Πηγές Χρηµατοδότησης ρ. Μαρία-ΕλένηΑγοράκη Μάρτιος 2012 1
Βραχυπρόθεσµη χρηµατοδότηση Η βραχυπρόθεσµη χρηµατοδότηση πρέπει να χρησιµοποιείται γιαναγεφυρώσειβραχυπρόθεσµαελλείµµατα. Η µακροπρόθεσµη χρηµατοδότηση πρέπει να χρησιµοποιείται για την αγορά κεφαλαιουχικών περιουσιακών στοιχείων µε µεγάληδιάρκειαζωής. 2 2
Kυριότερες πηγές βραχυπρόθεσµης- µεσοπρόθεσµης χρηµατοδότησης Υπεραναλήψεις άνεια µε σταθερούς όρους Χρηµατοδοτική µίσθωση (leasing) Ανάληψη απαιτήσεων τρίτων και προεξόφληση τιµολογίων Εµπορική πίστωση 3 3
Υπεραναλήψεις Το επιτόκιο για τις υπεραναλήψεις είναι χαµηλότερο από το επιτόκιο για µεγαλύτερης αλλά σταθερής διάρκειας δάνεια και οτόκοςυπολογίζεταιστοηµερήσιουπόλοιποοφειλής. Η υπερανάληψη µπορεί να αποπληρωθεί όποτε το επιθυµεί η επιχείρηση και αυτόµατα παύει να οφείλει τόκους. Γι' αυτό οι υπεραναλήψεις είναι η ιδανική λύση για τη χρηµατοδότηση αυξήσεων του κεφαλαίου κίνησης (π.χ. για επέκταση των πιστώσεων στους πελάτες, για αύξηση των αποθεµάτων ετοίµων προϊόντων) επειδή τέτοιου είδους συναλλαγές δηµιουργούν γρήγορα τις αποδόσεις που απαιτούνται για την αποπληρωµήτουοφειλόµενουποσούτουδανείου. 4 4
Υπεραναλήψεις Μερικά από τα προβλήµατα που παρουσιάζουν οι υπεραναλήψεις είναι τα εξής: Τα επιτόκια µπορεί να αυξηθούν απροσδόκητα εξαιτίας µιας αντιπληθωριστικής πολιτικής της κυβέρνησης. Στην ουσία το ποσό της υπερανάληψης είναι άµεσα απαιτητό. Το χαµηλό κόστος και η ευελιξία των υπεραναλήψεων δελεάζουν πολλές επιχειρήσεις να τις χρησιµοποιήσουν (µε άστοχο τρόπο) για να αγοράσουν σηµαντικά κεφαλαιουχικά περιουσιακά στοιχεία, δηµιουργώντας έτσι µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις που χρηµατοδοτούνται µε βραχυπρόθεσµο δανεισµό και οι οποίες µπορεί να χρειαστεί να αποπληρωθούν γρήγορα. 5 5
άνεια µε σταθερούς όρους Στην περίπτωση ενός δανείου µε σταθερούς όρους, η επιχείρηση συµφωνεί να δανειστεί ένα προκαθορισµένο ποσό για µία συγκεκριµένη περίοδο µε σταθερό επιτόκιο. Συχνά στα δάνεια υπάρχουν συµφωνίες σχετικά µε το επιτόκιο. Επίσης πολλά δάνεια προσφέρουν "περίοδο χάριτος" στη διάρκεια τηςοποίας (τηνπρώτηδιετίαήτριετίααπότηλήψητουδανείου) η δανειζόµενηεταιρείαπληρώνειµόνοτόκους. Οι δανειστές συνήθως ζητούν εξασφάλιση για τα δάνεια αυτά έναντι υλικών περιουσιακών στοιχείων, µεταξύ των οποίων είναι η προσωπική περιουσία του δανειζοµένου, αν η επιχείρηση δε διαθέτει επαρκή περιουσιακά στοιχεία. 6 6
άνεια µε σταθερούς όρους Τα δάνεια αυτά µπορούν να χορηγηθούν για συγκεκριµένα προγράµµατα, γι' αυτό και µερικές φορές τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτώνται µε τα χρήµατα του δανείου µπορούν να χρησιµοποιηθούν ως εγγύηση για το δάνειο. Σε αυτήν τηνπερίπτωση ο δανειστής δεν υποθηκεύει το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης. Ταπροβλήµαταµεταδάνειασταθερώνόρωνείναιότιτο επιτόκιο θα είναι υψηλότερο από εκείνο που ισχύει για τις υπεραναλήψεις (γεγονός που δείχνει ότι τα χρήµατα της Τράπεζας εκτίθεται σε κίνδυνο για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα). 7 7
ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ Μίσθωση (Leasing) Λειτουργική Μίσθωση (Operating lease) Χρηµατοδοτική Μίσθωση (Finance lease) Λειτουργική Μίσθωση Μικρότερη χρονική περίοδο (λιγότερο του 75% της εκτιµούµενης οικονοµικής ζωής του περιουσιακού στοιχείου). Ο εκµισθωτής έχει την ευθύνη για τις επισκευές και την συντήρηση του µηχανήµατος (διατήρηση ιδιοκτησίας) Ο µισθωτής έχει τη χρήση του περιουσιακού στοιχείου Ηχρονικήδιάρκειατηςµίσθωσηςδενείναιπάντοτεγνωστήαπότηναρχή Υπάρχει η δυνατότητα ακύρωσης του συµβολαίου από το µισθωτή πριν την εξάντληση ολόκληρης της περιόδου µίσθωσης Στηµίσθωσηοεκµισθωτήςδενγνωρίζειούτεπότεθαυπογραφείτοµισθωτήριο, ούτε πόσο θα διαρκέσει, ούτε για πόσο χρόνο θα είναι ιδιοκτήτης του περιουσιακού στοιχείουκαιούτεανθαανακτήσειτοκεφάλαιοπουέχειδιαθέσεικαιανθαέχει επιπλέον µια απόδοση στα κεφάλαια του. 8
Χρηµατοδοτική µίσθωση (leasing) Παρόλο που δεν αποτελεί άµεση πηγή χρηµατοδότησης, η χρηµατοδοτική µίσθωση παρέχει µία εναλλακτική λύση για µεσοπρόθεσµο δανεισµό αφού απελευθερώνει κεφάλαια τα οποία κάτω από άλλες συνθήκες θα χρησιµοποιούνταν για τηναγοράκεφαλαιουχικώναγαθών. Το ύψος των ενοικίων είναι προκαθορισµένο και δεν αλλάζει ανάλογα µε το επιτόκιο. Κατά συνέπεια, µια επιχείρηση µπορεί να µισθώνει σύγχρονο εξοπλισµό, επειδή δεν υπάρχει κανένας πειρασµός για να συνεχίσει να χρησιµοποιεί παρωχηµένα µηχανήµατα από φόβο να δαπανήσει µεγάλα ποσά για κεφαλαιουχικά αγαθά. 9 9
Χρηµατοδοτική µίσθωση (leasing) Με τη "λειτουργική µίσθωση" η εκµισθώτρια εταιρεία προσδοκά να διαθέσει διαδοχικά προς µίσθωση το ίδιο µηχάνηµα σε πολλούς πελάτες, ενώ είναι η ίδια υπεύθυνη για τησυντήρησηκαιτηναποκατάστασητωνβλαβώντου. Στην περίπτωση της χρηµατοδοτικής µίσθωσης, το παραχωρούµενο προς ενοικίαση είδος χρησιµοποιείται από µίαµόνοεπιχείρησηµέχριτηλήξητηςωφέλιµηςζωήςτου. Γι' αυτό το κεφαλαιουχικό του κόστος συν το κέρδος της εταιρείας που το εκµισθώνει καταβάλλονται από τον µισθωτή σε ισόποσες δόσεις, ενώ ο µισθωτής είναι υπεύθυνος για την αποκατάστασητωνόποιωνβλαβώνπαρουσιαστούν. 10 10
Χρηµατοδοτική µίσθωση (leasing) Τα πλεονεκτήµατα της χρηµατοδοτικής µίσθωσης είναι τα εξής: ε χρειάζεται να δοθούν εγγυήσεις στην εκµισθώτρια εταιρεία (όπως συνήθως συµβαίνει µε ένα δάνειο). Το συνολικό κόστος της µίσθωσης µπορεί να είναι χαµηλότερο από ότι αν ο µισθωτής δανειζόταν χρήµατα και κατέβαλε τους σχετικούς τόκους για να αγοράσει το µηχάνηµα. εν επηρεάζεται ο δείκτης φερεγγυότητας. Η χρηµατοδοτική µίσθωση σε σχέση µε την αγορά είναι µία ελκυστική πρόταση για µία επιχείρηση που σηµειώνει ζηµίες ή αποκοµίζει µικρά κέρδη. Ωστόσο, στην περίπτωση της χρηµατοδοτικής µίσθωσης, η εκµισθώτρια επιχείρηση αγoράζει το περιουσιακό στοιχείο και εποµένως κάνει την απόσβεση που δικαιούται γι' αυτό το στοιχείο. Το οικονοµικό όφελος µεταβιβάζεται στον ενοικιαστή µε τη µορφή µειωµένουµηνιαίουενοικίου. 11 11
