«ΠΡΟ ΙΑΘΕΣΙΑΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΙ ΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΌ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΠΙΕΡΙΑΣ» Κωνσταντίνος Μπουζιώτας
Οι θάνατοι από Σ.Ν. στην Ελλάδα αυξήθηκαν Από 0.7% το 1960, σε 9.5% το 1991 (P<0.001). (Voukiklaris et al., 1996).
ΕΛΛΑ Α 302 ΑΤΟΜΑ/100.000
Καρδιo -Aγγειακά Νοσήµατα (Στεφανιαία Νόσος) 1998: 302 Θανάτους/100,000 κατοίκους Νεοπλάσµατα 1998: 213 Θανάτους/100,000 κατοίκους (Χειµώνας,, 2003)
Παράγοντες Κινδύνου Καρδιαγγειακής νόσου Πολλοί Καρδιολόγοι θεωρούν ότι η άσκηση Είναι περισσότερο ωφέλιµη από την αγγειοπλαστική -284866 θάνατοι θα αποτρέπονταν στις ΗΠΑ µε 2.5 ώρες βάδισµα τη βδοµάδα Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καρδιολογίας, 2009
Στεφανιαία νόσος Η διαδικασία της Αρτηριοσκλήρωσης (κύριας αιτίας της Στεφανιαίας νόσου) αρχίζει ήδη από την παιδική ηλικία (Berenson et al., 1992)
Αυτοψία σε νεαρούς στρατιώτες που σκοτώθηκαν στον πόλεµο της Κορέας και του Βιετνάµ, απέδειξε ότι οι αρτηρίες τους είχαν ήδη Αθηρωµατικές Πλάκες. Enos et al., 1955; McNamara et al. 1971 ; Berenson et al. 1998
Έτσι άρχισε το ενδιαφέρον για επιδηµιολογικές µελέτες συσχέτισης µεταξύ της παιδικής φυσικής δραστηριότητας και διατροφής/φυσιολογικούς- βιοχηµικούς δείκτες επικινδυνότητας Στεφανιαίας Νόσου (Λιπίδια αίµατος - αρτηριακή πίεση - αερόβια ικανότητα παχυσαρκία- Σακχαρώδη ιαβήτη) -Ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης
Παιδική Ηλικία 1. ηλαδή, αν αναστρέψουµε τους παράγοντες που συσχετίζονται µε την εµφάνιση της Στεφανιαίας Νόσου στους ενήλικες και που υπάρχουν ήδη στον παιδικό πληθυσµό σε ένα πρώϊµο στάδιο, θα µειώσουµε τον κίνδυνο της εµφάνισης Στεφανιαίας Νόσου
Παιδική Ηλικία υστυχώς, Προδιαθεσιακοί Παράγοντες Στεφανιαίας Νόσου Εντοπίστηκαν και σε Παιδικούς Πληθυσµούς της Χώρας µας
Καρδιο-Αγγειακές παθήσεις Προδιαθεσιακοί παράγοντες Στεφανιαίας νόσου σε παιδικούς πληθυσµούς στη χώρα µας Μειωµένη φυσική δραστηριότητα 1999) Μειωµένη Αερόβια ικανότητα Υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας 1996) δραστηριότητα (Manios et al., ικανότητα (Bouziotas et al., 2001) παχυσαρκίας (Mamalakis and Kafatos, Ανθιυγιεινές διατροφικές συνήθειες 1995) συνήθειες (Petridou et al., Μη επιθυµητά επίπεδα λιπιδαιµικού προφίλ (Brotons et al., 1998)
Υπήρχαν όµως λίγα επιδηµιολογικά δεδοµένα σχετικά µε το Προδιαθεσιακό Προφίλ Στεφανιαίας Νόσου και τη «Φυσική ραστηριότητα στην Παιδική Ηλικία» στην Ελλάδα
