ΠΟΙΟΤΗΤΑ & ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ Μαβίδου Φωτεινή Νοσηλεύτρια ΠΕ, MSc Τμήμα Βελτίωσης και Ελέγχου Ποιότητας 3η ΥΠΕ Μακεδονίας
36 χρόνια μετά τη διακήρυξη της Alma-Ata Η καθολική υγειονομική κάλυψη του πληθυσμού της γης αποτελεί βασική προτεραιότητα του ΠΟΥ και των κρατών μελών του Η παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας παραμένει ανεπαρκής, υποδεικνύοντας ότι σε πολλά μέρη του κόσμου δεν έχει λάβει την προτεραιότητα που της αξίζει
Η σημασία & συμβολή της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Υπάρχει ισχυρή τεκμηρίωση που αποδεικνύει ότι τα Συστήματα Υγείας που βασίζονται σε αναπτυγμένες υπηρεσίες ΠΦΥ παράγουν καλύτερα αποτελέσματα υγείας για τον πληθυσμό που καλύπτουν και με χαμηλότερο κόστος Εκεί όπου δεν υπάρχουν επαρκείς υπηρεσίες ΠΦΥ, τα νοσοκομεία «ασφυκτιούν» από ασθενείς με μικρά ή μεγάλα προβλήματα υγείας, που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν σε λιγότερο εξειδικευμένα περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης (σπατάλη πολύτιμων πόρων )
Πετυχημένα παραδείγματα σε συνθήκες μειωμένων πόρων Κούβα επίκεντρο στην έγκαιρη παρέμβαση, παρά στη θεραπεία στο τελικό στάδιο των νόσων προσδόκιμο επιβίωσης 78 έτη, μείωση παιδικής θνησιμότητας από 53/1000 σε 7/1000 τα τελευταία 40 χρόνια, υπηρεσίες αγωγής και προαγωγής της υγείας μείωση απαιτούμενων ιατρικών υπηρεσιών δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας περίθαλψης (2004: 7% του ΑΕΠ σε σχέση με 10% στο ΗΒ, και 13 % στις ΗΠΑ) Επαρχία Κεράλα-Ινδία αύξηση αριθμού των Κέντρων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας μείωση ποσοστών νοσηρότητας και θνησιμότητας μείωση του κόστους της παροχής φροντίδας υγείας
Ποιότητα = Ασφάλεια? Ποιότητα = ο βαθμός στον οποίο οι υπηρεσίες υγείας που παρέχονται σε επίπεδο ατόμων και πληθυσμού αυξάνουν την πιθανότητα για επιθυμητά αποτελέσματα υγείας και είναι σύμφωνες με τις ισχύουσες επαγγελματικές/επιστημονικές γνώσεις Ασφάλεια =η μείωση του κινδύνου πρόκλησης περιττών βλαβών που συνδέονται με την υγειονομική περίθαλψη σε ένα αποδεκτό ελάχιστο όριο Patient Safety in Primary Health Care, Australian Commission on Safety and Quality in Healthcare 2010
Διαστάσεις ποιοτικής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Αποτελεσματικότητα Περιβάλλον Αποδοτικότητα Συνέχεια Ποιοτική ΠΦΥ Τεχνική επάρκεια Διαπροσωπικές σχέσεις Προσβασιμότητα & ασθενοκεντρική προσέγγιση Ασφάλεια Quality Improvement in Primary Health Care- a practical guide, WHO Regional Office for the Eastern Mediterranean 2004
Η Ποιότητα μπορεί να μετρηθεί Μέτρηση ποσοτικών χαρακτηριστικών του συστήματος φροντίδας που σχετίζονται με : τις υποδομές τις διαδικασίες & τα αποτελέσματα Ανάπτυξη προτύπων, δεικτών και δράσεων βελτίωσης της ποιότητας ( διαπίστευση, πιστοποίηση)
Δείκτες ΟΟΣΑ για την ποιότητα της ΠΦΥ Το Πρόγραμμα Δεικτών Ποιότητας της Φροντίδας Υγείας (2002) περιλαμβάνει και δείκτες για την ποιότητα της ΠΦΥ, όπως: Ποσοστά εισαγωγής στο νοσοκομείο ασθενών με άσθμα/ ΧΑΠ/ συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια Ποσοστά εισαγωγής στο νοσοκομείο διαβητικών ασθενών Ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης παιδιών για κοκκύτη/ ιλαρά Ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης ηλικιωμένων για γρίπη