Χρηµατοδοτική Μίσθωση Η εταιρεία χρηµατοδοτικής µίσθωσης (ΕΧΜ) αγοράζει το συγκεκριµένο πάγιο στοιχείο σύµφωνα µε τις οδηγίες του µελλοντικού µισθωτή. ΗΕΧΜέχειτηνοµικήιδιοκτησίατουπάγιουστοιχείου, ενώο µισθωτής έχει την κατοχή και το δικαίωµα χρησιµοποίησής του. Οι κίνδυνοι και τα σχετικά έξοδα λειτουργίας, ασφάλισης, φθοράς και συντήρησης βαρύνουν τον µισθωτή: Κλασική χρηµατοδοτική µίσθωση (ο πελάτης επιλέγει τα µηχανήµατα της αρεσκείας του και η εταιρεία leasing τα αγοράζει προκειµένου να τα εκµισθώσειστονπελάτη-τριµερήςσχέση) Πώληση και επανεκµίσθωση (Sale and lease back) Χρηµατοδοτική µίσθωση ακινήτων 12
Χρηµατοδοτική Μίσθωση Εξοικονόµηση κεφαλαίων. Βελτίωση της κεφαλαιακής συγκρότησης της επιχείρησης. Κάλυψη της επιχείρησης έναντι της συνεχούς αύξησης της τιµής των κεφαλαιουχικών αγαθών. ηµιουργία άµεσα ταµειακών προγραµµάτων. Τα µισθώµατα µπορούν να καταχωρούνται στα διάφορα τµήµατα που χρησιµοποιούν τα µισθωµένα µηχανήµατα. ιευκόλυνση της ρευστότητας λόγω του προγραµµατισµού των καταβολών των µισθωµάτων σύµφωνα µε τα ταµειακά προγράµµατα της εταιρίας. Αύξηση της αποδοτικότητας της επιχείρησης. Εξάλειψη των αρνητικών επιπτώσεων στην παραγωγικότητα από την απαξίωση του µηχανολογικού εξοπλισµού. 13
Χρηµατοδοτική Μίσθωση Αποφυγή πληρωµών αυξηµένων δαπανών για συντήρηση εξοπλισµού λόγω δυνατότητας πρόωρης αντικατάστασης του. Ανταπόκριση στις δυνατότητες και στις ανάγκες των µικροµεσαίων κυρίως επιχειρήσεων. Το επιτόκιο είναι σταθερό στην χρηµατοδοτική µίσθωση. εν απαιτούνται συνήθως πρόσθετες εξασφαλίσεις (όπως υποθήκες). Απαλλαγή από τις φορολογικές επιβαρύνσεις των δανειακών συµβάσεων. Ταχύτερη διαδικασία έγκρισης σε σχέση µε τον τραπεζικό δανεισµό. Εξασφαλίζεται ότι η χρηµατοδότηση θα χρησιµοποιηθεί αποκλειστικά για το σκοπό που χορηγείται. 14
Ανάληψη απαιτήσεων τρίτων και προεξόφληση τιµολογίων-factoring Το Factoring χρησιµοποιείται σαν µια εναλλακτική και συµπληρωµατική µορφή χρηµατοδότησης. H Χρηµατοδότηση, µέσα από απαιτήσεις της εταιρείας κατά των πελατών της διεξάγεται είτε: Με ενεχυρίαση αυτών, οπότε η εταιρεία λαµβάνει δάνειο από τον δανειστή. Με πώληση, οπότε η εταιρεία λαµβάνει µετρητά. Ο αγοραστής των απαιτήσεων καθίσταται κύριος αυτών: Εάν στο συµφωνητικό αγοράς υπάρχει ο όρος χωρίς αναγωγή. εν γίνεται αντικατάσταση των τιµολογίων. Εάν στο συµφωνητικό αγοράς υπάρχει ο όρος µε αναγωγή. Γίνεται αντικατάσταση ή πληρωµή των τιµολογίων. 15
Ανάληψη απαιτήσεων τρίτων και προεξόφληση τιµολογίων-factoring Ο όρος "ανάληψη απαιτήσεων τρίτων" ή factoring είναι η αγορά (µε έκπτωση) των οφειλών προς µία εταιρεία από έναν τρίτο φορέα, ο οποίος εξοφλεί την εταιρεία αυτή µε µετρητά. Η εταιρεία που αναλαµβάνει τις απαιτήσεις µιας άλλης έναντι τρίτων οφειλετών αναλαµβάνει τη διαχείριση των τιµολογίων της δεύτερης, εισπράττει τα χρήµατα και το σηµαντικότερο αναλαµβάνει τον κίνδυνο να µην την πληρώσει κάποιος οφειλέτης. Το ποσό που θα πληρωθεί για την "εξυπηρέτηση" αυτή θα αποφασιστεί µετά από διαπραγµατεύσεις, αλλά τελικά θα εξαρτηθείαπότοµέγεθοςτουχρέους, τοβαθµότουκινδύνου, και την έκταση των γραφειοκρατικών διαδικασιών που απαιτούνται για την είσπραξη των οφειλοµένων χρηµάτων. 16 16