ΚΑΦΑΤΟΣ, ΜΑΜΑΛΑΚΗΣ, ΜΑΝΙΟΣ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΙΑΧΡΟΝΙΚΉ ΕΡΕΥΝΑ 6-12 ΧΡΟΝΩΝ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
1. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΙΜΩΝ ΠΡΟ ΙΑΘΕΣΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ ΣΕ ΠΑΙ ΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ 12- ΧΡΟΝΩΝ (Bouziotas et al., Ped Exerc. Sci 13, 173-184, 2001)
Σκοπός Καταγραφή/Απεικόνιση του Προφίλ Επικινδυνότητας και Ύπαρξης Τροποποιήσιµων Παραγόντων Στεφανιαίας Νόσου σε Ελληνικό Παιδικό Πληθυσµό (210 παιδιά-117 αγόρια, 93 κορίτσια)
Πίνακας 1 Κριτήρια επικινδυνότητας 14άρων επιλεγµένων τροποποιήσιµων παραγόντων κινδύνου στεφανιαίας νόσου για παιδιά σύµφωνα µε τη σχετική βιβλιογραφία (Τροποποιηµένα από Bouziotas et al. 2001) Σωµατικό λίπος (%) Φυσική ραστηριότητα (ώρες/ηµέρα) Καρδιοαναπνευστική ικανότητα (P VO 2 max in ml/min/kg) ιατροφικό λίπος σε σχέση µετηνολικήπρόσληψηενέργειας (%) Κεκορεσµένο. λίπος σε σχέση µε τηνολικήπρόσληψηενέργειας (%) Κάπνισµα (τσιγάρα/εβδοµάδα) TC (mg/dl) LDL-C (mg/dl) HDL-C (mg/dl) TG (mg/dl) HDL-C/TC Παράµετρος Συστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) ιαστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) Αγόρια Κορίτσια Αγόρια Κορίτσια Κριτήρια παραγόντων κινδύνου > 20% > 30% < 1ώρα/ηµ. of 3 - < 6 METs < 0.5 ώρες/ηµ. of 6 METs < 34 < 29 > 30% > 10% 1 200 130 30 150 0.18 134 90
Table 1 Health Indicators in Children According to Published Literature Physical activity (hours/day) Variable Health indicators 1 hour/day of 3METs 0.5 hour/day of 6METs Cardiorespiratory fitness (Predicted VO 2 max in ml/min/kg) Body fat (%) Smoking (cigarettes per week) %Dietary fat of total energy intake %Saturated fat of total energy intake TC (mg/dl) LDL-C (mg/dl) HDL-C (mg/dl) TG (mg/dl) HDL-C/TC Systolic blood pressure (mm Hg) Diastolic blood pressure (mm Hg) Boys Girls Boys Girls >40 >35 15% 20% 0 30% 10% 170 109 50 80 0.30 <126 <82
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
% 12-χρονα Ελληνόπουλα που παρουσιάζουν από 0-7 προδιαθεσιακούς παράγοντες Σ.Ν. (Bouziotas, Koutedakis et al., 2001) 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0 1 2 3 4 5 6 7 0 1 2 3 4 5 6 7 Boys (117) Girls (93)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το 46.2% των αγοριών και Το 49.5% των κοριτσιών εκδήλωναν 3 ή και περισσότερους Τροποποιήσιµους Παράγοντες Κινδύνου Στεφανιαίας Νόσου στην ηλικία των 12 χρόνων
