ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ-ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Στα πλαίσια της Σχολικής Πρακτικής ΙΙΙ του Π.Τ.Δ.Ε. Θεσσαλίας, πραγματοποιήθηκαν διδασκαλίες σε σχολεία του Βόλου. Συγκεκριμένα στις - -200 έγιναν οι διδασκαλίες των φοιτητών.. και στην τάξη του. ου Δημοτικού σχολείου Βόλου. Πρόκειται για ένα 6/θέσιο ολοήμερο Δημοτικό σχολείο που βρίσκεται στην περιοχή των Βόλου και συγκεκριμένα στην οδό. (συστεγάζεται με το. ο Δημοτικό σχολείο). Η. τάξη αποτελείται συνολικά από 21 μαθητές, 15 αγόρια και 6 κορίτσια. Το ημερήσιο πρόγραμμα της τάξης έχει ως εξής : 1 η /2 η ώρα Γλώσσα 3 η ώρα Μαθηματικά 4 η ώρα Ιστορία 5 η /6 η ώρα Ευέλικτη Ζώνη Όσον αφορά στην αίθουσα, βρίσκεται στον 1 ο όροφο του σχολείου, έχει βορινή κατεύθυνση και φωτεινότητα από αριστερά. Πρόκειται για μια σχετικά μικρή αίθουσα, αλλά πολύ ζεστή και φιλική προς τα παιδιά. Η βιβλιοθήκη και τα υπόλοιπα έπιπλα είναι τοποθετημένα έτσι ώστε να έχουν άμεση πρόσβαση όλοι οι μαθητές. Η έδρα βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τα θρανία των μαθητών, σε πλάγια θέση και το οπτικό πεδίο του πίνακα είναι ικανοποιητικό για όλους τους μαθητές. Η ακουστική της αίθουσας είναι αρκετά καλή και η θερμοκρασία κατάλληλη. Ρίχνοντας μια πρώτη ματιά στους τοίχους, μας ενθουσίασαν τα εκπληκτικά έργα τέχνης των μικρών μας ζωγράφων και η απουσία πάσης φύσεως εικόνων και συμβόλων με τυποποιημένο ιδεολογικό περιεχόμενο. Κουρτίνες χρωματιστές, μα κυρίως καθαρές, εμπόδιζαν το περιττό φως να εισέλθει στην αίθουσα και με λίγα λόγια θα μπορούσαμε να πούμε πως επικρατούσαν οι καλύτερες δυνατές υλικές συνθήκες, που δημιουργούσαν το κατάλληλο περιβάλλον στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σχετικά με τη διαρρύθμιση των θρανίων, (ξεπερνώντας το στερεότυπο της παράταξης σε παράλληλες σειρές), κυριαρχούσε η διάταξη σε ενότητες των δύο θρανίων, καθεμία από τις οποίες αποτελούσε την περιοχή μιας ομάδας. Οι ομάδες ήταν διατεταγμένες σύμφωνα με τις αρχές της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας με κεντρικό άξονα την ετερογένεια. 1
Στην αίθουσα υπήρχε ικανοποιητικό περιβάλλον ώστε να ενισχύεται το κατάλληλο παιδαγωγικό κλίμα απαραίτητο για τη διεξαγωγή όλων των φάσεων της διδασκαλίας και οι μαθητές στο μεγαλύτερο ποσοστό τους επέδειξαν έντονο ενδιαφέρον για όλα τα μαθήματα που διδάχθηκαν. Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές παρουσίαζαν ομοιογένεια μεταξύ τους χωρίς να παρατηρούνται περιπτώσεις απομονωμένων μαθητών. Δύο μαθητές που ήταν αλλοδαποί (με γονείς από τη Βουλγαρία) είχαν ενταχθεί κανονικά (αρχική φοίτηση από την 1 η τάξη Δημοτικού). Στο σημείο αυτό να σημειωθεί πως υπήρχε και ένας μαθητής με μαθησιακές δυσκολίες που παρακολουθούσε το τμήμα ένταξης (είχε διατάραξη προσοχής και ήταν υπερκινητικός). Κρίνουμε σκόπιμο να αναφέρουμε επίσης, πως, η συνεργασία μας με τον δάσκαλο της τάξης ήταν άριστη τόσο κατά στο στάδιο της προετοιμασίας, όσο και κατά την διεξαγωγή των διδασκαλιών. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ 1 η /2 η διδακτική ώρα Γνωστικό αντικείμενο: Γλώσσα Διδακτική ενότητα: «..» Σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών, σε αυτήν την διδακτική ενότητα οι μαθητές εισάγονται στην ανάπτυξη του κειμενικού είδους της επιχειρηματολογίας και ασκούνται στην κατανόηση διαδικασιών και σε στρατηγικές επίλυσης προβλήματος (κατευθυντικός λόγος). Επαναλαμβάνουν δραστηριότητες περιγραφής χώρου και εισάγονται περαιτέρω στην αφήγηση μέσω ενός θεατρικού λόγου. Γενικά, εξοικειώνονται με τον αναφορικό και τον κατευθυντικό λόγο, έτσι ώστε να χειρίζονται σωστά τα διάφορα είδη λόγου με αποτέλεσμα την ορθή και άρτια επικοινωνία σε πραγματικές καταστάσεις. Πιο συγκεκριμένα, σκοποί και στόχοι της συγκεκριμένης διδασκαλίας ήταν: Οι μαθητές να καλλιεργήσουν και να θέσουν σε λειτουργία μηχανισμούς ακουστικής, απαντητικής ετοιμότητας και βιωματικής συμμετοχής. Να αναπτύξουν οι μαθητές οικολογική συνείδηση και συμπεριφορά στο άμεσο περιβάλλον τους. 2
Να ενστερνιστούν την σημαντικότητα της οργανωμένης, εθελοντικής και συλλογικής προσπάθειας για την επιτυχημένη αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων. Να υιοθετήσουν αξίες και στάσεις σχετικές με την φιλική παρέμβαση του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον. Να είναι σε θέση να διατυπώνουν απόψεις σε σχέση με τοπικά περιβαλλοντικά προβλήματα και να τις τεκμηριώνουν με επιχειρήματα σε συνεργασία με την ομάδα παρουσιάζοντας προτάσεις και ιδέες ανάλογα με τις δυνατότητες τους. Να μπορούν να διατυπώνουν ερωτήματα, να απαντούν, να εξιστορούν, να εξηγούν και να επιχειρηματολογούν με ακρίβεια και αυτοπεποίθηση. Η διδασκαλία στη συγκεκριμένη ενότητα, από την αρχή κέρδισε και διατήρησε σε υψηλό επίπεδο το ενδιαφέρον της ολομέλειας της τάξης. Το αρχικό ερέθισμα ήταν εύστοχο και οι εικόνες που είχαν αναρτηθεί στον πίνακα ήταν πλήρως διαφωτιστικές και ουσιώδεις ως προς το αντικείμενο που διαπραγματευτήκαμε. Τα παιδιά, δεν αντιμετώπισαν δυσκολίες, αντίθετα, στην πλειοψηφία τους κατέθεσαν προσωπικές και βιωματικές εμπειρίες από την πόλη και τη γειτονιά τους αναφορικά με την ρύπανση του περιβάλλοντος και τους τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος. Συνεργάστηκαν σε ομάδες και συνέταξαν έκκληση προς το δήμο και τους αρμόδιους φορείς με αίτημα μια καθαρότερη πόλη και επιχειρηματολόγησαν σχετικά με αυτό το θέμα. Εισέπραξαν βιωματικά την αξία και την δυναμική μιας συλλογικής προσπάθειας για την επιτυχημένη αντιμετώπιση παρόμοιων προβλημάτων. Κέρδισαν τη γνώση ως προς τους τρόπους αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων και ασκήθηκαν ενεργά στην παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου. Μπαίνοντας στην σχολική αίθουσα, τα παιδιά, συνάντησαν μια ασυνήθιστη κατάσταση, την οποία φρόντισα να σκηνοθετήσω γεμίζοντας την με σκουπίδια, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο το ιδανικό περιβάλλον για την προβολή και την ανάπτυξη του διδακτικού περιεχομένου. Η χρήση των ενημερωτικών φυλλαδίων «Φύση χωρίς σκουπίδια» από την (Ε.Ε.Π.Φ) και οι αφίσες με οικολογικό περιεχόμενο λειτούργησαν παρωθητικά προκαλώντας το ενδιαφέρον των μαθητών οι οποίοι ενίσχυσαν το διάλογο με ερωτήσεις και εκφράσεις προβληματισμού. Το σχολικό εγχειρίδιο χρησιμοποιήθηκε για την ανάγνωση του κειμένου και την εκτέλεση των πέντε πρώτων δραστηριοτήτων, εκ των οποίων οι πρώτες τέσσερις αφορούσαν στο ξεκλείδωμα του κειμένου 3
