Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική

Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική Κώστας Ρουµανιάς Ο.Π.Α. Τµήµα. Ε. Ο. Σ. 10 Απριλίου 2014 Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 1 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Κλιµατική αλλαγή στην Ευρώπη. Η περιβαλλοντική πολιτική για την Ε.Ε. είναι από τις πιο ϑεµελιώδεις και κρίσιµες περιοχές ανάληψης δράσης για πολλούς λόγους. Η κλιµατική αλλαγή δείχνει αδιαµφισβήτητη και προβλέπεται να επηρεάσει σηµαντικά την Ευρώπη. Ας δούµε κάποιες προβλέψεις: Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 2 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Σχήµα : Μεταβολές στη ϐροχόπτωση. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 3 / 42

Κλιµατική αλλαγή. April 24, 2013 1:36,978,595 0 625 1,250 312.5 mi 0 990 1,980 495 km Lautenschlager et al., 2009. World Data Center for Climate. EEA 2012 eea_user Σχήµα : ιάβρωση εδάφους και ακραίες ϐροχοπτώσεις για 2070-2100 Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 4 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Σχήµα : Προβλεπόµενες κλιµατικές αλλαγές. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 5 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Σχήµα : Συµβολή αερίων στο ϕαινόµενο του ϑερµοκηπίου. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 6 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Σχήµα : Εκποµπές αερίων ϑερµοκηπίου. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 7 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Σχήµα : Εκποµπές αερίων ϑερµοκηπίου. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 8 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Σχήµα : Εκποµπές ϕθοριούχων αερίων (κλιµατισµός). Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 9 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Σχήµα : Συγκέντρωση αερίων του Κυότο. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 10 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Σχήµα : Εκποµπές υποξειδίου του αζώτου. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 11 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Σχήµα : Μεταβολές στις εκποµπές καδµίου, υδραργύρου και µολύβδου µεταξύ 1990 και 2010. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 12 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Επιπτώσεις στους κατοίκους. Οι κλιµατικές αλλαγές µπορεί να έχουν σειρά επιπτώσεων στην καθηµερινότητα των πολιτών της Ε. Ε. Ας δούµε µόνον µερικές. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 13 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Σχήµα : Αριθµός ανθρώπων που επηρεάστηκαν από πληµµύρες (µέσος 2000-2010 ανά εκατοµµύριο πληθυσµού). Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 14 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Σχήµα : Κλιµατική καταλληλότητα για το κουνούπι Aedes aegypti. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 15 / 42

Κλιµατική αλλαγή. Αέρια ϑερµοκηπίου. Φθοριούχα αέρια: χρησιµοποιήθηκαν προς αντικατάσταση των χλωροφθορανθράκων που κατέστρεφαν το στρώµα του όζοντος σε ψύξη και κλιµατισµό. Αποδείχθηκαν ισχυρότατα στη συνεισφορά στο ϕαινόµενο του ϑερµοκηπίου (από 100 έως 10.000 ϕορές πιο «ϑερµαντικά» από το διοξείδιο του άνθρακα!!!). Υποξείδιο του αζώτου: ισχυρότατο ϑερµαντικό (παγιδεύει 298 ϕορές ανά µόριο περισσότερη ϑερµότητα στην ατµόσφαιρα από το διοξείδιο του άνθρακα) Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 16 / 42

