ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛΙΚΕΣ ΕΚΑ ΟΣΕΙΣΑ.Ε.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛΙΚΕΣ ΕΚΑ ΟΣΕΙΣΑ.Ε. ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: Επ. Καθ. I. Λ. ΜΠΑΚΟΥΡΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΡΟΣ Α: ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΕΡΟΣ Β: ΡΑΒΑΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΒΟΛΟΣ 1998

vvr Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Ειαικη Συλλογή «Γκρίζα Βιβλιογραφία» Αριθ. Εισ.: 855/1 Ημερ. Εισ.: 21-07-1998 Δωρεά: Ταξιθετικός Κωδικός: ΠΤ - ΜΜΒ 1998 ΠΑΠ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΘΕΜΑ: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΑΑΙΣΙΟΥΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΘΕΣΣΑΔΙΚΕΣ ΕΚΑ ΟΣΕΙΣ Α.Ε. ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: Επ. Καθ. Ι.Λ. ΜΠΑΚΟΥΡΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΡΟΣ Α: ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΕΡΟΣ Β: ΡΑΒΑΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΒΟΛΟΣ 1998

i qp ε ί a. ice ίπα. J ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 004000050796

Αφιερώνεται στους γονείς μας

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα θέλαμε να απονείμουμε τις πιο θερμές μας ευχαριστίες στον επιβλέποντα της διπλωματικής εργασίας Επ. Καθ. του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας I. Λ. Μπακούρο για την αμέριστη συμπαράσταση και καθοδήγησή του καθώς και για τις χρήσιμες συμβουλές και διορθώσεις του, που βοήθησαν σημαντικά στην ολοκλήρωση της διπλωματικής. Θερμές ευχαριστίες θα πρέπει να απονείμουμε και στον Δρ. Σ. Καραθάνο, μέλος της επιτροπής αξιολόγησης, ο οποίος αποτέλεσε τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε εμάς και την Επιχείρηση, καθώς και στον Επ. Καθ. Γ. Λυμπερόπουλο για το ενδιαφέρον και την συμπαράσταση τους. Επίσης θερμότατες ευχαριστίες θα θέλαμε να απονείμουμε και στον υπεύθυνο συντήρησης του πιεστηρίου της επιχείρησης καθώς και στον εργοδηγό συντήρησης και παραγωγής Πέτρο Χαλιμούρδα, χωρίς τους οποίους η εκπόνηση της παρούσας διπλωματικής θα ήταν αδύνατη. Τέλος θα ήταν παράλειψη να μην ευχαριστήσουμε τον υποψήφιο Διδάκτορα του τμήματός μας και στενό μας φίλο Δ. Δοινάκη για την βοήθειά και την συμπαράστασή του, καθώς και τον Αλέξη Στουρμ ο οποίος δεν μας απογοήτευσε ποτέ.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η εξέλιξη στην παγκόσμια βιομηχανία, μέσα στο σημερινό πλαίσιο παγκοσμιοποίησης, εξαρτάται από την ικανότητα των επιχειρήσεων να βελτιώνονται και να καινοτομούν χρησιμοποιώντας σύγχρονες μεθόδους σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων τους. Στην προσπάθεια αυτή εκτός από την βελτίωση των μεθόδων παραγωγής, επιτακτική είναι και η ανάγκη χρήσης ενός Ολοκληρωμένου Διαχειριστικού Συστήματος Συντήρησης. Η απαίτηση αυτή γίνεται καλύτερα κατανοητή, εάν αναλογιστεί κανείς ότι η Συντήρηση αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα κόστους των παραγωγικών μονάδων και κυμαίνεται από 15 % έως 40 % ανάλογα με τη φύση της παραγωγής. Παρόλα αυτά, στην πλειονότητα των Ελληνικών επιχειρήσεων τα συστήματα συντήρησης που χρησιμοποιούνται στερούνται οργάνωσης και αποτελεσματικότητας. Συγκεκριμένα χρησιμοποιούνται συστήματα όπως το Σύστημα Αποκατάστασης Βλαβών και Ομοιόμορφης Συντήρησης με τα οποία εξασφαλίζονται μόνο οι βασικές λειτουργίες της επιχείρησης. Η σύγχρονη όμως πραγματικότητα απαιτεί την υιοθέτηση ολοκληρωμένων μεθόδων συντήρησης, όπως η Προληπτική και η Ολική Παραγωγική Συντήρηση -ΤΡΜ. Στα πλαίσια αυτής της διπλωματικής εργασίας ασχοληθήκαμε με την εισαγωγή ενός πλαισίου συντήρησης στην επιχείρηση "Θεσσαλικές Εκδόσεις Α.Ε." με την βοήθεια του προγράμματος AIMMS. Η εισαγωγή ενός τέτοιου

πλαισίου πηγάζει από την. ανάγκη για παραγωγικότερη και ποιοτικά βελτιωμένη εκτύπωση της εφημερίδας παράλληλα με την μείωση του κόστους παραγωγής και συντήρησης. Έτσι, ακολουθήθηκε η τυπική μεθοδολογία συντήρησης, δηλαδή αναλύθηκε το Περιβάλλον Συντήρησης της εταιρείας, πραγματοποιήθηκε ο Τεχνικός και Χρονικός προγραμματισμός και σχηματίστηκαν οι κατάλληλες Εντολές Εργασίας πάντα με την βοήθεια του προγράμματος AIMMS. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια συχνών επισκέψεων στις εγκαταστάσεις της εταιρίας καταγράφηκε ο εξοπλισμός και συγκεντρώθηκαν τα κρίσιμα ανταλλακτικά, δηλαδή αυτά των οποίων η έλλειψή τους προκαλεί πρόβλημα στη παραγωγική διαδικασία. Στη συνέχεια εισήχθησαν τα στοιχεία αυτά στο πρόγραμμα AIMMS και με τη βοήθεια του εργοδηγού συντήρησης δημιουργήθηκαν ορισμένα προγράμματα προληπτικής συντήρησης τα οποία θα οδηγήσουν στην προσαρμογή του AIMMS στην επιχείρηση. Ο μεγάλος όμως χρονικός ορίζοντας που απαιτεί το πρόγραμμα AIMMS, όπως και κάθε ολοκληρωμένο σύστημα συντήρησης, για την πλήρη εισαγωγή και αξιοποίηση του στην επιχείρηση δεν επιτρέπει την εξαγωγή αξιόπιστων και οριστικών αποτελεσμάτων. Για αυτό το λόγο η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως στόχο την είσοδο του προγράμματος στην επιχείρηση μέσω διαφόρων σεναρίων που αποσκοπούν στην καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας του. Τα σενάρια αυτά έχουν επιλεγεί έτσι ώστε να καλυφθούν όλα οι πιθανά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν κατά τη λειτουργία του τυπογραφείου. Συνοπτικά η δομή της διπλωματικής εργασίας αποτελείται από δύο μέρη. Στο Α' Μέρος παρουσιάζεται μια εκτενής βιβλιογραφική αναφορά στο πεδίο της συντήρησης και στη μεθοδολογία εισαγωγής της σε μία επιχείρηση. Αναλυτικότερα στο 1 Κεφ. παρουσιάζεται ο γενικός ρόλος της συντήρησης στη βιομηχανία, στο 2 Κεφ. αναλύεται τα υπάρχοντα συστήματα συντήρησης και η οικονομική πολιτική αυτών, στο 3 Κεφ. περιγράφεται η μεθοδολογία συντήρησης που είναι απαραίτητη για τη εισαγωγή κάποιου προγράμματος συντήρησης σε μία επιχείρηση, στο 4 Κεφ. αναφέρεται ο ρόλος της Διοίκησης στη συντήρησης και στο 5 Κεφ. επεξηγείτε ο ρόλος της ασφάλειας στη συντήρηση των βιομηχανικών εγκαταστάσεων.

