Η Ανάζηαζη ηοσ Χριζηού, ως η παροσζία ηης Βαζιλείας ηοσ Θεού μέζα ζηην ιζηορία ην πξόζσπν ηνπ Ηεζνύ Υξηζηνύ ε αλζξώπηλε θύζε αμηώζεθε λα έρεη ηελ ίδηα ζρέζε δσήο κε ηνλ Θεό, πνπ έρεη ν Τηόο κε ηνλ Παηέξα. Σν ηζηνξηθό πξόζσπν ηνπ Ηεζνύ είλαη κηα αλζξώπηλε αηνκηθόηεηα όπσο όιεο νη αηνκηθόηεηεο κεηά ηελ πηώζε αηνκηθόηεηα δηαζηαηή θαη ζύκκνξθε θαηά πάληα κε ηα κέηξα ηεο θηηζηόηεηαο ηεο αλζξώπηλεο θύζεο θαη ηνπο πεξηνξηζκνύο ηεο θύζεο (Υ. Γηαλλαξά, 2002, ζ.142). Ζ αλάζηαζε ηνπ Υξηζηνύ, όκσο, ειεπζεξώλεη ηελ αλζξώπηλε θύζε από θάζε πεξηνξηζκό θαη θάζε αλάγθε, είλαη έλα αλζξώπηλν ζώκα κε ζάξθα θαη νζηά, πνπ όκσο δελ αληιεί δσή από ηηο βηνινγηθέο ηνπ ιεηηνπξγίεο, αιιά ππνζηαζηάδεηαη ζε πξαγκαηηθή ύπαξμε ράξε ζηελ πξνζσπηθή ζρέζε κε ηνλ Θεό, πνπ απηή θαη κόλε ην ζπληζηά θαη ην δσνπνηεί (Υ. Γηαλλαξά, 2002, ζ.175). Ζ αλάζηαζε ηνπ Υξηζηνύ δελ είλαη απιώο έλα από ηα ζπκβάληα ηεο ηζηνξίαο ηνπ Ηεζνύ Υξηζηνύ, αιιά είλαη ν ζθνπόο θαη ην λόεκα όιεο ηεο δσήο θαη ηεο δξάζεο ηνπ, γεγνλόο πνπ απνθαιύπηεη ην πεξηερόκελν θαη ηε ζεκαζία ησλ άιισλ ζπκβάλησλ ηεο δσήο Σνπ θαη ηδηαίηεξα ηνπ ζηαπξηθνύ Σνπ ζαλάηνπ. Δίλαη ε θνξπθαία, κνλαδηθή σο γεγνλόο, απηνκαξηπξία θαη επηθάλεηα ηνπ Ηεζνύ σο ηνπ Υξηζηνύ, ηνπ Κπξίνπ, ηνπ Τηνύ ηνπ Θενύ (Π. Αλδξηόπνπινπ, 1991, ζ.310). Σν Δπαγγέιην ζην ζύλνιό ηνπ θαη ζε θάζε επηκέξνπο ελόηεηα θαη πξόηαζε, δελ εμηζηνξεί απιώο ηελ ηζηνξία ηνπ άλδξα Ηεζνύ από ηε Ναδαξέη, αιιά πάληνηε ηνλ θεξύηηεη σο ηνλ αλαζηεκέλν θαη πςσκέλν Κύξην. Γελ ζα ππήξρε θαλέλα Δπαγγέιην, θακηά επαγγειηθή αθήγεζε, θακηά επηζηνιή ηεο Καηλήο Γηαζήθεο, νύηε ρξηζηηαληθή πίζηε, νύηε Δθθιεζία, ρσξίο ην κνλαδηθό γεγνλόο ηεο Αλάζηαζεο ηνπ Υξηζηνύ (Π. Αλδξηόπνπινπ, 1991, ζ.301). ην πξόζσπν ηνπ Ηεζνύ Υξηζηνύ, ζύκθσλα κε ηελ πξσηνρξηζηηαληθή πίζηε, κόλν ν ίδηνο έρεη αλαζηεζεί, ώζηε λα γίλεη ην ζώκα ηνπ πλεπκαηηθό.