Εξωτερικότητες. Εξωτερικότητες. Ορισµός (Εξωτερικότητα) Λέµε ότι παρατηρούµε εξωτερική επίδραση ή εξωτερικότητα όταν η δράση ενός ατόµου ή µιας µονάδας (π.χ. επιχείρησης) επιδρά άµεσα και εκτός του µηχανισµού των τιµών, την ευηµερία (χρησιµότητα ή κέρδη) ενός άλλου ατόµου ή µιας άλλης µονάδας. Προσέξτε µια σειρά ϑεµάτων στην εξωτερικότητα. Παρατηρούµε εξωτερικότητες ανάµεσα σε επιχειρήσεις, ανάµεσα σε καταναλωτές ή και από καταναλωτή σε επιχείρηση και αντίστροφα. Θέλουµε η δράση ενός ατόµου να επηρεάζει άµεσα τη χρησιµότητα ενός άλλου και ΕΚΤΟΣ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ. Π. χ. όταν εγώ καταναλώνω πολύ κρέας, η Ϲήτησή µου ανεβάζει την τιµή του κρέατος και επηρεάζει τη δική σας χρησιµότητα διότι µπορείτε να αγοράσετε λιγότερο κρέας τώρα. Αυτή η επίδραση περνά µέσα από το µηχανισµό της αγοράς και δεν τη ϑεωρούµε εξωτερικότητα. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 17 / 42

Εξωτερικότητες. Εξωτερικότητες. Η παραπάνω επίδραση µέσω του µηχανισµού των τιµών έχει ονοµαστεί και χρηµατική εξωτερικότητα από συγγραφείς. Εµείς δεν ϑα ασχοληθούµε µε τέτοιου είδους εξωτερικότητες. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 18 / 42

Εξωτερικότητες. Είδη εξωτερικοτήτων. Είναι προφανές ότι υπάρχουν πολλά είδη εξωτερικοτήτων: 1 Από καταναλωτή σε καταναλωτή. 2 Από καταναλωτή σε παραγωγό. 3 Από παραγωγό σε παραγωγό. 4 Από παραγωγό σε καταναλωτή. 5 Από καταναλωτή σε καταναλωτή και σε παραγωγό. 6 Από παραγωγό σε παραγωγό και καταναλωτή. Επίσης παρατηρήστε ότι µπορεί να έχουµε µονόπλευρη εξωτερικότητα (ο A να επηρεάζει τον B αλλά όχι αντίστροφα) ή αµφίπλευρη εξωτερικότητα (και οι δύο επηρεάζουν µε τη δράση τους τον άλλον). Τέλος προσέξτε ότι µπορεί η επίδραση να είναι ϑετική (να αυξάνει τη χρησιµότητα/ κέρδος του άλλου) ή αρνητική. Η πρώτη περίπτωση είναι ϑετική εξωτερικότητα ενώ η δεύτερη αρνητική εξωτερικότητα. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 19 / 42

Εξωτερικότητες. Παραδείγµατα εξωτερικοτήτων. Ας δώσουµε µερικά παραδείγµατα: 1 Ο γείτονας παίζει δυνατά σαξόφωνο. 2 Ακούγοντας δυνατά µουσική καταναλώνω πολύ ϱεύµα και το εργοστάσιο πιο κάτω στο δρόµο έχει µειωµένη απόδοση στις µηχανές του. 3 Παράγοντας πόµολα στον Ασωπό µολύνω το νερό και µειώνω την παραγωγή της ιχθυοκαλλιέργειας στην Ερέτρια. 4 Παράγοντας ενέργεια στην Πτολεµαΐδα µολύνω τον αέρα που αναπνέουν οι κάτοικοι και τα ϱαπανάκια που καλλιεργούν και τρων. 5 Ακούγοντας µουσική ενοχλώ τον διπλανό και µειώνω την τάση του διπλανού εργοστασίου. 6 Παράγοντας, µολύνω το νερό της ιχθυοκαλλιέργειας και το πηγάδι του διπλανού. 7 Στολίζοντας τον κήπο µου οµορφαίνω και τη ϑέα του γείτονα. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 20 / 42