Στο Β' Μέρος, το οποίο στηρίζεται θεωρητικά στα στοιχεία και στα δεδομένα του Α' Μέρος, δημιουργείται το πλαίσιο συντήρησης για την επιχείρηση "Θεσσαλικές Εκδόσεις Α.Ε.". Αναλυτικότερα, στο 6 Κεφ. γίνεται η περιγραφή της Επιχείρησης "Θεσσαλικές Εκδόσεις Α.Ε." και της παραγωγικής διαδικασίας. Στο 7 Κεφ. παρουσιάζονται αναλυτικά οι λειτουργίες του προγράμματος AIMMS και στο 8 Κεφ. εφαρμόζεται σταδιακά το πρόγραμμα στην επιχείρηση. Τέλος στο 9 Κεφ. δίνονται τα συμπεράσματα και οι προτάσεις που προέκυψαν από την εφαρμογή του προγράμματος. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι την επιμέλεια για το πρώτο μέρος της εργασίας την ανέλαβε ο φοιτητής Παπαδόπουλος Κωνσταντίνος ενώ για το δεύτερο μέρος ο φοιτητής Ραβάνης Αθανάσιος. Παρόλα αυτά η συνεργασία των προαναφερθέντων φοιτητών ήταν αναπόφευκτη και ουσιαστική.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α' ΜΕΡΟΥΣ σελίδα Εισαγωγή ΜΕΡΟΥΣ A... 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ... 6 1.1. Γενικά... 6 1.2. Το αντικείμενο της συντήρησης... 7 1.2.1. Κύριες εργασίες συντήρησης... 8 1.2.2. Δευτερεύουσες εργασίες της συντήρησης... 10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2. ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ... 13 2.1. Γενικά... 13 2.2. Λειτουργικά Συστήματα Συντήρησης στην Πράξη... 15 2.2.1. Συντήρηση Αποκατάστασης Βλαβών... 15 2.2.2. Ομοιόμορφη Συντήρηση... 17 2.2.3. Συντήρηση Βάσει Προδιαγραφών... 18 2.2.4. Προληπτική Συντήρηση... 19 2.2.5. Η Ολική Παραγωγική Συντήρηση ΤΡΜ - Η υπέρβαση των ορίων. 27 2.3. Σύγκριση μεταξύ ΤΡΜ και Προληπτικής Συντήρησης... 33 2.4. Οικονομική Πολιτική Συντήρησης... 33 2.4.1. Κόστος διατήρησης... 33 2.4.2. Βέλτιστο κόστος συντήρησης... 35 2.4.3. Παράμετροι βελτιστοποίησης του κόστους... 38 2.. 5. Στόχοι της συντήρησης και έλεγχος επιτυχίας αυτών... 39 2.5.1. Στόχοι συντήρησης... 39 2.5.2. Αριθμοδείκτες... 42 2.5.3. Μεγιστοποίηση ολικής αποδοτικότητας εγκαταστάσεων... 46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ... 52 3.1. Γενικά... 52 3.2. Ανάλυση του περιβάλλοντος Συντήρησης... 54 3.2.1. Καταγραφή του εξοπλισμού... 54 3.2.2. Κριτήρια για την κατάταξη του εξοπλισμού σε κάποιο σύστημα 55 συντήρησης...... 3.2.3. Κατάταξη του εξοπλισμού σε ορισμένο σύστημα συντήρησης... 55

3.2.4. Επιλογή συστήματος συντήρησης... 57 3.2.5. Ο ρόλος της εργολαβίας στο τμήμα συντήρησης... 58 3.2.6. Ευθύνες του Εργοδηγού Παραγωγής σε σχέση με την συντήρηση. 61 3.2.7. Ο Εργοδηγός Συντήρησης... 65 3.3. Τεχνικός προγραμματισμός... 68 3.3.1. ' Έκδοση οδηγιών συντήρησης... 69 3.3.2. Αρχείο προδιαγραφών... 74 3.3.3. Αρχείο σχεδίων... 76 3.3.4. Αρχείο στοιχείων εγκατάστασης κατασκευής ανέγερσης... 78 3.3.5. Τμήμα ανταλλακτικών... 79 3.4. Χρονικός προγραμματισμός... 85 3.5. Υλοποίηση του προγραμματισμού - Η ΕΝΤΟΛΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... 88 3.6. Διαδικασίες ελέγχου στη συντήρηση... 91 3.6.1. Έλεγχος στόχων συντήρησης... 91 3.6.2. Έλεγχος κατάστασης εξοπλισμού... 96 3.7. Πρακτικά προβλήματα στην υλοποίηση του προγράμματος συντήρησης. 97 3.7.1. Ανυπαρξία ιστορικών στοιχείων... 97 3.7.2. Προβλήματα προσωπικού... 97 3.7.3. Ακατάλληλο σύστημα συντήρησης... 98 3.7.4. Μετατροπές-Βελτιώσεις... 99 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4. Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ... 101 4.1. Γενικά... 101 4.2. Ευθύνες και Υποχρεώσεις της Διοίκησης... 103 4.3. Παράγοντες που επηρεάζουν την Διοίκηση και την Οργάνωση της Συντήρησης... 107 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ... 109 5.1. Γενικά... 109 5.2. Γενικές αρχές για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων και την πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου... 110 5.2.1. Υποχρεώσεις του τμήματος συντήρησης... 110 5.2.2. Υποχρεώσεις των εργαζομένων... 114 5.3. Βασικοί κανόνες ασφάλειας... 115 5.3.1. Εξοπλισμός Εργασίας... 115 5.3.2. Μέσα ατομικής προστασίας... 116 5.3.3. Χειρωνακτική διακίνηση φορτίων... 117 5.3.4. Προστασία από θόρυβο...... 117 5.3.5. Χώροι εργασίας... 118

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε, 5.4. Ανάλυση επικινδυνότητας στη βιομηχανία... 119 5.4.1. Προσδιορισμός των πιθανών βλαβών... 120 5.4.2. Προσδιορισμός της έκθεσης στις βλάβες... 121 5.4.3. Ποσοτική εκτίμηση της επικινδυνότητας... 121 5.4.4. Συνολική εκτίμηση της επικινδυνότητας... 122 Εισαγωγή ΜΕΡΟΥΣ Β... 124 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ 6. ΟΙ ΘΕΣΣΑΛΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε... 127 6.1. Γενικά... 127 6.2. Στοιχεία του κλάδου των εκτυπώσεων... 129 6.2.1. Η Βιομηχανία των εκτυπώσεων... 129 6.2.2. Περιγραφή του κλάδου... 129 6.2.3. Τεχνολογίες Παραγωγής... 131 6.2.4. Υπάρχουσες Τεχνολογίες Παραγωγής Εκτυπώσεων- Εφημερίδων... 133 6.2.5. Η βιομηχανία των εκτυπώσεων στην Ελλάδα... 135 6.3. Τεχνικά στοιχεία... 137 6.3.1. Είδη και ποσότητες προϊόντων... 137 6.3.2. Πρώτες ύλες... 139 6.3.3. Παραγωγική διαδικασία... 139 6.3.4. Παραγωγική Διαδικασία Εκτύπωσης-Διάταξη παραγωγικού εξοπλισμού... 141 6.3.5. Εξοπλισμός συστήματος παραγωγής-τμήμα κυρίως εκτύπωσης... 146 6.3.6. Παραγωγική ικανότητα μονάδας... 150 6.4. Οργάνωση και διοίκηση της μονάδος... 150 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ 7. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ AIMMS Ver. 3.1... 153 7.1. Παραγωγή... 155 7.2. Συντήρηση... 156 7.2.1. Βλάβες... :... 156 7.2.2. Διορθώσεις... 157 7.2.3. Ο.Π.Σ... 157 7.2.4. Έναρξη... 158 7.2.5. Λήξη... 159 7.2.6. Αναφορές... 162 7.3. Αποθήκη... 163 7.3.1. Εξαγωγές... 163 7.3.2. Παραγγελίες... 164 7.3.3. Παραλαβές... 164 7.3.4. Ανταλλακτικά... 165 7.3.5. Παρεμφερή... 165 7.3.6. Προμηθευτές... 166 7.3.7. Αναφορές... 166 7.4. Διοίκηση... 168

7.4.1. Καταγραφή Βλαβών... 169 7.4.2. Ολική Παραγωγική Συντήρηση... 175 7.4.3. Αττοθηκη Ανταλλακτικών... 180 7.4.4 Δεδομένα Συστήματος... 182 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ 8. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ A.I.M.M.S. ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ... 184 8.1. Γενικά... 184 8.2. Ανάλυση του περιβάλλοντος συντήρησης... 185 8.3. Συλλογή και εισαγωγή δεδομένων στο σύστημα AIMMS... 186 8.3.1. Εξοπλισμός της επιχείρησης... 186 8.3.2. Προσωπικό Συντήρησης... 186 8.3.3. Καταγραφή των ανταλλακτικών... 188 8.3.4. Εισαγωγή αρχείου βλαβών και διορθώσεων... 188 8.4:Δημιουργία Προγραμμάτων προληπτικής Συντήρησης... 189 8.5. Προσομοίωση του προγράμματος AIMMS στο περιβάλλον συντήρησης... 190 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ 9. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ... 199 9.1. Συμπεράσματα... 199 9.2. Προτάσεις... 201 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 202 1. Αναφορές του προγράμματος AIMMS... 203 Δεδομένα Προγράμματος... 204 Δημιουργία Προγραμμάτων προληπτικής συντήρησης Συνθήκες πριν την εισαγωγή των σεναρίων Αποτελέσματα μετά την εισαγωγή των σεναρίων 2. Ερωτηματολόγιο... 205

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΘΕΖΣΑΛΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ A F ΜΕΡΟΣ Α' 1