2 Μελέτη 3 χρόνων Προδιαθεσιακών Παραγόντων Κινδύνου Σ.Ν. (Bouziotas and Koutedakis, Ped Exerc. Sci 15, 9-18, 2003)
ΣΚΟΠΟΣ Να ερευνηθεί η ύπαρξη 14 Τροποποιήσιµων Παραγόντων Κινδύνου Σ.Ν. από την ηλικία των 12-14.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Βρέθηκε ότι: 1. 46.2% των αγοριών και 49.5% των κοριτσιών (p>0.05) εκδήλωναν 3 ή και περισσότερους Τροποποιήσιµους Παράγοντες Κινδύνου Σ.Ν. στα 12 χρόνια 42% των αγοριών και 51.1% (p>0.05) των κοριτσιών στα 13 χρόνια 29.4% των αγοριών και 55% (p<0.001) των κοριτσιών στα14 χρόνια
Figure 1 Percentages of subjects exhibiting three or more risk factors during the study period Subjects % 60 50 40 ** * 30 20 1 st Year 2 nd Year 3 rd Year 10 0 Boys Girls Boys Girls Boys Girls 12-years 13-years 14-years 1st Year (χ2 test): P>0.05 between boys and girls 2nd Year (χ2 test): P>0.05 between boys and girls 3rd Year (χ2 test): P<0.001 between boys and girls
Κυριότεροι Παράγοντες 1.Μειωµένη Έντονη Φυσική ραστηριότητα 2. Φτωχή Αερόβια Ικανότητα 3. Αυξηµένο Σωµατικό Λίπος
Συµπέρασµα Ένα µεγάλο % αγοριών και κοριτσιών παρουσιάζουν/διατηρούν 3 ή και περισσότερους Τροποποιήσιµους Παράγοντες Κινδύνου Σ.Ν. καθώς µεγαλώνουν από την ηλικία των 12 µέχρι την ηλικία των 14 χρονών Γι αυτό, στρατηγικές πρόληψης Σ.Ν. θα πρέπει να σχεδιάζονται και να ξεκινούν από την νεαρή ηλικία
3 Φυσική ραστηριότητα, Αερόβια Ικανότητα, Σωµατικό Λίπος, ιατροφικό Λίπος και Επικινδυνότητα Σ.Ν. σε Ελληνικό Παιδικό Πλυθησµό (Bouziotas et al., Archives of Disease in Childhood, 89, 41-44, 2004)
Σκοπός Να ερευνηθεί η σχέση µεταξύ Βιοχηµικών εικτών Τροποποιήσιµων Παραγόντων Κινδύνου Σ.Ν. (HDL-C, LDL-C, HDL-C/TC, TG, SBP, DBP) και Φυσιολογικών εικτών Τροποποιήσιµων Παραγόντων Κινδύνου Σ.Ν. (Φυσικής ραστηριότητας, Αερόβιας Ικανότητας, Σωµατικού Λίπους, %Πρόσληψης ιατροφικού Λίπους)
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΈΣ ΣΥΣΧΈΤΙΣΗΣ (n=210) Αερόβια Ικ Σωµ. Λίπος ιατρ. Λίπος Φυσική ραστηρ. HDL-C ------ ------ ---- P<0.001 HDL-C/TC ------ ------- ------ P<0.001 Συστολική Πίεση ------ ------- ------ P<0.001
Φυσική ραστηριότητα (45 kcal/kg/day) Χαµηλή (58 kcal/kg/day)
Φυσική ραστηριότηα Η Φυσική ραστηριότητα αυξάνει τη δραστηριότητα των ενζύµων που επιδρούν στο µεταβολισµό των λιπιδίων lipoprotein lipase (LP), lecithin-cholesterol acyltransferase (L-CAT), Ηepatic lipase (HL) Τα οποία συνδέονται άµεσα µε τα επίπεδα Λιπιδίων του αίµατος
Συµπεράσµατα Η αυξηµένη Φυσική ραστηριότητα ο κυριότερος παράγοντας µείωσης των πρωταρχικών Τροποποιήσιµων Παραγόντων Επικινδυνότητας Σ.Ν.