Εξωτερικότητες και αποτελεσµατικότητα. Ο κύριος λόγος που µας ενδιαφέρουν οι εξωτερικότητες είναι λόγω της επίδρασης που έχουν στην αποτελεσµατικότητα των αγορών. Το 1ο Θ.Θ.Ο.Ε. µας λέει ότι οι αγορές οδηγούν σε αποτελεσµατικές κατανοµές. Βασική προϋπόθεση όπως ϑα δούµε είναι η απουσία εξωτερικοτήτων. Αν υπάρχουν εξωτερικότητες οι αγορές παύουν να είναι αποτελεσµατικές. Συγκεκριµένα δεδοµένων όλων των άλλων υποθέσεων που κάναµε, αν υπάρχει ϑετική εξωτερικότητα, η αγορά παράγει πολύ λίγο από το αγαθό που προκαλεί την εξωτερικότητα. Αντιθέτως, µε αρνητικές εξωτερικότητες, η αγορά ϑα οδηγήσει σε πολύ µεγάλη παραγωγή της αρνητικής εξωτερικότητας. Μεγαλύτερη απ ό,τι είναι κοινωνικά ϐέλτιστο. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 21 / 42

MSB, MSC MSB(E) B MSC A D C MP C(E) F F C F Σχήµα : Μια αρνητική εξωτερικότητα δε συνυπολογίζει το κόστος µιας δράσης πάνω σε άλλους και άρα αυτός που την παράγει δε λαµβάνει υπόψιν του το κοινωνικό κόστος της δράσης του. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 22 / 42

Εξωτερικότητες και αποτελεσµατικότητα. Αντίστοιχα αν η εξωτερικότητα ήταν ϑετική, ϑα οδηγούµαστε σε πολύ λίγη χρήση της εισροής F που παράγει ϑετική εξωτερικότητα. Σκεφτείτε το κλασσικό παράδειγµα ενός µελισσοκόµου που επιλέγει τον αριθµό των µελισσιών του ώστε να µεγιστοποιήσει το κέρδος του. Αν λίγο πιο πέρα είναι εγκατεστηµένο ένα ϕυτώριο που παράγει πιο πολλά άνθη όσο περισσότερες µέλισσες κυκλοφορούν στην περιοχή, κοινωνικά ο µελισσοκόµος ϑα παράγει πολύ λίγη εξωτερικότητα. Κοινωνικά ϑα ϑέλαµε περισσότερες µέλισσες από αυτές που µεγιστοποιούν το κέρδος του µελισσοκόµου διότι ϑα ϐοηθήσουν στην αύξηση των κερδών του ϕυτωρίου. Εδώ το κοινωνικό κόστος είναι χαµηλότερο του ατοµικού και από το ατοµικό κόστος αφαιρούµε το κοινωνικό όφελος της εξωτερικότητας για να υπολογίσουµε το συνολικό κοινωνικό κόστος. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 23 / 42

MSB, MSC MSB(F ) MP C(E) MSC(F ) F C F F Σχήµα : Αγοραία και άριστη κατανάλωση µε ϑετική εξωτερικότητα (µείωση κόστους). Η αγορά οδηγεί σε µικρότερη ποσότητα ϑετικής εξωτερικότητας απ ό,τι είναι κοινωνικά άριστο. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 24 / 42

Εξωτερικότητες και αποτελεσµατικότητα. Η σκεφτείτε τη (ϑετική) εξωτερικότητα ενός ωραίου κήπου. Αυτή ϐελτιώνει τη ϑέα του γείτονα- µετατοπίζει το οριακό κοινωνικό όφελος προς τα πάνω διότι µια µονάδα επιπλέον καλής ϑέας δεν αυξάνει µόνο τη δική µου ευχαρίστηση αλλά και όλων των γειτόνων. Οταν δρω µόνος µου, δε λαµβάνω αυτό υπόψιν και εξισώνω το ατοµικό οριακό όφελος µε το ατοµικό µου οριακό κόστος. Εποµένως επιλέγω F C ενώ το κοινωνικά άριστο ϑα ήταν F. Η απώλεια ευηµερίας είναι ίση µε το χρωµατισµένο τρίγωνο. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 25 / 42

MSB, MSC MSC MPB MSB F C F F Σχήµα : Αγοραία και άριστη κατανάλωση µε ϑετική εξωτερικότητα (µείωση κόστους). Η αγορά οδηγεί σε µικρότερη ποσότητα ϑετικής εξωτερικότητας απ ό,τι είναι κοινωνικά άριστο. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 26 / 42