Άιια πλεπκαηηθά ζώκαηα δελ ππάξρνπλ αθόκα. Αθόκε θαη νη λεθξαλαζηάζεηο πνπ αθεγείηαη ε Καηλή Γηαζήθε δελ έρνπλ ηίπνηε ην νξηζηηθό. Ο Λάδαξνο, ε Σαβηζά θαη ν λεαλίζθνο ηεο Ναΐλ δελ αλαζηήζεθαλ γηα λα δήζνπλ κε έλα ζώκα πλεπκαηηθό ζα πξέπεη πάιη λα γλσξίζνπλ ην ζάλαην, όπσο όινη νη άλζξσπνη (O. Cullman, 1997, ζ.143). Σόηε όινη εμίζνπ ζα ιάβνπλ ηε δσξεά ηεο αλάζηαζεο, γηα ην ιόγν όηη ε αλάζηαζε ηνπ Υξηζηνύ πξνζθέξεη ηελ αζαλαζία θαη ηελ αθζαξζία ζε όινπο κε ηνλ ίδην αθξηβώο ηξόπν, επεηδή όινη νη άλζξσπνη έρνπλ ηελ ίδηα θύζε κε ηνλ άλζξσπν Ηεζνύ (Γ. Φισξόθζθπ, 1973, ζ.107). Γίλεηαη θαηαλνεηό, όηη ε αλάζηαζε ηνπ Υξηζηνύ δελ ζεκαίλεη επηζηξνθή ζηελ πξόηεξε επίγεηα δσή από ηνλ θόζκν ησλ λεθξώλ, αιιά ζεκαίλεη είζνδν ζε κηα λέα κνξθή δσήο πνπ δελ επηδέρεηαη πιένλ ην ζάλαην "εηδόηεο όηη Χξηζηόο εγεξζείο εθ λεθξώλ νπθέηη απνζλήζθεη, ζάλαηνο απηνύ νπθέηη θπξηεύεη" (Ρσκ. 6, 9). Έρεη ηζηνξηθό ραξαθηήξα, έζησ θαη αλ μεπεξλά ηηο εθθξαζηηθέο δπλαηόηεηεο ηνπ παξόληνο. Γηα ην ιόγν απηό νη εκθαλίζεηο ηνπ αλαζηεκέλνπ Υξηζηνύ ήηαλ αλαγθαίεο θαη είραλ έλα κνλαδηθό ραξαθηήξα ζηελ εκπέδσζε ηεο πίζηεο. Μεηά ηε θνβεξή εκπεηξία ηνπ ζηαπξηθνύ ζαλάηνπ ελόο αγαπεκέλνπ πξνζώπνπ θαη ηνλ εληαθηαζκό ηνπ κε όιεο ηηο ηππηθέο δηαδηθαζίεο πνπ επηβάιινπλ νη παξαδόζεηο, κόλν ε βεβαηόηεηα ηνπ αλαζηεκέλνπ Υξηζηνύ, ήηαλ δπλαηό λα ζηεξίμεη θαη λα νδεγήζεη ζε κηα δπλακηθή πίζηε ηνπο καζεηέο (Γ. Παηξώλνπ, 1991, ζζ.522-523). Γηαηί όπσο ιέγεη θαη ν απόζηνινο Παύινο "εη δε Χξηζηόο νπθ εγήγεξηαη, θελόλ άξα ην θήξπγκα εκώλ, θελή δε θαη ε πίζηεο εκώλ" (Α Κνξ. 15, 14), θαη εάλ δελ ππήξρε ε αλάζηαζε, ηόηε νη ρξηζηηαλνί ζα ήηαλ νη "ειεεηλόηεξνη πάληωλ ηωλ αλζξώπωλ" (Α Κνξ. 15, 19), αθνύ ζα νηθνδνκνύζαλ ηελ πίζηε ηνπο ζε κηα αλέθηθηε πξαγκαηηθόηεηα. Με ην γεγνλόο ηεο αλάζηαζεο ηνπ Ηεζνύ Υξηζηνύ, ηζηνξείηαη θαη αλαθεθαιαηώλεηαη νιόθιεξνο ν ρξόλνο ηεο