και η πέμπτη έγινε ως ομαδική δραστηριότητα με σκοπό την ανάπτυξη επιχειρημάτων. Το φύλλο εργασίας που δόθηκε στους μαθητές με σκοπό την αξιολόγηση και εμπέδωση του διδαχθέντος αντικειμένου, είχε τη μορφή ερωτηματολογίου μικρής έκτασης με ερωτήματα που αφορούσαν στην διερεύνηση του επιπέδου οικολογικής παιδείας και προσανατολισμού των μαθητών και δόθηκε ανά ομάδες. Τα παιδιά ανταποκρίθηκαν στην πλειοψηφία των ερωτημάτων. Τέλος, τους δόθηκε χειραπτικό υλικό με σκοπό να δημιουργήσουν τα δικά τους μηνύματα, καταγράφοντας στην ουσία την γνώση που απεκόμισαν από την διδασκαλία αυτή. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ 3 η διδακτική ώρα Γνωστικό αντικείμενο: Μαθηματικά Διδακτική ενότητα: «..» Το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών κάνει λόγο για μαθηματικά πλαισιωμένα μέσα από την πραγματικότητα. Οι μαθηματικές έννοιες αλλά και η χρήση τους πηγάζουν από την ίδια την πραγματικότητα που βιώνουν τα άτομα. Η ενεργοποίηση των παιδιών σε καταστάσεις και προβλήματα που τους είναι οικεία, και προέρχονται από το βιωματικό τους περιβάλλον, συνεπάγεται περισσότερα κίνητρα και αποτελεσματικότερη μάθηση. Τονίζει ότι ο κόσμος του παιδιού πρέπει να αποτελέσει τη βάση πάνω στην οποία θα οικοδομηθεί η διδασκαλία λαμβάνοντας ως απαραίτητη προϋπόθεση την προϋπάρχουσα γνώση. Στόχοι της συγκεκριμένης διδακτικής ενότητας ήταν οι μαθητές : να ασκηθούν στην επίλυση προβλημάτων και στη διαίρεση με υπόλοιπο. να καλλιεργήσουν την δεξιότητα συλλογής και άντλησης δεδομένων από μια γραφική παράσταση. να συνδυάσουν την οργανωμένη και μεθοδική έρευνα με τις αριθμητικές πράξεις της πρόσθεσης, του πολλαπλασιασμού και της διαίρεσης για να εξάγουν τελικά συμπεράσματα. 4
να αναπτύξουν τη δεξιότητα σύνταξης της εκφώνησης ενός προβλήματος. να εργαστούν ατομικά και ομαδικά στην πράξη της διαίρεσης με υπόλοιπο έτσι ώστε να οικειοποιηθούν με την αξία του υπολοίπου και την μεθοδολογία της ατελούς διαίρεσης.. Τα εφόδια που παρείχε αυτή η διδακτική ενότητα στους μαθητές, τους είναι απολύτως χρήσιμα και απαραίτητα για την καθημερινή τους ζωή, διότι απέκτησαν τις γνώσεις και τις δεξιότητες, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν παρόμοιες καταστάσεις εντός και εκτός του σχολείου, εφόσον η θεματολογία των μαθηματικών προβλημάτων που διαπραγματευτήκαμε είχε άμεση επαφή με καθημερινές ενασχολήσεις παιδιών περίπου της δικής τους ηλικίας και ενδιαφερόντων. Για αυτό τα λόγο τα παιδιά δεν δυσκολεύτηκαν να ανταποκριθούν στα ζητούμενα της διδασκαλίας και με ιδιαίτερη ευχαρίστηση παρακολουθούσαν και συμμετείχαν στην διδακτική πράξη. Αρχικά ασχοληθήκαμε με αριθμητικές πράξεις στον πίνακα ( πρόσθεσης, αφαίρεσης, πολ/σμου και διαίρεσης) και με χαρά τα παιδιά σηκώνονταν να τις λύσουν. Ξεκίνησα με αυτόν τον τρόπο τη διδασκαλία μου με σκοπό να διερευνήσω το επίπεδο των μαθητών, το οποίο τελικά αποδείχθηκε αρκετά καλό. Η ολομέλεια της τάξης με προθυμία συμμετείχε, στην εκφώνηση των ασκήσεων, αλλά και