Ανάληψη απαιτήσεων τρίτων και προεξόφληση τιµολογίων-factoring Εξοικονόµηση δαπανών λόγω µη λειτουργίας τµήµατος πίστης εντός της εταιρείας-πελάτη και την ανάθεση αυτών των δραστηριοτήτων στον Factor. Αξιοποίηση από την εταιρεία-πελάτη την ευρεία εµπειρία, γνώση και καλή φήµη-γνωριµίες που διαθέτει ένας εξειδικευµένος Factor. Αξιοποίηση από την εταιρεία-πελάτη των ευρύτερων τεχνικών και οικονοµικών γνώσεων που διαθέτει η εταιρεία Factoring. Πλήρη ανάληψη ή µείωση των πιστωτικών κινδύνων και απωλειών από την εταιρεία Factoring. Μοναδική διαθέσιµη πηγή άντλησης κεφαλαίων για µικρές επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις µε µη σωστή κεφαλαιακή διάρθρωση. Εξασφάλιση χρηµατοδότησης στην εταιρεία-πελάτη που καλύπτει πραγµατικές εµπορικές συναλλαγές και ανάγκες µε αποτέλεσµα να προάγεται η ταµειακή ρευστότητα της εταιρείας. Ανταγωνιστικές εξαγωγές µε τις υπηρεσίες που προσφέρει ο Factor. 17
Ανάληψη απαιτήσεων τρίτων και προεξόφληση τιµολογίων-factoring Εξοικονόµηση κεφαλαίων της εταιρείας-πελάτη για να χρησιµοποιηθούν σε πιο αποδοτικές επενδύσεις. Συµβολή της εταιρείας Factoring στην προώθηση των εξαγωγών ( ιεθνές Factoring). Αξιολόγηση για χρηµατοδότηση της εταιρείας-πελάτη µε βάση την παραγωγήπροϊόντωνκαιόχιτηνοικονοµικήεπιφάνειατης. Αύξηση της πελατείας των τραπεζών και των θυγατρικών τους εταιρειών Factoring. Άµεση και απλή διαδικασία υποβολής δικαιολογητικών για έγκριση. Παραγωγική αξιοποίηση του διαθέσιµου χρόνου της εταιρείας-πελάτη για την παραγωγική διαδικασία. 18
Ανάληψη απαιτήσεων τρίτων και προεξόφληση τιµολογίων-factoring Το κόστος αυτής της εξυπηρέτησης αναλύεται σε τέσσερις συνιστώσες: Έναποσοστότηςτάξεωςτου 1-2% επίτηςτιµήςπώλησηςγιακάλυψη του κόστους διαχεί-ρισης των τιµολογίων. Ένα ποσοστό (ανάλογο µε το επιτόκιο του δανείου) επί των χρηµάτων που δίνει η πρώτη εταιρεία στη δεύτερη. Αυτό συνήθως είναι 3-5% υψηλότερο από το βασικό επιτόκιο της Τράπεζας και καταβάλλεται στο διάστηµα από τη στιγµή που η δεύτερη εταιρεία εισέπραξε τα µετρητά από την πρώτη και τις ηµεροµηνίες που οι οφειλέτες θα εξοφλήσουν τις οφειλές τους. Έναποσοστότηςτάξεωςτου 1 % περίπουγιακάλυψητωνεπισφαλών πελατών. Πρόσθετα νοµικά έξοδα που πληρώνει η πρώτη εταιρεία κατά την είσπραξη των χρηµάτων που της οφείλονται µε βάση τα τιµολόγια. 19 19
Ανάληψη απαιτήσεων τρίτων και προεξόφληση τιµολογίων-factoring Μερικά από τα πλεονεκτήµατα που παρουσιάζει η ανάληψη απαιτήσεων τρίτων είναι τα εξής: ιασφαλίζονται τακτικές εισροές µετρητών χρηµάτων. Γι' αυτό η εταιρεία µπορεί να τακτοποιήσει τους λογαριασµούς της άµεσα και συνεπώς θα θεωρείται ότι έχει µεγαλύτερη δανειοληπτική ικανότητα. Παραµένουν διαθέσιµες οι άλλες µέθοδοι λήψης δανείου. Χαµηλό διαχειριστικό κόστος για την παρακολούθηση των εισπράξεων της επιχείρησης, ενώ παράλληλα δεν υπάρχουν οφειλές προς είσπραξη. Ηµέθοδοςείναιαπλήκαιβολική. εν επηρεάζεται ο δείκτης φερεγγυότητας. 20 20
