ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ Η Εγνατία Οδός ανοίγει τους ορίζοντες της Ηπείρου Οι επιδράσεις στις επιχειρήσεις, την κτηματαγορά, τον τουρισμό και τις μεταφορές 22/05/2009 Ιωάννινα Ομιλητής: B. Φούρκας, Προϊστ. Παρατηρητηρίου 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εγνατία Οδός 2. Παρατηρητήριο 3. Χωρικές επιδράσεις i. Προσπελασιμότητα ii. Κινητικότητα iii. Συνοχή & Ανάπτυξη 4. Σύνοψη 5. Συμπερασματικές παρατηρήσεις 2
Εγνατία Οδός 3
Εγνατία Οδός Εγνατία Οδός: ολοκλήρωση στο αμέσως επόμενο διάστημα Κάθετοι άξονες: ολοκλήρωση στους επόμενους μήνες 4
Εγνατία Οδός: Απότοσύνολοτων123 χλμ. σε κυκλοφορία έχουν δοθεί 119 χλμ. ενώ τα τελευταία 4 χλμ. θα δοθούν στο αμέσως επόμενο διάστημα. 5
6
Παρατηρητήριο Εγνατίας Οδού κινητικότητα και προσπελασιμότητα, οικονομική-κοινωνική & εδαφική συνοχή, ισορροπία και δικτύωση των οικισμών, και ποιότητα περιβάλλοντος Εγκυρότητα Ενημερότητα Δυναμικότητα Συμβατότητα ΚοινωνικοΟικονομικοί - Χωροταξικοί Kωδικός Περιγραφή SET01 Ωφελούμενος Πληθυσμός SET02 Μέγεθος Αγοράς SET03 Εργατικό Δυναμικό SET04 Επίπεδο Ανάπτυξης και Ευημερίας SET05 Επίπεδο Ανεργίας SET06 Προσπελάσιμα Μέσα Μεταφοράς SET07 Προσπελάσιμες Αναπτυξιακές Ζώνες SET08 Προσπελάσιμοι Τόποι Τουριστικού Ενδιαφέροντος SET09 Μεταβολή Πληθυσμού ανά ΟΤΑ, Νομό και Περιφέρ SET10 Μεταβολή Πληθυσμού Αστικών Κέντρων SET11 Ταξινόμηση Αστικών Κέντρων SET12 Πυκνότητα Πληθυσμού SET13 Τομεακή Σύνθεση ΑΠΑ SET14 Τομεακή Σύνθεση Απασχόλησης SET15 Εξωτερικό Εμπόριο SET16 Μεταβολή Αστικής Γης SET17 Μεταβολή Βιομηχανικής και Εμπορικής γης SET18 Μεταβολή Αξίας Γης των Παρόδιων Οικοπέδων SET19 Εγκατάσταση Επιχειρήσεων Περιβαλλοντικοί Κωδικός Περιγραφή ENV01 Έκθεση Πληθυσμού σε Θόρυβο ENV02 Επιβάρυνση της Ατμόσφαιρας σε Ρύπους ENV03 Συνοχή Αποκοπή Οικισμών ENV04 Ποιότητα Ατμόσφαιρας Σηράγγων ENV05 Βαθμός Αποκατάστασης Τοπίου ENV06 Αποκοπή Επικοινωνίας Φυσικών Περιοχών ENV07 Πιέσεις Μεταβολής Χρήσεων Γης ENV08 Εγγύτητα σε Προστατευόμενες Περιοχές ENV09 Διασταυρώσεις με Επιφανειακά Νερά Συγκοινωνιακοί Κωδικός Περιγραφή TRA01 Κυκλοφοριακός Φόρτος TRA02 Σύνθεση της Κυκλοφορίας TRA03 Αριθμός Μετακινούμενων Προσώπων TRA04 Χρόνος Διαδρομής ανά Οδικό Τμήμα TRA05 Χρονοαπόσταση μεταξύ Πόλεων και Τερματικών Σ TRA06 Εμπορευματικές Μεταφορές TRA07 Διανυθέντα Οχηματοχιλιόμετρα TRA08 Οδική Ασφάλεια TRA09 Επίπεδο Εξυπηρέτησης TRA10 Πυκνότητα Οδικού δικτύου TRA11 Κυκλοφοριακός Φόρτος στο Εθνικό Δίκτυο TRA12 Κίνηση στους Μεθοριακούς Σταθμούς TRA13 Συνδυασμένες Μεταφορές TRA14 TRA15 Χαρακτηριστικά των Μετακινήσεων επί του Άξονα 7 Μετακινήσεις με Εναλλακτικά Μέσα
Χωρικές επιδράσεις - ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ 8
Χωρικές επιδράσεις - ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ 9