ζσηεξίαο ηνπ θόζκνπ θαη ηνπ αλζξώπνπ. Καηά παξάδνμν ηξόπν, ην κέιινλ, ελώ ήδε έρεη εθπιεξσζεί ζην πξόζσπν ηνπ Ηεζνύ, σζηόζν είλαη αθόκα αλακελόκελν. Γελ πξόθεηηαη γηα θάπνην δπαιηζκό κεηαμύ ρξόλνπ θαη αησληόηεηαο, αιιά γηα ηε δηαξθή έληαζε παξόληνο θαη κέιινληνο, ηζηνξίαο θαη εζράησλ. Ο Ηεζνύο Υξηζηόο, σο εζραηνινγηθή ύπαξμε θαηεμνρήλ, δελ εθπιήξσζε κόλν ην παξειζόλ, αιιά θαζόξηζε θαη ην κέιινλ. πλεπώο ην θεληξηθό γεγνλόο ηνπ Ηεζνύ Υξηζηνύ 2
ηέκλεη ηελ ηζηνξία ηεο ζσηεξίαο θαη θαλεξώλεη ηελ θπξηαξρία ηνπ Θενύ πάλσ ζην ρξόλν (η. Γηαγθάδνγινπ, 2008, ζ.45). Ο Ηεζνύο Υξηζηόο δελ είλαη απιώο ην ηέινο ηεο ηζηνξίαο, αιιά ην θέληξν ηεο ηζηνξίαο. Απηό επεηδή, ε αησληόηεηα θαη ε αιήζεηα ηεο δσήο είλαη γλσξίζκαηα εζραηνινγηθά. Όκσο απηή ε εζραηνινγηθή πξαγκαηηθόηεηα, ν "κέιιωλ αηώλ", δελ είλαη κόλν κειινληηθή ππόζεζε, δηόηη έρεη ήδε αλαηείιεη ζην παξόλ θαη ιεηηνπξγεί αλαθαηληζηηθά. ηνλ ηζηνξηθό νξίδνληα ε αλάζηαζε ηνπ Ηεζνύ Υξηζηνύ, ζήκαλε ηελ απαξρή ησλ εζραηνινγηθώλ γεγνλόησλ θαη ηελ έλαξμε γηα ηελ αλάζηαζε όισλ [Α Κνξ. 15, 20 εμ.] (Γ. Παηξώλνπ, 2002, ζ.245). Ζ αλάζηαζε ηνπ Ηεζνύ Υξηζηνύ είλαη ε λέα αξρή. Δίλαη ε "θαηλή θηίζεο". Δίλαη ε απνθαηάζηαζε ηεο θύζεο, ηελ νπνία ν Θεόο παξέρεη αγαπεηηθά θαη ειεύζεξα (Γ. Φισξόθζθπ, 1973, ζ.106). Απηή ε απνθαηάζηαζε νπζηαζηηθά πξαγκαηώλεηαη κέζα ζηελ Δθθιεζία θαη ηα κπζηήξηά ηεο, ηδηαίηεξα ζην κπζηήξην ηεο Θείαο Δπραξηζηίαο. Γηαηί ν ζθνπόο ηεο Δθθιεζίαο δελ είλαη κόλν λα ιπηξώζεη ηνπο έμσ από απηόλ ηνλ θόζκν αλζξώπνπο, αιιά θαη ηνλ ίδην ηνλ θόζκν (Γ. Φισξόθζθπ, 2000, ζ.123). ηε Θεία Δπραξηζηία γίλεηαη ηώξα πξαγκαηηθόηεηα απηό πνπ ζα γίλεη ζηα έζραηα, ην κέιινλ θαζίζηαηαη αίηην ηνπ παξόληνο. ηε Θεία Δπραξηζηία ν άλζξσπνο ηαμηδεύεη αληίζηξνθα ζην ρξόλν, από ην κέιινλ πξνο ην παξόλ θαη ην παξειζόλ. Έηζη ε Δθθιεζία είλαη όρη απηό πνπ είλαη ή πνπ ήηαλ, αιιά απηό πνπ ζα είλαη (Η. Εεδηνύια, 2003, ζ.42). Απηό είλαη έξγν ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο, ην πξόζσπν ην νπνίν ζπλερίδεη θαη νινθιεξώλεη ηε καξηπξία ηνπ Ηεζνύ Υξηζηνύ. Ζ παξνπζία ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο είλαη ν Υξηζηόο δηαησληδόκελνο (Β. Σζάθσλα, 1992, ζ.243). Σν πξόζσπν ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο ζηελ επραξηζηηαθή ζύλαμε θέξλεη ήδε από ηώξα σο απαξρή απηό πνπ κόλν ζην ηέινο ηεο ηζηνξίαο ζα θαλεξσζεί πιήξσο. Δλ Υξηζηώ ν θόζκνο θαη ε ηζηνξία απνθηνύλ έλα θαηλνύξγην θέληξν, ηελ πξννπηηθή θαη ηελ ειπίδα ηεο θαζνιηθήο αλάζηαζεο (η. Γηαγθάδνγινπ, 2008, ζ.47). Ζ αλάζηαζε ηνπ Ηεζνύ Υξηζηνύ θαλεξώλεη ζηνλ θόζκν πιήξσο ηε Βαζηιεία ηνπ Θενύ. ην πξόζσπν ηνπ Ηεζνύ Υξηζηνύ θαη ζην έξγν ηνπ, άξρηζε λα ιεηηνπξγεί δπλακηθά (Γ. Παηξώλνπ, 2002, ζ.133). Ζ αλάζηαζε ηνπ Υξηζηνύ, είλαη ην εζραηνινγηθό γεγνλόο πνπ θαλεξώλεηαη ζηελ ηζηνξία θαη δηαλνίγεη κηα λέα πξννπηηθή. Μηα πξννπηηθή πνπ ππεξβαίλεη ηελ ηζηνξία θαη νδεγεί ηε δσή ζηελ όλησο δσή, ηελ αιήζεηα θαη ηελ ειεπζεξία (Γ. Μαληδαξίδε, 1995, ζ.515). Γηόηη ζην πξόζσπν ηνπ Ηεζνύ Υξηζηνύ, ηνπ αλαζηεκέλνπ θαη 3
"ελ ζαξθί" αλαιεθζέληνο, πξνζιακβάλεη ν Θεόο "πάζαλ ζάξθα", όηαλ απηή απνζέηεη κε ην ζάλαην ηηο απαηηήζεηο ηεο απζππαξμίαο ηεο, ελώλεηαη ν Θεόο κε θάζε άλζξσπν θαη ηνλ δσνπνηεί. Ο ζάλαηνο πνπ ήηαλ ν έζραηνο ερζξόο (Α Κνξ. 15, 26), απνδείρλεηαη ηώξα σο ζξίακβνο ηεο αγάπεο ηνπ Θενύ θαη είζνδνο ζηε δσή (Β Κνξ. 5, 1-8). Έηζη ην παξόλ ηεο Δθθιεζίαο βξίζθεηαη ήδε ζην λέν αηώλα, αιιά αθόκα πξηλ από ηε Γεπηέξα θαη έλδνμε Παξνπζία ηνπ Υξηζηνύ, θαη θπζηθά πξηλ από ηνλ πξαγκαηηθό ρξόλν. Δίλαη ήδε ν ρξόλνο ηνπ ηέινπο, αιιά δελ είλαη αθόκα ην ηέινο (O. Cullman, 1997, ζ.146). Φαλεξώλεη ηε Βαζηιεία ηνπ Θενύ, αιιά, ηαπηόρξνλα, ηελ πξνζκέλεη κε αγάπε. Βιέπεη ζην πξόζσπν ηνπ Ηεζνύ Υξηζηνύ ηελ θαζνιηθή