ΠΟΤΑΜΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ 2 η ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Εκτίμηση ποτάμιας διάβρωσης
Σκοπός της εργασίας: Να εκτιμηθεί ποσοτικά η ποτάμια διάβρωση κατά μήκος οκτώ χειμάρρων στη βόρεια Πελοπόννησο. Να βρεθεί η γεωγραφική κατανομή των τιμών της διάβρωσης. Να ερμηνευτούν οι διαφορές των τιμών διάβρωσης. Να προσδιοριστούν οι παράγοντες που ελέγχουν την ποτάμια διάβρωση στην περιοχή.
Παλαιο-κρημνός Παλαιο-ακτογραμμή Παράδειγμα θέσης σχεδίασης τοπογραφικής τομής
Δίνονται: 1. Χάρτης (σκιασμένου αναγλύφου) της βόρειοανατολικής Πελοποννήσου όπου απεικονίζονται οι κεντρικές κοίτες οκτώ χειμάρρων και δέκα ανυψωμένες θαλάσσιες αναβαθμίδες που έχουν χαρτογραφηθεί λεπτομερώς, έχουν χρονολογηθεί με διάφορες μεθόδους και έχουν αντιστοιχηθεί με τα μεσοπαγετώδη στάδια του Ανώτερου Πλειστόκαινου (τελευταία 580 χιλιάδες έτη). 2. 17 (δεκαεπτά) τοπογραφικές τομές κατασκευασμένες από λεπτομερές ψηφιακό μοντέλο εδάφους της περιοχής (2Χ2). Οι θέσεις των τομών φαίνονται στον χάρτη σκιασμένου αναγλύφου. Η θέση των τομών αντιστοιχεί στο υψηλότερο όριο (inner edge) των αναβαθμίδων.
Χάρτης των κεντρικών κοιτών των χειμάρρων και θαλάσσιες αναβαθμίδες στην περιοχή
Επιφάνεια Αναβαθμίδας Ηλικία 310±5 χιλ χρόνια πριν από σήμερα Επιφάνεια Αναβαθμίδας Ηλικία 310±5 χιλ χρόνια πριν από σήμερα Επιφάνεια πριν τη διάβρωση από τον Σέλιαντρο Αριστερό όριο κοιλάδας Μέσος ρυθμός κατά βάθους (ποτάμιας) διάβρωσης = βάθος κοιλάδας (mm) χρονικό διάστημα (έτη) Δεξιό όριο κοιλάδας Βάθος κοιλάδας Κατά βάθος (ποτάμια) διάβρωση = βάθος κοιλάδας (m) Υψόμετρο σε m Κοίτη Σέλιαντρου Οριζόντια απόσταση σε Κm
Διάδοση σφαλμάτων Παράδειγμα: βάθος κοιλάδας = 160 ± 2 m Χρονικό διάστημα = 310 ± 5 ka Μέσος ρυθμός = 160/360 = 0.52 To σφάλμα θα είναι = 0.52*[(2/160) 2 + (5/310) 2 ] ½ = 0.52*[(0.0125) 2 + (0.0161) 2 ] ½ = 0.01 Σημείωση: Στο βάθος κοιλάδας που θα υπολογίσετε θα συμπεριλάβετε σφάλμα μέτρησης ± 2 m (Το ίδιο και στο υψόμετρο του εσωτερικού ορίου αναβαθμίδας, βλέπε παρακάτω).
επιφάνεια θαλάσσιας αναβαθμίδας ηλικίας 200 χιλ. ετών Αρχική επιφάνεια πριν την ποτάμια διάβρωση Ποτάμια (κατά βάθος διάβρωση κοιλάδα
επιφάνεια θαλάσσιας αναβαθμίδας ηλικίας 200 χιλ. ετών Αρχική επιφάνεια πριν την ποτάμια διάβρωση κοιλάδα Ποτάμια (κατά βάθος διάβρωση
Ζητούνται: 1. Να προσδιοριστούν για κάθε τοπογραφική τομή τα πλευρικά όρια (αριστερό και δεξί) της κοιλάδας. 2. Να προσδιοριστεί για κάθε κοιλάδα το βάθος της σε m και σε mm. 3. Λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία της θαλάσσιας αναβαθμίδας να υπολογισθεί ο μέσος ρυθμός ποτάμιας (κατά βάθους) διάβρωσης (σε mm/έτος) για κάθε σημείο (τοπογραφική τομή) των κεντρικών κοιτών των χειμάρρων. 4.. 5..
