A.Γ. Γηαινύξεο
Λ Η Π Η Γ Η Α Οπζίεο αδηάιπηεο ζην λεξό Με ραξαθηεξηζηηθή (ειαηώδε ή ιηπαξή) ζύζηαζε Παξαιακβάλνληαη από ηνπο ηζηνύο κε κε πνιηθνύο νξγαληθνύο δηαιύηεο
Λ Η Π Η Γ Η Α Εζηέξεο αιθνόιε + ιηπαξά νμέα ± Φσζθνξηθή ξίδα
Α Λ Κ Ο Ο Λ Δ Γιπθεξόιε θηγγνζίλε Υνιεζηεξόιε
H ΓΛΤΚΔΡΟΛΖ Η C OH H C OH H C OH H
ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ ΟΖ
ΦΗΓΓΟΗΝΖ
ΟΖ Ζ
ΚΟΡΔΜΔΝΑ ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ ΟΖ Ζ Παικηηηθό νμύ ηεαηηθό νμύ
ΑΚΟΡΔΣΑ ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ ΟΖ Ζ
ΜΟΝΟΑΚΟΡΔΣΑ ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ ΟΖ Ζ Διατθό νμύ
ΠΟΛΤΚΟΡΔΣΑ ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ ΟΖ Ζ
ΠΟΛΤΚΟΡΔΣΑ ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ σ3 Eicosapentaenoic acid Docosahexanoic acid
ΠΟΛΤΚΟΡΔΣΑ ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ σ6 Ληλειατθό νμύ Αξαρηδνληθό νμύ
FFA FFA ΓΛΤΚΕΡΟΛΗ FFA
ΣΡΗΓΛΤΚΔΡΗΓΗΑ FFA FFA ΓΛΤΚΕΡΟΛΗ FFA
ΣΡΗΓΛΤΚΔΡΗΓΗΑ ΚΟΡΕΜΕΝΑ ΜΟΝΟΑΚΟΡΕΣΑ ΠΟΛΤΑΚΟΡΕΣΑ
Ππενολικά λιπίδια Πςποθυζθοπικό ιζοπενηενύλιο ηεποειδή λιπίδια Ακεηςλ-CoA Δικοζανοειδή Λιπαπά οξέα Γλςκεπολιπίδια θιγγολιπίδια Γλςκεποθυζθολιπίδια
ΤΓΚΡΗΖ ΠΟΗΚΗΛΛΟΣΖΣΑ ΒΗΟΛΟΓΗΚΩΝ ΜΟΡΗΩΝ
Ο ΒΗΟΛΟΓΗΚΟ ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΛΗΠΗΓΗΩΝ 1. πζηαηηθά θπηηαξηθώλ κεκβξαλώλ
Ο ΒΗΟΛΟΓΗΚΟ ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΛΗΠΗΓΗΩΝ 1. πζηαηηθά θπηηαξηθώλ κεκβξαλώλ 2. Δθεδξηθή ελεξγεηαθή πεγή
Ο ΒΗΟΛΟΓΗΚΟ ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΛΗΠΗΓΗΩΝ 1. πζηαηηθά θπηηαξηθώλ κεκβξαλώλ 2. Δθεδξηθή ελεξγεηαθή πεγή 3. Τιηθό γηα ηελ απνηακίεπζε ελέξγεηαο
Ο ΒΗΟΛΟΓΗΚΟ ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΛΗΠΗΓΗΩΝ 1. πζηαηηθά θπηηαξηθώλ κεκβξαλώλ 2. Δθεδξηθή ελεξγεηαθή πεγή 3. Τιηθό γηα ηελ απνηακίεπζε ελέξγεηαο 4. Φνξείο ιηπνδηαιπηώλ βηηακηλώλ απαξαίηεησλ ιηπαξώλ νμέσλ
ΛΗΠΟΠΡΩΣΔΪΝΔ = ΛΗΠΗΓΗΑ + ΠΡΩΣΔΪΝΔ
ΛΙΠΟΠΡΩΣΕΪΝΕ CM Υπινκηθξά VLDL Πνιύ ρακειήο ππθλόηεηαο ΛΠ LDL Υακειήο ππθλόηεηαο ΛΠ HDL Τςειήο ππθλόηεηαο ΛΠ
ΛΙΠΟΠΡΩΣΕΪΝΕ ΠΤΚΝΟΣΗΣΑ ΜΟΡΙΟΤ (g/l) 1200 1000 800 600 400 200 0 CM VLDL LDL HDL
ΛΙΠΟΠΡΩΣΕΪΝΕ ΔΙΑΜΕΣΡΟ ΜΟΡΙΟΤ (nm) 160 140 120 100 80 60 40 20 0 CM VLDL LDL HDL
ΛΙΠΟΠΡΩΣΕΪΝΕ ΤΣΑΗ ΜΟΡΙΟΤ 100 80 60 40 20 Λιπίδια Ππυηεφνερ 0 CM VLDL LDL HDL
ΛΙΠΟΠΡΩΣΕΪΝΕ ΤΣΑΗ ΛΙΠΙΔΙΩΝ 90 80 70 60 50 40 30 Σξηγιπθεξίδηα Υνιεζηεξόιε Φσζθνιηπίδηα 20 10 0 CM VLDL LDL HDL
ΔΞΔΛΗΚΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΣΖ ΑΘΖΡΩΜΑΣΩΖ Ρήξη πλάκαρ Μονοκύηηαπο LDL-C Μόπιο πποζκόλληζηρ CRP Μακποθάγο Αθπώδερ κύηηαπο Οξειδυμένη LDL-C Λείερ μςφκέρ ίνερ Από ηην 1 η δεκαεηία Από ηην 3 η δεκαεηία Από ηην 4 η δεκαεηία ςζζώπεςζη λιπιδίυν Λείοι μύερ και κολλαγόνο Θπόμβυζη αιμάηυμα CRP=C-ανηιδπώζα ππωηεΐνη, LDL-C=σαμηλήρ πςκνόηηηαρ λιποππωηεΐνη σοληζηεπόλη. Libby P. Circulation. 2001;104:365-372; Ross R. N Engl J Med. 1999;340:115-126; Pepine CJ. Am J Cardiol. 1998;82(suppl 10A):23S- 27S.
