1.ΤΟ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΤΩΝ HECKSCHER OHLN Heckscher Ohlin: Οι διαφορές στην αφθονία των πόρων ως πηγή του ιεθνούς Εµπορίου Το βασικό ερώτηµα: γιατί υπάρχουν διαφορές στο κόστος ευκαιρίας από χώρα σε χώρα; ύο διαπιστώσεις: - διαφορές στα προϊόντα - διαφορές στις χώρες Έστω χώρα Α : πλούσια σε Κεφάλαιο Κ Έστω χώρα Β : πλούσια σε Εργασία L -Και οι δύο χώρες µπορούν να παράγουν ύφασµα και σιτάρι Έστω σιτάρι : αγαθό έντασης κεφαλαίου Έστω ύφασµα : αγαθό έντασης εργασίας Ίδια τεχνολογία παραγωγής Υποθέσεις κινητικότητας παραγωγικών συντελεστών Ορισµός θεωρήµατος Η-Ο: Η κάθε χώρα εξειδικεύεται στην παραγωγή εκείνου του προϊόντος όπου χρησιµοποιείται κυρίως ο παραγωγικός συντελεστής τον οποίο η συγκεκριµένη χώρα έχει σε επάρκεια 1
Μορφή των Καµπυλών Παραγωγικών υνατοτήτων - κοίλες προς την αρχή των αξόνων αύξον κόστος ευκαιρίας φθίνων λόγος µετασχηµατισµού - θέση των καµπυλών παραγωγικών δυνατοτήτων Χώρα Α: Πλούσια σε κεφάλαιο Αγαθό Χ: εντάσεως εργασίας (π.χ. ύφασµα) Χώρα Β: Πλούσια σε εργασία Αγαθό Υ: εντάσεως κεφαλαίου (π.χ. σιτάρι) 2
P x P x < P y P y B P x P x > P y P y B ' Πρέπει: Ο παράγοντας προτιµήσεις να µην επηρεάζει τις τιµές αυτάρκειας, έτσι ώστε οι σχετικές τιµές αυτάρκειας να εξαρτώνται από τα παραγωγικά δεδοµένα και να µην επηρεάζονται από τις τυχόν διαφορετικές προτιµήσεις (καµπύλες αδιαφορίας) των χωρών Α, Β. 3
Αγαθό Χ: εντάσεως εργασίας Αγαθό Υ: εντάσεως κεφαλαίου Χώρα Β: Πλούσια σε εργασία Χώρα Α: Πλούσια σε κεφάλαιο P P > x x P y P y B : To x είναι πιο ακριβό στην Α To y είναι πιο φθηνό στην Α ηλαδή το x είναι πιο φθηνό στη χώρα που είναι πλούσια σε εργασία και το y πιο φθηνό στη χώρα που είναι πλούσια σε κεφάλαιο. 4
Για τη χώρα Α στο σηµείο Ε Για τη χώρα Β στο σηµείο Ζ P Y P Σ P Y P Σ Σ = = MRT = MRS = εφα ˆ Υ Σ = = MRT = MRS = εφβ ˆ Υ ˆ ˆ P Y P Y εφα fεφβ f PΣ PΣ Α Άρα η χώρα Α είναι ακριβότερη της Β στο ύφασµα εποµένως φθηνότερη στο σιτάρι Β 5
2. ΟΙ ΕΞΙΣΩΤΙΚΕΣ ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ (Η συµβολή του Samuelson) Η-Ο: Από τι καθορίζεται η διεθνής ανταλλαγή; Χώρες: Α πλούσια σε κεφάλαιο Αγαθά: Σ αγαθό εντάσεως κεφαλαίου Β πλούσια σε εργασία Υ αγαθό εντάσεως εργασίας Χώρα πλούσια σε κεφάλαιο Χώρα πλούσια σε εργασία σχετικά φθηνό κεφάλαιο σχετικά φθηνή εργασία Η εργασία έχει υψηλή παρα- Το κεφάλαιο έχει