Μέρος Ι Υπερβολικό άγχος; Η Ellie δεν είχε καλή επίδοση στο µάθηµα Φυσιολογίας παρά τις προσπάθειές της: µελέτησε πριν και µετά τις παραδόσεις, διάβασε και καθαρόγραψε τις σηµειώσεις της, Μελέτησε µε την συµφοιτήτρια της που παίρνει συνεχώς άριστα, ζήτησε από τον καθηγητή της να της εξηγήσει τα σηµεία που δεν καταλάβαινε. Πιστεύει ότι δεν µπορεί να αποδώσει εξαιτίας υπερβολικού άγχους. Δεν µπορεί να συγκεντρωθεί, δεν µπορεί να κοιµηθεί καλά και δεν θυµάται σχεδόν τίποτα από αυτά που διαβάζει. Φοβάται ότι δεν θα καταφέρει να περάσει το µάθηµα και θα χάσει την υποτροφία της. Εντωµεταξύ, παθαίνει µια λοίµωξη και πηγαίνει στο νοσοκοµείο.
Ο γιατρός που την εξετάζει σηµειώνει τα συµπτώµατα: Πυρετός, πονοκέφαλος και πράσινες ρινικές εκκενώσεις εδώ και δύο εβδοµάδες. Επιπλέον η πίεση στα µάγουλα της προκαλεί έντονο πόνο. Πιστεύει πως πρόκειται για σοβαρή λοίµωξη των ιγµορείων και ετοιµάζεται να της γράψει µια συνταγή για αντιβιοτικά. Καθώς όµως παρατηρεί από κοντά το πρόσωπό της, προσέχει ότι... τα µάτια της προεξέχουν.
Η Ellie αρχικά λέει ότι δεν το έχει παρατηρήσει, συνειδητοποιεί όµως ότι ο µικρός της αδελφός εδώ και µερικούς µήνες τη φωνάζει κοροϊδευτικά «σκαθαροµάτη». Επίσης, ο γιατρός ψηλαφίζει µία ελαφρά διόγκωση στο λαιµό της. Συνεχίζει την εξέταση και βλέπει ότι η αρτηριακή πίεση και οι παλµοί της είναι αυξηµένα. Αυτό µπορεί να οφείλεται στον πυρετό, ή να συµβαίνει κάτι άλλο. Ο γιατρός συνεχίζει τις ερωτήσεις: Κοιµάται καλά; ΟΧΙ Αισθάνεται συχνά ότι κάνει ζέστη; ΝΑΙ Έχει συχνές κενώσεις ή διάρροια; ΝΑΙ Η Ellie αποδίδει όλα αυτά τα συµπτώµατα στο έντονο άγχος.
Ο γιατρός δεν το αποκλείει, αλλά σε συνδυάζοντας τα συµπτώµατα θεωρεί πιο πιθανή µια δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και θέλει να γίνουν αιµατολογικές εξετάσεις ώστε να καταλήξει σε µία διάγνωση.
Ερωτήσεις 1. Πού βρίσκεται ο θυρεοειδής αδένας;
2. Να αναφέρετε τις ορµόνες που εκκρίνονται από το θυρεοειδή και τις γενικές δράσεις τους. Ø Θυρεοειδικές ορµόνες ρύθµιση του µεταβολικού ρυθµού στους ιστούς Ø Καλσιτονίνη ρύθµιση του ασβεστίου στο αίµα Θυρεοειδικές ορµόνες Τυροσίνη + ιώδιο Τ 3 (βιολογικά δραστική) Τ 4
3. Πώς σχετίζεται η προεξοχή των οφθαλµών (εξόφθαλµος) µε τη δυσλειτουργία του θυρεοειδούς; Τι την προκαλεί; Στη νόσο του Graves το ανοσοποιητικό σύστηµα παράγει διεγερτικές ανοσοσφαιρίνες του θυρεοειδούς. Μερικοί ασθενείς µε νόσο του Graves παρουσιάζουν διόγκωση των οφθαλµών προς τα εµπρός: εξόφθαλµος εξαιτίας της δράσης των αντισωµάτων στους οφθαλµούς
Υπερθυρεοειδισµός 4. Ποια είναι η σηµασία της ελαφράς διόγκωσης στο λαιµό της Ellie; Υπερπλασία θυρεοειδούς αδένα (τροφική δράση TSH) Στη νόσο του Graves οι διεγερτικές ανοσοσφαιρίνες του θυρεοειδούς: αγωνιστές του υποδοχέα της TSH, προκαλούν υπερέκκριση των θυρεοειδικών ορµονών και αύξηση του αδένα, βρογχοκήλη.