MRFIT: σζτέηιζη θανάηων από ζηεθανιαία νόζο με ηη τοληζηερόλη ζε 361.662 άνδρες 10 9 8 Θάναηοι από ζηεθ. νόζο ζε 6 χρόνια ανά 1000 άηομα 7 6 5 4 Martin et al. Lancet. 1986;2:933-936. 3 2 0 140 160 180 200 220 240 260 280 300 Χοληζηερόλη ορού (mg/dl)
ε θάζε ειάηησζε ηεο ρνιεζηεξόιεο θαηά 1% αληηζηνηρεί κείσζε ηνπ θηλδύλνπ θαξδηαγγεηαθνύ ζπκβάκαηνο θαηά 1%
ΤΥΕΣΙΗ ΣΕΦΑΝΙΑΙΩΝ ΕΠΕΙΟΔΙΩΝ ΜΕ ΣΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΣΗ LDL-C Σηεθανιαία επειζόδια % 25 20 15 10 5 0 4S-P TNT Entry 4S-S LIPID-P CARE-P CARE-S LIPID-S TNT 80mg TNT 10mg? 50 70 90 110 130 150 170 190 210 LDL-C (mg/dl) S=ζηαηίνη P=Placebo
ΥΔΖ ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ ΣΔΦ. ΝΟΟΤ Θνηζιμόηηρ από ζηεθ.νόζο (%) 30 25 20 15 10 5 Μειέηε ησλ επηά ρσξώλ Βόπεια Δςπώπη Η.Π.Α. Νόηια Δςπώπη (εζυη. Χώπερ) Νόηια Δςπώπη (Μεζόγειορ) ιβηπία Ιαπυνία 0 100 125 150 175 200 225 250 275 300 325 350 Χοληζηεπόλη (mg/dl) Verschuren WMM et al. JAMA. 1995;274:131-136.
ΠΑΡΑΓΟΝΣΕ ΚΙΝΔΤΝΟΤ ΣΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΟΤ 10 σεηικόρ κίνδςνορ 5 2 1 1.9 1.8 1.8 1.2 2.7 3.6 Υτηλή Υτηλή Χαμηλή Υπέπηαζη Γιαβήηηρ Κάπνιζμα Lp(a) TC HDL-C Bostom AG et al. JAMA. 1996;276:544-548.
Ο ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΣΡΗΓΛΤΚΔΡΗΓΗΩΝ ΣΖΝ ΑΘΖΡΩΜΑΣΩΖ?