υψηλή παραγωγικότητα είναι ακριβή γωγικότητα είναι ακριβό Με την έναρξη εµπορίου Ρ Κ Ρ L (επειδή αυξάνεται η Ρ L P K (επειδή αυξάνεται η παραγωγή του αγαθού Σ που παραγωγή του Υ, αγαθού που χρειάζεται περισσότερο Κ και χρειάζεται περισσότερη εργα- µειώνεται η παραγωγή του σία και µειώνεται η παραγωγή Υ, αγαθού που χρειάζεται του Σ, αγαθού που χρειάζεται περισσότερη εργασία) περισσότερο κεφάλαιο) ΤΕΛΙΚΑ: Οι τιµές των Κ, L τείνουν να εξισωθούν Στη συνέχεια ακολουθεί διαγραµµατική απόδειξη αφού προηγηθεί µία σύντοµη επανάληψη για το διάγραµµα κουτί. 6
ΤΟ ΚΟΥΤΙ ΤΟΥ EDGEWORTH (Επανάληψη) η Ι: Πλούσια σε Κ Το Α είναι έντασης L και στις δύο χώρες η ΙΙ: Πλούσια σε L Το Β είναι έντασης Κ και στις δύο χώρες Παραγωγή περισσότερου Α είναι δυνατή µόνο αν παράγεται λιγότερο Β Σε αυτάρκεια - H χρησιµοποιεί και στις δύο παραγωγές περισσότερο Κ - Οι ορ. Παραγωγικότητες καθορίζονται µόνο από τις εντάσεις K L ( ) ( ) στο Ρ ΜΡ < Ρ' ΜΡ Κ άρα (r ) < (r ) και (w ) > (w ) r r < w w Ι Κ ΙΙ 7
Επανάληψη (συνέχεια) Η κλίση στο K α είναι µεγαλύτερη από την κλίση στο Κα Σηµαίνει: η σχέση µισθού/προσόδου είναι υψηλότερη στην Ι απ ότι στη ΙΙ Όταν αρχίσει εµπόριο η κάθε χώρα εξειδικεύεται στην παραγωγή του αγαθού όπου χρησιµοποιείται ο συντελεστής που έχει σε αφθονία. ηλαδή, η χώρα Ι στο αγαθό B και η χώρα ΙΙ στο αγαθό. Επειδή π.χ. στη ΙΙ η παραγωγή (εντάσεως εργασίας) w, ενώ στην Ι, επειδή η παραγωγή B (εντάσεως κεφαλαίου) r. H κλίση στο Κα είναι µικρότερη από την κλίση στο Κ*. Αντίστοιχα η κλίση στο Κ * είναι µικρότερη από την κλίση στο K α. 8
Εκτός από την προσέγγιση των σχετικών τιµών (w, r) προσεγγίζουν και οι εντάσεις (K, L). ηλαδή η Ι πηγαίνοντας από το K α στο Κ * K L, αντίστοιχα η ΙΙ, Κα Κ* K L ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1 ου ΒΑΘΜΟΥ (επανάληψη) B C D Q 10 20 40 80 L 5 10 20 40 Q / L 2 2 2 2 Γενικότερα: Η συνάρτηση Q=f(K,L) είναι οµογενής συνάρτηση βαθµού k όταν αυξανόµενης της χρήσης των παραγωγικών συντελεστών κατά λ έχουµε λ k Q = f ( λ K, λ L ). Εάν k=1, η συνάρτηση είναι οµογενής πρώτου βαθµού και η συνάρτηση χαρακτηρίζεται από σταθερές αποδόσεις στην κλίµακα. ηλαδή λq= f ( λk, λl), διπλασιάζω π.χ. τη χρήση των K και L, τότε διπλασιάζεται και το Q. Εφαρµογή: Ποιος ο βαθµός οµογένειας µιας συνάρτησης Cobb- Douglas; Q= a K L β 9