Ανάληψη απαιτήσεων τρίτων και προεξόφληση τιµολογίων-factoring Μερικά από τα πλεονεκτήµατα που παρουσιάζει η ανάληψη απαιτήσεων τρίτων είναι τα εξής: Οι εταιρείες που αναλαµβάνουν απαιτήσεις τρίτων έχουν εµπειρία σε τεχνικές είσπραξης οφειλών και είναι ίσως σε θέση να πείθουν τους δύστροπους οφειλέτες να τακτοποιήσουν τις οφειλές τους µε πιο αποτελεσµατικό τρόπο από ότι τα στελέχη του λογιστηρίου της εταιρείας. Πολλές από τις εταιρείες που αναλαµβάνουν απαιτήσεις τρίτων προσφέρουν στους πελάτες τους και κάποιες άλλες υπηρεσίες, π.χ. πληροφορίες για την πιστοληπτική ικανότητα των πελατών, πληροφορίες γι' αυτά που ισχύουν στον κλάδο σχετικά µε τις τιµές και τους όρους πωλήσεων, ειδήσεις για τις περιοχές και τους κλάδους που γνωρίζουν ύφεση (γεγονός που φαίνεται από την ιδιαίτερη καθυστέρηση των πληρωµών σε αυτούς τους κλάδους/περιοχές). 21 21
Ανάληψη απαιτήσεων τρίτων και προεξόφληση τιµολογίων-factoring Υψηλό κόστος χρηµατοδότησης για πολλά και µικρής αξία τιµολόγια. Όταν πωλούνται οι απαιτήσεις δεν παρουσιάζονται στο κυκλοφορούν ενεργητικό της επιχείρησης τα πιο ρευστά της στοιχεία. Η εξάρτηση της εταιρείας-πελάτη από τον Factor. Η απαίτηση του Factor για συνεχή εκχώρηση των απαιτήσεων µιας εταιρείας-πελάτη. 22
Forfaiting Η προεξόφληση γραµµατίων, συναλλαγµατικών ή άλλων αξιογράφων στη διεθνή χρηµαταγορά χωρίς δικαίωµα επανεκχώρησης. Με την προεξόφληση ο εξαγωγέας χάνει το δικαίωµα να εισπράξει από τον εισαγωγέα και ο forfaiter χάνει το δικαίωµα επανεκχώρησης σε περίπτωση µη πληρωµής της οφειλής από τον εισαγωγέα. Το forfaiting χρησιµοποιείται κατά κανόνα σε συναλλαγές µε µεσοπρόθεσµη πίστωση 3 ετών. 23
Εµπορική πίστωση Η καθυστέρηση της τακτοποίησης των οφειλών δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να χρησιµοποιήσουν τα κεφάλαια που κάτω από άλλες συνθήκες θα έδιναν στους προµηθευτές. Η εµπορική πίστωση παρέχεται δωρεάν και δε λογίζονται τόκοι. Αλλά, συνήθως, δε γίνονται οι εκπτώσεις που µερικές φορές συνοδεύουν την άµεση πληρωµή. 24 24
ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η µακροπρόθεσµη χρηµατοδότηση αποτελείται κυρίως από κεφάλαια που συγκεντρώνονται από την πώληση µετοχών και οµολόγων. 25 25
Μετοχές Σήµερα ο συνηθέστερος τύπος µετοχής είναι η "κοινή". Οι κάτοχοι κοινών µετοχών διατρέχουν τον κίνδυνο που διατρέχει και η επιχείρηση και εισπράττουν µερίσµατα µόνον ανπροκύπτουνκέρδη. Σε περίπτωση πτώχευσης της εταιρείας, τους επιστρέφονται τα ποσά που επένδυσαν µόνον αφού εξοφληθούν οι υπόλοιπες οφειλές και υποχρεώσεις της επιχείρησης. Συνήθως κάθε κοινή µετοχή συνοδεύεται από µία ψήφο, παρόλο που υπάρχει ενδεχόµενο να εκδοθούν και κοινές µετοχές χωρίς δικαίωµα ψήφου. 26 26
Μετοχές Οι κάτοχοι των προνοµιούχων µετοχών δικαιούνται ένα σταθερό ποσοστό ως µέρισµα, το οποίο καταβάλλεται πριν καταβληθεί στους κατόχους κοινών µετοχών οποιοδήποτε ποσό. Σε περίπτωση εκκαθάρισης της εταιρείας, το κεφάλαιο των µετόχων που έχουν στα χέρια τους προνοµιούχες µετοχές εξασφαλίζεταιπριναπόεκείνοτωνκατόχωνκοινώνµετοχών. Οι προνοµιούχες µετοχές µπορεί να είναι σωρευτικού ή µη σωρευτικού χαρακτήρα. Οι κάτοχοι σωρευτικών µετοχών δικαιούνται µερίσµατα ακόµα και για τα χρόνια που δεν προέκυψαν κέρδη και δεν καταβλήθηκαν µερίσµατα. 27 27