Ζητούνται: 4. Για κάθε σημείο των τοπογραφικών τομών να υπολογισθεί ο μέσος ρυθμός τεκτονικής ανύψωσης (σε mm/έτος) για το χρονικό διάστημα από το σχηματισμό της κάθε θαλάσσιας αναβαθμίδας έως σήμερα. 5. Για κάθε σημείο (τοπογραφική τομή) να υπολογισθεί ο μορφομετρικός δείκτης Λόγος πλάτους προς ύψος κοιλάδας (Vf). 6. Για κάθε σημείο (τοπογραφικής τομής ) να εκτιμηθεί η απόστασή του (κάθετη απόσταση) από το ρήγμα του Ξυλοκάστρου. 7. Να σχεδιασθεί ένα διάγραμμα απόστασης θέσης τοπογραφικής τομής από το ρήγμα του Ξυλοκάστρου (σε km) μέσου ρυθμού κατά βάθους διάβρωσης (σε mm/έτος) και να σχολιασθεί. 8.
Επιφάνεια πριν τη διάβρωση από τον Σέλιαντρο Μέσος ρυθμός τεκτονικής ανύψωσης = Υψόμετρο σε m Υψόμετρο εσωτ. ορίου αναβ. (mm) διορθωμένο ως προς τη στάθμη θάλασσας χρονικό διάστημα (έτη) Κοίτη Σέλιαντρου Οριζόντια απόσταση σε Κm
Για την εκτίμηση του μέσου ρυθμού τεκτονικής ανύψωσης πρέπει το υψόμετρο του εσωτερικού ορίου της αναβαθμίδας να διορθωθεί ως προς τη στάθμη θάλασσας την περίοδο σχηματισμού της αναβαθμίδας
Σημειώνεται ότι: Την περίοδο σχηματισμού της αναβαθμίδας New Corinth η στάθμη θάλασσας ήταν 4 m ψηλότερα από τη σημερινή. Την περίοδο σχηματισμού της αναβαθμίδας Old Corinth η στάθμη θάλασσας ήταν 10 m χαμηλότερα από τη σημερινή. Την περίοδο σχηματισμού της αναβαθμίδας Temple η στάθμη θάλασσας ήταν 27 m χαμηλότερα από τη σημερινή
Λόγος Πλάτους προς Ύψος κοιλάδας Μορφομετρικός δείκτης που προσδιορίζει ποσοτικά τη μορφή μιας κοιλάδας (Bull & McFadden, 1977). Δίνεται από τον τύπο: Vf=2*Vfw/[(Eld-Esc)+(Erd-Esc)] όπου: Vfw = το πλάτος του πυθμένα δαπέδου της κοιλάδας, Eld = το υψόμετρο του αριστερού ορίου της κοιλάδας, Erd = το υψόμετρο του δεξιού ορίου της κοιλάδας και Esc = το υψόμετρο του πυθμένα δαπέδου της κοιλάδας
Λόγος Πλάτους προς Ύψος κοιλάδας Ο λόγος Vf είναι ο πλέον κατάλληλος μορφομετρικός δείκτης που ποσοτικοποιεί τη μορφή της κοιλάδας και περιγράφει το βαθμό ωριμότητας της. Βοηθά στην αναγνώριση κοιλάδων σχήματος V που πιθανά σχετίζονται με περιοχές τεκτονικής ανύψωσης. Συνεπώς είναι ένας καλός τρόπος να προσδιορισθεί εάν σε έναν ποταμό είναι έντονη και ενεργή η κατά βάθος διάβρωση. Μικρές τιμές του δείκτη Vf (συνήθως μικρότερες του 1) δείχνουν μεγάλου βάθους, στενές κοιλάδες σχήματος V που συνήθως σχετίζονται με περιοχές τεκτονικής ανύψωσης. Αντίθετα υψηλές τιμές του δείκτη αποτελούν ενδεικτικές κοιλάδων περιοχών μικρής τεκτονικής ανύψωσης όπου το πλάτος τους έχει διευρυνθεί λόγω πλευρικής διάβρωσης (κοιλάδες σχήματος U).
Χάρτης των κεντρικών κοιτών των χειμάρρων και θαλάσσιες αναβαθμίδες στην περιοχή
Ζητούνται: 8. Να σχεδιασθεί ένα διάγραμμα απόστασης θέσης τοπογραφικής τομής από το ρήγμα του Ξυλοκάστρου (σε km) μέσου ρυθμού τεκτονικής ανύψωσης (σε mm/έτος) και να σχολιασθεί. 9. Να σχεδιασθεί ένα διάγραμμα απόστασης θέσης τοπογραφικής τομής από το ρήγμα του Ξυλοκάστρου (σε km) λόγου πλάτους προς ύψος κοιλάδας και να σχολιασθεί. 10. Να σχεδιασθεί ένα διάγραμμα μέσου ρυθμού κατά βάθους διάβρωσης (σε mm/έτος) μέσου ρυθμού τεκτονικής ανύψωσης (σε mm/έτος) και να σχολιασθεί. 11. Να σχεδιασθεί ένα διάγραμμα μέσου ρυθμού κατά βάθους διάβρωσης (σε mm/έτος) λόγου πλάτους προς ύψος κοιλάδας και να σχολιασθεί.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