Έστω ότι αυξάνεται το επίπεδο χρήσης των εισροών κατά λ a a+ a ( λk) ( λl) = λ K L αν α+β=1 λ β β β a β K L = λq ηλαδή αν α+β=1 αύξηση των εισροών κατά λ οδηγεί σε αύξηση του Q κατά λ. Αν α+β>1 αύξουσες αποδόσεις (γιατί;) στην κλίµακα. ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟ ΕΙΞΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ EDGEWORTH Η εξίσωση των τιµών των παραγωγικών συντελεστών (F.P.E. theorem) ύο αγαθά Α και Β Α: Αγαθό εντάσεως εργασίας Β: Αγαθό εντάσεως κεφαλαίου Το βασικό ερώτηµα: Ποια η σχέση µεταξύ σχετικής τιµής των αγαθών P P B συντελεστών και της σχετικής τιµής των παραγωγικών w r. Για κάθε σηµείο της PPF υπάρχει ένα σηµείο πάνω στην συµβατική καµπύλη (ΟΟ ). Έστω αρχικό σηµείο το Τ και ότι στη συνέχεια αυξάνεται η τιµή του αγαθού Α. Τότε θα έχουµε µετακίνηση Τ Τ Στο Τ έχουµε άλλο w r, το w r T '. Ποια η σχέση w r T ' µε w r T 10
w Επειδή οι κλίσεις r w w ίδιες η κλίση = r r κλίση w r w w > r r T ' = f ( P / P ) B T σε οµογενείς συναρτήσεις παραγωγής είναι T ' C αλλά η κλίση w w > r r C T η αυξήθηκε η τιµή του Α αυξήθηκε και η τιµή του w Ας δούµε τώρα το διάγραµµα για δύο χώρες: Χώρα Ι: Πλούσια σε Κ Α: εντάσεως L Χώρα ΙΙ: Πλούσια σε L Β: εντάσεως Κ Η χώρα Ι χρησιµοποιεί µεθόδους έντασης κεφαλαίου και στις δύο γραµµές παραγωγής απ ότι η ΙΙ (γιατί;) Η παραγωγικότητα του Κ είναι µικρότερη στην Ι και στις δύο γραµµές παραγωγής. Γι αυτό και οι αµοιβές του Κ στην Ι θα είναι χαµηλότερες απ ότι στη χώρα ΙΙ 11
Από τα παραπάνω: r < w r w Εφαρµόζουµε το θεώρηµα των Heckscher Ohlin H χώρα Ι θα παράγει περισσότερο Β και η χώρα ΙΙ περισσότερο Α Έστω Τ και Τ σηµεία ισορροπίας σε καθεστώς ελεύθερου εµπορίου (χώρα Ι σηµείο Τ και χώρα ΙΙ σηµείο Τ ) Στα Τ και Τ έχουµε (π.χ. για το αγαθό Α): (γιατί ο λόγος K είναι ίδιος και οι τεχνολογίες ίδιες) L MP L MP L = MP MP K K Οι σχετικές τιµές οµογενείς) w r εξισώνονται (αρκεί οι συναρτήσεις να είναι 12
ισχύει εξ ορισµού MPL w χώρα Ι: = MPK r K επειδή ο λόγος MPL L w χώρα ΙΙ: = MPK r MPL MPL w w = = MPK MPK r r είναι ο ίδιος και οι τεχνολογίες επίσης Οι απόλυτες τιµές των w και r εξισώνονται (πρέπει οι συναρτήσεις παραγωγής να είναι οµογενείς 1 ου βαθµού) Από τα προηγούµενα έχουµε (ξανά για το αγαθό Α): MPL MPL MPL P MPL P MPK MPK MPK P MPK P = = B B επειδή MPL = MPL και MPK = MPK Ι ΙΙ Ι ΙΙ (ισχύει επειδή οι συναρτήσεις είναι γραµµικά οµογενείς) επειδή MPL P = MPL P w = w οµοίως µπορεί να δειχθεί ότι r = r MPL σηµείωση: για το αγαθό Β ισχύει : MPK B B = MPL MPK B B 13