Συµπεράσµατα Στρατηγικές αύξησης της Φ στη νεαρή ηλικία θα µειώσουν τον κίνδυνο εµφάνισης της Σ.Ν. στον ενήλικο πληθυσµό
4 Αναλυτικό Πρόγραµµα Φ.Α. Παράµετροι Φυσικής Κατάστασης (Κινητικών Ικανοτήτων/ Καρδιοαγγειακής Υγείας) σε Ελληνικό Παιδικό Πλυθυσµό Koutedakis, Bouziotas, Br J Sports Med 2003;37:311 314
Σκοπός Αξιολόγηση του ΑΠΣ ΦΑ σε σχέση µε επιλεγµένες παραµέτρους φυσικής κατάστασης (κινητικές/υγείας)
Table 3 Means ±SD, t-tests for motor- and cardiovascular health-related fitness parameters Parameters PE group (n=43) PE+ group (n=41) T-Tests Motor Fitness SAR (cm) 19.9 ±7.4 22 ±5 NS FLB (sec) 13.5 ±5.9 14.2 ±5.1 NS SBJ (cm) 179.7 ±17.1 190.4 ±19.1 P<0.01 HGR (kg) 30.5 ±6.2 34.5 ±8.4 P<0.05 SUP (reps in 30 sec) 22.8 ±2.1 24.2 ±2.7 P<0.01 PLT (sec) 12.7 ±1.7 11.9 ±1.5 P<0.05 Cardiovascular Health-Related Fitness Body fat (%) 20.3 ±8.8 13.9 ±3.5 P<0.001 PVO 2 max (ml/kg/min) 34.7 ±3.7 43.9 ±4.2 P<0.001 Physical activity ( 6 METs hours/day) 0.2 ±0.2 0.7 ±0.3 P<0.001
Συµπεράσµατα ΗΦ.Α. συσχετίζεται µε µειωµένα επίπεδα φυσικής κατάστασης (κινητικής/υγείας)
5. Το % σωµατικό λίπος σε σχέση µε τη Φυσική ραστηριότητα, Αερόβια Ικανότητα, και την Πρόσληψη Ενέργειας από την ηλικία των 12-14 Med. Sci. Sports Exerc., Vol. 37, No. 12, pp. 2070 2074, 2005
Σκοπός Να εντοπιστούν οι αλλαγές του % Σωµατικού Λίπους σε σχέση µε τη Φυσική ραστηριότητα, την Αερόβια Ικανότητα και την Πρόσληψη Ενέργειας από την ηλικία των 12-14 σε αγόρια και κορίτσια
Παιδική Παχυσαρκία/Ελλάδα (Εθνικός Εφιάλτης) Παιδιά 25-30% Υπέρβαρα ή Παχύσαρκα 18χρονα χρονα-αγόρια 3 Κιλά 18χρονα χρονα-κορίτσια 2 κιλά βαρύτερα βαρύτερα από Αµερικανόπαιδες Χρούσος,, 2003
Παιδική Παχυσαρκία σε Χώρες της Ευρώπης (Koutedakis and Bouziotas, 2002 ) 30 25 20 15 10 5 Γερµανία Βέλγιο Βρετανία Ιταλία Ισπανία Σουηδία Ιρλανδία ΕΛΛΑ Α 0
Αποτελέσµατα Ο κυριότερος παράγοντας που µπορούσε να προβλέψει από την ηλικία των 12 και 13 το Σωµατικό Λίπος στην ηλικία των 14 ήταν η Φυσική ραστηριότητα ( -0.14; P <0.001) και ακολουθούσε η Αερόβια Ικανότητα (-0.10; P <0.05).
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΈΣ ΣΥΣΧΈΤΙΣΗΣ (n=210) Φυσική ραστηρ. Αερόβια Ικ Πρόσληψη ιατροφικής Ενέργειας %Σωµατικό Λίπος P<0.001 P<0.05 ----
Συµπέρασµα Στρατηγικές που προωθούν αυξηµένη Φυσική ραστηριότητα θα πρέπει να σχεδιάζονται σε προγράµµατα που σκοπεύουν να µειώσουν το % Σωµατικού Λίπους από τις µικρές ηλικίες
6. Μεταβολικό Σύνδροµο Εντόπιση κριτηρίων επικινδυνότητας στην παιδική ηλικία για τη διάγνωση Μεταβολικού Συνδρόµου στην ηλικία των 17 χρόνων Flouris, Bouziotas, Christodoulos, Koutedakis.International Journal of Obesity (2008) 32, 1506 1512
ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝ ΡΟΜΟ ΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝ ΡΟΜΟ Αποτελεί µια άθροιση παραγόντων κινδύνου λιπιδικών ή µη. Αν και δεν παρουσιάζει καθ αυτό οργανικά συµπτώµατα, καθιστά τον πάσχοντα υποψήφιο ασθενή Σ.Ν.