Ο ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΣΡΗΓΛΤΚΔΡΗΓΗΩΝ ΣΖΝ ΑΘΖΡΩΜΑΣΩΖ Ζ ππεξηξηγιπθεξηδαηκία ζπλνδεύεηαη από: Μείσζε ηεο HDL-c Αληίζηαζε ζηελ ηλζνπιίλε Αύμεζε ησλ ππνιεηκκαηηθώλ ιηπνπξσηετλώλ
Ο ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΣΡΗΓΛΤΚΔΡΗΓΗΩΝ ΣΖΝ ΑΘΖΡΩΜΑΣΩΖ Τπεξηξηγιπθεξηδαηκία Παξάγσλ θηλδύλνπ; Γείθηεο θηλδύλνπ;
Ληπνπξσηετλε (a) -Κιάζκα ησλ LDL -Πεξηέρεη εηδηθή απνπξσηετλε [apo (a)] -Oκνηάδεη ρεκηθά κε ην πιαζκηλνγόλν -Αλεμάξηεηνο παξάγνληαο θηλδύλνπ
ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ ΣΟΤ ΜΔΣΑΒΟΛΗΜΟΤ ΣΩΝ ΛΗΠΗΓΗΩΝ Τπεξιηπηδαηκίεο
ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ ΣΟΤ ΜΔΣΑΒΟΛΗΜΟΤ ΣΩΝ ΛΗΠΗΓΗΩΝ Τπεξιηπηδαηκίεο 1. Ακηγήο αύμεζε ρνιεζηεξόιεο 2. Ακηγήο αύμεζε ηξηγιπθεξηδίσλ 3. Μηθηή αύμεζε ρνιεζηεξόιεο ηξηγιπθεξηδίσλ 4. Παξνπζία ρπινκηθξώλ ζηνλ νξό λεζηείαο
ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΔ Ηδηνπαζείο Γεπηεξνπαζείο
ΓΔΤΣΔΡΟΠΑΘΔΗ ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΔ ΑΤΞΖΖ ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ Τπνζπξενεηδηζκόο Υνιόζηαζε Νεθξσζηθό ζύλδξνκν Πνξθπξίεο Αλεπάξθεηα ππνθύζεσο ύλδξνκν Cushing Δπζγακκαζθαηξηλαηκία Νεπξνγελήο αλνξεμία Φάξκαθα (ζεηαδίδεο, β-αλαζηνιείο, ξεηηλνεηδή, θπθινζπνξίλε)
ΓΔΤΣΔΡΟΠΑΘΔΗ ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΔ ΑΤΞΖΖ ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ Τπνζπξενεηδηζκόο Υνιόζηαζε Νεθξσζηθό ζύλδξνκν Πνξθπξίεο Αλεπάξθεηα ππνθύζεσο ύλδξνκν Cushing Δπζγακκαζθαηξηλαηκία Νεπξνγελήο αλνξεμία Φάξκαθα (ζεηαδίδεο, β-αλαζηνιείο, ξεηηλνεηδή, θπθινζπνξίλε)
ΓΔΤΣΔΡΟΠΑΘΔΗ ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΔ ΑΤΞΖΖ ΣΡΗΓΛΤΚΔΡΗΓΗΩΝ αθραξώδεο δηαβήηεο Γιπθνγνλώζεηο Καηάρξεζε νηλνπλεπκαησδώλ Τπνζπξενεηδηζκόο Μεγαιαθξία Παρπζαξθία Φαηνρξσκνθύηησκα Παγθξεαηίηηο Νεθξσζηθό ζύλδξνκν Αδσζαηκία Δπζγακκαζθαηξηλαηκία Αλεπάξθεηα ππνθύζεσο Φάξκαθα (νηζηξνγόλα, θνξηηθνεηδή, β-αλαζηνιείο)
ΓΔΤΣΔΡΟΠΑΘΔΗ ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΔ ΑΤΞΖΖ ΣΡΗΓΛΤΚΔΡΗΓΗΩΝ αθραξώδεο δηαβήηεο Γιπθνγνλώζεηο Καηάρξεζε νηλνπλεπκαησδώλ Τπνζπξενεηδηζκόο Μεγαιαθξία Παρπζαξθία Φαηνρξσκνθύηησκα Παγθξεαηίηηο Νεθξσζηθό ζύλδξνκν Αδσζαηκία Δπζγακκαζθαηξηλαηκία Αλεπάξθεηα ππνθύζεσο Φάξκαθα (νηζηξνγόλα, θνξηηθνεηδή, β-αλαζηνιείο)
ΟΗΚΟΓΔΝΖ ΤΠΔΡΥΟΛΖΣΔΡΟΛΑΗΜΗΑ Μεηαβηβάδεηαη κε ππνιεηπόκελν ζσκαηηθό γνλίδην Γηαηαξαρή ησλ ππνδνρέσλ ηεο LDL Μεηνλεθηηθή πξόζιεςε ηεο LDL από ηα θύηηαξα Βαξηά ππεξρνιεζηεξνιαηκία από ηελ παηδηθή ειηθία
ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ ΣΟΤ ΜΔΣΑΒΟΛΗΜΟΤ ΣΩΝ ΛΗΠΗΓΗΩΝ Τπεξιηπηδαηκίεο Γπζιηπηδαηκίεο
ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ ΣΟΤ ΜΔΣΑΒΟΛΗΜΟΤ ΣΩΝ ΛΗΠΗΓΗΩΝ Τπεξιηπηδαηκίεο Γπζιηπηδαηκίεο Τπνιηπηδαηκίεο
ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ ΣΟΤ ΜΔΣΑΒΟΛΗΜΟΤ ΣΩΝ ΛΗΠΗΓΗΩΝ Τπεξιηπηδαηκίεο Γπζιηπηδαηκίεο Τπνιηπηδαηκίεο Ληπνεηδώζεηο
ΓΤΛΗΠΗΓΑΗΜΗΑ Σηκέο νιηθήο ρνιεζηεξόιεο ή LDL-ρνιεζηεξόιεο ή ηξηγιπθεξηδίσλ πάλσ από ηελ 90 ε εθαηνζηηαία ζέζε ηνπ γεληθνύ πιεζπζκνύ. Σηκέο HDL-ρνιεζηεξόιεο ή απνπξσηετλεο A-1 θάησ από ηε 10 ε εθαηνζηηαία ζέζε ηνπ γεληθνύ πιεζπζκνύ.
ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΗΜΩΝ ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ <200 200-240 >240 Δπηζπκεηή Οξηαθά πςειή Τςειή
ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΗΜΩΝ LDL-ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ <100 100-130 130-160 160-190 >190 Δπηζπκεηή Απνδεθηή Οξηαθά πςειή Τςειή Πνιύ πςειή
ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΗΜΩΝ LDL-ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ 100-130 Απνδεθηή Δπηδηώθεηαη ζε αζζελείο κε: Σνπιάρηζηνλ 2 παξάγνληεο θηλδύλνπ
ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΗΜΩΝ LDL-ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ 130-160 Οξηαθά πςειή Απνδεθηή εθόζνλ ππάξρνπλ: 0-1 παξάγσλ θηλδύλνπ
ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΗΜΩΝ LDL-ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ <100 Δπηζπκεηή Δπηδηώθεηαη ζε αζζελείο κε: ηεθαληαία λόζν πκπησκαηηθή ζηέλσζε θαξσηίδσλ Αλεύξπζκα ανξηήο Πεξηθεξηθή αξηεξηνπάζεηα αθραξώδε δηαβήηε
ΑΚΥΑΡΩΓΖ ΓΗΑΒΖΣΖ ΠΟΗΟΣΗΚΔ ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ ΣΖ LDL 1. Γιπθνδπιίσζε ηεο apo-b μειωμένη ζύνδεζη με ςποδοσέα LDL 2. Γιπθνδπιίσζε ηεο LDL αςξημένη αθηπογόνορ δπάζη 3. Μηθξέο, ππθλέο LDL
ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΗΜΩΝ ΖDL-ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ <40 40-60 >60 Υακειή Δπηζπκεηή Τςειή
ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΔ ΘΔΡΑΠΔΗΑ Γίαηηα Γεληθά κέηξα Φαξκαθεπηηθή αγσγή
ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΔ ΓΔΝΗΚΑ ΜΔΣΡΑ Γηόξζσζε ζσκαηηθνύ βάξνπο σκαηηθή άζθεζε Γηαθνπή θαπλίζκαηνο, αιθνόι Ρύζκηζε άιισλ παξαγόλησλ θηλδύλνπ
ΠΡΟΘΖΚΖ ΦΤΣΟΣΔΡΟΛΩΝ ΣΖΝ ΣΡΟΦΖ 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 LDL-c TC TG Βασική Φυτοστερόλη
ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΔ ΓΗΑΗΣΑ Απνθιεηζηηθά θπηηθή δηαηξνθή Πινύζηα ζε μεξνύο θαξπνύο ζόγηα θπηηθέο ίλεο Μείσζε LDL-ρνιεζηεξόιεο θαηά 35%
ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΑ ΦΑΡΜΑΚΔΤΣΗΚΖ ΑΓΩΓΖ Ρεηίλεο Φηβξάηεο ηαηίλεο Νηθνηηληθό νμύ Δδεηηκίβε σ-3 ιηπαξά νμέα
ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΔ ΦΑΡΜΑΚΔΤΣΗΚΖ ΑΓΩΓΖ Ρεηίλεο δέζκεπζεο ρνιηθώλ νμέσλ
ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΔ ΦΑΡΜΑΚΔΤΣΗΚΖ ΑΓΩΓΖ Ρεηίλεο δέζκεπζεο ρνιηθώλ νμέσλ Υνιεζηπξακίλε Κνιεζηηπόιε Κνιεζηηκίδε Κνιεζεβειάκε
ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΔ ΦΑΡΜΑΚΔΤΣΗΚΖ ΑΓΩΓΖ Ρεηίλεο δέζκεπζεο ρνιηθώλ νμέσλ Κνιεζεβειάκε Καιύηεξε ζύλδεζε κε ρνιηθά νμέα Καιύηεξε αλνρή Μηθξόηεξε επίδξαζε ζε άιια θάξκαθα Μείσζε γιπθνδπιησκέλεο αηκνζθαηξίλεο