Χωρικές επιδράσεις - ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΜΕΙΩΣΗ ΧΡΟΝΟΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ (mins) ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΔΙΕΛΕΥΣΗΣ ΤΗΣ Ε.Ο. Ηγουμενίτσα Ιωάννινα Γρεβενά Κοζάνη Βέροια Θεσσαλονίκη Καβάλα Ξάνθη Κομοτηνή Αλεξ/πολη Ηγουμενίτσα 0 49 154 148 197 219 259 277 288 324 Ιωάννινα 49 0 99 112 161 183 223 241 253 289 10
Χωρικές επιδράσεις - ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ μείωση του μεταφορικού κόστους οδική ασφάλεια γενόμενη και παράγωγη κυκλοφορία στο οδικό δίκτυο της Περιφέρειας καιτολιμάνιτηςηγουμενίτσας συγκριτικά πλεονεκτήματα κόστους μεταφοράς, ταχύτητας και ποιότητας του διαδρόμου της Αδριατικής μέσω Ηγουμενίτσας και Εγνατίας Οδού, έναντι τωνοδικώναξόνωνμέσωβουλγαρίας Ρουμανίαςπροςτοβορράήμέσω Βουλγαρίας ΠΓΔΜ Αλβανίας, έχουν καταστήσει την ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ ως τον σημαντικότερο άξονα μεταφορώνσύνδεσηςτωννοτίωνβαλκανίωνκαιτηςτουρκίαςμετην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη. ΗΗγουμενίτσαμε το λιμάνι της έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει τον κυριότερο κόμβο των συνδυασμένων μεταφορών στην Δυτική Ελλάδα. 11
Χωρικές επιδράσεις - ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΑΝΑ ΖΩΝΗ ΧΡΟΝΟΑΠΟΣΤΑΣΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΘΕΤΩΝ ΑΞΟΝΩΝ α/α Χρονοαπόσταση σε λεπτά της ώρας Ωφελούμενος Πληθυσμός ΧΩΡΙΣ την Εγνατία οδό και τους κάθετους άξονες Ωφελούμενος Πληθυσμός ΜΕ την Εγνατία οδό και τους κάθετους άξονες Μεταβολή ωφελούμενου πληθυσμού (%) 1 0-30 95.143 136.242 43,2% 2 30-60 82.486 175.410 112,7% 3 60-90 72.428 240.111 231,5% 4 90-120 92.496 374.249 304,6% 5 120-150 38.475 1.361.170 3437,8% 6 150-180 176.442 607.114 244,1% 7 180-210 222.281 296.388 33,3% 8 210-240 526.742 285.469-45,8% 9 240-270 234.782 140.950-40,0% 10 270-300 246.548 112.669-54,3% 11 300-330 129.280 75.292-41,8% 12 330-360 991.069 26.238-97,4% 13 360-390 106.435 63.209-40,6% 14 >390 879.904 0-100% Σύνολο 3.894.511 3.894.511 Πηγή πρωτογενών δεδομένων: ΕΣΥΕ, 2001 (πραγματικός πληθυσμός ων οικισμών της Ζώνης IV) 12
Χωρικές επιδράσεις - ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ 13
Χωρικές επιδράσεις - ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ 14
Χωρικές επιδράσεις - ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Δείκτης Δυνητικής Προσπελασιμότητας (προσαρμογή του μοντέλο του SASI) a Ar = W s exp ( βc rs ) s W: συνάρτηση δραστηριότητας (αστικός πληθυσμός, ΑΕΠ), c: συνάρτηση αντίστασης (χρονοαπόσταση) r, s: σημεία προέλευσης προορισμού Shürmann C., Spiekermann K. and Wegener M. (1997) Accessibility Indicators, Berichte aus dem Institute für Raumplanung 39, Universität Dortmund. 15