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΘΕΣΣΑΑΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α' ΜΕΡΟΥΣ Σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας χρησιμοποιείται η τεχνολογία και τα επιτεύγματά της προκειμένου να υπάρξει παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών οι οποίες θα καλύψουν συγκεκριμένες ανάγκες. Ωστόσο η χρήση του τεχνολογικού εξοπλισμού, για να εξασφαλίσει την επιθυμητή ποιότητα και ποσότητα των προϊόντων στον κατάλληλο χρόνο, προϋποθέτει την εύρυθμη και σταθερή λειτουργία του κατά την διάρκεια της παραγωγής. Κάτι τέτοιο όμως είναι ιδιαίτερα δύσκολο σε ένα περιβάλλον όπως μια βιομηχανική εγκατάσταση, το οποίο μεταβάλλεται, πολλές φορές στοχαστικά, από διάφορους παράγοντες. Επομένως, για να εξασφαλίσουμε τη λειτουργία των εγκαταστάσεών μας είναι ανάγκη να δημιουργήσουμε ένα σύστημα το οποίο θα είναι σε θέση νά διατηρεί τον εξοπλισμό ικανό να παράγει χωρίς παράλληλη αύξηση του κόστους. Ένα τέτοιο σύστημα είναι το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Συντήρησης (Integrated Maintenance Management System). To σύστημα αυτό είναι προφανές ότι θα πρέπει να στηρίζεται στη συντήρηση του τεχνολογικού εξοπλισμού. Με την έννοια της Συντήρησης εννοούμε το σύνολο των ενεργειών που έχουν σαν σκοπό την διατήρηση του εξοπλισμού σε ικανοποιητική κατάσταση λειτουργίας. Οι βασικότερες εργασίες που μπορεί να αναλάβει η συντήρηση είναι η επιδιόρθωση, η λίπανση και η επιθεώρηση του εξοπλισμού, η παραγωγή και η διανομή βιομηχανικών παροχών, οι μετατροπές στον υπάρχοντα εξοπλισμό και οι εγκαταστάσεις νέου εξοπλισμού. Σε ένα όμως Ολοκληρωμένο Σύστημα Συντήρησης 2

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 0ΕΣΣΑΛΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. εκτελούνται και δευτερεύομσες εργασίες όπως οι διαχείριση των ανταλλακτικών της αποθήκης, η προστασία και η ασφάλεια των εγκαταστάσεων και του προσωπικού, καθώς και άλλες γενικές εργασίες που εντάσσονται μέσα σε ένα γενικό πλαίσιο αξιοπιστίας και ποιότητας. Στην πράξη όμως η συντήρηση ως μέθοδος δεν εμφανίζεται με μία και μοναδική μορφή, άλλα με διάφορα συστήματα ανάλογα με το είδος και το μέγεθος του εξοπλισμού, τον τρόπο λειτουργίας, την οικονομική του σημασία στην παραγωγή και τις ενδεχόμενες συνέπειες μίας βλάβης. Η απόφαση για το πιο σύστημα πρέπει να ακολουθήσουμε εξαρτάται από την συμπεριφορά απώλειας ακινησίας της μηχανής και από την προσδοκώμενη διαθεσιμότητα της εγκατάστασης. Έτσι τα κυριότερα συστήματα που συναντούμε στην πράξη είναι τα εξής: Το σύστημα της Συντήρησης Αποκατάστασης Βλαβών. (Breakdown maintenance) Το σύστημα της Ομοιόμορφης ή Προγραμματισμένης Συντήρησης. (Routine Maintenance) Το σύστημα Βάσει Προδιαγραφών (ή Σχεδιασμένης Συντήρησης). (Planned Maintenance) Το σύστημα της Προληπτικής Συντήρησης. (Preventive Maintenance) Το σύστημα της Ολικής Παραγωγικής Συντήρησης-ΤΡΜ. (Total Productive Maintenance) Στην ελληνική βιομηχανική πραγματικότητα μπορεί να συναντήσει κανείς κυρίως τα τρία πρώτα συστήματα συντήρησης αφού η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου συστήματος όπως είναι η προληπτική συντήρηση απαιτεί υψηλό αρχικό κόστος. Ωστόσο μόνο με ένα σύστημα όπως η προληπτική συντήρηση είναι δυνατόν να μπορέσει μία επιχείρηση να επιτύχει την εκμετάλλευση της πλήρης παραγωγικής δυναμικότητας των εγκαταστάσεων και την επιθυμητή ποιότητα των προϊόντων ή των υπηρεσιών που παράγονται. Και αυτό γιατί η εκτέλεση της προληπτικής συντήρησης αποβλέπει στην αποκατάσταση της λειτουργικής πληρότητας της συγκεκριμένης μηχανής με την εξεύρεση και αποκατάσταση των φθαρμένων - πραγματικά ή «στατιστικά»- εξαρτημάτων που θα έβαζαν σε κίνδυνο την ομαλή λειτουργία της. 3

Προς την κατεύθυνση αυτή κινείται και το τελευταίο και πιο πρόσφατο σύστημα συντήρησης, αυτό της Ολικής Παραγωγικής Συντήρησης-ΤΡΜ. Σύμφωνα με την ΤΡΜ στο επίκεντρο της μελέτης δεν βρίσκεται η τεχνολογία αλλά ο άνθρωπος συμπεριλαμβανομένου όλων των εργαζομένων από τον διευθυντή μέχρι και τον τεχνίτη. Στόχος της ΤΡΜ είναι οι μηδενικές βλάβες, τα μηδέν ελαττωματικά προϊόντα, η ελάττωση των περιττών εργασιών με ταυτόχρονη αύξηση του ρυθμού παραγωγής και της εργασιακής ασφάλειας. Απώτερος σκοπός βέβαια είναι η μείωση του κόστους συντήρησης και η αύξηση της ολικής αποδοτικότητας των εγκαταστάσεων. Στα σύγχρονα ολοκληρωμένα συστήματα η έννοια της συντήρησης, ως βασική λειτουργία της επιχείρησης, έχει ξεφύγει από τα στενά όρια της διόρθωσης και της επισκευής εμπεριέχοντας μία πληθώρα στόχων οι οποίοι αφορούν το σύνολο της επιχείρησης. Οι βασικότεροι από αυτούς είναι η Ελαχιστοποίηση του κόστους, η Βελτιστοποίηση της διαθεσιμότητας, η Μεγιστοποίηση της αξιοπιστίας και η Μεγιστοποίηση της ασφάλειας. Για τον έλεγχο της επιτυχίας των στόχων αυτών ένα αποτελεσματικό εργαλείο της συντήρησης είναι η χρήση αριθμοδεικτών. Οι αριθμοδείκτες αποτελούν ένα σημαντικό βοηθητικό εργαλείο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων κατά τη διαχείριση της συντήρησης. Προσπαθώντας να εισάγουμε ένα ολοκληρωμένο σύστημα συντήρησης σε μία επιχείρηση είναι απαραίτητο να ακολουθήσουμε μία συγκεκριμένη μεθοδολογία συντήρησης η οποία έχει τυποποιηθεί. Αρχικά αναλύεται το συγκεκριμένο περιβάλλον συντήρησης καταγράφοντας τον εξοπλισμό και επιλέγοντας το καταλληλότερο σύστημα συντήρησης για κάθε μηχανή τμήμα της εγκατάστασης. Ο εξοπλισμός μπορεί να καταταχθεί ως βοηθητικός ή μη και ανάλογα με τον βαθμό κρισιμότητάς του στην παραγωγική διαδικασία. Στη συνέχεια προχωρούμε στον Τεχνικό Προγραμματισμό στον οποίο ασχολούμαστε με την έκδοση οδηγιών συντήρησης και τη δημιουργία των απαραίτητων αρχείων σχεδίων, ανταλλακτικών και προδιαγραφών. Γενικά στη φάση αυτή καθορίζουμε τις ανάγκες του συστήματος συντήρησης, όπως για παράδειγμα τις ανάγκες για προσωπικό συντήρησης και για ανταλλακτικά. Μετά την ολοκλήρωση του τεχνικού προγραμματισμού και τον λεπτομερή καθορισμό του είδους των εργασιών που πρέπει να εκτελεστούν, 4

ακολουθεί η οργάνωσή τους σε κάποιο συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα και ο καθορισμός της συχνότητας εκτέλεσης των προγραμματισμένων εργασιών. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται Χρονικός προγραμματισμός ο οποίος μαζί με τον τεχνικό προγραμματισμό θα οδηγήσει στη δημιουργία της Εντολής Εργασίας, το έντυπο δηλαδή με το οποίο ουσιαστικά ξεκινά η διαδικασία πραγματοποίησης των εργασιών της συστηματικής συντήρησης. Για να μπορέσει όμως να εισαχθεί και να λειτουργήσει ένα σύγχρονο σύστημα συντήρησης πρέπει η επιχείρηση να διαθέτει και μία υγιή σωστά δομημένη διοίκηση η οποία θα επιβλέπει και θα οργανώσει τις διαδικασίες και το τμήμα συντήρησης. Μερικές από τις βασικές ης υποχρεώσεις είναι να διαπιστώσει εάν και πότε πρέπει να αλλάξει το υπάρχον σύστημα συντήρησης, να αποφασίσει ποιο σύστημα συντήρησης θα εφαρμοστεί, σε ποιες μηχανές και πότε, να δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την σωστή εισαγωγή και εφαρμογή ενός καινούργιου συστήματος συντήρησης και να ελέγχει τη δυναμική του συστήματος συντήρησης. Τέλος είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η ασφάλεια αποτελεί μια βασική παράμετρο του πεδίου εύθηνης του τμήματος συντήρησης. Και αυτό γιατί η ύπαρξη ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος είναι συνυφασμένη με την σωστή και εύρυθμη λειτουργία του εξοπλισμού μας, ρόλο που επωμίζεται άμεσα το τμήμα της συντήρησης. Εξάλλού είναι γνωστό ότι η έγκαιρη πρόληψη των κινδύνων παρουσιάζει χαμηλότερο κόστος και καλλίτερα αποτελέσματα από τον κίνδυνο που δεν επισημαίνεται έγκαιρα. Η πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου δεν είναι μόνο νομική υποχρέωση και καθήκον κάθε πολιτισμένης κοινωνίας, αλλά συμβάλλει και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 1.1. ΓΕΝΙΚΑ. Με τον όρο Συντήρηση εννοούμε το σύνολο των ενεργειών που έχουν σαν σκοπό την διατήρηση του εξοπλισμού των βιομηχανικών εγκαταστάσεων σε ικανοποιητική κατάσταση λειτουργίας. Μέσα στον όρο Συντήρηση περιλαμβάνονται οι ενέργειες που διατηρούν τον εξοπλισμό σε κατάσταση λειτουργίας καθώς επίσης και εκείνες που αποκαθιστούν την κατάσταση λειτουργίας όταν για οποιοδήποτε λόγο ξεφεύγει από αυτή. Εδώ περιλαμβάνονται.όχι μόνο ενέργειες που αφορούν μία συγκεκριμένη μηχανή που έχει βλάβη, αλλά και ενέργειες που αφορούν τα συστήματα από τα οποία εξαρτάται η λειτουργία της μηχανής. Με τον ίδιο όρο Συντήρηση ονομάζουμε και το προσωπικό και γενικά τις υπηρεσίες της βιομηχανίας που έχουν σαν σκοπό την συντήρηση και αποκατάσταση της λειτουργίας του εξοπλισμού. Η συντήρηση (με οποιαδήποτε έννοια από τις παραπάνω), πρέπει να εξασφαλίσει την διαθεσιμότητα των μηχανών, των κτιρίων και των παροχών που χρειάζονται όλα τα τμήματα της βιομηχανίας για να μπορούν να επιτελέσουν το έργο τους με την πιο μεγάλη δυνατή παραγωγικότητα και 6