ΣΑΣΗΝΔ 1971 απνκόλσζε κεηαζηαηίλεο από θαιιηέξγεηεο ηνπ κύθεηα Penicillium citrinum 2004 ππνινγίδεηαη όηη αλαγξάθεθαλ 126.000.000 ζπληαγέο γηα ζηαηίλεο
ΣΑΣΗΝΔ Αλαζηνιή HMG-Co A αλαγσγάζεο Μείσζε ελδνγελνύο ζπλζέζεσο ρνιεζηεξόιεο Αύμεζε θπηηαξηθώλ ππνδνρέσλ LDL Μείσζε ρνιεζηεξόιεο νξνύ
αθεηπι- CoA + αθεηναθεηπι- CoA κεζπιγινπηαξπι- CoA κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό ηζνπεληελύιην ππξνθσζθνξηθό γεξαλύιην ππξνθσζθνξηθό θαξλεζύιην ζθνπαιέλην ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ
αθεηπι- CoA + αθεηναθεηπι- CoA ΣΑΣΗΝΔ κεζπιγινπηαξπι- CoA κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό ηζνπεληελύιην ππξνθσζθνξηθό γεξαλύιην ππξνθσζθνξηθό θαξλεζύιην ζθνπαιέλην ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ
αθεηπι- CoA + αθεηναθεηπι- CoA ΣΑΣΗΝΔ κεζπιγινπηαξπι- CoA κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό ηζνπεληελύιην ππξνθσζθνξηθό γεξαλύιην ππξνθσζθνξηθό θαξλεζύιην ζθνπαιέλην ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ
ΣΑΣΗΝΔ Φινπβαζηαηίλε Πξαβαζηαηίλε Λνβαζηαηίλε ηκβαζηαηίλε Αηνξβαζηαηίλε Ρνζνπβαζηαηίλε
Μέζη % μεηαβολή ζηην LDL-C ζε ζσέζη με ηην έναπξη Mean % change in LDL-C from baseline ύγθξηζε ζηαηηλώλ σο πξνο ηε κείσζε ηεο LDL-ρνιεζηεξόιεο Μεηανάλςζη ηων Law et al από 164 ηςσαιοποιημένερ μελέηερ με ζηαηίνερ Δόζη (mg) 0-10 -20-30 -40-50 -60-20 Dose (mg) 10 20 10 40 20 40 5 10 80 10 20 20 40 40 80-24 -27-29 -32-37 -38-37 -42-43 -43-48 -49-53 -55 Αηοπβαζηαηίνη Ροζοςβαζηαηίνη ιμβαζηαηίνη Ππαβαζηαηίνη Η αποηελεζμαηικόηηηα ηων διαθόπων ζηαηινών ζηη μείωζη ηηρ LDL-C ζε διαθοπεηικέρ δοζολογίερ εξεηάζηηκε με ηη σπήζη δεδομένων από 164 ηςσαιοποιημένερ κλινικέρ μελέηερ πος ζςμπεπιελάμβαναν 23,983 αζθενείρ πος ελάμβαναν ζηαηίνη και 14,320 αζθενείρ πος ελάμβαναν εικονικό θάπμακο. Law MR, et al. BMJ 2003;326:1423-30
ΜΕΛΕΣΗ 4S ρνξήγεζε ζηκβαζηαηίλεο ζε 4444 άηνκα κε γλσζηή ζηεθαληαία λόζν 1. Μείσζε ηεο LDL-c θαηά 38 % 2. Μείσζε ζπλνιηθήο ζλεζηκόηεηαο θαηά 30 % 3. Μείσζε κεηδόλσλ ζηεθαληαίσλ επεηζνδίσλ θαηά 34 %
ΜΕΛΕΣΗ WOSCOPS 6595 άηνκα ρσξίο γλσζηή ζηεθαληαία λόζν ρνξήγεζε πξαβαζηαηίλεο 1. Μείσζε ηεο LDL-c θαηά 17 % 2. Μείσζε ζπλνιηθήο ζλεζηκόηεηαο θαηά 22 % 3. Μείσζε κεηδόλσλ ζηεθαληαίσλ επεηζνδίσλ θαηά 31 %
Αζθενείρ με θαναηηθόπο ή μη ζηεθανιαίο επειζόδιο Μειέηε ASCOT-LLA 4 3 2 Εικονικό θάπμακο (n=5137) Αζζελείο πςεινύ θηλδύλνπ 36% κείσζε RRR Όθεινο ήδε από ηηο 30 εκέξεο εκαληηθά νθέιε ζηηο 90 εκέξεο 1 Αηοπβαζηαηίνη 10 mg (n=5168) 0 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 Έηη RRR=μείωζη ζσεηικού κινδύνος. Πποζαπμογή από Sever PS et al. Lancet. 2003;361:1149-1158; Sever PS et al. Am J Cardiol. 2005; 96(suppl 1):39-44.