24.5% των Ελλήνων πάσχει από το ΜΣ. Έκρηξη Εµφραγµάτων-Εγκεφαλικών στην Ελλάδα περιµένουν οι ειδικοί τα επόµενα 10 χρόνια
Μεταβολικό ΣύνδροµοκαιΠαράµετροί του στην Ηλικία των 17 ετών Παράγοντες Κινδύνου Κορίτσια (n=85) Αγόρια (n=102) Όλοι (n=187) Αρτ. Πίεση 120/80 mm Hg (Α), 7.1 15.7 11.8 118/79.8 mm Hg (Κ) % Tριγλυκερίδια 150 mg dl -1, % 5.9 11.8 9.1 HDL χοληστερόλη < 45 mg dl -1 (M) 24.7 37.3 31.6 < 50 mg dl -1 (F), % Ζάκχαρο > 110 mg dl -1, % 2.4 1 1.6 Σ (BMI) > 27.8 (Α), 24.7 (Κ) 7.1 20.6 14.4 Mεταβολικό Σύνδροµο, % 9.4 17.3 13.7
ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ Πρακτική/Ανέξοδη Πρωτογενής Πρόβλεψη Μεταβολικού Συνδρόµου από την ηλικία των 12, 13 και 14 ετών µε τη βοήθεια των 1. είκτη Μάζας Σώµατος ( ΜΣ) 2. Ποσοστού Σωµατικού Λίπους 3. Αερόβιας Ικανότητας
ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ Αγόρια: Όρια Πρόβλεψης Μεταβολικού Συνδρόµου από την ηλικία των 12,13 και 14 ετών µε τη βοήθεια των : 12 13 14 17 1. ΜΣ 20.9 22.5 22.5 23.5 2. ΠΣΛ 21.6 20.8 19.4 18.6 3. ΑΙ 31.8 37.5 37.8 38.5
ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ Κορίτσια: Όρια Πρόβλεψης Μεταβολικού Συνδρόµου από την ηλικία των 12,13 και 14 ετών µε τη βοήθεια των : 12 13 14 17 1. Σ 21.2 22.2 22.7 23.0 2. ΠΣΛ 25.7 26.4 26.4 26.4 3. ΑΙ 26.8 28.3 28.3 27.6
ΑΓΟΡΙΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ Προστατευτικά όρια Σωµατικού Λίπους (%) για την ανάπτυξη Μεταβολικού Συνδρόµου στην ηλικία των 17 ετών σε Αγόρια και Κορίτσια
ΑΓΟΡΙΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ Προστατευτικά όρια Σωµατοµετρικού είκτη για την ανάπτυξη Μεταβολικού Συνδρόµου στην ηλικία των 17 ετών σε Αγόρια και Κορίτσια
ΑΓΟΡΙΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ Προστατευτικά όρια Αερόβιας Ικανότητας (ml/kg/min) για την ανάπτυξη Μεταβολικού Συνδρόµου στην ηλικία των 17 ετών σε Αγόρια και Κορίτσια
Σχήµα 1 Ποσοστά αγοριών και κοριτσιών που εκδηλώνουν τρεις και περισσότερους παράγοντες κινδύνου Στεφανιαίας Νόσου κατά τη διάρκεια της µελέτης 80 70 ** 60 Subjects (% 50 40 30 * ** * Boys Girls 20 10 0 12 years 13 years 14 years 17 years Αγόρια: Το τεστ του Cochran s Q αποκάλυψε µια σηµαντική στατιστική µείωση στο ποσοστό των αγοριών που εκδήλωναν τρεις ή και περισσότερους παράγοντες κινδύνου Στεφανιαίας Νόσου µεταξύ του 12ου και 17ου έτους; Q = 4.90, df = 3, P = 0.027 ** Κορίτσια: Το τεστ του Cochran s Q αποκάλυψε µια σηµαντική στατιστική αύξηση στο ποσοστό των κοριτσιών που εκδήλωναν τρεις ή και περισσότερους παράγοντες κινδύνου Στεφανιαίας Νόσου µεταξύ του 12ου και 17ου έτους; Q = 10.256, df = 3, P <0.001