ιόρθωση εξωτερικοτήτων. 4 τρόποι: Νοµοθεσία: παραγωγή καυσαερίων στο σηµείο F που επιβάλλεται δια νόµου. ( υσκολίες πληροφόρησης-εφαρµογής. Πώς γνωρίζω ως κράτος τα οριακά κόστη/οφέλη όλων των εµπλεκοµένων; Πώς εφαρµόζω-διανέµω τα ϐάρη;) Επιβολή (πιγκουβιανού) ϕόρου ή επιδότησης. Ορισµός ιδιοκτησιακών δικαιωµάτων στην εξωτερικότητα και διαπραγµάτευση ανάµεσα στα εµπλεκόµενα µέρη (αν δεν υπάρχουν κόστη συναλλαγών). Θεώρηµα Coase. Ορισµός ιδιοκτησιακών δικαιωµάτων και δηµιουργία αγοράς εξωτερικοτήτων. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 27 / 42

ιόρθωση εξωτερικοτήτων. Η πρώτη λύση ϑα ήταν (σχήµα 16) η κυβέρνηση να αποφασίσει ότι η παραγωγή καύσιµου ϑα γίνει σε επίπεδα F και να επιβάλει αυστηρά πρόστιµα αν αυτά ξεπεραστούν. graph1 Η δεύτερη λύση επιβάλλει κόστος στο χαλυβουργείο τόσο ώστε να παράγει την άριστη κοινωνικά ποσότητα. Ενας κατάλληλος ϕόρος t υψώνει το ιδιωτικό οριακό κόστος της επιχείρησης που µολύνει κατά t και την κάνει να µεγιστοποιεί τα κέρδη της στο άριστο σηµείο F. graph Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 28 / 42

Η λύση µέσω διαπραγµάτευσης ϑα ήταν να αποφασιστεί π.χ. ότι ιδιοκτησιακό δικαίωµα έχει η επιχείρηση που µολύνει (εργοστάσιο). Αφήνοντας τότε τα δύο µέρη να διαπραγµατευτούν ϑα ϕτάσουµε στο σηµείο F. Η ευηµερία ϑα αυξηθεί κατά ABC. Το πλεόνασµα της ευηµερίας ϑα καρπωθεί αυτός που έχει τα ιδιοκτησιακά δικαιώµατα. (Αν τα δίναµε στο ιχθυοτροφείο, ϑα τα καρπωνόταν αυτό). graph1 Ορισµός ιδιοκτησιακών δικαιωµάτων και δηµιουργία αγοράς εξωτερικοτήτων. Η αγορά και πάλι ϑα οδηγήσει στο σηµείο A µε επίπεδο µόλυνσης F. Ανάλογα µε πριν η διανοµή του πλεονάσµατος από την επίτευξη του αποτελεσµατικού επιπέδου µόλυνσης εξαρτάται από τη διανοµή των ιδιοκτησιακών δικαιωµάτων. graph1 Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 29 / 42

MSB, MSC MSB(E) B MSC A MP C+ t t D C MP C(E) F F C F Σχήµα : ιόρθωση εξωτερικότητας µέσω πιγκουβιανού ϕόρου. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 30 / 42

Η ϱύπανση ως εξωτερικότητα. Είναι κατανοητό γιατί ϑέλουµε να µελετήσουµε τις εκποµπές αερίων του ϑερµοκηπίου ως εξωτερικότητες. Αγορές αερίων ϱύπων: µηχανισµός διόρθωσης αναποτελεσµατικότητας από εξωτερικότητες. Για να µιλήσουµε για αγορές αερίων ϱύπων, χρειάζονται δύο προϋποθέσεις: 1 Ορισµός µεγίστου συνολικού ορίου εκποµπής (F ) 2 Κατανοµή ιδιοκτησιακών δικαιωµάτων. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 31 / 42