στην επίλυση τους. Χρησιμοποιήσαμε το σχολικό εγχειρίδιο και το τετράδιο εργασιών χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, και όποτε ήταν απαραίτητο ο ρόλος μου είχε συνοδευτικό ή επεξηγηματικό χαρακτήρα. Η πλειοψηφία των ασκήσεων είχε τη μορφή προβλημάτων ανάλογα με τις δυνατότητες των μαθητών μέσα σε κλίμα συνεργασίας ανά δυάδες. Η ανατροφοδότηση της γνώσης έγινε υπό μορφή ερωτήσεων κλειστού και ανοιχτού τύπου, και τέλος το φύλλο εργασίας ως έλεγχος εμπέδωσης και μεταγνωστικής αξιολόγησης 5
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ 4η διδακτική ώρα ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΙΣΤΟΡΙΑ Διδακτική ενότητα: «.» Σύμφωνα με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) οι γενικοί στόχοι(γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις και αξίες) για την Ιστορία της. τάξης Δημοτικού είναι να αναπτύξουν οι μαθητές ενδιαφέρον για την ελληνική μυθολογία και τις επιβιώσεις της στη γλώσσα, τη λογοτεχνία, την τέχνη και να έρθουν σε επαφή με την πολιτιστική τους κληρονομιά. Η διδακτική ενότητα.. που πραγματευτήκαμε είχε ως ειδικούς στόχους οι μαθητές: να γνωρίσουν το μύθο της Αργοναυτικής Εκστρατείας να κατανοήσουν ότι η Αργοναυτική εκστρατεία και οι ήρωες της συνεχίζουν να επηρεάζουν τον τόπο και την ιστορία του να εντοπίσουν οι μαθητές στο χάρτη τη διαδρομή που έκανε η Αργώ να συνειδητοποιήσουν τη σημασία που απέδιδαν οι αρχαίοι στην τέχνη(μουσική) να αναπαραστήσουν οι μαθητές μέσω καλλιτεχνικών εκφράσεων την Αργώ Οι μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για πρώτη φορά διδάσκονται Ιστορία στη τάξη Δημοτικού. Ως νέο μάθημα έχει τις αντικειμενικές του δυσκολίες. Η φύση όμως και μόνο της μυθολογίας είναι από μόνη της συναρπαστική για τους μικρούς μαθητές. Είναι ιστορίες γνωστές που έχουν ήδη οι περισσότεροι ακούσει μέσω του οικογενειακού τους περιβάλλοντος, ιστορίες που ακόμη και οι ίδιοι μπορούν να διηγηθούν. Το ότι το μάθημα διδάχτηκε στην πόλη του Βόλου και οι προϋπάρχουσες γνώσεις σχετικά με τον Ιάσονα, την Αργώ και την Αργοναυτική εκστρατεία ήταν πολλές, βοήθησε ακόμη περισσότερο εμένα αλλά και κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον των μαθητών. Για όλους τους παραπάνω λόγους όλοι οι μαθητές περίμεναν με μεγάλη ανυπομονησία να ξεκινήσει η εκπαιδευτική διαδικασία. Σε αυτό ιδιαίτερο ρόλο έπαιξε και η παρουσία του φορητού υπολογιστή και του projector που προϊδέαζε τους μαθητές για την οπτικοακουστική παρουσίαση της νέας γνώσης. 6
Η διδακτική προσέγγιση των μαθημάτων δεν προέβλεπε δραματοποίηση η οποία θα ενίσχυε ακόμα περισσότερο το ενδιαφέρον των μαθητών. Παρόλα αυτά το ενδιαφέρον των μαθητών ήταν πολύ ικανοποιητικό με τη χρήση των εποπτικών μέσων που χρησιμοποιήθηκαν. Η εκπαιδευτική δυναμική διαδικασία ήταν πολύ ικανοποιητική στο μάθημα της Ιστορίας. Οι μαθητές σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος διατύπωναν ερωτήσεις και σωρός αποριών αναπτύσσονταν μέσα τους. Πρέπει να παρατηρηθεί ότι αυτό οφείλεται και στη λειτουργικότητα των ομάδων και στην αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ τους. Η διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας πραγματοποιήθηκε βάση της δομής της ωριαίας κριτικής διδασκαλίας. Συγκεκριμένα ακολουθήθηκαν οι εξής φάσεις: Ψυχολογική και γνωσιολογική προετοιμασία Κατά την πρώτη αυτή φάση της διδασκαλίας έγινε έλεγχος κατανόησης του προηγούμενου μαθήματος, έλεγχος της προϋπάρχουσας γνώσης των μαθητών/τριών και αναφέρθηκαν οι διδακτικοί στόχοι της νέας διδακτικής ενότητας. Επαφή των μαθητών με τα δεδομένα Μέσω προβολής της εικόνας του Ιάσονα και των συντρόφων του με την Αργώ οι μαθητές ήρθαν σε μια πιο άμεση επαφή με το διδακτικό αντικείμενο και κατάθεσαν τις πληροφορίες που είχαν σχετικά με την Αργοναυτική εκστρατεία. Επεξεργασία των δεδομένων και εξαγωγή συμπερασμάτων Στο σημείο αυτό έγινε η παρουσίαση της νέας γνώσης, μέσω ιστορίας που προβλήθηκε σχετικά με τον Ιάσονα και τον λόγο που έγινε η Αργοναυτική εκστρατεία. Έγινε αναφορά στο μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης και αναζήτηση της διαδρομής που ακολούθησε ο Ιάσονας στον χάρτη. Λόγω του ότι οι μαθητές σε αυτή την ηλικία δεν έχουν αναπτυγμένη την αφαιρετική σκέψη(κάτι που είναι βασική προϋπόθεση για την κατανόηση του συμβολικού περιεχομένου των μύθων), έπρεπε να χειριστώ με πολύ λεπτότητα το πρόβλημα της απομυθοποίησης και έτσι ζήτησα από τους μαθητές τη γνώμη τους για το τι πιστεύουν πως ισχύει τελικά και κάναμε όλοι μαζί μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με θέμα Μύθος ή Πραγματικότητα ; 7
Ανακεφαλαίωση Έγινε λεκτική ανακεφαλαίωση από τους μαθητές και αναφορά των σημείων που τους έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση. Μαθησιακή και μεταγνωστική αξιολόγηση Σε όλη τη διάρκεια της διδασκαλίας γινόταν έλεγχος της επεξηγηματικής κατανόησης των μαθητών. Προς το τέλος της εκπαιδευτικής διαδικασίας δοθήκανε στους μαθητές φύλλο εργασίας με ερωτήσεις κατανόησης της νέας γνώσης αλλά και μεταγνωστικής αξιολόγησης. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στο να προβληματιστούν οι μαθητές για διάφορα θέματα της ιστορίας που πραγματευτήκαμε, αλλά και στο να κατανοήσουν ότι η Αργοναυτική εκστρατεία και οι ήρωες της συνεχίζουν να επηρεάζουν τον τόπο και την ιστορία του. Με το δεύτερο φύλλο εργασίας οι μαθητές εκφράστηκαν καλλιτεχνικά αναπαριστώντας την Αργώ με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο ο καθένας. Να επισημανθεί εδώ πως οι εργασίες γίνανε από όλους τους μαθητές σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό. Κατά την διεξαγωγή της διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας έγινε παρουσίαση Powerpoint με τη χρήση φορητού υπολογιστή και projector. Αυτό ήταν κάτι που τράβηξε το ενδιαφέρον όλων των μαθητών(ακόμη και του μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες) και χωρίς να είναι ο υπολογιστής αυτοσκοπός, λειτούργησε θετικά και καταλυτικά σε όλη τη διάρκεια της διδασκαλίας. Κύριος σκοπός μου στην αξιολόγηση, σε όλη τη διαδραστική ενέργεια μεταξύ εμού και των μαθητών, ήταν αφενός ο έλεγχος του του μαθησιακού αποτελέσματος με σκοπό την ανατροφοδότηση των μαθητών, αφετέρου η δική μου ανατροφοδότηση, το αν δηλαδή και κατά πόσον έχουν επιτευχθεί οι στόχοι που αρχικά είχα