ΟΙ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΚΑΙ Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ε. ΚΟΥΤΣΟΝΙΚΟΛΑΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ(ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΩΝ) ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Α.Π.Θ
ΟΙ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΟΙ (4) ΠΑΡΑΘΥΡΟΕΙΔΕΙΣ ΕΥΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΟΥΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΛΟΒΩΝ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΗ ΑΔΕΝΑ ΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΒΑΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΊΝΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ 100-200mg ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠ ΤΑ 3α ΚΑΙ4α ΒΡΑΓΧΙΑΚΑ ΘΥΛΑΚΙΑ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΌ ΔΥΟ ΤΥΠΟΥΣ ΚΥΤΤΑΡΩΝ(ΘΕΜΕΛΙΑ ΚΑΙ ΟΞΕΟΦΙΛΑ)
ΟΙ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗ(ΡΤΗ) Η ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗ ΕΊΝΑΙ ΠΟΛΥΠΕΠΤΙΔΙΟ ΜΕ 84 ΑΜΙΝΟΞΕΑΚΑΙ ΜΟΡΙΑΚΟ ΒΑΡΟΣ 9500 Η ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΞΕΚΙΝΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΡΟ-ΠΡΟ-ΡΤΗ, ΠΡΟΧΩΡΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟ-ΡΤΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΡΤΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΣΠΑΣΗ ΤΟΥ ΑΜΙΝΙΚΟΥ ΤΗΣ ΑΚΡΟΥ ΜΕ ΤΑ 6 ΑΜΙΝΟΞΕΑ ΣΤΟ ΑΙΜΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΡΑΔΙΟΑΝΟΣΟΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΤΗΣ ΚΥΜΑΙΝΟΝΤΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΑΠΌ 0,1-0,5 μg/l
ΟΙ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗ Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗΣ ΕΊΝΑΙ ΤΑΧΕΙΑ (χρόνος υποδιπλασιασμού <20 min) H ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ, ΣΤΟ ΗΠΑΡ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΝΕΦΡΟΥΣ.
ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗΣ Η ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΗ ΤΗΣ ΠΤΩΣΗΣ ΤΗΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΤΟΥ ΙΟΝΤΙΣΜΕΝΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΣΤΟΝ ΕΞΩΚΥΤΤΑΡΙΟ ΧΩΡΟ(στο αίμα) ΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΗ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΝΗΤΙΚΗΣ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΚΥΡΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΔΡΑΣΗΣ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΟΣΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΟΝΤΙΑ, ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ, ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΤΕΡΟ ΑΥΞΑΝΕΙ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΣΤΕΟΛΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΟΣΤΕΟΚΛΑΣΤΩΝ (συνεπάγεται αύξηση του ασβεστίου, πυρο-φωσφορικών αλάτων και της υδροξυ-προλίνης που αποβάλλονται στα ούρα)
ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗΣ ΣΤΟΥΣ ΝΕΦΡΟΥΣ ΑΥΞΑΝΕΙ ΤΟ ΡΥΘΜΟ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΠΥ ΜΑΓΝΗΣΙΟΥ (Στην τελική μοίρα των ουροφόρων σωληναρίων) ΠΡΟΩΘΕΙ ΤΗΝ ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΦΩΣΦΟΡΙΚΩΝ ΙΟΝΤΩΝ(ελάττωση της μέγιστης ικανότητας επαναρροφήσεως και αύξηση της ενεργού απέκκρισής τους ) ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΓΙΝΟΜΕΝΟΥ ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΑΙΜΑ ΤΩΝ ΙΟΝΤΩΝ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΚΑΙ ΦΩΣΦΟΡΟΥ(προφύλαξη από έκτοπες ασβεστώσεις των ιστών και δημιουργία λιθιάσεων )
ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗΣ ΠΡΟΑΓΕΙ ΤΗΝ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ, ΤΟΥ ΜΑΓΝΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΦΩΣΦΟΡΙΚΩΝ ΑΛΑΤΩΝ ΑΠΌ ΤΟ ΕΝΤΕΡΟ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΣΕ ΑΣΒΕΣΤΙΟ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗΣ ΑΣΚΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΔΕΝΥΛΚΥΚΛΑΣΗΣ c- AMP
ΗΚΑΛΣΙΤΟΝΙΝΗ ΕΚΚΡΙΝΕΤΑΙ ΚΥΡΙΩΣ ΑΠΌ ΤΑ C ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΗ ΑΔΕΝΑ(θυρεοκαλσιτονίνη) ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΟΙ ΠΑΡΑΘΥΡΟΕΙΔΕΙΣ, Ο ΘΥΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ(όργανα προερχόμενα από το 5ο βραγχιακό τόξο και την νευρική ακρολοφία) ΗΤΙΜΗΤΗΣΣΤΟΑΙΜΑ ΚΥΜΑΙΝΕΤΑΙ ΑΠΌ 10-85 nl/l O XΡΟΝΟΣ ΥΠΟΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΚΥΜΑΙΝΕΤΑΙ ΑΠΌ 4-12 min