Οµολογία Ηοµολογίαείναιέναδάνειοπροςκάποιαεταιρείαπουέχειωςεγγύησητα περιουσιακά στοιχεία της. Οι περισσότερες οµολογίες είναι σταθερής διάρκειας (π.χ. µίαπενταετία) καιτοεπιτόκιοτουςείναισταθερό. Οι κάτοχοι οµολογιών χορηγούν δάνειο προς την επιχείρηση, όχι προς τους µετόχους, καιδενέχουνδικαίωµαψήφου. Η επιχείρηση που εκδίδει αυτές τις οµολογίες είναι νοµικά υποχρεωµένη να πληρώσειτόκοσετακτήηµεροµηνία. Αν χρειαστεί, η επιχείρηση πρέπει να εκκαθαριστεί και τα περιουσιακά στοιχεία της να πουληθούν για να συγκεντρωθεί το χρηµατικό ποσό που απαιτείται για να καλυφθεί η υποχρέωση. Η χρηµατοδότηση µε οµόλογα δε συνεπάγεται καµία απώλεια ελέγχου, αφού οι κάτοχοι οµολόγων δεν έχουν δικαίωµα ψήφου. Όµως ο κίνδυνος της εκκαθάρισης είναι υψηλότερος επειδή οι τόκοι των οµολόγων πρέπει να πληρωθούν στο ακέραιο, έγκαιρα και ανεξάρτητα από τις τρέχουσες χρηµατοοικονοµικέςσυνθήκες. 28 28
Μετατρέψιµες οµολογίες Οµολογίες σταθερού επιτοκίου οι οποίες έχουν το δικαίωµα µετατροπής σε κοινές µετοχές σε προκαθορισµένη χρονική στιγµήστοµέλλον. Εκδίδονται µε χαµηλότερο επιτόκιο από εκείνο των κλασικών οµολογιών, επειδή οι επενδυτές ελκύονται από την πιθανότητα να αποκοµίσουν µεγάλη υπεραξία κατά τη µετατροπήτους. Οι µετατρέψιµες οµολογίες χρησιµοποιούνται συνήθως για τη χρηµατοδότηση εξαγορών, επειδή έτσι αποφεύγεται η µείωση της αξίας των µετοχών. 29 29
Εισαγωγή στο Χρηµατιστήριο Μερικά πλεονεκτήµατα που έχει η εισαγωγή µιας εταιρείας στο χρηµατιστήριο είναι και τα εξής: Καλύτερη εικόνα στα µάτια του κοινού, λόγω του ότι η επωνυµία της εταιρείας αναφέρεται στον οικονοµικό τύπο και σε άλλες εφηµερίδες µε εθνική κυκλοφορία. Οι εισηγµένες µετοχές είναι κατά κανόνα αποδεκτές ως µέσο πληρωµής µιας εξαγοράς επιχείρησης. Υπάρχει ένας γρήγορος και εύχρηστος µηχανισµός για την εκτίµηση της αξίας εταιρείας µέσω της αλληλεπίδρασης των δυνάµεων της αγοράς. Μειώνεται η εξάρτηση των επιχειρήσεων από τις Τράπεζες και άλλους δανειστές όταν χρειάζονται κάποια χρηµατοδότηση. Μερικά από τα µειονεκτήµατα που προκύπτουν από την εισαγωγήµιαςεταιρείαςστοχρηµατιστήριοείναι: οι νέες εκδόσεις µετοχών έχουν διαχειριστικό κόστος. η πιθανότητα απώλειας του ελέγχου επειδή κάποιοι τρίτοι µπορούν ανεµπόδιστα να αγοράσουν µετοχές της επιχείρησης. 30 30
ΕισαγωγήστοΧρηµατιστήριο-Initial Public Offering Εισηγµένες µετοχές για µελλοντικές εξαγορές Αποτίµηση της αγοράς ηµιουργία καλής φήµης για την εταιρεία ιευρυµένη συµµετοχή ιαφοροποίηση χαρτοφυλακίου αρχικών επενδυτών Μείωση του κόστους κεφαλαίου Έξοδος των VC Προσέλκυση προσοχής αναλυτών Μείωση Μετοχικού κεφαλαίου Ακριβός ανεισµός 31
ΕισαγωγήστοΧρηµατιστήριο-Initial Public Offering Percent of CFOs who strongly agree with the reason for an IPO 32