απόδοση της επένδυσης, ανεξάρτητα αν αυτή η επένδυση αναφέρεται σε μηχανήματα, υλικά ή προσωπικό. Παρ' όλη την πολύ μεγάλη σημασία της συντήρησης στην σύγχρονη βιομηχανία, την πολυπλοκότητα της εργασίας και το ειδικευμένο προσωπικό που απαιτεί, πρέπει πάντα να έχουμε υπόψη ότι η συντήρηση υπάρχει μόνο και μόνο γιατί υπάρχει η βιομηχανία και ότι είναι ένα απαραίτητο στοιχείο στην όλη διαδικασία της παραγωγής και όχι ένα αυθύπαρκτο τμήμα. Η λειτουργία της συντήρησης πρέπει να θεωρείται σαν μέρος του συνόλου της οργάνωσης, που έχει αναλάβει ένα μέρος της εργασίας και ως μέρος του συνόλου μπορεί να είναι επιτυχής μόνο όταν συνεργάζεται με τα άλλα τμήματα της ομάδος. 1.2. ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ. Το αντικείμενο της συντήρησης διαφέρει από βιομηχανία σε βιομηχανία και εξαρτάται από το μέγεθος του εργοστασίου, το είδος της βιομηχανίας, την πολιτική της εταιρείας, το ωράριο εργασίας και την προϊστορία της λειτουργίας του εργοστασίου. Γενικά όμως όλες οι εργασίες που ανατίθενται στο τμήμα συντήρησης μπορούν να χωριστούν σε δύο ομάδες. Στην πρώτη ομάδα περιλαμβάνονται όλες εκείνες οι λειτουργίες που καθαρά είναι εργασίες συντήρησης σύμφωνα μα τους ορισμούς που δώσαμε πιο πάνω. Στην δεύτερη ομάδα περιλαμβάνονται εργασίες οι οποίες ενώ δεν ανήκουν στην αρμοδιότητά της συντήρησης, ανατίθενται σε αυτή λόγω ειδικών γνώσεων, λόγω συνήθειας ή επειδή απλούστατα δεν υπάρχει κανένα άλλο τμήμα που λογικά θα μπορούσε να αναλάβει την εργασία. Συνοπτικά οι δύο ομάδες περιλαμβάνουν: Κύριεο εργασίες me συντήρησης. 1. Συστηματική Συντήρηση του υπάρχοντος βιομηχανικού εξοπλισμού. 2. Επιθεώρηση εξοπλισμού και λίπανση. 3. Παραγωγή βιομηχανικών παροχών και διανομή τους. 4. Μετατροπές στον υπάρχοντα εξοπλισμό. 7

5. Μικροκατασκευές. 6. Εγκαταστάσεις νέου εξοπλισμού. Δευτεοεύουσες εονασίεο me συντήοησικ. 1. Αποθήκες (υλικών και ανταλλακτικών). 2. Προστασία του εργοστασίου, συμπεριλαμβανομένης της πυρασφάλειας. 3. Ασφαλίσεις. 4. Γενικές εργασίες. Παρακάτω περιγράφονται αναλυτικά οι εργασίες της συντήρησης. 1.2.1. Κύριες εργασίες της συντήρησης. 1.2.1.1. Συστηματική Συντήρηση του υπάρχοντος Βιομηχανικού εξοπλισμού. Η εργασία αυτή είναι το κατ' εξοχή αντικείμενο της συντήρησης και ο κύριος λόγος της ύπαρξής της. Η ευθύνη της συντήρησης συνίσταται στο να κάνει τις απαραίτητες επισκευές στα μηχανήματα, γρήγορα και οικονομικά. Πρόβλεψη της ανάγκης των επισκευών αυτών και λήψη προληπτικών μέτρων όπου είναι δυνατόν. Διατήρηση ομάδος ή ομάδων προσωπικού καταλλήλου για την εργασία αυτή. Ελαχιστοποίηση του χρόνου που οι μηχανές θα είναι εκτός παραγωγής. Συλλογή στοιχείων για τα αίτια, την συχνότητα και προτάσεις αποφυγής βλαβών. 1.2.1.2. Επιθεώρηση εξοπλισμού και λίπανση. Αυτές οι εργασίες αυτές μπορούν να γίνουν τόσο από την συντήρηση όσο και από την παραγωγή. Στις μεσαίου μεγέθους βιομηχανίες, η ανάθεση της εργασίας αυτής στην συντήρηση έχει ως αποτέλεσμα πιο τυποποιημένες 8

διαδικασίες και αδιάκοπη παρακολούθηση του περιβάλλοντος. Καμιά φορά τα τμήματα παραγωγής αναλαμβάνουν ή αφήνουν την εργασία αυτή ανάλογα με την διακύμανση της παραγωγής, τα ωράρια κ.λ.π. Εάν το προσωπικό παραγωγής έχει χρόνο για να κάνει και λίπανση, δεν είναι οικονομικά σωστό να ανατεθεί η λίπανση σε άλλη υπηρεσία. Βέβαια και στην περίπτωση αυτή οι προδιαγραφές του λιπαντικού, η διαδικασία της λίπανσης, η συχνότητα και ο τρόπος τήρησης των αρχείων θα καθοριστούν από την συντήρηση. Σε βιομηχανίες όπου η λειτουργία των μηχανών απαιτεί πλήρη γνώση της κατασκευής τους και όπου η επιθεώρηση γίνεται όταν έχει σταματήσει η λειτουργία τους, είναι πιο οικονομικό να πραγματοποιούνται οι επιθεωρήσεις από το προσωπικό παραγωγής. Στα εργοστάσια όπου σχεδόν όλο το προσωπικό ασχολείται μόνο με την λειτουργία των μηχανών η ευθύνη για την επιθεώρηση και λίπανση ανατίθεται αποκλειστικά στην συντήρηση. Πάντως είναι ανάγκη για κάθε μηχανή να είναι γνωστό και απόλυτα καθορισμένο ποιος και πότε θα κάνει την λίπανση και επιθεώρηση. 1.2.1.3. Παραγωγή και διανομή βιομηχανικών παροχών. Με τον όρο βιομηχανικές παροχές (UTILITY) εννοούμε παροχές όπως ηλεκτρικό ρεύμα, πεπιεσμένος αέρας, βιομηχανικό νερό, πόσιμο νερό, νερό ψύξης, απόβλητα, ατμός κ.λ.π. Στην Ελλάδα γενικά το ηλεκτρικό ρεύμα δεν παράγεται μέσα στις ίδιες τις βιομηχανίες. Ανάλογα με το μέγεθος των παροχών αυτών, αυτές μπορεί να ανατεθούν στην ευθύνη της συντήρησης ή και άλλου τμήματος της βιομηχανίας. Κατά κανόνα οι παροχές αυτές ανατίθενται στην συντήρηση, όταν δεν είναι τόσο μεγάλες, που να δικαιολογούν την ύπαρξη ιδιαίτερου τμήματος. Όταν μπορούν να ανατεθούν σε κάποιο παραγωγικό ή σε κάποιο άλλο τμήμα επειδή εξυπηρετούν αποκλειστικά το τμήμα αυτό, είναι οικονομικότερο να ανατίθονται σ' αυτό το τμήμα. 1.2.1.4 Μετατροπές στον υπάρχοντα εξοπλισμό. Ανάλογα με το μέγεθος της βιομηχανίας, τον αριθμό των εργοστασίων της βιομηχανίας και την πολιτική της εταιρείας αποφασίζεται αν αυτές οι 9