5. Με βάση τις πληροφορίες που έχετε µέχρι τώρα, πιστεύετε ότι ο θυρεοειδής αδένας της Ellie είναι υπερλειτουργικός ή υπολειτουργικός; Εξηγείστε την απάντησή σας. Αυξηµένη αρτηριακή πίεση Αυξηµένοι παλµοί Αισθηµα ζέστης Απώλεια βάρους Άγχος. Έλλειψη συγκεντρωσης δυσκολία στον ύπνο Εξόφθαλµος Βρογχοκήλη Υπερλειτουργικός θυρεοειδής αδένας
6. Ο γιατρός ζήτησε να γίνουν εξετάσεις αίµατος για να µετρηθούν τα επίπεδα της θυρεοειδικής ορµόνης και της TSH. Ποια είναι τα αναµενόµενα αποτελέσµατα σε περίπτωση που ο θυρεοειδής αδένας είναι υπερλειτουργικός; Ποια είναι τα αναµενόµενα αποτελέσµατα σε περίπτωση που ο θυρεοειδής αδένας είναι υπολειτουργικός; Υπερλειτουργικός Θυρεοειδής Τ3, Τ4 TSH Υπoλειτουργικός Θυρεοειδής Τ3, Τ4 TSH
7. Τι προκαλεί την υπερβολική έκκριση ορµονών από τον θυρεοειδή; Η πιο κοινή αιτία υπερέκκρισης θυρεοειδικών ορµονών είναι ο πρωτογενής υπερθυρεοειδισµός. ü όγκο στο θυρεοειδή αδένα ü αυτοάνοση κατάσταση - νόσος του Graves ü µεταλλάξεις που προκαλούν συνεχή ενεργοποίηση του υποδοχέα TSH ü αρχικά στάδια θυρεοειδίτιδας Hashimoto Δευτερογενής υπερθυρεοειδισµός ü υποφυσιακός όγκος που εκκρίνει TSH Εξωθυρεοειδικές ü Χορήγηση Τ3 ή Τ4 ü Έκτοπος θυρεοειδικός ιστός
Τα αποτελέσµατα των εξετάσεων έδειξαν: -χαµηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα θυρεοτροπίνης (TSH) -αυξηµένα επίπεδα Τ4 Τα αποτελέσµατα υποδεικνύουν πιθανή νόσο Graves.
Οι θυρεοειδικές ορµόνες επηρεάζουν το µεταβολικό ρυθµό και οι υψηλές συγκεντρώσεις του εξηγούν την αύξηση καρδιακού ρυθµού και αρτηριακής πίεσης, το έντονο άγχος, τη δυσκολία ύπνου και την απώλεια βάρους παρόλο που η Ellie δεν έκανε δίαιτα.
Η Ellie θέλει να µάθει αν η αδύναµία συγκέντρωσης κατά τη µελέτη και η κακή µνήµη µπορεί να οφείλονται στις διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Ο γιατρός το θεωρεί πιθανό. Κάποιες µελέτες δείχνουν ότι τα αυξηµένα επίπεδα θυρεοειδικών ορµονών συνδέονται µε µείωση προσοχής, συγκέντρωσης και ενεργού µνήµης. Άλλες µελέτες δείχνουν ότι το άγχος και η νευρικότητα είναι υπεύθυνα για τη «φαινοµενική» µείωση των γνωστικών λειτουργιών. Τα καλά νέα είναι ότι µετά από θεραπεία, οι ασθενείς παρουσίασαν βελτίωση των γνωστικών λειτουργιών, ανεξάρτητα από το ποιος είναι ο µηχανισµό που βρίσκεται πίσω από το πρόβληµα.