Γενικά Συµπεράσµατα 1. Σχολική Φυσική Αγωγή ο Κύριος Φορέας Επαφής µε όλα τα Παιδιά της Χώρας µας
2. Συµπεράσµατα Η Σχολική Φυσική Αγωγή Σήµερα δεν Προωθεί και δε Βελτιώνει τις Παραµέτρους Εκείνες που Σχετίζονται µε την Προαγωγή της ηµόσιας Υγείας (ΑύξησητηςΑερόβιαςΙκανότηταςκαιτης Φυσικής ραστηριότητας, Μείωση της Παχυσαρκίας).
3. Γενικά Συµπεράσµατα Η αύξηση της Φυσικής ραστηριότητας (αύξηση των ωρών της Φυσικής Αγωγής) από την Παιδική ηλικία (όπου οι καλές ή κακές συνήθεις τρόπου ζωής υιοθετούνται) Μπορεί Να λειτουργήσει Ανασταλτικά και Προληπτικά στη διαδικασία δηµιουργίας Αθηρωµατικής πλάκας
4. Σχολική Φυσική Αγωγή Η Σχολική Φυσική Αγωγή έχει τεράστια υνατότητα στο να παρέµβει και να προωθήσει τη Φυσική ραστηριότητα και την πληροφόρηση σε θέµατα ιατροφής που προάγουν την υγεία των παιδιών µας και θα λειτουργήσουν σαν µηχανισµός προστασίας στις παραπάνω ηµόσιες παθήσεις
5. Η Φυσική ραστηριότητα των παιδιών για να έχει τα Άριστα επιθυµητά αποτελέσµατα στην υγεία τους, θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 60 λεπτά χαµηλής έντασης (3 METs) και 30 λεπτά υψηλής (>6 METs) έντασης σε καθηµερινή βάση βάση (Biddle et al., 1998; Pate et al., 1999)
6. Εποµένως: Η Πρωτογενής Πρόληψη Είναι Σηµαντικός Παράγοντας για τη Βελτίωση του Επιπέδου Υγείας του Λαού και της Αναβάθµισης της Ποιότητας Ζωής
7. Η Κυριότερη Σχολική Βαθµίδα που Μπορεί Να Αρχίσει η ιαδικασία Πρόληψης Είναι η Πρωτοβάθµια (Προσχολική) Όπου το Μάθηµα της Φυσικής Αγωγής θα Πρέπει να ιδάσκεται Καθηµερινά.
8. Συµπεράσµατα Το Υπ.Ε.Π.Θ. θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη το θέµα της Αύξησης των ωρών ιδασκαλίας της Φυσικής Αγωγής κυρίως στην Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση και στο Γυµνάσιο (Παιδικούς Σταθµούς και Νηπιαγωγεία) Αν η Πολιτεία επιθυµεί να κάνει µια σοβαρή παρέµβαση µε σκοπό την αναβάθµιση της ηµόσιας Υγείας
Το Συµβούλιο της Ευρώπης 11 Νοεµβρίου του 2007 εξέδωσε ψήφισµα όπου αναγνωρίζει τη συµβολή της άσκησης στη βελτίωση της υγείας Προτρέπει τα κράτη µέλη να αναβαθµίσουν το ρόλο της Φ.Α. και του Εκπαιδευτικού Φ.Α. Να αυξηθούν οι ώρες της Φ.Α.
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