εργασίες ανατίθενται στην συντήρηση ή όχι. Γενικά οι μικρομετατροπές και μικροκατασκευές μελετούνται και εκτελούνται από την συντήρηση. Για μεγάλες μετατροπές και κατασκευές είναι δυνατόν η συντήρηση να κάνει η ίδια την μελέτη ή να αναθέτει σε άλλους την μελέτη και η εκτέλεση να πραγματοποιείται από εργολάβους. Η Συντήρηση εκπονεί μελέτες και μετατροπές που σχετίζονται με την βελτίωση της δικής της εργασίας (Maintenance engineering). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σημασία έχει η μελέτη για εντοπισμό και αποκατάσταση ασθενών σημείων. Σε κάθε περίπτωση η συντήρηση πρέπει να εξασφαλίσει την ενημέρωση των αρχείων και των σχεδίων. 1.2.1.5. Μικροκατασκευές. Γενικά οι μικροκατασκευές είναι ευθύνη της συντήρησης. Πρέπει όμως να υπάρχει ευχέρεια η ίδια η συντήρηση να αποφασίζει την ανάθεση έργου σε εργολάβους όταν η ίδια κρίνει ότι αυτό είναι προτιμότερο. 1.2.1.6. Εγκαταστάσεις νέου εξοπλισμού. Οι εγκαταστάσεις νέου εξοπλισμού μπορούν να εκτελεστούν από την συντήρηση μόνο όταν αυτό δεν θα εμποδίσει την ομαλή διεξαγωγή του κύριου έργου της. Γενικά η συντήρηση πρέπει να ελέγξει τις προδιαγραφές αγοράς του εξοπλισμού για να μπορέσει να προλάβει τυχόν λάθη στο τεχνικό μέρος και να ζητήσει να περιληφθούν τεχνικά στοιχεία που θα βοηθούσαν στην μελλοντική συντήρηση. Ο έλεγχος της εργασίας του εργολάβου και ο έλεγχος ακρίβειας των ανοχών εγκατάστασης πρέπει να γίνει από την συντήρηση για να μπορέσει να δημιουργήσει το δικό της αρχείο πληροφοριών που θα είναι αργότερα χρήσιμο στην εφαρμογή της συντήρησης. 1.2.2. Δευτερεύουσες εργασίες της συντήρησης. 1.2.2.1. Αποθήκες (υλικών και ανταλλακτικών). 10

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛ1ΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Σε μερικά εργοστάσια υπάρχει διαφοροποίηση ανάμεσα στις γενικές αποθήκες και στις αποθήκες ανταλλακτικών. Σ' αυτήν την περίπτωση τα ανταλλακτικά ανατίθενται στην συντήρηση και τα γενικά υλικά σε κάποια άλλη υπηρεσία, που θα μπορούσε να δίνει αναφορά στη γενική διεύθυνση. Αν όμως τα γενικά υλικά είναι μόνο ένα μέρος σε σχέση με τα ανταλλακτικά και τα άλλα υλικά που χρησιμοποιεί η συντήρηση, η γενική ευθύνη των αποθηκών μπορεί να ανατεθεί στην συντήρηση. Η ευθύνη διατήρησης και ελέγχου του αποθέματος των ανταλλακτικών αποτελεί μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες του συστήματος συντήρησης. Σε ένα μέσο εργοστάσιο η αξία των ανταλλακτικών αντιπροσωπεύει το 5-10% της αξίας του εγκατεστημένου εξοπλισμού. Επομένως η διαχείριση αυτού του δεσμευνένου κεφαλαίου,ο έλεγχος και η επιτυχής μείωσή του είναι πρόκληση,την οποία ο διευθυντής συντήρησης θα πρέπει να ελέγχει, ιδίως αν σκεφτούμε ότι οποιαδήποτε έλλειψη ανταλλακτικού, ακόμη και όταν δεν ευθύνεται η υπηρεσία της συντήρησης, δημιουργεί προβλήματα στην ίδια. 1.2.2.2. Προστασία του εργοστασίου. Η προστασία του εργοστασίου περιλαμβάνει δύο κατηγορίες, την υγιεινή και ασφάλεια γενικά και την πυρασφάλεια. Κατά κανόνα οι δύο αυτές λειτουργίες είναι ξεχωριστές και σχεδόν πάντα η πυρασφάλεια ανατίθεται στην συντήρηση. Ο λόγος είναι ότι στα περισσότερα εργοστάσια το προσωπικό συντήρησης συμμετέχει στην ομάδα πυρασφαλείας και ο προϊστάμενος της συντήρησης ή ο αντικαταστάτης του είναι ο αρχηγός της ομάδας πυρασφάλειας. Από την άλλη πλευρά η συντήρηση είναι η κυριότερη αίτια πυρκαγιών και επομένως είναι και το πιο αρμόδιο τμήμα για να την πρόληψη και καταστολή τους. Δεδομένου δε ότι οι πυρκαγιές συνήθως προκαλούν ατυχήματα με έμμεσο αποτέλεσμα την υποκίνηση του ενδιαφέροντος των αρχών, ο διευθυντής συντήρησης θα ήθελε να ελέγχει τόσο τα κατασταλτικά όσο και τα προληπτικά πυροσβεστικά μέσα και μέτρα. 11

1.2.2.3. Ασφαλίσεις. Αυτή η κατηγορία μπορεί να περιλαμβάνει την κατάρτιση των ασφαλιστικών συμβολαίων, το είδος και την έκταση των ασφαλειών, τις σχέσεις εταιρείας με τους ασφαλιστές της, έλεγχο δικτύων, έλεγχο εξοπλισμού, έλεγχο πιεστικών δοχείων, έλεγχο λεβήτων και τις πάσης φύσεως άδειες που απαιτούνται από τις δημόσιες υπηρεσίες (εγκατάστασης, λειτουργίας, διαθέσεως λυμάτων, ογκομέτρηση δοχείων καυσίμων, μετατροπών κ.λ.π.). 1.2.2.4. Γενικές εργασίες. Κατά κανόνα στην συντήρηση ανατίθεται οτιδήποτε δεν μπορεί να ανατεθεί σε άλλη υπηρεσία ή οτιδήποτε δεν το αναλαμβάνει κάποιο άλλο τμήμα. Πολλές φορές όμως οι γενικές εργασίες που αναλαμβάνονται από το τμήμα συντήρησης, απλώς για να εξυπηρετήσουν μία κατάσταση, μπορεί να καταλήξουν σε μεγάλη απασχόληση προσωπικού και χρόνου και τελικά να αποβούν σε βάρος του κύριου έργου της συντήρησης. Γι' αυτό είναι ανάγκη όταν τέτοιου είδους εργασίες αρχίζουν να αυξάνονται να ξεκαθαρίζεται αν τελικά θα παραμείνουν στη συντήρηση ή όχι. Αν πρόκειται να παραμείνουν στην συντήρηση πρέπει να εξετασθεί μήπως χρειάζεται αναδιαμόρφωση της οργάνωσης του τμήματος συντήρησης έτσι ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί αυτό στις καινούργιες απαιτήσεις. 12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ 2.1. ΓΕΝΙΚΑ. Η επιλογή της τεχνο-οικονομικά καταλληλότερης μεθόδου για την συντήρηση του συγκεκριμένου στοιχείου ή της κατηγορίας στοιχείων του βιομηχανικού εξοπλισμού, είναι ένας από τους πρωταρχικούς στόχους της προσπάθειας οργάνωσης συστηματικής συντήρησης. Η απόφαση αυτή εξαρτάται από την συμπεριφορά απώλειας ακινησίας της μηχανής και από την προσδοκώμενη διαθεσιμότητα της εγκατάστασης. Η συμπεριφορά απώλειας ακινησίας μιας μηχανής επηρεάζεται από δύο παράγοντες. Ο πρώτος παράγοντας είναι η κατασκευή της μηχανής, όπου κατασκευή θεωρούμε την Τεχνολογική (Τεχνική) διαμόρφωση, τα χαρακτηριστικά απόδοσης και τα υλικά που μπορεί να επεξεργαστεί ενώ ο δεύτερος παράγοντας είναι ο χρόνος λειτουργίας. Θα χρησιμοποιηθεί ο όρος «λειτουργικό σύστημα συντήρησης» ή απλούστερα «σύστημα συντήρησης» για να προσδιορισθεί ο τρόπος συγκρότησης των επιμέρους δραστηριοτήτων και προδιαγραφής του βαθμού λεπτομέρειας της υλοποίησης του. Στο σχήμα 1 απεικονίζεται ένα 13

μηχανογραφημένο σύστημα συντήρησης. Το πρόβλημα της συντήρησης αντιμετωπίζεται με διάφορους τρόπους (μεθόδους-συστήματα). Τα κυριότερα συστήματα που συνήθως εφαρμόζονται είναι ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ. Το σύστημα της Συντήρησης Αποκατάστασης Βλαβών. (Breakdown maintenance) Το σύστημα της Ομοιόμορφης ή Προγραμματισμένης Συντήρησης (Routine Maintenance) Το σύστημα Βάσει Προδιαγραφών (ή Σχεδιασμένης Συντήρησης) (Planned Maintenance) Το σύστημα της Προληπτικής Συντήρησης. ( Preventive Maintenance) Το σύστημα της Ολικής Παραγωγικής Συντήρησης-ΤΡΜ (Total Productive Maintenance) > Κατάλογος Αντλλακτικών Δεδομένα έδομέ\ προσωπικού με ικανότητες και μισθούς > Ιστορικό Βλαβών και Επισκευών > Λίστα Μηχανιμάτων και ανταλλακτικών IBM laser printer Δεδομένα Εισόδου - Απαιτήσεις Παραγωγής -Απαιτήσεις Αγοράς - Καταγραφή Χρόνων > - Σύμβαση Εργασίας - Αναβάθμιση διάφορων φακέλων V. J Εντολές Εργασίας -προληπτική συντ. -πυροσβεστική συντ -παραγγελία ανταλλακτικών Αναφορές για την προϊστορία των μηχανημάτων Ανάλυση κάστους βλαβών και συντήρησης Στατισικά Δεδομένα για τα ανταλλακτικά και τις βλάβες Σχήμα 1. Μηχανογραφημένο σύστημα συντήρησης. 14