αλάζηαζε νιόθιεξεο ηεο αλζξσπόηεηαο. Φέξλεη ην κέιινλ ζην παξόλ, αιιά ηαπηόρξνλα ην πξνζδνθά. Καη όια απηά ζπκβαίλνπλ, επεηδή ν Θεόο εηζέβαιε ειεύζεξα, αγαπεηηθά θαη δεκηνπξγηθά κέζα ζηελ ηζηνξία αλαθαηλίδνληάο ηελ θαη πξνζθέξνληάο ηεο κηα λέα πξννπηηθή, ηελ πξννπηηθή ηεο ζσηεξίαο. Γηαηί κπνξεί ε αλζξώπηλε ύπαξμε λα ηειεηώλεη κε ην ζάλαην, ηειεηώλεηαη, όκσο, κε ηελ Αλάζηαζε ηνπ Υξηζηνύ. Ανδρέας Φαρζάρης Θεολόγος Βιβλιογραθία 1. Αλδξηόπνπινπ, Π. Θέκαηα ηεο ζενινγίαο ηεο Καηλήο Γηαζήθεο (Αζήλα, 1991). 2. Γηαγθάδνγινπ, η. «Φηινζνθία ηεο ηζηνξίαο θαη ζενινγία ηεο ηζηνξίαο», ζην Η Οξζνδνμία ωο πνιηηηζκηθό επίηεπγκα θαη ηα πξνβιήκαηα ηνπ ζύγρξνλνπ αλζξώπνπ, Τόκ. Γ, Οξζνδνμία θαη [Μεηα-] Νεωηεξηθόηεηα (Πάηξα: Δθδόζεηο Διιεληθνύ Αλνηθηνύ Παλεπηζηεκίνπ, 2008)15-80. 3. Γηαλλαξά, Υ. Αιθαβεηάξη ηεο πίζηεο (Αζήλα: Δθδόζεηο Γόκνο, 2002). 4. Εεδηνύια, Η. «Δθθιεζία θαη Δζραηνινγία», ζην Π. Καιατηδίδε (επηκ.), Δθθιεζία θαη Δζραηνινγία (Αζήλα: Δθδόζεηο Καζηαληώηε, 2003)27-48. 5. Μαληδαξίδε, Γ. Χξηζηηαληθή Ηζηθή (Θεζζαινλίθε: Δθδόζεηο Π. Πνπξλαξά, 1995). 6. Παηξώλνπ, Γ. Η ηζηνξηθή πνξεία ηνπ Ιεζνύ. Από ηε θάηλε ωο ηνλ θελό ηάθν (Αζήλα: Δθδόζεηο Γόκνο, 1991). 4
7. Παηξώλνπ, Γ. Ιζηνξία θαη εζραηνινγία ζηε Βαζηιεία ηνπ Θενύ (Αζήλα: Δθδόζεηο Γόκνο, 2002). 8. Σζάθσλα, Β. Η πεξί Παξαθιήηνπ-Πλεύκαηνο δηδαζθαιία ηνπ επαγγειηζηνύ Ιωάλλνπ, ππό ην πξίζκα ηεο θαζόινπ βηβιηθήο πλεπκαηνινγίαο (Αζήλα, 1992). 9. Φισξόθζθπ, Γ. «Ζ αλάζηαζε ηεο δσήο», ειι. κηθ. Α. Κνπκάληνπ, ζην Θέκαηα Οξζνδόμνπ Θενινγίαο (Αζήλα: Δθδόζεηο Άξηνο Εσήο, 1973)91-117. 10. Φισξόθζθπ, Γ. Χξηζηηαληζκόο θαη Πνιηηηζκόο, ειι. κηθ. Ν. Πνπξλαξά, (Θεζζαινλίθε: Δθδόζεηο Π. Πνπξλαξά, 2000). 11. Cullman, O. Χξηζηόο θαη Χξόλνο. Χξόλνο θαη ηζηνξία ζηε δωή ηνπ αξρέγνλνπ ρξηζηηαληζκνύ, ειι. κηθ. Π. Κνπκάληνπ, (Αζήλα: Δθδόζεηο Κέληξν Βηβιηθώλ Μειεηώλ Άξηνο Εσήο, 1997). 5