Χωρικές επιδράσεις - ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Τμήμα Εγνατίας Οδού ΕΜΗΚ 2004 ΕΜΗΚ 2005 ΕΜΗΚ 2006 EMHK 2007 EMHK 2008 μεταβολή Α/Κ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ - Α/Κ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ Υ.Κ. 3.000 4.500 5.100 E.Λ. 70% Α/Κ ΝΕΟΧΩΡΙΟΥ-Α/Κ ΣΕΛΛΩΝ-ΤΥΡΙΑ 800 1.700 2.600 E.Λ. E.Λ. 225% Α/Κ ΣΕΛΛΩΝ-ΤΥΡΙΑ - Α/Κ ΔΩΔΩΝΗΣ Υ.Κ. Υ.Κ. Υ.Κ. E.Λ. 4.000 Α/Κ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - Α/Κ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ Υ.Κ. Υ.Κ. Υ.Κ. Υ.Κ. 4.200 Α/Κ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ - Α/Κ ΜΕΤΣΟΒΟΥ Υ.Κ. Υ.Κ. E.Λ. 3.900 5.000 28% Τμήματα Εγνατίας Οδού Ηγουμενίτσα - Ιωάννινα Ιωάννινα Γρεβενά Γρεβενά - Κλειδί Εκτιμώμενη αύξηση κυκλοφοριακού φόρτου λόγω γενόμενης και παράγωγης κυκλοφορίας 45-50 % 35-40 % 25-30 % ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ, ΕΤΟΣ 2008 ΤΜΗΜΑ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ EMHK 2008 % Ελαφρά οχήματα % Βαρέα οχήματα Α/Κ ΣΕΛΛΩΝ-ΤΥΡΙΑ - Α/Κ ΔΩΔΩΝΗΣ 4.000 93% 7% 16
Χωρικές επιδράσεις - ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΤΗΣΙΩΝ ΜΕΣΩΝ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ, 1993-2006 ΠΕΡΙΦ ΕΡΕΙΑ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ Ήπειρος Δυτική Μακεδονία Κεντρική Μακεδονία Αν. Μακεδ. & Θράκη Σύνολο ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΜΟΝΟΝ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΜΟΝΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΑΡΧΙΕΣ ΤΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΑΡΧΙΕΣ ΤΗΣ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ ΔΙΕΛΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΙΔΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΡΙΦ ΕΡΕΙΩΝ ΟΔΟΥ (ΕΝΔΟΠΕΡΙΦ ΕΡΕΙΑΚΕΣ) (ΔΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ) 135% 151% 114% 146% 173% 103% 86% 157% 78% 155% 158% 155% 115% 161% 109% Πηγές πρωτογενών δεδομένων: ΥΠΕΧΩΔΕ, 1993 και Εγνατία Οδός Α.Ε. - Τομέας Λειτουργίας και Συντήρησης ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΤΗΣΙΩΝ ΜΕΣΩΝ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ, 1993-2006 Σύνολο μετακινήσεων 200% 180% Διαπεριφερειακές Ενδοπεριφερειακές 160% Ποσοστιαία αύξηση 140% 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% Ήπειρος Δυτική Μακεδονία Κεντρική Μακεδονία Αν. Μακεδ. & Θράκη Σύνολο 17 Περιφέρεια
Χωρικές επιδράσεις - ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΤΗΣΙΕΣ ΜΕΣΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ, 1993 και 2006 Μεταβολή απόλυτου ΖΕΥΓΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ αριθμού μετακινήσεων 1993-2006 Κεντρικής Μακεδονίας - Αν. Μακεδονίας και Θράκης Κεντρικής Μακεδονίας - Δυτικής Μακεδονίας 148,50% 176,70% Κεντρικής Μακεδονίας - Ηπείρου 134,50% Σύνολο 160,50% 18