Οι παραπάνω ονομασίες δεν είναι καθιερωμένες αλλά συναντώνται και με ποικιλία άλλων ονομασιών. Στην πράξη κανένα από τα παραπάνω συστήματα δε εφαρμόζεται αποκλειστικά για όλο τον διατιθέμενο εξοπλισμό μιας βιομηχανίας. Ανάλογα με το είδος και το μέγεθος του μηχανήματος, τον τρόπο λειτουργίας, την οικονομική του σημασία στην παραγωγή και τις ενδεχόμενες συνέπειες μίας βλάβης (π.χ. κίνδυνος ζωής) εφαρμόζεται και κάποιο σύστημα. Π.χ. οι ξαφνικές βλάβες υπάγονται προφανώς στην μη προγραμματισμένη συντήρηση, θα ακολουθηθεί όμως πολύ διαφορετική διαδικασία από πλευράς οργάνωσης, τεχνικών οδηγιών κ.λ.π. σε σχέση με την αντίστοιχη διαδικασία μιας επισκευαστικής εργασίας της προγραμματισμένης συντήρησης. Αναφερόμαστε βέβαια πάντα υπό το οπτικό πρίσμα της συντήρησης και όχι της παραγωγής, όπου οι δύο λειτουργίες διαφέρουν σημαντικά. 2.2. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ. Ο Άγγλος V.C. Priel ορίζει τέσσερα (4) συστήματα συντήρησης απόλυτα εναρμονισμένα με τη Δυτικοευρωπαϊκή και την Αμερικανική πρακτική. Σε αυτά πρέπει να προστεθεί και η ΤΡΜ που είναι το πιο σύγχρονο τεχνολογικά Σύστημα Συντήρησης. Στην συνέχεια αναλύονται τα κυριότερα χαρακτηριστικά των Συστημάτων αυτών. Τα συστήματα που προαναφέρθηκαν γίνονται όλο και πιο πολύπλοκα καθώς προχωρούμε από την Συντήρηση Αποκατάστασης Βλαβών προς την Ολική Παραγωγική Συντήρηση. 2.2.1. Συντήρηση Αποκατάστασης Βλαβών (Breakdown maintenance). Η μέθοδος αυτή εφαρμόστηκε μέχρι τη δεκαετία του 50 με όχι και τόσο θεαματικά αποτελέσματα. Ονομάστηκε μάλιστα πυροσβεστική μέθοδος επειδή λειτουργεί όπως και η πυροσβεστική υπηρεσία δηλαδή επεμβαίνει με κατασταλτικά μέτρα μόλις ξεσπάσει η φωτιά. Πρόκειται για μία μέθοδο η οποία όπου κι αν εφαρμόστηκε δημιούργησε προβλήματα στην λειτουργία και στον ρυθμό παραγωγής. Φυσικά όλα αυτά τα προβλήματα είχαν βαρύτατες οικονομικές συνέπειες στις επιχειρήσεις. Μερικά από τα χαρακτηριστικά αυτής της μεθόδου είναι τα εξής: 15

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛ1ΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Το σύστημα αυτό δεν απαιτεί ιδιαίτερη οργάνωση. Είναι η ελάχιστη απαίτηση, που μπορεί να έχει το εργοστάσιο από μια υπηρεσία συντήρησης και το μόνο αναγκαίο είναι να υπάρχει προσωπικό, εργαλεία και ανταλλακτικά. Η επέμβαση της ομάδος συντήρησης γίνεται κάθε φορά που εκδηλώνεται μία βλάβη και η προσπάθεια αποσκοπεί στο να επαναλειτουργήσει ο εξοπλισμός όσο γίνεται πιο γρήγορα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η απόδοση αυτού του συστήματος να εξαρτάται κυρίως από την ποιότητα και τον αριθμό του προσωπικού το οποίο πρέπει να εργαστεί βιαστικά για να επισκευάσει την βλάβη. Ο χρονικός προγραμματισμός της παραγωγής είναι αδύνατος γιατί οι απροσδόκητες βλάβες αναγκάζουν το προσωπικό να τρέχει από την μία εργασία στην άλλη χωρίς να υπάρχει προτεραιότητα επισκευής. Βασικό επίσης μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι η αύξηση της πιθανότητας πρόκλησης εργατικού ατυχήματος Τέλος το σύστημα δημιουργεί καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν την λειτουργία της βιομηχανίας για πολλά χρόνια (π.χ. Θέσεις ιεραρχίας, κλιμάκια αμοιβών, ειδικότητες). Εδώ θα πρέπει να τονισθεί ότι υπάρχουν περιπτώσεις, όπως το υπερβολικό μεγάλο κόστος διακοπής λειτουργίας ενός μηχανήματος, για λόγους περιοδικής συντήρησης ή το μεγάλο κόστος των ανταλλακτικών, οι οπίες επιβάλλουν την επέμβαση μόνο σε περιπτώσεις βλάβης. Αυτό όμως θα πρέπει να πρόβλέπεται στον σχεδίασμά του εργοστασίου, με την εγκατάσταση για παράδειγμα εφεδρικών συστημάτων π.χ. αν για την λειτουργία μίας μονάδος χρειάζονται δυο αντλίες, η μονάδα σχεδιάζεται με τρεις αντλίες από τις οποίες οι δύο εργάζονται και η τρίτη είναι εφεδρική. Όταν για οποιοδήποτε λόγο παρουσιάσει βλάβη η μία αντλία, αυτή τίθεται εκτός λειτουργίας χρησιμοποιόντας την εφεδρική. Με κατάλληλη διάταξη αυτοματισμών η εναλλαγή μπορεί να γίνει χωρίς ανωμαλία στο σύστημα. Σ αυτήν την περίπτωση η ευθύνη της συντήρησης είναι να έχει πάντοτε την εφεδρική αντλία σε κατάσταση ετοιμότητας. Σε μερικές πολύ σημαντικές εγκαταστάσεις η μεταγωγή στο εφεδρικό σύστημα μπορεί να γίνει 16

τελείως αυτόματα τόσο που οι.χρήστες δεν αντιλαμβάνονται την αλλαγή (π.χ. εγκαταστάσεις χειρουργείων, σταθμοί διανομής ρεύματος, λειτουργία εφεδρικής πηγής ηλεκτροφωτισμού, τροφοδοσία ηλεκτρονικών υπολογιστών κτλ.). Επίσης το σύστημα αποκατάστασης βλαβών εφαρμόζεται σε νέα εργοστάσια όπου η συντήρηση αρχίζει να οργανώνεται όταν το εργοστάσιο έχει ήδη μπει σε λειτουργία επειδή το σύστημα απαιτεί ελάχιστη αρχική προετοιμασία και επένδυση. Όλοι οι παραπάνω λόγοι καθώς επίσης και η αυτοματοποίηση των μηχανών και των μεθόδων παραγωγής ανάγκασαν τους ειδικούς να στραφούν προς αναζήτηση καινούργιων μεθόδων συντήρησης γιατί είναι φανερό ότι ένα τέτοιο σύστημα δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε μία οργανωμένη βιομηχανία. 2.2.2. Ομοιόμορφη Συντήρηση (Routine Maintenance). Αυτή είναι η πιο συνηθισμένη μορφή συντήρησης στην Ελληνική Βιομηχανία. Με την ομοιόμορφη συντήρηση εφαρμόζεται περιοδικά μια συγκεκριμένη διαδικασία που ικανοποιεί τις βασικές απαιτήσεις συντήρησης του εξοπλισμού χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι λεπτομέρειες του συγκεκριμένου στοιχείου. π.χ. Κάθε Κυριακή ή Σάββατο συντηρούνται ορισμένα μηχανήματα που δουλεύουν όλη την εβδομάδα. Κάθε μήνα γίνεται εναλλαγή των Μετασχηματιστών τροφοδοσίας και έλεγχος των κυκλωμάτων προστασίας. Κάθε 2 εβδομάδες ελέγχονται οι αεροσυμπιεστές. Συντηρούνται ορισμένες αντλίες κάθε 1.000 ώρες λειτουργίας. Κάθε μέρα σταματάει μία μηχανή για συντήρηση κ.λ.π. Σε κάθε περίοδο συντήρησης υπάρχουν κάποιες προκαθορισμένες εργασίες συντήρησης. Επίσης ελέγχονται και επισκευάζονται σημεία της μηχανής για τα οποία υπάρχει ένδειξη βλάβης από την προηγούμενη συντήρηση. Ακόμα, όταν ανοίγει η μηχανή για κάποια συγκεκριμένη εργασία γίνονται μία σειρά επιθεωρήσεων και σε μέρη που δεν έχουν παρουσιάσει 17