Ποιότητα και κόστος Η αύξηση του κόστους δεν συνεπάγεται αυτόματα και βελτίωση της ποιότητας, ούτε όμως η ποιότητα ισοδυναμεί με πρόσθετο κόστος για τον οργανισμό Η εφαρμογή δράσεων ποιότητας μειώνει μακροπρόθεσμα το κόστος: εσωτερικής αποτυχίας (σπατάλη πόρων, καθυστερήσεις, άσκοπες επαναλήψεις) εξωτερικής αποτυχίας (περιπτώσεις κακής πρακτικής, νομικά θέματα)
Παράγοντες κλειδιά για την επιτυχία ενός προγράμματος βελτίωσης της ποιότητας Ηγεσία Δέσμευση Επικέντρωση στους «άμεσα ενδιαφερόμενους» Διαρκείς βελτιώσεις των διαδικασιών με στόχο καλύτερα αποτελέσματα Ενδυνάμωση των εργαζομένων Προληπτικές δράσεις βελτίωσης Τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων Ομαδική εργασία Συνεχιζόμενη εκπαίδευση & επιβράβευση
Σημαντικότερα ζητήματα ασφάλειας των ασθενών στην ΠΦΥ Η συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών μπορεί να ταξινομηθεί σε 4 βασικούς τομείς που σχετίζονται με: Τη διάγνωση Την συνταγογράφηση Την επικοινωνία μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και των ασθενών Την οργάνωση των υπηρεσιών ΠΦΥ
Διεθνή προγράμματα & εργαλεία για την ασφάλεια στην ΠΦΥ Safer Primary Care Project, World Health Organization Patient Safety Alliance- WHO http://www.who.int/patientsafety/safer_primary_care/en/ LINNEAUS Collaboration EU, πανευρωπαϊκό δίκτυο για την έρευνα, τη δικτύωση και την ανάπτυξη εργαλείων για τη βελτίωση της ασφάλειας στην ΠΦΥ http://www.linneaus-pc.eu/ Seven Steps to Patient Safety in Primary Care (2009), Significant Event Audit: Guidance for Primary Care Teams (2008), Manchester Patient Safety Framework-MaPSaF (2006), National Patient Safety Agency-Ηνωμένο Βασίλειο http://www.nrls.npsa.nhs.uk/resources
Το νέο θεσμικό πλαίσιο για την ΠΦΥαναφορά σε ζητήματα ποιότητας Διοικητική και οργανωτική ενοποίηση των μέχρι σήμερα κατακερματισμένων υπηρεσιών ΠΦΥ (Κέντρα Υγείας, Περιφερειακά Ιατρεία, Μονάδες Υγείας ΕΟΠΠΥ) Αναφορά σε ζητήματα ισότιμης πρόσβασης, συνέχειας της φροντίδας Προτυποποίησης λειτουργίας Μονάδων παροχής ΠΦΥ (Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας Κέντρων Υγείας και λοιπών δημοσίων δομών παροχής υπηρεσιών ΠΦΥ) Καθιέρωση αξιολόγησης Μονάδων ΠΦΥ (βασίζεται σε πρωτόκολλα και δελτία βέλτιστης πρακτικής που αφορούν σε κριτήρια ποιότητας, αποτελεσματικότητας, επίτευξης στόχων και ασφάλειας των παρεχόμενων στις Μονάδες ΠΦΥ υπηρεσιών και συνοδεύεται από προτάσεις για τη βελτίωσή τους)
Εν κατακλείδι ΙΣΧΥΡΗ ΠΦΥ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ υπηρεσίες, ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ και ΒΕΛΤΙΩΣΗ του επιπέδου υγείας του πληθυσμού Βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης του Συστήματος Υγείας ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ σε ποιοτικές και ασφαλείς υπηρεσίες ΠΦΥ ΣΥΝΕΧΕΙΑ, ΔΕΣΜΕΥΣΗ και ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ όλων των άμεσα ενδιαφερόμενων στην προσπάθεια αντιμετώπισης των χρόνιων προβλημάτων της ΠΦΥ στη χώρα μας
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! Μαβίδου Φωτεινή fmavidou@yahoo.gr