θέσει. Προσπάθησα μέσω ερωτήσεων ανοιχτού και κλειστού τύπου να δώσω την ευκαιρία στους μαθητές να ασκηθούν στην κριτική σκέψη, να αναπτύξουν ερευνητική στάση και να εκφράσουν τη γνώμη και τα συναισθήματα τους. Γενικά σε όλη τη διδακτική πράξη προσπάθησα να ακολουθώ μια σειρά από γενικές διδακτικές αρχές, όπως, το να στηρίζω ψυχολογικά και να αποδέχομαι τους μαθητές και σκοπός μου ήταν όχι απλώς να τους προσφέρω γνώσεις αλλά και να αναπτύξω όλες τις δημιουργικές δυνάμεις τους. 8
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ 5η / 6η ώρα Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων της Ευέλικτης Ζώνης Γνωστικό αντικείμενο.. Σύμφωνα με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) απώτερος στόχος της Ευέλικτης Ζώνης είναι η παιδαγωγική και διδακτική αυτονόμηση των εκπαιδευτικών υπέρ της δραστηριοποίησης των μαθητών, η προαγωγή της συλλογικής προσπάθειας και η μείωση του γνωσιοκεντρικού χαρακτήρα του σημερινού σχολείου. Επιπρόσθετα, η παρεχόμενη με τον τρόπο που προαναφέρθηκε γνώση στην Ευέλικτη ζώνη θα συμβάλλει στην πιο έγκυρη ενημέρωση των μαθητών για ποικίλα θέματα, τα οποία με τον τρόπο τους συμβάλλουν στη διαμόρφωση του παιδαγωγικού περιβάλλοντος. Πρόκειται για μια εκπαιδευτική πράξη που ουσιαστικοποιεί σε προχωρημένο βαθμό τη διαθεματική προσέγγιση της γνώσης και υποστηρίζεται από ειδικά διαμορφωμένο εκπαιδευτικό υλικό. Η «ευέλικτη ζώνη» ή «ζώνη δημιουργικών δραστηριοτήτων», όπως λέγεται, αποτελεί ομπρέλα στην οποία εντάσσονται όλες οι σχολικές δραστηριότητες και τα προαιρετικά προγράμματα. Υποστηρίζει και προωθεί την παιδαγωγική του δημιουργικού σχολείου, που αποτελεί όραμα και επιδίωξη της εκπαιδευτικής πολιτικής και των άλλων κρατών- μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της Χώρας μας, τα τελευταία δεκαπέντε έτη. Το επιλεγμένο προς διδασκαλία θέμα της Ευέλικτης Ζώνης Κυκλοφοριακή Αγωγή είχε ως βασικό σκοπό οι μαθητές μέσα από όλες τις δραστηριότητες να επιλέξουν σωστές ενέργειες κυκλοφοριακής συμπεριφοράς στην καθημερινή τους ζωή. Ως ειδικούς στόχους έθεσα τους εξής: Οι μαθητές: να αναγνωρίσουν τη σημασία τήρησης κανόνων ασφαλούς μετακίνησης και μεταφοράς να εξοικειωθούν με βασικά σήματα του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας(Κ.Ο.Κ.) να συνειδητοποιήσουν τις ικανότητες και τους περιορισμούς που σχετίζονται με το σωματότυπο και τη συμπεριφορά στο δρόμο να διαμορφώσουν υπεύθυνη στάση ως πεζοί, ως επιβάτες και ως μελλοντικοί οδηγοί 9
Όταν (σε συνεργασία με τον δάσκαλο της τάξης) προβληματιζόμουν για το θέμα που θα επέλεγα για να ασχοληθούμε στην Ευέλικτη Ζώνη με τους μαθητές, σκεπτόμενη ως εκπαιδευτικός αλλά και ως μητέρα έκρινα πως είναι σκόπιμο να αναγνωρίσουν οι μαθητές μέσω της Κυκλοφοριακής Αγωγής την αναγκαιότητα σεβασμού στους κανόνες που έχουν τεθεί για την προστασία των πεζών και των οδηγών. Το πρόγραμμα της Κυκλοφοριακής Αγωγής έχει ιδιαίτερη αξία όταν εφαρμόζεται σε μικρές ηλικίες, καθώς είναι βέβαιο ότι οι πεποιθήσεις και οι αξίες που βιώνονται στα πρώτα χρόνια της ζωής ακολουθούν σε μεγάλο ποσοστό τις μετέπειτα αντιλήψεις του ατόμου. Όσο πιο μικρό το παιδί αποκτήσει θετική