Κεφάλαιο επιχειρηµατικών συµµετοχών- Venture Capital Στην περίπτωση χρηµατοδότησης µε κεφάλαιο επιχειρηµατικών συµµετοχών, ένας τρίτος φορέας (π.χ. µία εµπορική Τράπεζα) αγοράζει µετοχές µιας επιχείρησης για να µεταγγίσει κεφάλαιο, και στη συνέχεια παίρνει ένα συµφωνηµένο ποσοστό των κερδών για µία προκαθορισµένη περίοδο και πουλάει τις µετοχές στην εταιρεία σε κάποια προκαθορισµένη χρονική στιγµή στο µέλλον σε µία τιµή που συµφωνήθηκεστοαρχικόσυµβόλαιο. Οι εταιρείες παροχής επιχειρηµατικών κεφαλαίων αναζητούν υγιείς επιχειρήσεις που επιθυµούν τη γρήγορη ανάπτυξή τους στις οποίες να κάνουν επενδύσεις. 33 33
Κεφάλαιο επιχειρηµατικών συµµετοχών- Venture Capital Τα προβλήµατα που υπάρχουν στην περίπτωση της χρηµατοδότησης µε κεφάλαιο επιχειρηµατικών συµµετοχών είναι τα εξής: Το υψηλό κόστος (πιθανότατα πάνω από το 30%) του κεφαλαίου που συγκεντρώνεται µε αυτόν τον τρόπο. Οι δανειζόµενοι πρέπει να υποβάλλουν τακτικά εκτενείς αναφορές, στις οποίες να αναφέρονται πολλές εµπιστευτικές πληροφορίες, σχετικά µε την πρόοδο της επιχείρησής τους. Αν η επιχείρηση δεν κατορθώσει να πετύχει κάποιους προκαθορισµένους στόχους, το συµβόλαιο µπορεί να ορίζει ότι η εταιρεία που δανείζει τα κεφάλαια θα αναλάβει τον έλεγχο της εταιρείας. 34 34
Κεφάλαιο επιχειρηµατικών συµµετοχών- Venture Capital Κατηγορίες Επενδύσεων του Καινοτοµικού Κεφαλαίου Πρωταρχικό κεφάλαιο (seed capital) κεφάλαιο για αρχική δηµιουργία και δοκιµή αρχικής ιδέας. Αρχικόκεφάλαιοήχρηµατοδότησηεκκίνησης (start-up finance) κεφάλαιογια την εκκίνηση, ανάπτυξη συγκεκριµένου προϊόντος ή υπηρεσίας. Χρηµατοδότηση αρχικού σταδίου ανάπτυξης (early-stage finance) κεφάλαια κίνησης για να λειτουργήσει η επιχείρηση. Χρηµατοδότηση ανάπτυξης ή επέκτασης (development finance). Ενδιάµεση χρηµατοδότηση (bridging finance) χρηµατοδότηση σε επιχειρήσεις οι οποίες προετοιµάζονται για εισαγωγή στο χρηµατιστήριο. Κεφάλαιοεξαγοράς management, µέσααπότηνεπιχείρηση (Management Buy-outs-MBOs) εξαγορά ολόκληρης ή τµήµατος της εταιρείας από οµάδα διευθυντικών στελεχών µέσα από την ίδια την επιχείρηση. Κεφάλαιο εξαγοράς management εκτός επιχείρησης (Management Buy-ins-MBIs) εξαγορά ολόκληρης ή τµήµατος της εταιρείας από οµάδα διευθυντικών στελεχών εκτός επιχείρησης. Μοχλευµένη εξαγορά (Leverage buy-out) τα κεφάλαια για την εξαγορά προέρχονται από δανεισµό (τουλάχιστον το 75%). Χρηµατοδότηση αντικατάστασης (replacement finance) χρηµατοδότηση για την εξαγορά µεριδίου ενός απερχόµενου εταίρου από µια επιχείρηση. Χρηµατοδότηση ανόρθωσης (turnaround or rescue finance) χρηµατοδότηση για την εξαγορά και ανόρθωση µιας ζηµιογόνου επιχείρησης. 35
Κεφάλαιοεπιχειρηµατικών συµµετοχών-venture Capital Χρηµατοδότηση σε νέες και δυναµικές επιχειρήσεις Υποστήριξη Χρηµατοοικονοµικές συµβουλές Άντληση νέων κεφαλαίων Ανάπτυξη νέων προϊόντων-υπηρεσιών Σύναψη στρατηγικών συµµαχιών ή εξαγορών Επαφέςγιαείσοδοσεξένεςαγορές Κύρος θεσµικού επενδυτή Προοπτικές µακροπρόθεσµης ανάπτυξης Ρευστοποίηση της επένδυσης µε κέρδος Εισαγωγή σε χρηµατιστήριο (IPO) Εξαγορά Πώληση συµµετοχής σε τρίτους Πώληση στον επιχειρηµατία βάσει προσυµφωνηµένης µεθόδου αποτίµησης 36