Στόχοι στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Αµεσοι στόχοι (έως το 2020): 1 Μείωση κατά 20% των «αερίων ϑερµοκηπίου» (greenhouse gas emissions) σε σχέση µε τα επίπεδα του 1990. 2 Αυξηση του ποσοστού ενέργειας που καταναλώνεται από ανανεώσιµες πηγές στο 20% της συνολικής κατανάλωσης. 3 Βελτίωση κατά 20% της ενεργειακής αποτελεσµατικότητας της ΕΕ. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 32 / 42

Σχή µα 1: Οι εκποµπές αερίων θερµοκηπίου της ΕΕ προς την κατεύθυνση εγχώριας µείωσης κατά 80% (100% =1990) 100% 100% 80% Ενεργειακός τοµέας Τρέχουσα πολιτική 80% 60% Οικιακός και τριτογενής τοµέας 60% Βιο µηχανία 40% 40% Μεταφορές 20% 20% Γεωργία (εκτός CO 2 ) Άλλοι τοµείς (εκτός CO 2 ) 0% 0% 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 33 / 42

Emissions Trading System (ETS) Οπως είδαµε στην ανάλυση που κάναµε για εξωτερικότητες, η αγορά ανταλλαγής δικαιωµάτων στην εξωτερικότητα διορθώνει τα προβλήµατα αναποτελεσµατικότητας. Η Ε. Ε. υιοθετεί ως ακρογωνιαία πολιτική της το σύστηµα ανταλλαγής δικαιωµάτων ϱύπων. Το σύστηµα ϑέτει ποσοστώσεις στους ϱύπους επιτρέπεται να παράγει κάθε χώρα. (ανώτατο όριο- cap). Το ανώτατο όριο µειώνεται κάθε χρόνο (το 2020 ϑα είναι κατά 21% µικρότερο από το 2005). Μέσα σε κάθε χώρα οι εταιρίες µπορούν να λάβουν ή να αγοράσουν δικαιώµατα µόλυνσης. Μπορούν να αγοράσουν και στη διεθνή αγορά τέτοια δικαιώµατα. Στο τέλος κάθε χρόνου µια εταιρία ϑα πρέπει να παραδώσει αρκετά δικαιώµατα ώστε να καλύπτει τις εκποµπές της. Αλλιώς ϑα υφίσταται ϐαριά πρόστιµα. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 34 / 42

Emissions Trading System (ETS) Οι εταιρίες ϑα πρέπει να έχουν εγκεκριµένο µηχανισµό µέτρησης των ϱύπων τους. Αν µια εταιρία µειώσει τις εκποµπές της ϑα µπορεί είτε να κρατήσει τα δικαιώµατα για µελλοντική χρήση ή να τα πωλήσει σε άλλες εταιρίες. Το ETC δηµιουργήθηκε το 2005 ως το πρώτο διεθνές σύστηµα ανταλλαγής ϱύπων στον κόσµο ώστε να µειωθούν οι ϱύποι αποτελεσµατικά (δηλαδή να αγοράζονται από τις πιο αποτελεσµατικές εταιρίες). Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 35 / 42

Emissions Trading System (ETS) Η εκτέλεσή του προχώρησε σε 3 ϕάσεις. Στις πρώτες δύο ϕάσεις τα όρια στις αδειοδοτήσεις ϑέτονταν σε εθνικό επίπεδο. Πρώτη ϕάση: 2005-2007: πιλοτική περίοδος για εκµάθηση του προγράµµατος και προετοιµασία για τη ϕάση δύο ώστε οι χώρες της Ε. Ε. να µπορούν να επιτύχουν τα όρια της συνθήκης του Κυότο. Η πρώτη ϕάση πέτυχε να εδραιώσει µια τιµή για τον άνθρακα, ελεύθερο εµπόριο σε εκποµπές και την υποδοµή για την εποπτεία, τον απολογισµό και την επαλήθευση των πραγµατικών εκποµπών. εν υπήρξαν ακριβείς µετρήσεις οπότε η πρώτη ϕάση ϐασίστηκε σε προσεγγίσεις. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 36 / 42

