Λειτουργική νευροανατομία Νευρικά κφτταρα Αλεξάνδρα Οικονόμου
Τα είδη κυττάρων Νευρϊνεσ 100 δις. μεταφζρουν πλθροφορίεσ θλεκτροχθμικι μετάδοςθ Νευρογλοία 10 φορζσ μικρότερα από τουσ νευρϊνεσ 10 φορζσ περιςςότερα από τουσ νευρϊνεσ Η πλθροφορία μεταδίδεται από τον ζνα νευρϊνα ςτον άλλο μζςω ςυνάψεων
Δομή των νευρϊνων
NEYPOEΠIΣTHMH KAI ΣYMΠEPIΦOPA ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ
Δομή των νευρϊνων
Δομή των νευρϊνων Κυτταροπλαςματικι μεμβράνθ: 2 ςτιβάδεσ λιπιδίων Ελζγχει διακίνθςθ ουςιϊν: ΝΑΙ: Νερό, οξυγόνο, διοξείδιο άνκρακα, λιποδιαλυτά μόρια ΟΧΙ: Μεγάλα μόρια, θλεκτρικά φορτιςμζνα μόρια Κυτταρόπλαςμα: μεταξφ μεμβράνθσ & πυρινα
Δομή των νευρϊνων Πυρινασ: περιβάλλεται από διπλι μεμβράνθ με πόρουσ περιζχει χρωμοςϊματα (DNA) πυρινιο Μιτοχόνδριο μεταβολικζσ δραςτθριότθτεσ παρζχει ενζργεια διαςπά γλυκόηθ μεταβάλλει ςχιμα, μετακινείται δικζσ του γενετικζσ πλθροφορίεσ (DNA)
Δομή των νευρϊνων Ενδοπλαςματικό δίκτυο: πλζγμα ςωλινων μεταφζρει πρωτεΐνεσ ςε κυςτίδια λείο (άκοκκο): όχι ριβοςωμάτια κοκκιϊδεσ Ριβοςωμάτια ςτο κοκκιϊδεσ ενδοπλαςματικό δίκτυο ςφνκεςθ νζων πρωτεϊνικϊν μορίων (μεταφράηει γενετικζσ οδθγίεσ ςε πρωτείνεσ) μεταφορά ουςιϊν ςε κυςτίδια
Κυτταρικό ςϊμα Δομή των νευρϊνων Κυτταρικόσ πυρινασ Δυνατότθτα ςυναπτικϊν επαφϊν Ζϊνεσ απαρτίωςθσ: εξειδικευμζνσ ηϊνεσ ςυνδυαςμοφ ειςερχομζνων ερεκιςμάτων Δενδρίτεσ Ζϊνθ ειςόδου του ερεκίςματοσ Λαμβάνουν πλθροφορίεσ από άλλουσ νευρϊνεσ 80% λιπίδια, 20% πρωτεΐνθ
Είδη νευρϊνων
NEYPOEΠIΣTHMH KAI ΣYMΠEPIΦOPA ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ
NEYPOEΠIΣTHMH KAI ΣYMΠEPIΦOPA ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ
Είδη νευρϊνων Αιςκθτικόσ νευρϊνασ (υποδεκτικόσ) ευαίςκθτοσ ςε ζνα είδοσ ερεκιςμοφ Κινθτικόσ νευρϊνασ μεταφορά από νωτιαίο μυελό (κυτταρικό ςϊμα) προσ μφεσ ι αδζνεσ Ενδιάμεςοσ (διάμεςοσ) νευρϊνασ θ πλειοψθφία δζχεται πλθροφορίεσ από αιςκθτικοφσ, ενδιάμεςουσ ςτζλνει πλθροφορίεσ ςε κινθτικοφσ, ενδιάμεςουσ
NEYPOEΠIΣTHMH KAI ΣYMΠEPIΦOPA ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ
Απαγωγόσ νευράξονασ Είδη νευραξόνων Φυγόκεντροσ, μεταφζρει πλθροφορίεσ μακριά από μια δομι (afferent) Προςαγωγόσ νευράξονασ Μεταφζρει πλθροφορίεσ προσ μια δομι (efferent) Ενδογενισ νευράξονασ Περιορίηεται ςε μια ςυγκεκριμζνθ δομι
Νευρογλοία Δεν μεταδίδουν πλθροφορίεσ 10 φορζσ μικρότερα από τουσ νευρϊνεσ 10 φορζσ περιςςότερα από τουσ νευρϊνεσ Καταλαμβάνουν τον ίδιο χϊρο