Η Ellie ζήτησε από το γιατρό να της εξηγήσει για ποιο λόγο ο θυρεοειδής αδένας εκκρίνει υπερβολικά ποσά ορµονών και πώς αυτό συµβιβάζεται µε τα χαµηλά επίπεδα θυρεοτροπίνης. Το ανοσοποιητικό σύστηµα στη νόσο του Graves παράγει διεγερτικές ανοσοσφαιρίνες του θυρεοειδούς δρουν ως αγωνιστές του υποδοχέα της TSH και διεγείρουν την έκκριση Τ3 και Τ4 απουσία TSH. Τα επίπεδα TSH είναι χαµηλά λόγω της αρνητικής ανάδρασης από τις Τ3 και Τ4
9. Η Ellie είναι 20 ετών. Ποια είναι η µέση ηλικία εµφάνισης της νόσου Graves και ποιες οι διαφορές ανάλογα µε το φύλο; Είναι η περίπτωση της συνηθισµένη; Η πιο κοινή αιτία υπερέκκρισης θυρεοειδικών ορµονών είναι ο πρωτογενής υπερθυρεοειδισµός & η νόσος του Graves. Εµφανίζεται 5-10 φορές συχνότερα σε γυναίκες απ ότι σε άνδρες Συνήθως διαγιγνώσκεται σε ηλικίες 20-40 ετών.
Μέρος ΙΙΙ Επιλογές Θεραπείας Ο γιατρός παρέπεµψε την ασθενή σε έναν ειδικό ενδοκρινολόγο. Ο ενδοκρινολόγος θα αξιολογήσει τα αποτελέσµατα και θα βοηθήσει την Ellie να επιλέξει την κατάλληλη αγωγή. Μέχρι τότε ο γιατρός θα συνταγογραφήσει β-αδρενεργικούς αναστολείς, που θα βοηθήσουν να µειωθεί ο καρδιακός ρυθµός και το αίσθηµα άγχους.
Πώς βοηθούν οι β-αναστολείς σαν αρχική θεραπεία για τη νόσο Graves; Επιδρούν στη µείωση των επίπεδων των θυρεοειδικών ορµονών ή απλώς ανταγωνίζονται τις δράσεις τους; Η περίσσεια των θυρεοειδικών ορµονών αυξάνει την ευαισθησία των ιστών στη δράση των αδρενεργικών ορµονών (αυξηµένη έκφραση β αδρενεργικών υποδοχέων σε σκελετικό µυ, καρδιά και λιπώδη ιστό) v Οι β-αναστολείς σαν αρχική θεραπεία για τη νόσο Graves: -δεν επιδρούν µειώνουν τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορµονών -ανταγωνίζονται τις δράσεις τους
Ο ενδοκρινολόγος ζήτησε να γίνει µία δοκιµασία πρόσληψης ραδιενεργού ιωδίου για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση της νόσου Graves. Ο σκοπός της εξέτασης είναι να υπολογιστεί η πρόσληψη ιωδίου από το θυρεοειδή, της µέτρησης της ενσωµάτωσης ραδιενεργού ιωδίου στις ορµόνες. Αν ο θυρεοειδής υπερλειτουργεί θα χρησιµοποιήσει περισσότερο ιώδιο από το φυσιολογικό.
Μετά την επιβεβαίωση της διάγνωσης της νόσου Graves η ενδοκρινολόγος εξήγησε τις επιλογές µακροχρόνιας θεραπείας α. Φάρµακα που µειώνουν την παραγωγή των θυρεοειδικών ορµονών (µεθιµαζόλη MML, προπυλθειοουρακίλη PTU): αναστολή ιωδίωσης της ΜΙΤ & της αντίδρασης σύζευξης, αναστολή της D2 αποϊωδινάσης (PTU) β. Ραδιενεργό ιώδιο: χορηγούνται αυξανόµενες δόσεις ραδιενεργού ιωδίου που καταστρέφουν σταδιακά το θυρεοειδή. γ. Χειρουργική αφαίρεση τµήµατος ή όλου του θυρεοειδούς. MML, PTU MML, PTU PTU
Τελικά η Ellie ακολούθησε αγωγή µε ραδιενεργό ιώδιο. Μετά από µερικές εβδοµάδες αισθανόταν πιο ήρεµη, κοιµόταν καλύτερα, µπορούσε να συγκεντρωθεί και η απόδοσή της στα µαθήµατα είχε βελτιωθεί. Ήταν χαρούµενη που η αιτία των προβληµάτων της είχε βρεθεί: τα συµπτώµατα άγχους κρύβουν µερικές φορές άλλα αίτια. Και ήταν σίγουρη ότι στην επόµενη εργασία Φυσιολογίας που ήταν στο κεφάλαιο του θυρεοειδή αδένα θα έπαιρνα άριστα.