οδική συμπεριφορά, τόσο καλύτερα θα συμπεριφέρεται σαν ενήλικας. Στο 2ωρο της Ευέλικτης Ζώνης(χρόνος ελάχιστος για όσα επιθυμούσα να συζητήσω σχετικά με την Κυκλοφοριακή Αγωγή με τα παιδιά) ακολουθήθηκαν οι εξής φάσεις: Προετοιμασία ψυχολογική και εννοιολογική Κατά το πρώτο στάδιο της διδασκαλίας, επιδιώχθηκε η ευαισθητοποίηση των μαθητών στο υπό εξέταση θέμα. Με αφορμή ένα σήμα κυκλοφορίας που κρατούσα στα χέρια μου και θέτοντας ερωτήσεις του τύπου «ποιος ρυθμίζει την κυκλοφορία των πεζών και των οδηγών», οι μαθητές εξέφρασαν ελεύθερα τις απόψεις τους με απαντήσεις αναμενόμενες και μη. Επαφή μαθητή με δεδομένα Αφού έγιναν γνωστά στους μαθητές τα κυριότερα σημεία με τα οποία θα ασχοληθούμε, προσπάθησα να μην αναδείξω εγώ τα προβλήματα και ζήτησα από τους μαθητές να διερευνήσουν την κατάσταση και να εξάγουν οι ίδιοι τα πρώτα συμπεράσματα. Επεξεργασία δεδομένων-παρουσίαση νέας γνώσης Mετά τη σύντομη αναφορά σε ρόλο προκαταβολικών οργανωτών βασικών εννοιών της κυκλοφοριακής αγωγής (πρόσωπα, σήματα, καταστάσεις) και βλέποντας ότι οι μαθητές έχουν κατανοήσει τις έννοιες αρχίζει η παρουσίαση με τη βοήθεια projector. Οι μαθητές με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολουθούν ένα διδακτικά και παιδαγωγικά δομημένο project. Οι μαθητές ρωτούν και απαντούν σε συνεργασία με εμένα. Μετά την ολοκλήρωση όλων των ενοτήτων του project ακολουθούν ερωτήσεις για την καλύτερη κατανόηση όλων των εννοιών της κυκλοφοριακής αγωγής. 10
Έλεγχος και ανατροφοδότηση κατανόησης Κατά τη διάρκεια της προβολής και αφού ολοκληρωθούν οι κατάλληλες θεματικές ενότητες, γίνεται σύντομη διακοπή και έλεγχος ανατροφοδοτικός. Ανακεφαλαίωση Στη φάση της ανακεφαλαίωσης οι μαθητές συνεργαζόμενοι κατά ομάδες διατυπώνουν και γράφουν τους βασικούς κανόνες οδικής συμπεριφοράς σε χαρτόνι και το κρεμάνε στην τάξη. Αξιολόγηση Έχοντας ολοκληρώσει την παρουσίαση της ενότητας περνάμε στον έλεγχο-αξιολόγηση με τη μορφή φύλλων εργασίας. Το θέμα στόχευε κυρίως στην ανάπτυξη μεταγνωστικών ικανοτήτων και έτσι τα φύλλα εργασίας περιείχαν εκτός από ερωτήσεις κατανόησης και καλλιτεχνικής έκφρασης και ερωτήσεις που αποσκοπούσαν στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών. Οι μαθητές συμπλήρωσαν τα φύλλα εργασίας εργαζόμενοι ατομικά, συζητήσαμε για τις σωστές απαντήσεις σε ομάδες και μεταξύ των ομάδων. Ως προς την ικανότητα και τον ρυθμό μάθησης, παρατηρήθηκε σε ικανοποιητικό βαθμό ανταπόκριση όλων των μαθητών στις διδακτικές προσδοκίες μου. Αξιολόγηση αποτελεί κυρίως το κατά πόσο τα ίδια τα παιδιά αισθάνονται ότι η στάση τους έχει μεταβληθεί. Σημαντικό είναι επίσης να αναφερθεί πως δεν δημιουργήθηκε ανάγκη εξατομικευμένης διδασκαλίας ούτε για τον μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες, ο οποίος ενσωματώθηκε πλήρως και είχε ενεργό συμμετοχή σε όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής πράξης. Για την διεξαγωγή και την ενίσχυση της διδασκαλίας έγινε παρουσίαση Powerpoint με τη χρήση φορητού υπολογιστή και projector και χρησιμοποιήθηκαν εγχειρίδια του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών, έντυπο υλικό από το ΚΕΔΥΚΕΤ και φύλλα εργασίας. 11