Οικονομικά της Πολιτικής ή Δημόσια Επιλογή

Οικονομικά της Πολιτικής ή Δημόσια Επιλογή

Εφαρμογή των μεθόδων της οικονομικής επιστήμης για τη μελέτη της λειτουργίας των κυβερνήσεων

Οι αγορές (ιδιωτική πρωτοβουλία) που αφήνονται ελεύθερες να λειτουργήσουν δεν επιτυγχάνουν πάντοτε μια επιθυμητή κατανομή των πόρων ή/και μπορεί η κατανομή αυτή να κριθεί ως άδικη. Αν πρόκειται να αποδεχτούμε μια ενεργό κυβέρνηση, σε αντικατάσταση της ελεύθερης αγοράς, πρέπει η κυβέρνηση να μην είναι ατελής θεσμός. Οι κυβερνητικές πολιτικές βασίζονται σε δημοκρατικές αρχές, δηλαδή η πλειοψηφία αποφασίζει. Ο κανόνας της πλειοψηφίας οδηγεί σε πολιτικές που εκφράζουν τις προτιμήσεις της κοινωνίας;

Το παράδοξο της ψηφοφορίας του Condorcet Όταν υπάρχουν περισσότερες από δύο επιλογές το πλειοψηφικό σύστημα δεν μας λέει πάντα ποια εναλλακτική θέλει πραγματικά η κοινωνία, γιατί αν αλλάξει η σειρά στην ψηφοφορία ανά ζεύγη μεταξύ των εναλλακτικών, αλλάζει και το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας.

Ατομικές προτιμήσεις για 3 εναλλακτικές επιλογές: Τύπος 1 Τύπος 2 Τύπος 3 Ψηφοφόροι 35 45 20 1 η επιλογή Α Β Γ 2 η επιλογή Β Γ Α 3 η επιλογή Γ Α Β Μπορούν να ενοποιηθούν οι ατομικές προτιμήσεις σε προτίμηση της κοινωνίας ως συνόλου; Δεν είναι βέβαιο. Εξαρτάται από το πρότυπο των ατομικών προτιμήσεων. (1) Β vs Γ [B = 45 + 35 = 80 vs Γ = 20] επιλέγεται Β (2) Α vs Β [Α = 35 + 20 = 55 vs Γ = 45] επιλέγεται Α (3) Α vs Γ [Γ = 20 + 45 = 65 vs Α = 35] επιλέγεται Γ Παράδοξο:Α προτιμότερο του Β (2) και Β προτιμότερο του Γ (1), άρα Α προτιμότερο του Γ (μεταβατικότητα).

Ατομικές προτιμήσεις για 3 εναλλακτικές επιλογές: Τύπος 1 Τύπος 2 Τύπος 3 Ψηφοφόροι 35 45 20 1 η επιλογή Α Β Γ 2 η επιλογή Β Γ Α 3 η επιλογή Γ Α Β Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας εξαρτάται από τη σειρά της ψηφοφορίας: (1) Α vs Β [Α = 35 + 20 = 55 vs Γ = 45] επιλέγεται Α (2) Α vs Γ [Γ = 20 + 45 = 65 vs Α = 35] επιλέγεται Γ ή (1) Β vs Γ [B = 45 + 35 = 80 vs Γ = 20] επιλέγεται Β (2) Α vs Β [Α = 35 + 20 = 55 vs Γ = 45] επιλέγεται Α ή (1) Α vs Γ [Γ = 20 + 45 = 65 vs Α = 35] επιλέγεται Γ (2) Β vs Γ [B = 45 + 35 = 80 vs Γ = 20] επιλέγεται Β

Μέτρηση Borda Τύπος Ψηφοφόρου Τύπος 1 Τύπος 2 Τύπος 3 Ψηφοφόροι 35 45 20 1 η επιλογή Α3 Β3 Γ3 2 η επιλογή Β2 Γ2 Α2 3 η επιλογή Γ1 Α1 Β1 Α 3 Χ 35 + 1 Χ 45+2 Χ 20=190 Β 2 Χ 35 + 3 Χ 45+1 Χ 20=225 Γ 1 Χ 35 + 2 Χ 45+3 Χ 20=185 Υπάρχει τέλειο σύστημα ψηφοφορίας;

Ιδιότητες συστήματος ψηφοφορίας: Ομοφωνία:Αν όλοι προτιμούν την επιλογή Α, τότε η Α θα έπρεπε να κερδίζει την εναλλακτική Β. Μεταβατικότητα: Αν η Α κερδίζει τη Β και η Β κερδίζει τη Γ, τότε η Α κερδίζει τη Γ. Ανεξαρτησία άσχετων εναλλακτικών: Η κατάταξη μεταξύ των Α και Β δεν θα έπρεπε να εξαρτάται αν υπάρχει και τρίτη εναλλακτική Γ. Απουσία δικτατόρων: Δεν υπάρχει κάποιος που κάνει ό,τι θέλει, ανεξάρτητα από τις προτιμήσεις των άλλων.