αθεηπι- CoA + αθεηναθεηπι- CoA κεζπιγινπηαξπι- CoA κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό ηζνπεληελύιην ππξνθσζθνξηθό γεξαλύιην ππξνθσζθνξηθό θαξλεζύιην ζθνπαιέλην ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ
αθεηπι- CoA + αθεηναθεηπι- CoA κεζπιγινπηαξπι- CoA κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό ηζνπεληελύιην ππξνθσζθνξηθό γεξαλύιην ππξνθσζθνξηθό θαξλεζύιην ζθνπαιέλην ελεξγνπνίεζε κηθξώλ πξσηετλώλ πνπ ζπλδένληαη κε ηε GTP ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ
ΠΡΩΣΔΪΝΔ ΠΟΤ ΤΝΓΔΟΝΣΑΗ ΜΔ ΑΚΟΡΔΣΑ ΛΗΠΗΓΗΑ Μηθξέο πξσηετλεο πνπ ζπλδένληαη κε ηε GTP Rho Ras αναζηολή ζςνθεηάζηρ ΝΟ αναζηολή ενεπγοποιηηή πλαζμινογόνος επαγωγή ΡΑΙ Rac επαγωγή κςηηαπικού πολλαπλαζιαζμού επαγωγή οξειδάζηρ NAD(P)H αύξηζη οξειδωηικού ζηπερ
αθεηπι- CoA + αθεηναθεηπι- CoA κεζπιγινπηαξπι- CoA κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό ηζνπεληελύιην ππξνθσζθνξηθό γεξαλύιην ππξνθσζθνξηθό θαξλεζύιην ζθνπαιέλην ελεξγνπνίεζε κηθξώλ πξσηετλώλ πνπ ζπλδένληαη κε ηε GTP ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ Οπκπηθηλόλε Γνιηρόιε
αθεηπι- CoA + αθεηναθεηπι- CoA ΣΑΣΗΝΔ κεζπιγινπηαξπι- CoA κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό κεβαινληθό νμύ ππξνθσζθνξηθό ηζνπεληελύιην ππξνθσζθνξηθό γεξαλύιην ππξνθσζθνξηθό θαξλεζύιην ζθνπαιέλην ελεξγνπνίεζε κηθξώλ πξσηετλώλ πνπ ζπλδένληαη κε ηε GTP ΥΟΛΖΣΔΡΟΛΖ νπκπηθηλόλε δνιηρόιε
ΣΑΣΗΝΔ Μηθξέο πξσηετλεο πνπ ζπλδένληαη κε ηε GTP Rho Ras αναζηολή ζςνθεηάζηρ ΝΟ αναζηολή ενεπγοποιηηή πλαζμινογόνος επαγωγή ΡΑΙ Rac επαγωγή κςηηαπικού πολλαπλαζιαζμού επαγωγή οξειδάζηρ NAD(P)H αύξηζη οξειδωηικού ζηπερ
ΟΤΜΠΗΚΗΝΟΝΖ ΤΝΔΝΕΤΜΟ Q10 Βξίζθεηαη ζηα κηηνρόλδξηα πκκεηέρεη ζηελ αλαπλεπζηηθή άιπζζν Έρεη ζεκαληηθό ξόιν ζηελ παξαγσγή ελέξγεηαο ζθειεηηθώλ κπώλ κπνθαξδίνπ Έρεη αληηνμεηδσηηθή δξάζε πξνζηαηεύεη ηα ιηπίδηα ηεο θπηηαξηθήο κεκβξάλεο από ππεξνμείδσζε απνηξέπεη ηελ νμείδσζε ησλ LDL Έρεη άκεζε αληηαζεξνγόλν δξάζε Αζθεί πξνζηαηεπηηθή δξάζε ζην ελδνζήιην
ΓΟΛΗΥΟΛΖ Βξίζθεηαη ζηελ θπηηαξηθή κεκβξάλε, αλάκεζα ζηηο δύν ιηπηδηθέο ζηηβάδεο Γελ θαηαβνιίδεηαη Γείθηεο γήξαλζεο ηνπ θπηηάξνπ Πηζαλώο δεζκεύεη ειεύζεξεο ξίδεο πξνζηαηεύεη ηα ιηπίδηα από ππεξνμείδσζε Πηζαλώο ζπκκεηέρεη ζηελ παζνγέλεηα λεπξνεθθπιηζηηθώλ λόζσλ
ΔΝΓΔΗΞΔΗ ΓΗΑ ΠΛΔΗΟΣΡΟΠΗΚΔ ΓΡΑΔΗ ΣΩΝ ΣΑΣΗΝΩΝ Μεγαιύηεξν θιηληθό όθεινο από ην αλακελόκελν βάζεη ηεο ππνιηπηδαηκηθήο δξάζεο Τπεξβνιηθά γξήγνξν απνηέιεζκα Γξάζε ζε θαηαζηάζεηο πνπ δελ ζρεηίδνληαη κε πςειή ρνιεζηεξόιε
ΣΑΣΗΝΔ: ΠΛΔΗΟΣΡΟΠΗΚΔ ΓΡΑΔΗ Βεληίυζη ενδοθηλιακήρ λειηοςπγίαρ Μείυζη θπομβογένεζηρ Μείυζη θλεγμονήρ ηαθεποποίηζη πλάκαρ Ανηιοξειδυηική δπάζη Wassmann S, Nickenig G. Endothelium. 2003;10:23-33.