πρόβλημα και ανάλογα με τις παρατηρήσεις, γίνονται και άλλες εργασίες ή προγραμματίζονται για την επόμενη φορά. Εάν υπάρξουν ενδείξεις για σοβαρότερες φθορές με πιθανότητα μεγαλύτερης βλάβης προγραμματίζεται διακοπή λειτουργίας μεγαλύτερης διάρκειας. Μεριμνούμε έτσι για την ικανοποίηση ενός μέσου όρου συντήρησης του εξοπλισμού και εφαρμόζουμε την διαδικασία αυτή σε κανονικά χρονικά διαστήματα. Το σύστημα αυτό είναι απλό στην οργάνωση και εφαρμογή του, απαιτεί ελάχιστη βοηθητική γραφική εργασία και -το σημαντικότερο- επιτυγχάνει ένα υψηλό βαθμό προληπτικότητας γιατί ανακαλύπτει και εντοπίζει τις επικείμενες βλάβες. Στο σύστημα αυτό δίνουμε έμφαση στην έκδοση απλών οδηγιών με εύκολη εφαρμογή που να καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των μηχανημάτων του εργοστασίου θυσιάζοντας τις ειδικές λεπτομέρειες και απαιτήσεις για χάρη της ομοιομορφίας. 2.2.3. Συντήρηση Βάσει Προδιαγραφών (Planned Maintenance). Στο σύστημα αυτό αποδίδεται εξαιρετική σημασία στις πραγματικές ανάγκες συντήρησης του συγκεκριμένου στοιχείου του εξοπλισμού. Λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι οδηγίες του κατασκευαστή, οι συνθήκες εκμετάλλευσης, οι συνθήκες περιβάλλοντος και γενικά όλοι οι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία και τη φθορά της μηχανής. Το σύστημα προϋποθέτει την έκδοση λεπτομερών οδηγιών και τον προσεκτικό χρονικό προγραμματισμό των συντηρήσεων που με την ευρύτερη έννοια περιλαμβάνουν περιοδικές επιθεωρήσεις και ρυθμίσεις. Η πείρα από προηγούμενες συντηρήσεις καθώς και η καταγραφή των στοιχείων που προκύπτουν, αναλύονται και αξιοποιούνται για την αύξηση ή μείωση των περιόδων συντήρησης ώστε οι εργασίες να εκτελούνται όσο γίνεται πιο ορθολογικά. Το κόστος συγκρότησης και λειτουργίας ενός τέτοιου συστήματος είναι σημαντικό και θα πρέπει να δικαιολογείται απόλυτα από το κόστος κτήσης της μηχανής στην οποία εφαρμόζεται, ή από τον σοβαρό ρόλο της στην παραγωγική δραστηριότητα. 18

2.2.4. Προληπτική Συντήρηση - Preventive Maintenance. Στην δεκαετία του 60 αφού πλέον είχε γίνει απ όλους αποδεκτό ότι τα υπάρχοντα συστήματα ήταν ασύμφορά, δημιουργήθηκε η ανάγκη ενός συστήματος το οποίο θα είχε τη δυνατότητα να προβλέπει με μεγάλη ακρίβεια μια επικείμενη βλάβη. Έτσι λοιπόν γεννήθηκε η προληπτική συντήρηση η οποία στη συνέχεια βρήκε αρκετά μεγάλη ανταπόκριση στη βιομηχανία. Η εκτέλεση της προληπτικής συντήρησης αποβλέπει στην αποκατάσταση της λειτουργικής πληρότητας της συγκεκριμένης μηχανής με την εξεύρεση και αποκατάσταση των φθαρμένων -πραγματικά ή «στατιστικά»- εξαρτημάτων που θα έβαζαν σε κίνδυνο την ομαλή λειτουργία της. Για το σκοπό αυτό η προληπτική συντήρηση βασίζεται σε ένα προσεκτικά καταστρωμένο δίκτυο επιθεωρήσεων (οπτικών, μη καταστροφικών κ.λ.π.) και ρυθμίσεων, με τις οποίες διαπιστώνεται κατά το δυνατό η λειτουργική πληρότητα του εξοπλισμού και εντοπίζονται πιθανές αδυναμίες για περισσότερη ή λιγότερη άμεση επέμβαση. Το σύστημα αυτό συναντάται σε διάφορες μορφές. Οι κυριότερες από αυτές είναι: α. Προληπτική αντικατάσταση σε προκαθορισμένη ηλικία και αντικατάσταση μετά από βλάβη. Στη μέθοδο αυτή διαμορφώνονται δύο κύκλοι λειτουργίας, Ο πρώτος κύκλος τελειώνει με την προληπτική αντικατάσταση ενώ ο δεύτερος τελειώνει με την αντικατάσταση μετά από βλάβη. β. Προληπτική αντικατάσταση σε προκαθορισμένη ηλικία και σε αντικατάσταση μετά από βλάβη, ενώ λαμβάνονται υπόψη οι χρόνοι αντικαταστάσεως. Η μέθοδος αυτή στηρίζεται στο ίδιο πρότυπο όπως η προηγούμενη με την μόνη διαφορά ότι εδώ κρίνεται σκόπιμο να λαμβάνουμε υπόψη μας τους αναγκαίους χρόνους για να εκτελέσει το προσωπικό συντηρήσεως τις αντικαταστάσεις τόσο πριν από την βλάβη όσο και μετά από αυτήν. γ. Προληπτική αντικατάσταση στο τέλος της χρονικής περιόδου Τα και αντικατάσταση μετά από βλάβη. Η διαφορά αυτής της μεθόδου με τις δύο προηγούμενες βρίσκεται στο γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν 19

μπορούμε ούτε να έχουμε τους πραγματικούς χρόνους λειτουργίας ούτε να τους διατηρούμε ως στατιστικά στοιχεία. Σ αυτήν την περίπτωση την πολιτική αντικαταστάσεως την καθορίζουμε με βάση τους ημερολογιακούς χρόνους. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η προληπτική συντήρηση επικουρείτε από στατιστικές μεθόδους, υπολογισμούς αξιοπιστίας (reliability) και γενικά τεχνικές έγκαιρης διάγνωσης και προληπτικής θεραπείας κάθε αιτίας βλάβης. Η Ανάλυση Βλαβών είναι ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία για την δημιουργία ενός αξιόπιστου συστήματος Π.Σ. Ανάλυση Βλαβών Πολλές πιθανές βλάβες μπορούν να συμβούν, από το πιο απλό ως το πιο πολύπλοκο ανταλλακτικό. Οι βλάβες αυτές ως προς την πιθανότητα εμφάνισης ακολουθούν την καμπύλη της" μπανιέρας. Όπως φαίνεται στο σχήμα υπάρχουν διαφορετικοί ρυθμοί αποτυχίας κατά την διάρκεια ζωής ενός μηχανήματος. Στην αρχή υπάρχει υψηλός ρυθμός λόγω κακής λειτουργίας ή κακής κατασκευής. Στο κεντρικό μέρος της καμπύλης της "μπανιέρας" ο τρόπος συμπεριφοράς βλαβών των απλών εξαρτημάτων, όπως είναι τα ανταλλακτικά, είναι ένας σταθερός ρυθμός, ενώ στη συνέχεια ο ρυθμός αυξάνει λόγω φυσιολογικής φθοράς. Η μελέτη της πιθανότητας εμφάνισης βλάβης στο κεντρικό μέρος της καμπύλης, δηλαδή εκεί που η πιθανότητα εμφάνισης βλάβης είναι ανεξάρτητη από την ηλικία, είναι στατικό μέγεθος και ακολουθεί την κατανομή POISSON. Είναι δυνατόν να υπολογίσουμε από τον μέσο όρο βλαβών μέσα σε μία συγκεκριμένη περίοδο, ποία είναι η πιθανότητα για ένα συγκεκριμένο αριθμό βλαβών. Έτσι μπορεί να καθοριστεί και ο αριθμός των ανταλλακτικών που θα χρειαστούν την συγκεκριμένη χρονική περίοδο εάν θεωρηθεί βέβαια ότι είναι αναγκαίο. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται τα απαιτούμενα αποθέματα για ένα συγκεκριμένο επίπεδο απόδοσης που είναι η Πιθανότητα μη εξαντλήσεως στην περίοδο μεταξύ παραγγελίας και εκτελέσεώς της. 20

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε Σχήμα 2. Ανάλυση Βλαβών στη διάρκεια ζωής των μηχανημάτων. Επίπεδο Απόδοσης 0.1 90% 0 95% 1 99% 1 99,9% 2 Μέσος όρος βλαβών ανά περίοδο μεταξύ παραγγελίας και εκτέλεσης 0,2 0,5 1 1 1 2 1 2 3 2 3 4 2 4 5 2 4 5 6 8 Από τα όσα αναφέρθηκαν εύκολα προκύπτει ότι το κόστος ενός συστήματος προληπτικής συντήρησης είναι εξαιρετικά υψηλό. Έτσι το σύστημα αυτό εφαρμόζεται σε μηχανήματα και εγκαταστάσεις που η λειτουργία τους έχει άμεση σχέση με την ασφάλεια ανθρώπων ή με ζωτικούς σκοπούς οικονομικής ή άλλης εξυπηρέτησης. 2.2.4.1. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της προληπτικής συντήρησης. Σε γενικές γραμμές θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Προληπτική Συντήρηση χαρακτιρίζεται από πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με τα μειονεκτήματα που την διακρίνουν. Για την καλύτερη και ομαλότερη εγκατάστασή της σε ένα βιομηχανικό περιβάλλον είναι θεμιτό να είναι γνωστά 21

τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που θα προκύψουν από την εφαρμογή της, δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη των θετικών στοιχείων και προσοχή στην επίπτωση των αρνητικών. Φυσικά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και η επίδρασή τους στη λειτουργία της επιχείρησης είναι ανάλογα με το είδος της Προληπτικής Συντήρησης που εφαρμόζεται. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ. 1. Μείωση του Κόστους. Η εφαρμογή της Προληπτικής Συντήρησης μπορεί να εξασφαλίσει σαφώς καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα κυρίως γιατί το κόστος για μια προγραμματισμένη αντικατάσταση είναι μικρότερο από μια απρογραμμάτιστη. Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι τρεις: α. Στη μη προγραμματισμένη αντικατάσταση σχεδόν πάντα υπάρχει κάποιος χρόνος αναμονής και προετοιμασίας. β. Ο πραγματικός χρόνος εκτελέσεως μιας αντικαταστάσεως είναι κατά κανένα μεγαλύτερος όταν αυτή εκτελείται εξαιτίας βλάβης παρά προγραμματισμένα. γ. Το κόστος αντικαταστάσεως επηρεάζεται από τα μέσα που απαιτούνται για την εκτέλεσή. Τα μέσα αυτό είναι συνήθως περισσότερα στις μη προγραμματισμένες αντικαταστάσεις. Όμως, όπως φαίνεται και στο σχήμα 3, υπάρχει περίπτωση η προληπτική συντήρηση να έχει μεγαλύτερο κόστος από την Αποκατάσταση βλαβών. Αυξάνοντας τη ένταση της συντήρησης προς την Π.Σ. μειώνεται ο αριθμός των βλαβών. Περαιτέρω αύξηση της έντασης όμως θα προκαλέσει αύξηση του συνολικού κόστους της συντήρησης και θα ήταν προτιμότερο να χαλάσει πρώτα το ανταλλακτικό και μετά να αντικατασταθεί. Το βέλτιστο σημείο καθορίζεται από πολλούς παράγοντες όπως είναι η αξία του ανταλλακτικού, η χρησιμότητα του κ.τ.λ. 2. Διοικητικοί έλεγχοι. Αντίθετα με την συντήρηση αποκατάστασης βλαβών, η οποία πρέπει να αντιδρά στην εμφάνιση βλαβών, η Π.Σ. έχει τη δυνατότητα να οργανωθεί 22

από πριν. Αυτό σημαίνει διοίκηση πρόβλεψης αντί διοίκηση αντίδρασης. Ο φόρτος εργασίας μπορεί να προγραμματιστεί ώστε ο εξοπλισμός να είναι διαθέσιμος για Π.Σ. σε λογικούς χρόνους. Σχήμα 3. Κόστος Συντήρησης συναρτήσει Ένταση Συντήρησης. 3. Υπερωρία. Η υπερωρία μπορεί να μειωθεί ή να εξαλειφθεί. Τα ξαφνικά γεγονότα μειώνονται και οι εργασίες της παραγωγής και της συντήρησης εκτελούνται στον προγραμματισμένο χρόνο. 4. Φορτίο Εργασίας. Το φορτίο εργασίας μπορεί να εξισορροπηθεί είτε ρυθμίζοντας τη ζήτηση ανάλογα με τα διατιθέμενα μέσα, είτε χρησιμοποιώντας εξωτερικούς συνεργάτες και εξοπλισμό για να αντιμετωπισθεί η ζήτηση. 5. Διαθεσιμότητα του εξοπλισμού. Είναι βέβαιο ότι με την Π.Σ. ο εξοπλισμός θα συμπεριφέρεται καλύτερα και θα παρουσιάζει μεγαλύτερη διαθεσιμότητα και αξιοπιστία όταν αυτό θα χρειαστεί. Είναι αλήθεια ότι οι βλάβες σπάνια διαπιστώνονται μέχρι να μπουν 23

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛ1ΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. σε λειτουργία τα μηχανήματα. Η σωστή Π.Σ. συχνά θα διαπιστώσει βλάβες που θα συμβούν, εάν τα μηχανήματα λειτουργηθούν σε υψηλό παραγωγικό ρυθμό. 6. Παραγωγή. Φυσικά η διεύθυνση Παραγωγής θα είναι ευτυχισμένη αφού οι καθυστερήσεις, τα οι διακοπές και τα προβλήματα προγραμματισμού και προσωπικού θα μειωθούν. Η επέμβαση στον εξοπλισμό συνήθως περιορίζεται σε συγκεκριμένους χρόνους που επιβάλλονται από τις απαιτήσεις της παραγωγής. Η Π.Σ. βοηθάει στο να εξασφαλίσει την καλύτερη αξιοποίηση των οικονομικά αποδοτικών λειτουργιών. 7. Τυποποίηση. Θα πρέπει να αποφασισθεί ο καλύτερος τρόπος εκτέλεσης κάθε Π.Σ. Οι εργασίες Π.Σ. είναι από τη φύση τους επαναλαμβανόμενες και επομένως είναι δυνατό να βελτιωθεί η μέθοδος και να αναπτυχθεί η επιδεξιότητα. Είναι δυνατόν να μελετηθεί η διαδικασία εκτέλεσης εργασίας και να επιτευχθούν συγκεκριμένοι χρονικοί στόχοι. Εάν χρησιμοποιούνται οι ίδιοι άνθρωποι για κάθε εργασία, η δυνατότητα βελτίωσης λόγω μάθησης θα είναι η καλύτερη. Κάθε επαναλαμβανόμενη εργασία με κατάλληλη καθοδήγηση, επιτρέπει την επίτευξη πολύ υψηλών επιπέδων παραγωγικότητας. Αυτό επίσης επιτρέπει καλύτερο προγραμματισμό αφού η διακύμανση των χρόνων εκτέλεσης εργασιών θα είναι μικρότερη. 8. Αποθέματα Ανταλλακτικών. Αφού η Π.Σ. επιτρέπει τον προγραμματισμό ανταλλακτικών υλικών, οι απαιτήσεις για τα υλικά αυτά μπορεί να προγραμματιστούν ούτως ώστε να είναι διαθέσιμα όταν ακριβώς θα χρειαστούν. Γενικά σε ένα σωστά οργανωμένο περιβάλλον Π.Σ. τα αποθέματα ανταλλακτικών είναι μικρότερα απά αυτά που θα χρειαζόταν χωρίς την εφαρμογή της Π.Σ. 9. Εφεδρικός Εξοπλισμός. Με την υψηλή ζήτηση για παραγωγή και μικρή διαθεσιμότητα εξοπλισμού συχνά απαιτείται η ύπαρξη εφεδρικού εξοπλισμού για την κάλυψη των αναγκών σε περίπτωση μεγάλων ζημιών. Παρ' όλο ότι και με την 24

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛ1ΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Π.Σ. είναι ανάγκη να υπάρχουν εφεδρείες, γενικά η ανάγκη αυτή και η επένδυση σε εφεδρικό εξοπλισμό είναι μικρότερη. 10. Ασφάλεια και μόλυνση του περιβάλλοντος. Αν δεν υπάρχει πρόγραμμα προληπτικών επιθεωρήσεων ενσωματωμένα ή συστήματα παρακολούθησης της κατάστασης, ο εξοπλισμός μπορεί να υποβαθμιστεί σε σημείο που να είναι ανασφαλής ή που να δημιουργεί μόλυνση. Γενικά η συμπεριφορά ακολουθεί μία πριονωτή μορφή, έχοντας μία καλή κατάσταση αμέσως μετά τη συντήρηση ενώ μετά αρχίζει να πέφτει μέχρι να συμβεί κάποια βλάβη, όποτε μετά την επισκευή επανέρχεται σε υψηλά επίπεδα-σχήμα 4. Ένα καλό σύστημα παρακολούθησης εντοπίζει εύκολα την υποβαθμισμένη συμπεριφορά. Σχήμα 4. Επίπεδο Ασφάλειας ανάλογα την συντήρηση 11. Ποιότητα. Για τους ίδιους γενικούς λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω, η σωστή εφαρμογή της Π.Σ. βοηθάει να εξασφαλιστεί παραγωγή καλής ποιότητας. Τα χαρακτιριστικά του προϊόντος συγκρατούνται μέσα στα επιτρεπόμενα όρια αφού αυτό παράγεται σε σχετικά σταθερές συνθήκες. Φυσικά η παραγωγικότητα βελτιώνεται και η επένδυση της Π.Σ. αποσβένεται με τα αυξημένα έσοδα. 12. Υποστήριξη των Χρηστών. Με κατάλληλη δημοσιοποίηση η Π.Σ. βοηθάει στο να επιδειχθεί στους χειριστές του παραγωγικού εξοπλισμού, στη διεύθυνση Παραγωγής και στους άλλους χρήστες του παραγωγικού εξοπλισμού ότι με την λειτουργία 25