Χωρικές επιδράσεις - ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕΣΕΣ ΕΤΗΣΙΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΠΑΡΧΙΕΣ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ ΤΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ ΠΡΟΣ ΚΑΘΕ ΝΟΜΟ, 1993 ΚΑΙ 2006 ΝΟΜΟΣ Ποσοστό επί των μετακινήσεων στο σύνολο του άξονα 1993 2006 Ποσοστιαία μεταβολή των μετακινήσεων 1993-2006 Θεσπρωτίας 2,50% 2,90% 148,9% Ιωαννίνων 3,40% 3,50% 124,5% Τρικάλων 0,00% 0,50% - Γρεβενών 1,00% 1,10% 151,6% Κοζάνης 2,40% 2,70% 143,5% Ημαθίας 7,50% 5,40% 56,1% Θεσσαλονίκης 45,60% 39,00% 85,0% Σερρών 2,10% 2,90% 205,1% Καβάλας 21,00% 26,00% 167,0% Ξάνθης 5,20% 5,90% 142,6% Ροδόπης 7,50% 7,10% 106,5% Έβρου 1,90% 3,00% 243,4% Σύνολο επαρχιών διέλευσης 100,00% 100,00% 116,3% Πηγές πρωτογενών δεδομένων: ΥΠΕΧΩΔΕ, 1993 και Εγνατία Οδός Α.Ε. - Τομέας Λειτουργίας και Συντήρησης 19
Χωρικές επιδράσεις - ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 300% Ποσοστιαία αύξηση των καθημερινών μετακινήσεων μεταξύ των επαρχιών διέλευσης του άξονα που διαθέτουν αστικά κέντρα και της Θεσσαλονίκης 1993-2006 250% 251% 200% 207% 185% 150% 152% 130% 145% 100% 92% 50% 41% 66% 0% Ηγουμενίτσας Ιωαννίνων Γρεβενών Κοζάνης Ημαθίας Καβάλας Ξάνθης Κομοτηνής Αλεξανδρούπολης Πηγές πρωτογενών δεδομένων: ΥΠΕΧΩΔΕ, 1993 και Εγνατία Οδός Α.Ε. - Τομέας Λειτουργίας και Συντήρησης Τμήμα κυκλοφορίας 2006 20
Χωρικές επιδράσεις - ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 21
Χωρικές επιδράσεις - ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 22
Χωρικές επιδράσεις - ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 23
Χωρικές επιδράσεις - ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Επιβάτες Εξέλιξη επιβατικής κίνησης στους λιμένες της Ζώνης IV 3.000.000 2.000.000 Ηγουμενίτσα* Καβάλα - Ο.Λ.Κ. Βόλος 1.000.000 Θεσσαλονίκη Αλεξανδρούπολη 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Πηγές πρωτογενών δεδομένων: αντίστοιχοι Οργανισμοί Λιμένος, Φεβρουάριος 2009. (*) Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για δρομολόγια εσωτερικού το 2000 και δρομολόγια εξωτερικού το 2004 24
Χωρικές επιδράσεις ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ Τουριστική κίνηση ΘΑΛΑΣΣΙΩΣ Αφίξεις αλλοδαπών κατά μέσο και σταθμό εισόδου, 1996-2007 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 ετήσιος μέσος όρος 1996-2007 ετήσιος μέσος όρος 2004-2007 Μεταβολή 2004-2007 Ηγουμενίτσας 50.904 110.258 119.407 178.358 152.041 120.304 140.689 128.939 116.413 129.260 193.800 230.892 139.272 167.591 98,3% Θεσσαλονίκης 22.124 20.436 23.513 23.078 28.703 30.489 30.658 26.178 26.985 28.067 35.438 36.723 27.699 31.803 36,1% Σύνολο Ζώνης IV 73.028 130.694 142.920 201.436 180.744 150.793 171.347 155.117 143.398 157.327 229.238 267.615 166.971 199.395 86,6% Σύνολο Ελ λ άδας 585.445 565.706 834.516 797.106 836.010 808.165 797.017 1.444.954 1.510.004 759.829 1.009.776 1.066.359 917.907 1.086.492-29,4% Πηγη: ΕΣΥΕ, 12/2008 ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ: τουριστικά καταλύματα* 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Μεταβολή 1996-2007 Μεταβολή 2004-2007 Σύνολο Χώρας 8.252 8.185 8.281 8.512 8.692 8.684 8.666 9.022 9.230 9.377 9.444 9.531 15,50% 3,26% Ζώνη IV 1.747 1.784 1.897 2.003 2.105 2.102 2.229 2.355 2.451 2.506 2.541 2.626 50,31% 7,14% ΕΒΡΟΣ 42 42 43 45 48 48 56 61 60 64 66 69 64,29% 15,00% ΚΑΒΑΛΑ 211 213 222 226 231 231 234 243 248 246 247 256 21,33% 3,23% ΠΙΕΡΙΑ 272 280 311 335 347 345 353 376 394 400 399 404 48,53% 2,54% ΗΠΕΙΡΟΣ 176 178 188 193 206 206 238 250 261 272 291 310 76,14% 18,77% ΑΡΤΑ 7 6 6 6 7 7 9 12 13 14 14 14 100,00% 7,69% ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ 39 41 41 41 43 43 43 49 50 49 52 53 35,90% 6,00% ΙΩΑΝΝΙΝΑ 66 66 74 79 86 86 116 109 114 119 138 155 134,85% 35,96% ΠΡΕΒΕΖΑ 64 65 67 67 70 70 70 80 84 90 87 88 37,50% 4,76% *Ξενοδοχεία, ομοειδή καταλύματα, campings ΠΗΓΗ Ε.Σ.Υ.Ε., 12/2008 25
Χωρικές επιδράσεις ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ Τουριστική κίνηση ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ: πληρότητα τουριστικών καταλυμάτων* 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Μέσος όρος Μέσος όρος 2000-2007 2004-2007 Σύνολο Χώρας 64,83% 63,37% 61,81% 60,71% 55,59% 58,57% 59,80% 57,00% 60,21% 57,74% Ζώνη IV 48,03% 46,97% 44,40% 43,48% 38,71% 40,69% 41,54% 41,34% 43,15% 40,57% ΗΠΕΙΡΟΣ 45,78% 44,30% 41,18% 40,67% 35,99% 39,46% 40,40% 39,30% 40,89% 38,79% ΑΡΤΑ 53,39% 53,29% 54,80% 51,96% 47,73% 38,69% 43,30% 44,40% 48,45% 43,53% ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ 52,68% 31,10% 32,19% 32,37% 35,43% 24,40% 31,50% 34,80% 34,31% 31,53% ΙΩΑΝΝΙΝΑ 45,98% 47,10% 46,03% 43,63% 40,12% 45,10% 46,20% 42,10% 44,53% 43,38% ΠΡΕΒΕΖΑ 41,28% 42,85% 34,12% 36,45% 27,92% 35,22% 33,30% 36,00% 35,89% 33,11% *Ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα Πηγή πρωτογενών δεδομένων: ΕΣΥΕ, 12/2008 26
Χωρικές επιδράσεις ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ Περιφέρειες: ΑΕΠ/κάτοικο σε ΜΑΔ, ως ποσοστό επί του Ευρωπαϊκού Μέσου Όρου (EU27), 2006 140,0% 120,0% 100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% Ποσοστό (%) Αττική Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ27) Νότιο Αιγαίο Σύνολο Χώρας Στερεά Ελλάδα Κρήτη Πελοπόννησος Δυτική Μακεδονία Κεντρική Μακεδονία Ιόνια Νησιά Ζώνη Επιρροής IV Ήπειρος Θεσσαλία Βόρειο Αιγαίο Ανατολική Μακεδονία, Θράκη Δυτική Ελλάδα Περιφέρειες 27
Χωρικές επιδράσεις ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ Νομοί: ΑΕΠ/κάτοικο σε ΜΑΔ ως ποσοστό του Ευρωπαϊκού Μέσου Όρου (EU27), 2006 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ποσοστό (%) ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΚΙΛΚΙΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV ΛΑΡΙΣΣΑΣ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΕΒΡΟΥ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΗΜΑΘΙΑΣ ΞΑΝΘΗΣ ΠΕΛΛΑΣ ΠΙΕΡΙΑΣ ΔΡΑΜΑΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΑΡΤΑΣ ΣΕΡΡΩΝ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΡΟΔΟΠΗΣ Νομοί 28