Emissions Trading System (ETS) εύτερη ϕάση: 2008-2012: οι άδειες που δίδονταν ελεύθερα µειώθηκαν στο 90%. Τα πρόστιµα για υπέρβαση αυξήθηκαν στα 100/τόννο το χρόνο. Οι συνολικά επιτρεπόµενες εκποµπές προβλεπόταν να µειωθούν κατά 6.5%. Ωστόσο η κρίση µείωσε σηµαντικά τις εκποµπές, ώστε υπήρξε πλεόνασµα αχρησιµοποίητων αδειών. Ο τοµέας της αεροπορίας εισήχθη από 1/1/2012. Τα εθνικά αρχεία αντικαταστάθηκαν µέσα στο 2012 από Ευρωπαϊκό αρχείο που παρακολουθεί τις εκποµπές. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 37 / 42

Σχήµα : Καθηµερινός όγκος συναλλαγώς σε άδειες ϱύπων Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 38 / 42

Emissions Trading System (ETS) Τρίτη ϕάση: 2013-: Συγκεντρωτικό όριο για εκποµπές στη ϑέση 27 εθνικών ορίων. Οι άδειες δε δίνονται πια δωρεάν αλλά µέσω πλειστηριασµών. Νέοι τοµείς υπάγονται στο σύστηµα. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 39 / 42

Δικαιώματα προς πλειστηριασμό κατά το έτος 2012 σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 1 Κράτος μέλος Ποσότητα Κράτος μέλος Ποσότητα Βέλγιο 2 979 000 Βουλγαρία 3 277 000 Τσεχική Δημοκρατία 5 503 000 Δανία 1 472 000 Γερμανία 23 531 000 Εσθονία 1 068 000 Ιρλανδία 1 100 000 Ελλάδα 4 077 000 Ισπανία 10 145 000 Γαλλία 6 434 000 Ιταλία 11 324 000 Κύπρος 307 000 Λετονία 315 000 Λιθουανία 637 000 Λουξεμβούργο 141 000 Ουγγαρία 1 761 000 Μάλτα 120 000 Κάτω Χώρες 3 938 000 Αυστρία 1 636 000 Πολωνία 14 698 000 Πορτογαλία 2 065 000 Ρουμανία 5 878 000 Σλοβενία 520 000 Σλοβακία 1 805 000 Φινλανδία 1 965 000 Σουηδία 1 046 000 Ηνωμένο Βασίλειο 12 258 000 Σύνολο 120 000 000 Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 40 / 42

Μεταφορά και εκποµπές Οι µεταφορές ευθύνονται για περίπου 1/4 των εκποµπών ϑερµοκηπίου και είναι ο µεγαλύτερος παραγωγός ϱύπανσης µετά την ενέργεια. Ενώ οι οι εκποµπές σε άλλους τοµείς έχουν πτωτική τάση, οι εκποµπές από µεταφορές αυξήθηκαν κατά 36% από το 1990. Στην προσπάθεια µείωσης των εκποµπών από µεταφορές, η αεροπλοΐα συµπεριελήφθη στο σύστηµα ανταλλαγής εκποµπών (ETS). Προσπάθειες µείωσης εκποµπών αυτοκινήτων (ο µεγαλύτερος ϱυπαίνων από τις µεταφορές). Ανάµεσα στα άλλα νέες προδιαγραφές ϱύπων για τα νέα αυτοκίνητα. Προσπάθεια µείωσης της περιεκτικότητας καυσίµων σε αέρια ϑερµοκηπίου. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 41 / 42

Βιομηχανία και οικοδομή μεταφορές ενέργεια βιομηχανία οικιακή και εμπορική χρήση αγροτική παραγωγή άλλα δρόμοι εγχώρια θαλ. μεταφορές διεθνείς θαλ. μεταφορές εγχώρια αεροπ. διεθνείς αεροπ. μεταφορές τραίνα άλλα Σχήµα : Η συµµετοχή των µεταφορών στις εκποµπές ϑερµοκηπίου Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικότητες και περιβαλλοντική πολιτική 10 Απριλίου 2014 42 / 42