ΒΑΗΚΔ ΠΛΔΗΟΣΡΟΠΗΚΔ ΓΡΑΔΗ ΣΩΝ ΣΑΣΗΝΩΝ Βειηίσζε ηεο ελδνζειηαθήο ιεηηνπξγίαο Αληηθιεγκνλώδεο δξάζε Αληηνμεηδσηηθή δξάζε Αλαζηνιή πνιιαπιαζηαζκνύ ιείσλ κπτθώλ ηλώλ αγγείσλ - καθξνθάγσλ Αλαζηνιή ζξνκβνγέλεζεο ζην αγγεηαθό ηνίρσκα ηαζεξνπνίεζε ηεο αζεξσκαηηθήο πιάθαο
ΠΗΘΑΝΔ ΔΝΓΔΗΞΔΗ ΣΩΝ ΣΑΣΗΝΩΝ Καξδηαθή αλεπάξθεηα Μπνθαξδηνπάζεηα Αξξπζκίεο Αγγεηαθό εγθεθαιηθό επεηζόδην Πεξηθεξηθή αξηεξηνπάζεηα Πξόιεςε αλάπηπμεο δηαβήηε Δηαβεηηθή δπζιηπηδαηκία Δηαβεηηθή ακθηβιεζηξνεηδνπάζεηα θιήξπλζε θαηά πιάθαο Νόζνο Alzheimer Καηάζιηςε Ρεπκαηνεηδήο αξζξίηηο Οζηενπόξσζε Καθνήζε λενπιάζκαηα AIDS Άιιεο ελδείμεηο
ΔΕΔΣΗΜΗΒΖ Μείσζε απνξξόθεζεο ρνιεζηεξόιεο ΦΤΣΟΣΔΡΟΛΔ
ΔΕΔΣΗΜΗΒΖ Αλαζηνιέαο ηνπ Niemann-Pick C1-like 1 Μεκβξαληθόο ππνδνρέαο Βξίζθεηαη ζηελ επηθάλεηα ησλ εληεξνθπηηάξσλ ηεο λήζηηδνο πγρνξεγείηαη κε ζηαηίλεο
Mean % LDL-C reduction ΤΝΓΤΑΜΟ ΗΜΒΑΣΑΣΗΝΖ-ΔΕΔΣΗΜΗΒΖ ΔΠΗΓΡΑΖ ΣΖΝ LDL-C 0 Ezetmibe 10 mg + simvastatin 10 mg (n=61) Simvastatin 10 mg (n=61) 10 20 30 27 40 46 50 60 p<0.01 Modified from Davidson MH et al J Am Coll Cardiol 2002;40:2125 2134.
ΦΗΒΡΑΣΔ ΝΗΚΟΣΗΝΗΚΟ ΟΞΤ Μείσζε ηξηγιπθεξηδίσλ σ-3 ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ
ΦΗΒΡΑΣΔ Βεδαθηβξάηε Φαηλνθηβξάηε Γεκθηβξνδίιε
ΦΗΒΡΑΣΔ Γηεγέξηεο PPAR-α ππνδνρέσλ Διάηησζε ηξηγιπθεξηδίσλ Διάηησζε νιηθήο θαη LDL-ρνιεζηεξόιεο Αύμεζε HDL-ρνιεζηεξόιεο
% reduction vs baseline ΔΠΗΓΡΑΖ ΣΖ ΦΑΗΝΟΦΗΒΡΑΣΖ 30 20 10 0-10 TC LDL HDL TG -20-30 -40-50 Fenofibrate 200 mg Placebo
ΤΝΓΤΑΜΟ ΣΑΣΗΝΖ-ΦΗΒΡΑΣΔ Μηθηή ππεξιηπηδαηκία Υακειή HDL-ρνιεζηεξόιε Κίλδπλνο κπνπάζεηαο Ίζσο κηθξόηεξνο κε θαηλνθηβξάηε
ΝΗΚΟΣΗΝΗΚΟ ΟΞΤ Διάηησζε ηξηγιπθεξηδίσλ Διάηησζε νιηθήο θαη LDL-ρνιεζηεξόιεο εκαληηθή αύμεζε HDL-ρνιεζηεξόιεο Μείσζε Lp (a) ;
ΝΗΚΟΣΗΝΗΚΟ ΟΞΤ Διάηησζε ηξηγιπθεξηδίσλ Διάηησζε νιηθήο θαη LDL-ρνιεζηεξόιεο εκαληηθή αύμεζε HDL-ρνιεζηεξόιεο Μείσζε Lp (a) ; Παξελέξγεηεο Τπεξαηκία πξνζώπνπ
ΛΑΡΟΠΗΠΡΑΝΣΖ Αλαζηνιέαο ππνδνρέσλ πξνζηαγιαλδίλεο D 2
Νηθνηηληθό νμύ -Λαξνπηπξάληε 20 15 10 5 0-5 -10 LDL-c HDL-c TG -15-20 -25 1/20 mg 2/20 mg