Χωρικές επιδράσεις ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής κατα κεφαλή ΑΕΠ 1995-2006 Ήπειρος: 3,6% Ελλάδα: 3,2% ΕΕ27: 2,8% 29
Χωρικές επιδράσεις ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ Συσχέτιση μεταξύ μεταβολής χρονοαπόστασης και μεταβολής κατά κεφαλή ΑΕΠ y = Ποσοστιαία μεταβολή του ΑΕΠ του Νομού σε σταθερές τιμές 1995. (1995-2004) 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ξάνθη Θεσσαλονίκη Βέροια Κοζάνη Καβάλα Κομοτηνή Γρεβενά Ιωάννινα Αλεξανδρούπολη y = 0,0004x - 0,2316 R 2 = 0,7064 Ηγουμενίτσα Πόλεις διέλευσης της Ε.Ο. Γραμμή τάσης 0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 x= Μείωση της συνολικής χρονοαπόστασης από τις υπόλοιπες πρωτεύουσες Νομών (σε h) 30
Χωρικές επιδράσεις ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ 100% 90% Αναλογίες Ποσοστών % Συμμετοχής στην ΑΠΑ των Περιφερειών της Ζώνης Επιρροής της Εγνατίας Οδού 2005 Ποσοστό Συμμετοχής Τομέα 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ανατολική Μακεδονία, Θράκη Περιφέρειες Ζώνης IV Κεντρική Μακεδονία Δυτική Μακεδονία Θεσσαλία Ήπειρος Πρωτογενής Δευτερογενής Τριτογενής Μεγάλο ρόλο στην περιφερειακή οικονομία διαδραματίζει ο τομέας των υπηρεσιών, αφού το 70,1% της συνολικής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας του 2005 προήλθε από τον τριτογενή τομέα, ποσοστόπουείναιτομεγαλύτεροσεεπίπεδοζώνηςiv και περίπου ίδιο με το ποσοστό με το μέσο Χώρας (73,5%). Σε νομαρχιακό επίπεδο, το υψηλότερο ποσοστό στον τριτογενή τομέα παρουσιάζει ο Νομός Θεσπρωτίας (76,3%) και ακολουθεί ο Ν. Ιωαννίνων (69,7%) 31
Χωρικές επιδράσεις - ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2.800 στρέμματα γεωργικής γης (18,4% του συνόλου της γης που καταγράφεται ως γεωργική το 1998) μετατράπηκαν σε αστική γη το 2007. 32
Χωρικές επιδράσεις - ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ Κατηγορία αστικής δόμησης Α/Κ 05 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ: : ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΣΤΙΚΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΚΑΘΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ, 1998-2007 Έκταση (m 2 ) 1998 2007 Ποσοστιαία μεταβολή έκτασης 1998-2007 Συνεχής 673.574 762.974 13,3% Γραμμική 1.427.005 1.858.953 30,3% Ασυνεχής 2.454.432 2.720.888 10,9% 33 Συνολική δόμηση 4.503.742 5.277.188 17,2% Πηγή Δεδομένων: «Πιλοτική Μελέτη Μεταβολών Χρήσεων και Αξιών Γης σε Επιλεγμένες Αστικές Περιοχές της Άμεσης Ζώνης Επιρροής της Εγνατίας Οδού», 2007