Θεώρημα αδυνατότητας του Arrow Κανένα σύστημα ψηφοφορίας δεν μπορεί να ικανοποιήσει όλες τις επιθυμητές ιδιότητες. Αποδείχτηκε μαθηματικά και αμετάκλητα. Ελαττωματικός ο μηχανισμός δημόσιας επιλογής Εκτός και αν τα μέλη της κοινωνίας έχουν ταυτόσημες προτιμήσεις

Θεώρημα αδυνατότητας του Arrow Το παράδοξο Condorcetδείχνει ότι δεν ισχύει πάντα η μεταβατικότητα. Αν εξαλειφθεί μια εναλλακτική, η αρίθμηση Bordaαποτυγχάνει να ικανοποιήσει την ανεξαρτησία των άσχετων εναλλακτικών. Ψηφοφόροι 35 45 20 1 η επιλογή Α2 Β2 Α2 2 η επιλογή Β1 Α1 Β1 Α 2 Χ 35 + 1 Χ 45+2 Χ 20=155 Β 1 Χ 35 + 2 Χ 45+1 Χ 20=145

Ο Ενδιάμεσος ψηφοφόρος βασιλεύει Θεώρημα του ενδιάμεσου ψηφοφόρου Ο κανόνας της πλειοψηφίας θα δώσει το αποτέλεσμα που προτιμάται από τον ενδιάμεσο ψηφοφόρο, αντί να καταλήγει σε ένα συμβιβασμό που λαμβάνει υπόψη του τις προτιμήσεις όλων.

40 35 30 25 20 15 10 5 ΥΨΟΣ ΔΑΠΑΝΗΣ 0 0 5 10 15 20 25 Εκατομμύρια Ο ενδιάμεσος ψηφοφόρος είναι αυτός που βρίσκεται ακριβώς στη μέση. Αριστερά του έχει το 50% των ψηφοφόρων. Εδώ ο ενδιάμεσος ψηφοφόρος προτιμά δαπάνη ύψους 10 εκ.. 25 + 15 = 40 προτιμούν δαπάνη μικρότερη από 10 εκ. 20 προτιμούν δαπάνη 10 εκ.. 35 + 5 = 40 προτιμούν δαπάνη μεγαλύτερη των 10 εκ.. Η επικρατούσα εναλλακτική είναι 15 εκ.. 35 προτιμούν δαπάνη 15 εκ..

40 35 30 25 20 15 10 5 0 ΥΨΟΣ ΔΑΠΑΝΗΣ 0 5 10 15 20 25 Εκατομμύρια Ανάμεσα σε δύο εναλλακτικές επιλογές η προτίμηση του ενδιάμεσου ψηφοφόρου κερδίζει τους περισσότερους ψήφους: Έστω ως εναλλακτική της δαπάνης των 10 εκ. η πρόταση για δαπάνη 8εκ.. Η εναλλακτική των 8 εκ. : 25 + 15 = 40 κερδίζει ο ενδιάμεσος (20 + 35 + 5 = 60) Έστω ως εναλλακτική της δαπάνης των 10 εκ. η πρόταση για δαπάνη 12εκ.. Η εναλλακτική των 12 εκ. : 35 + 5 = 40 κερδίζει ο ενδιάμεσος (20 + 15 + 25 = 60) Σε κάθε περίπτωση, ο ενδιάμεσος ψηφοφόρος έχει περισσότερους από τους μισούς με το μέρος του και το παράδοξο του Condorcet δεν υφίσταται.

Κίνητρο κάθε κόμματος είναι να κινηθεί προς τη θέση του ενδιάμεσου ψηφοφόρου (μεσαίος χώρος ή κέντρο). Έστω το κόμμα ΚΟΚΚΙΝΟυποστηρίζει τη δαπάνη των 15εκ. και το κόμμα ΜΠΛΕτη δαπάνη των 10εκ. -κερδίζει το κόμμα ΜΠΛΕ, παρότι το 35%των ψηφοφόρων ψηφίζει ΚΟΚΚΙΝΟ. Οι ΜΠΛΕ ψηφίζονται εκτός από το 20%που προτιμούν τη δαπάνη των 10 εκ. και από το 15%που προτιμούν τη δαπάνη των 5 εκ., αλλά και από το 25%που θέλουν μηδενική δαπάνη. Αν οι ΚΟΚΚΙΝΟΙ θέλουν να κερδίσουν πρέπει να μεταβάλουν τη θέση τους και από την εναλλακτική των 15 εκ. πρέπει να υποστηρίξουν την επιλογή του ενδιάμεσου ψηφοφόρου. Σε ένα δικομματικό σύστημα (2 κυρίως κόμματα εναλλάσσονται στην εξουσία) οι θέσεις των δύο κομμάτων είναι ίδιες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, απλά εμφανίζονται διαφορετικές, κυρίως ως προς την ένταση. Οι απόψεις της μειοψηφίας, όσο ισχυρή και αν είναι (πχ. 40%), δεν λαμβάνονται υπόψη, δηλαδή δεν προκύπτει κάποιος συμβιβασμός.

Και οι Πολιτικοί είναι Άνθρωποι Έχουν στόχους: θέλουν να επανεκλεγούν