γεύσεων, που αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ευχαρίστηση που προσφέρει το φαγητό και την εξοικείωση με νέες γεύσεις (φρούτα και λαχανικά)
Επίπεδο 2: Δραστηριότητες για την τάξη Εκδρομές Φούρνος Εργοστάσιο Γαλακτοκομικών Λαϊκή αγορά Θερμοκήπιο Φάρμα/ Περιβόλι Please add country-specific Photos
Επίπεδο 2: Δραστηριότητες για την τάξη
Η παρέμβαση χωρίζεται σε τρία επίπεδα Επίπεδο 1: Αναδιαμόρφωση του σχολικού περιβάλλοντος & Υλοποίηση της Επιθυμητής Συμπεριφοράς Επίπεδο 2: Δραστηριότητες για την Τάξη Επίπεδο 3: Επικοινωνία με τους Γονείς & Παρέμβαση στο Σπίτι
Επίπεδο 3: Επικοινωνία με τους Γονείς & Παρέμβαση στο Σπίτι Οι γονείς παρέχουν: τα πρότυπα τους κανόνες τα τρόφιμα & ροφήματα ευκαιρίες για σωματική δραστηριότητα ή όχι Το υλικό στοχεύει: στην ενημέρωση & συνεργασία των γονέων στην ευαισθητοποίησή τους στην ενεργό συμμετοχή τους & την υιοθέτηση των επιθυμητών συμπεριφορών 2 ενημερωτικά φυλλάδια ανά συμπεριφορά 1 αφίσα ανά συμπεριφορά
www.espa.gr Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία: Αποτύπωση Πρόληψη και Αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας. Δράσεις για την άσκηση και την υγιεινή διατροφή. www.ygeia-pronoia.gr Ιωάννης Μανιός (manios@hua.gr)