Χωρικές επιδράσεις - ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ μεταβολή 1998-2007 Θεσσαλονίκη Κομοτηνή Ιωάννινα Έκτασης γης Εμπορικής χρήσης +13,9% +18,6% +50,3% Έκτασης γης Βιομηχανικής χρήσης +5,4% -13,9% +31,2% Έκτασης γης Εγκαταστάσεων Μεταφορών 34 +12,7% -14,6% +100%
Χωρικές επιδράσεις - ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΞ ΑΝΙΣΟΠΕΔΩΝ ΚΟΜΒΩΝ ΤΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ αριθμός ποσοστό επί ποσοστό επί του ΠΕΡΙΟΧΕΣ Α/Κ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ (~10 km 2 ) επιχειρήσεων (2007-2008) του συνόλου συνόλου (χωρίς Θεσ/νίκη) Ηγουμενίτσας 18 1% 2% Ιωαννίνων 252 9% 32% Γρεβενά 11 0% 1% Κοζάνης 66 2% 8% Βέροιας 74 3% 9% Θεσσαλονίκη (5 Α/Κ από Καλοχώρι έως Λαγκαδά) 2036 72% # Καβάλα (2 Α/Κ) 165 6% 21% Ξάνθη 14 0% 2% Κομοτηνή 150 5% 19% Αλεξανδρούπολη 30 1% 4% ΣΥΝΟΛΟ 2816 100% 35
Χωρικές επιδράσεις - ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΛΑΔΟΣ Α, Β, Γ. ΓΕΩΡΓΙΑ, ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ, ΘΗΡΑ ΚΑΙ ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΑΛΙΕΙΑ - ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΟΜΕΙΑ Δ. ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ Σύνολο επιχειρήσεων (2007) Αριθμός Ποσοστό επί του συνόλου 111 44% 16 6% ΣΤ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 12 5% Ζ. ΧΟΝΔΡΙΚΟ ΚΑΙ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Ζ.50_Ζ.50_ Εμπόριο και συντήρηση οχημάτων, λιανική πώληση καυσίμων κ.α. Ζ.51&52_ Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο εκτός από εμπόριο οχημάτων Η. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ ΚΑΙ ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ Θ. ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ι. ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Κ. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ κ.α. 86 34% 52 21% 34 13% 8 3% 5 2% 2 1% 4 2% Μ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 3 1% ΣΥΝΟΛΟ 252 100% 36
Χωρικές επιδράσεις - ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ Περιοχή Ιωαννίνων, 1998 2007: Αριθμός απασχολούμενων στις 67 νέες επιχειρήσεις: 426 άτομα Κλαδικήαπασχόλησηστις67 νέες επιχειρήσεις : 68% εμπόριο, 16% μεταφορές-αποθήκευση, 5% ξενοδοχεία - εστιατόρια κλπ, 5 % κατασκευές και 37 5% κοινωνικές υπηρεσίες
Χωρικές επιδράσεις - ΣΥΝΟΧΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ 700% 600% 500% 400% 300% 200% ΠΕΡΙΟΧΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - Α/Κ 23 ΕΥΚΑΡΠΙΑΣ (Κ4) ΠΕΡΙΟΧΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - Α/Κ 05 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ - Α/Κ 38 ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ 100% 0% ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ ΑΓΟΡΑΙΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ 1998 KAI 1999-2007 38