Franchising Ηδικαιοχρησίααποτελείσύστηµαγιατηδιανοµήαγαθώνκαιυπηρεσιώνστοντελικόκαταναλωτή, όπου ο ιδιοκτήτης ονοµάζεται δικαιοπάροχος ή δότης (franchisor) ενός κατοχυρωµένου προϊόντος. Ο δικαιοπάροχος παραχωρεί σε τρίτο επιχειρηµατία που ονοµάζεται δικαιοδόχος ή Λήπτης(franchisee) το δικαίωµα να: ασκεί επιχειρηµατική δραστηριότητα για ένα προκαθορισµένο χρονικό διάστηµα σε µια συγκεκριµένηπεριοχήχρησιµοποιώνταςταεµπορικάσήµατακαιτιςεπωνυµίες, ταπροϊόντα, τις υπηρεσίες και τον τρόπο λειτουργίας που έχει αναπτύξει ο δικαιοπάροχος Για το παρεχόµενο δικαίωµα ο δικαιοδόχος καταβάλλει στον δικαιοπάροχο: Ένα τίµηµα µε τη µορφή αµοιβής εισόδου Περιοδικές προµήθειες Ο δικαιοδόχος, µε το κεφάλαιο που εισφέρει, εξασφαλίζει την τοποθεσία, την κατασκευή ή τη διαµόρφωση και τον εξοπλισµό του καταστήµατος και στη συνέχεια αναπτύσσει τη µονάδα µε την καθοδήγηση του δικαιοπαρόχου. Ο δικαιοπάροχος προµηθεύει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες και εφοδιάζει τον δικαιοδόχο µε την τεχνογνωσία, τα πρότυπα λειτουργίας της επιχείρησης την αρχική εκπαίδευση και τη συνεχή υποστήριξη. 37
Business Angels Informal Venture Capital Ιδιώτες επενδυτές Μέσηεπένδυση 200.000 ( 50.000-750.000) Εναλλακτική στο VC λύση κυρίως λόγω κόστους Due Diligence Father figure Business Angels Network:Μηχανισµός που φέρνει σε επαφή angels και επιχειρηµατίες. Ένα σηµείο διασύνδεσης νέων επιχειρηµατιών και ιδιωτών επενδυτών. To network προωθεί την πρόταση, εφόσον πληροί κάποια ελάχιστα κριτήρια, στα µέλη του εκείνα που κρίνει ότι θα έχουν ενδιαφέρον. Εάν δεχθεί να επενδύσει κάποιος angel, το δίκτυο µπορεί να αναλάβει τη διεκπεραίωση της επένδυσης (εφόσον το επιθυµεί και ο angel). 38
Θερµοκοιτίδες (Incubators) Αποτελούν ένα Μηχανισµό σύνδεσης της Έρευνας µε την Αγορά. Οι επιχειρήσεις έντασης γνώσης, αποτελούν ένα σηµαντικό παράγοντα οικονοµικής ανάπτυξης και συµβάλλουν σηµαντικά στη δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας. Οι επιχειρήσεις αυτές, αντιµετωπίζουν δυσκολίες, που σχετίζονται µε την απουσία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος, που να συντελεί στη περαιτέρω ανάπτυξή τους. Υποβολή του Επιχειρηµατικού σχεδίου της ενδιαφερόµενης επιχείρησης. Κριτήρια αξιολόγησης: Νέα, Καινοτόµα εταιρεία Ικανή ιοικητική Οµάδα Προϊόντα ή υπηρεσίες µε βάθος αγοράς Ανάγκες για παροχή υπηρεσιών Ανάγκες Χρηµατοδότησης 39
Τι παρέχει µια θερµοκοιτίδα Χώρους στέγασης της επιχείρησης. Κοινές υπηρεσίες, όπως γραµµατειακή υποστήριξη και από κοινού χρήση του εξοπλισµού γραφείου (fax, τηλεφωνικές συνδέσεις, φωτοτυπικό κέντρο, χώρους σίτισης, αίθουσες παρουσιάσεων και συσκέψεων, ασφάλεια κτιρίου κλπ.). Ανάπτυξη συνεργιών ανάµεσα στις συστεγαζόµενες επιχειρήσεις. Χρηµατοδότηση των λειτουργικών δαπανών των εγκατεστηµένων επιχειρήσεων. Παροχή συµβουλευτικών και άλλων εξειδικευµένων (Νοµικής, Λογιστικήςφύσης) υπηρεσιών. Η τυπική περίοδος επώασης 2-3 έτη. 40
Ποιοι µπορούν να απευθυνθούν σε µια Θερµοκοιτίδα Ερευνητές Νέες εταιρείες Ερευνητικά και Εκπαιδευτικά κέντρα ΜΜΕ υπάρχουσες εταιρείες που επιθυµούν να αναπτύξουν ένα νέο προϊόν ή υπηρεσία µε τη βοήθεια των εσωτερικών συνεργιών της θερµοκοιτίδας. 41