σ-3 ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ Διάηησζε ηξηγιπθεξηδίσλ
σ-3 ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ Διάηησζε ηξηγιπθεξηδίσλ Άιιεο επηδξάζεηο
σ-3 ΛΗΠΑΡΑ ΟΞΔΑ Διάηησζε ηξηγιπθεξηδίσλ Άιιεο επηδξάζεηο Πξόιεςε αξξπζκηώλ Μείσζε θιεγκνλήο Αλαζηνιή ζπζζώξεπζεο αηκνπεηαιίσλ Μείσζε αξηεξηαθήο πίεζεο
ΔΠΗΓΡΑΖ σ-3 ΛΗΠΑΡΩΝ ΟΞΔΩΝ ΣΑ ΛΗΠΗΓΗΑ ΠΛΑΜΑΣΟ 5 0-5 -10-15 -20 ηκβαζηαηίλε ηκβαζηαηίλε +EPA/DHA -25-30 LDL non-hdl HDL TG
CETP Cholesterol Ester Transfer Protein Γιπθνπξσηετλε 74 kda κε 476 ακηλνμέα Μεηαθέξεη εζηέξεο ρνιεζηεξόιεο από ηελ HDL θαη ηελ LDL πξνο ηε VLDL Μεηαθέξεη ηξηγιπθεξίδηα από ηε VLDL πξνο ηηο LDL θαη HDL
VLDL TG CETP CE LDL HDL
CETP Πξσηετλε κεηαθνξάο εζηέξσλ ρνιεζηεξόιεο Τπεξεθθξάδεηαη ζε ππεξηξηγιπθεξηδαηκία Δπζύλεηαη γηα ηελ παξαγσγή κηθξώλ, ππθλώλ LDL, HDL ηε κείσζε ηεο HDL-c
ΑΝΑΣΟΛΔΗ CETP Σνξζεηξαπίβε Γαιζεηξαπίβε Αλαζεηξαπίβε
Σνξζεηξαπίβε ΑΝΑΣΟΛΔΗ CETP Απνζύξζεθε δηόηη πξνθαινύζε Αύμεζε αξηεξηαθήο πηέζεσο Αύμεζε αιδνζηεξόλεο
Σνξζεηξαπίβε Απνζύξζεθε ΑΝΑΣΟΛΔΗ CETP Γαιζεηξαπίβε Αλαζειηξαπίβε Γελ πξνθαινύλ αλάινγεο παξελέξγεηεο Διέγρεηαη ε απνηειεζκαηηθόηεηα ηνπο Μειέηε DEFINE (2010) Παξέρνπλ καθξνρξόληα πξνζηαζία ησλ αγγείσλ (;)
ΜΔΘΟΓΟΗ ΑΝΣΗΜΔΣΩΠΗΖ ΒΑΡΗΑ ΤΠΔΡΛΗΠΗΓΑΗΜΗΑ κεξηθή παξάθακςε εηιενύ αλαζηόκσζε ππιαίαο-θάησ θνίιεο θιέβαο κεηακόζρεπζε ήπαηνο γνληδηαθή ζεξαπεία
ΜΔΘΟΓΟ ΛΗΠΗΓΗΑΦΑΗΡΔΖ Ζ.E.L.P. ΥΖΜΑΣΗΚΖ ΠΑΡΑΣΑΖ AΘΕΝΗ Αίμα 70 ml/min Ρσθμιζηικό διάλσμα / Ηπαρίμη Κύηηαρα Διατωριζμός Πλάζμαηος ph 4,85 Τπερδιήθηζη Η 2 Ο 25 ml/min Προζρόθηζη Ηπαρίμης Καθίζηζη ph 5.12 25 ml/min Ίζημα LDL Διήθηζη
H ζσζκεσή λιπιδιαθαίρεζης Plasmat Futura Σο θίληρο καθίζηζης προ και μεηά ηη λιπιδιαθαίρεζη
% 40. ΜΔΘΟΓΟ H.E.L.P. ΜΔΣΑΒΟΛΔ ΛΗΠΗΓΑΗΜΗΚΩΝ ΠΑΡΑΜΔΣΡΩΝ 20 HDL-C 0-20 -40-60 -80 TChol LDL-C Lp(a) FIB TG CRP Jäger BR et al: Herz 8:531-44,2001
% ΚΗΝΖΣΗΚΖ ΣΩΝ ΛΗΠΗΓΗΩΝ ΣΟ ΜΔΟΓΗΑΣΖΜΑ ΓΤΟ ΤΝΔΓΡΗΩΝ ΛΗΠΗΓΗΑΦΑΗΡΔΖ Δ ΑΘΔΝΖ ΜΔ ΟΜΟΕΤΓΖ ΤΠΔΡΥΟΛΖΣΔΡΟΛΑΗΜΗΑ 120 100 80 60 T Chol 40 LDL 20 0 ΠΛ ΜΛ 4 24 48 72 96 120 144 168 Ώρες μεηά λιπιδιαθαίρεζη