Ολιγοδενδροκφτταρα χθματίηουν ζλυτρο μυελίνθσ ςτο ΚΝ Κάκε κφτταρο ςχθματίηει το ζλυτρο για αρκετοφσ παράπλευρουσ νευρϊνεσ
Κφτταρα του Schwann χθματίηουν ζλυτρο μυελίνθσ ςτο ΠΝ Διαςποφν νεκροφσ άξονεσ Βοθκοφν ςτθν ανάπτυξθ καινοφριων νευραξόνων (δρουν ςαν ςωλινεσ) (το ΚΝ ουλι από αςτροκφτταρα εμποδίηει τθν ανάπτυξθ καινοφριων νευραξόνων, βλ. ΚΠ)
Μικρογλοία, αςτρογλοία (κφτταρα) Διαςποφν & απομακρφνουν άχρθςτα υλικά Διαιροφνται, ςχθματίηουν ουλι ςτθ κζςθ των νεκρϊν νευρϊνων Απελευκερϊνουν χθμικζσ ουςίεσ που ςκοτϊνουν εξαςκενθμζνα κφτταρα
Ακτινοειδή νευρογλοία Είδοσ αςτροκυττάρου υντελοφν ςτθν ανάπτυξθ των νευραξόνων & δενδριτϊν κατά τθν εμβρυϊκι ανάπτυξθ
Αλλαγζσ ςτη δομή των νευρόνων Οι νευρϊνεσ δεν αναπαράγονται Μποροφν όμωσ να αλλάξουν τθ δομι των δενδριτϊν τουσ (πλαςτικότθτα) Οινόπνευμα: αρνθτικι επίδραςθ ςτουσ δενδρίτεσ Ηλικία: λιγότεροι νευρϊνεσ, μεγαλφτερεσ διακλαδϊςεισ (αντιςτάκμιςθ)
Αιματεγκεφαλικόσ φραγμόσ Οι περιςςότερεσ χθμικζσ ουςίεσ δεν μποροφν να ειςχωριςουν ςτον εγκζφαλο Προςβολι από ιό: εξϊκθςθ από το κφτταρο ςτθν κυτταρικι μεμβράνθ Ιόσ ανιχνεφςιμοσ από το ανοςοποιθτικό ςφςτθμα Ανοςοποιθτικό ςφςτθμα επιτίκεται Καταςτροφι ιοφ και κυττάρου
Αιματεγκεφαλικόσ φραγμόσ ΚΝ: ο μθχανιςμόσ εξϊκθςθσ ιοφ δεν ιςχφει Αντιςϊματα ειςζρχονται ςτουσ νευρϊνεσ Ο νευρϊνασ επιηεί, το ίδιο και ο ιόσ
Παράδειγμα: ιόσ ζρπητα 2 τφποι: απλόσ, γεννθτικϊν οργάνων Παραμζνει για πάντα ςτο ςϊμα Πολλαπλαςιάηεται και ανεβαίνει τον πλθςιζςτερο νευράξονα ςτθν περιοχι μόλυνςθ Εγκακίςταται ςτο κυτταρικό ςϊμα Απλόσ ζρπθτασ: ςτο γάγγλιο του τρίδυμου κρανιακοφ νεφρου Δεν δρα πάντα, διότι ελζγχεται από το ανοςοποιθτικό & νευρικό ςφςτθμα Ενεργοποιείται με κοφραςθ, ςτρεσ...
Αιματεγκεφαλικόσ φραγμόσ ςυν. Σα κφτταρα που ςχθματίηουν το τοίχωμα τριχοειδϊν αγγείων ςτον εγκζφαλο (ενδοκθλιακά κφτταρα) είναι ςτενά ςυνδεδεμζνα Σα αςτροκφτταρα περιβάλλουν ενδοκθλιακά κφτταρα, ενιςχφουν φραγμό Μποροφν να περάςουν: οξυγόνο, CO 2, ουδζτερα μόρια, λιποδιαλυτά μόρια (θρωίνθ, νικοτίνθ, κανναβινόλθ)
Αιματεγκεφαλικόσ φραγμόσ ςυν. Ο αιματεγκεφαλικόσ φραγμόσ δεν είναι ομοιόμορφοσ ςε όλο το ΚΝ Διαπερατόσ ςε περιοχι που ελζγχει τάςθ για εμετό (area postrema) Σρόποσ ανίχνευςθσ πικανϊν τοξικϊν ουςιϊν ςτο αίμα από τουσ νευρϊνεσ
Γλυκόηθ Θρζψη νευρϊνων Μεταφζρεται ςτον εγκζφαλο μζςω μθχανιςμοφ τθσ ενεργθτικισ μεταφοράσ Ο μθχανιςμόσ απαιτεί οξυγόνο Β1 (κειαμίνθ) δίνει ςτο ςϊμα δυνατότθτα να χρθςιμοποιιςει γλυκόηθ Χωρίσ Β1 δεν δφναται να χρθςιμοποιθκεί θ γλυκόηθ