3. Το θεώρηµα των Stolper Samuelson Τι παρατηρούµε; αµοιβή w r έντασης εργασίας. Ο λόγος K L πέφτει, αντίστοιχα MP L MPK B πέφτει, η. ηλαδή η µέθοδος παραγωγής γίνεται περισσότερο Συµπέρασµα: Η άνοδος της τιµής του αγαθού εντάσεως κεφαλαίου οδηγεί σε µείωση της αµοιβής της εργασίας. Εφαρµογή: Η επιβολή ενός δασµού ευνοεί τον συντελεστή που χρησιµοποιείται στην παραγωγή του αγαθού αυτού, εντατικά. Σύµφωνα µε Η-Ο οι χώρες εισάγουν το αγαθό που κυρίως χρησιµοποιείται ο παραγωγικός συντελεστής που στις χώρες αυτές είναι σπάνιος (π.χ. η Ινδία εισάγει µηχανήµατα). 14
Stolper Samuelson: Η επιβολή δασµού οδηγεί στην Ινδία σε αύξηση της αµοιβής του κεφαλαίου και σε µείωση της αµοιβής της εργασίας (που στην Ινδία ήδη αµοίβεται χαµηλά). Θεώρηµα Rybczynski Εφόσον οι σχετικές τιµές των προϊόντων P x P y καθορίζονται εξωγενώς και παραµένουν σταθερές, τότε µία αύξηση στην προσφορά ενός παραγωγικού συντελεστή οδηγεί στην αύξηση της παραγωγής του προϊόντος που χρησιµοποιεί το συντελεστή αυτόν εντατικά και στην µείωση ταυτόχρονα, στην παραγωγή του άλλου προϊόντος. 15
Η χώρα εξειδικεύεται στο προϊόν Β (αγαθό εντάσεως εργασίας). Έστω ότι αυξάνεται η ποσότητα εργασίας. Νέο σηµείο ισορροπίας πρέπει να είναι πάνω στη νέα συµβατική καµπύλη. 16
Το παράδοξο του Leontief Το θέµα: εµπειρική εξέταση της ισχύος του θεωρήµατος των Η-Ο για τις ΗΠΑ. (εξέταση της διάρθρωσης του εξωτερικού εµπορίου των ΗΠΑ) Μεθοδολογία: Πίνακας Εισροών Εκροών των ΗΠΑ (1947) (το περιεχόµενο σε εργασία και κεφάλαιο των τελικών και των ενδιάµεσων προϊόντων) Αποτελέσµατα: Μία µείωση κατά 1 εκατοµµύριο $ των εξαγωγών των ΗΠΑ το 1947 θα είχε ως αποτελέσµατα: Κ 2550780$ εξαγωγές L 182,3 έτη εργασίας σε αντίθεση µεη-ο Κ 3091339$ εισαγωγές L 170,0 έτη εργασίας Ερµηνείες 1. Το µη συγκρίσιµο των µονάδων εργασίας για διαφορετικές χώρες (υπεροχή σε τεχνολογία, οργάνωση, παιδεία). (Leontief) 2. Στατιστικά προβλήµατα (µέτρηση κεφαλαίου κ.λ.π.) 3. εν υπολογίστηκαν οι άλλοι συντελεστές και κυρίως οι φυσικοί πόροι Vanek: εισαγωγών & εξαγωγών κατά 1 εκατοµµύριο $ εξαγωγές: 340.000$ εισαγωγές: 630.000$ Η ένταση Κ στις εισαγωγές των ΗΠΑ οφείλεται στο ότι είναι εντάσεως πρώτων υλών. 4. Εξειδικευµένη εργασία, ανθρώπινο κεφάλαιο (Diab), τεχνολογία 17