Χωρικές επιδράσεις - Τρέχουσες έρευνες-μελέτες Μελέτη μεταβολών χρήσεων και αξιών γης και εγκατάστασης επιχειρήσεων στις περιοχές πέριξ 16 Α/Κ της Εγνατίας Οδού Μελέτη Δεικτών Προσπελασιμότητας Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηροδρομικοί σταθμοί) και Περιοχών Ειδικού Ενδιαφέροντος (ΒΙΠΕ, ΒΙΟΠΑ, Τεχνολογικά Πάρκα, τόποι τουριστικού ενδιαφέροντος) στη Ζώνη των Περιφερειών Διέλευσης της Εγνατίας Οδού Μελέτη Κυκλοφοριακών Δεικτών: Εμπορευματικές μετακινήσεις, συνδυασμένες μεταφορές, κίνηση στους μεθοριακούς σταθμούς, μετακινήσεις με εναλλακτικά μέσα μεταφοράς Ετήσια αποτελέσματα δεικτών: http://observatory.egnatia.gr/06_extras/6_1_results.htm Έκθεση επιδράσεων της Εγνατίας Οδού στην πολυκεντρική ανάπτυξη 39
Σύνοψη Συνολικά, και βάσει των δεικτών που παρακολουθεί το Παρατηρητήριο της Εγνατίας Οδού, για την Περιφέρεια Ηπείρου η ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού εκτιμάται πως σηματοδοτεί: Αναβάθμιση της υφιστάμενης δικτύωσης και σχέσης με την αγορά της Θεσσαλονίκης, αλλά και των πόλεων της Δυτικής Μακεδονίας. Δυναμική προοπτική της, ελλιπούςγιατασύγχροναδεδομένα, δικτύωσης και σχέσης με την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Βελτίωση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων για την προσέλκυση επενδύσεων και δραστηριοτήτων βιομηχανίας-βιοτεχνίας, διαμετακομιστικών υπηρεσιών και τουρισμού, που δύναται να συγκρατήσουν αλλά και να προσελκύσουν πληθυσμό. Προοπτική βελτίωσης της διασύνδεσης με τις αγορές των πόλεων στις γειτονικές χώρες. 40
Σύνοψη 41
Σύνοψη 42
Σύνοψη 43
Σύνοψη 44
Συμπερασματικές παρατηρήσεις Εγνατία Οδός: Άμεσες επιδράσεις στην προσπελασιμότητα κινητικότητα και την ανάπτυξη συνδυασμένων μεταφορών Έμμεσες επιδράσεις στην χωροθέτηση δραστηριοτήτων και την ανάπτυξη της τοπικής και περιφερειακής οικονομίας Κρίσιμος παράγοντας για το σχεδιασμό της στρατηγικής και των προγραμμάτων τουριστικής ανάπτυξης Ήπειρος: Άμεση συνέργεια με τη λειτουργία της Εγνατίας Οδού Νέες δυνατότητες και προοπτικές για την προσέλκυση τουριστικού ενδιαφέροντος, ιδιαίτερα από Δυτική και Κεντρική Μακεδονία Απαίτηση ολοκληρωμένου, και συντονισμένου με άλλες πολιτικές, χωροταξικού σχεδιασμού για την αναβάθμιση των παραγωγικών, μεταφορικών και τουριστικών υποδομών. Απαίτηση νέων στρατηγικών τουριστικού και επιχειρηματικού μάρκετινγκ. Παρατηρητήριο Εγνατίας Οδού: παροχή υπηρεσιών πληροφόρησης και υποστήριξης πολιτικών και προγραμμάτων αναπτυξιακού σχεδιασμού σε σχέση με τις χωρικές επιδράσεις της Εγνατίας Οδού αναγκαιότητα συντονισμού παρακολούθησης σε επίπεδο πολεοδομικού χωροταξικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού 45
Ευχαριστούμε!! http://www.egnatia.eu http://observatory.egnatia.gr Βασίλης Φούρκας, Πολ. Μηχανικός (ΑΠΘ), PhD Urban Cyberspace Planning (Univ. of Manchester, UK) Προϊστάμενος Παρατηρητηρίου ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. τηλ. 2310 470 200 Φαξ. 2310 475 937 email: observe@egnatia.gr 46