ΗΚΑΛΣΙΤΟΝΙΝΗ ΚΑΙΟΙΔΡΑΣΕΙΣΤΗΣ Εχει αντίθετη δράση από την παραθορμόνη στη ρύθμιση του ασβεστίου. Αναστέλλει την οστεοκλαστική δραστηριότητα με παράλληλη αύξηση της εναπόθεσής του στα οστά (επίταση της οστεοβλαστικής δραστηριότητας) Αύξηση έκκρισης του φωσφόρου στους νεφρούς (υποφωσφαταιμία) του ασβεστίου και του Νατρίου.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Στη διαπερατότητα των κυτταρικών μεμβρανών (νευρική-μυϊκή διεγερσιμότητα, μυϊκή συστολή, διατήρηση φυσιολογικού ρυθμού καρδιακής λειτουργίας) Στη σύνθεση και απελευθέρωση της ακετυλχολίνης και άλλων νευροδιαβιβαστών Στην πήξη του αίματος (παράγοντας Χ) Στην παραγωγή του γάλακτος Στο σχηματισμό της διάμεσης συνδετικής ύλης των κυττάρων Στη δραστηριοποίηση ενζυμικών συστημάτων και ως δεύτερος αγγελιοφόρος
Η ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ Η απορρόφηση του ασβεστίου γίνεται στο λεπτό έντερο (δωδεκαδάκτυλο) ενεργητικά με διευκολυνόμενη διάχυση και παθητική μεταφορά Ο ρυθμός απορρόφησης του ασβεστίου από το έντερο εξαρτάται από το βαθμό διαλυτότητας των αλάτων του Το ΡΗ του εντερικού περιεχομένου (το όξινο περιβάλλον αυξάνει την διαλυτότητα ενώ το αλκαλικό ελαττώνει την απορροφητικότητά του)
Η ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ Οι πρωτεϊνες και τα λιποειδή(η δημιουργία ευδιάλυτων συμπλεγμάτων με πρωτεϊνες και αμινοξέα διευκολύνουν την απορρόφηση. Η παρουσία μη απορροφηθέντων λιπαρών μειώνει την απορρόφηση Τα χολικά άλατα αυξάνουν την απορρόφηση Διάφορα οργανικά οξέα(οξαλικά φυτικά οξέα ελαττώνουν την απορρόφηση ενώ τα κιτρικά την αυξάνουν)
Η ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ Άλλοι παράγοντες όπως η ηλικία (μετά την ηλικία των 55-65 ετών εμφανίζεται δυσαπορρόφηση του ασβεστίου Η παρουσία της βιταμίνης δρα ευνοϊκά στην απορρόφηση του ασβεστίου. Οι υδατάνθρακες άλλοτε δρούν ανασταλτικά και άλλοτε οδωτικά (λακτόζη) Η βιταμίνη D (δρα οδωτικά στην απορρόφηση )
Ο ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ Ο οστίτης ιστός αποτελείται από: οστικά κύτταρα (οστεοκλάστες και οστεοβλάστες) οργανικά συστατικά (κατά 95% από κολλαγόνες ίνες, βλεννοπρωτεϊνες, υαλουρονικό οξύ και χονδροϊτίνη) ανόργανα άλατα (άμορφο φωσφορικό ασβέστιο που μετατρέπεται σε υδροξυαπατίτη Ca10(PO4)6(OH2). Ο ρυθμός ασβεστώσεως του υποστρώμματος εξαρτάται από το γινόμενο διαλυτότητας {Ca2}x{PO4}στο εξωκυττάριο υγρό.
Ο ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ Η ανανέωση του συνόλου του οστίτη ιστού στον ενήλικα αντιστοιχεί στο 15% ενώ στα παιδιά είναι μεγαλύτερη. Επιτελείται διάσπαρτα σε μικρές λειτουργικά περιοχές τους οστεώνες Ηδιαδικασίααυτήεπηρεάζεται από την επιβάρυνση και έντονη λειτουργικότητα ή την μακρά ακινησία ενός μέλους.
ΗΔΡΑΣΗΤΗΣΒΙΤΑΜΙΝΗΣD Με την ενεργό μορφή της 1,25-DHCC επιταχύνει την απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο με την αύξηση της παραγωγής της ΑΤΡ άσης του εντερικού βλεννογόνου Συμβάλλει στη αύξηση παραγωγής πρωτεϊνών που δεσμεύουν εκλεκτικά το ασβέστιο (calcium binding protein-cabp-calbindin) Aσκει διεκολυντική δραση ως προς την δίοδο του ασβεστίου στην ελεύθερη επιφάνεια των κυττάρων του εντερικού επιθηλίου (υπερασβεστιαιμία)
Η ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ Δρα συνεργικά με την παραθορμόνη προάγοντας την κινητοποίηση των οστεοκλαστών (προκαλώντας υπερασβεστιαιμία) Αυξάνει την επαναρρόφηση του ασβεστίου στα νεφρικά ουροφόρα σωληνάρια Συμβάλλει στη σωστή δόμηση των οστών και την ομοιοστασία του ασβεστίου στο πλάσμα Ασκεί πολλαπλές δράσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα (ελαττώνει την παραγωγή λευκοκινών,ιντερφερόνης κλπ).
ΥΠΕΡΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ Διακρίνεται σε πρωτοπαθή (παρουσία αδενώματος στους παραθυρεοειδείς αδένες) και δευτεροπαθή (Χρόνια νεφροπάθεια). Χαρακτηρίζεται από αυξημένη δράση των οστεοκλαστών Αύξηση αποβολής φωσφορικών ριζών στα ούρα Υπερασβεσταιμία, υπερασβεστουρία, υποφωσφαταιμία Εμφάνιση οστεολυτικών εστιών και παθολογικών καταγμάτων των οστών. Ενοχοποιείται για τη δημιουργία έκτοπων ασβεστώσεων και λίθων (φωσφορικού και οξαλικού ασβεστίου ) στους νεφρούς.
ΥΠΕΡΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ
ΥΠΟΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ Οφείλεται σε βλάβη ή αφαίρεση των παραθυρεοειδών αδένων(θυρεοειδεκτομή) Αυτοανοσολογική καταστροφή των παραθυρεοειδών αδένων Το χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα είναι η τετανία (πτώση των επιπέδων του ασβεστίου) Σημείο Trousseau και σημείο Chvosteck