ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Η ΥΠΕΡΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΒΛΑΠΤΕΙ! Είναι αλήθεια ότι η άσκηση βοηθά σημαντικά στην διατήρηση της υγείας. Μπορεί όμως να γίνει επικίνδυνη όταν δεν γίνεται με τον σωστό τρόπο! Γνωρίζεται ότι οι διαταραχές πρόσληψης τροφής συνδέονται άμεσα με το μεταβολικό σύνδρομο; Η βουλιμία και η νευρική ανορεξία διαταράσουν την ισορροπία του οργανισμού και ώς αποτέλεσμα προκαλλούν αύξηση της χοληστερίνης και της αντίστασης στην ινουλίνη. Με άλλα λόγια οι διαταραχές πρόσληψης τροφής πέρα από τον ψυχολογικό αντίκτυπο που έχουν στους εφήβους, είναι υπέυθυνες για τη δημιουργία διαβήτη, καρδιαγγειακών και ορμονολογικών προβλήματων! Η νευρική ανορεξία και η βουλιμία συνδέονται άμεσα με επικίνδυνες πρακτικές που συμβάλλουν στη μείωση του σωματικού βάρους. Μία από αυτές τις πρακτικές είναι και η υπερβολική άσκηση. Η υπερβολική άσκηση ως σύμμαχος της ασθένειας! Τι είναι η υπερβολική άσκηση; Η υπερβολική άσκηση είναι ο εθισμός στην άσκηση και λέγεται αλλιώς και υπεργυμνασία. Αποτελεί ένα είδος ψυχικού καταναγκασμού! Συνήθως συνυπάρχει με τη νευρική ανορεξία και τη βουλιμία που εμφανίζουν οι αθλητές των οποίων το βάρος επιρεάζει την αθλητική τους απόδοση. Σε αυτή την
κατηγορία ανήκουν συχνά αθλητές και αθλήτριες που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην εικόνα του σώματός τους. Εμφανίζεται λοιπόν συχνότερα σε αθλήματα όπως το judo, η πάλη, η ενόργανη, η ρυθμική γυμναστική, ο χορός κτλ. Η υπεργυμνασία χαρακτηρίζεται από την υπερβολική αύξηση της έντασης, της συχνότητας και της διάρκειας της άσκησης. Χρησιμοποιείται ως μέσο κάθαρσης και απόκτησης Τα άτομα που ελέγχου αγχωτικών εμφανίζουν αυτό τον καταστάσεων! εθισμό συχνά δε μπορούν να σταματήσουν να γυμνάζονται πολλές ώρες καθημερινά! Έτσι εμφανίζεται αυτή η μορφή εξάρτησης, που γίνεται όλο και πιό συχνή κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Γιατί όμως τα άτομα με διατροφικές διαταραχές επιλέγουν αυτό τον τρόπο άσκησης; Γιατί πιέζουν τον εαυτό τους τόσο Οι επιστήμονες έχουν επισημάνει την σχέση του εθισμού αυτού με την ύπαρξη κατάθλιψης! πιο πάνω από τα όριά τους; Απλά διότι η εμμονή με το βάρος και την εικόνα του σώματός, τους οδηγεί στη χρήση της άσκησης για απώλεια βάρους και ως αποτέλεσμα τη χρησιμοποιούν ως μέσο κάθαρσης και αντιστάθμισης των διατροφικών τους διαταραχών. Παράλληλα όμως νοιώθουν ότι με την
υπερβολική γυμναστική απόκτούν τον ελέγχο αγχωτικών καταστάσεων στη ζωή τους! Με ποιόν τρόπο προκαλείται ο εθισμός; Ο νευροβιολογικός μηχανισμός του εθισμού αυτού είναι παρόμοιος με αυτόν των ναρκωτικών ουσιών καθώς ενεργοποιούνται περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ανταμοιβή. Πιό συγκεκριμένα η άσκηση προκαλεί έκκριση μεγάλων ποσοτήτων κατεχολαμινών και ειδικά ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που συνδέεται με την ικανοποίηση και την ευφορία. Παράλληλα προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος η οποία επιδρά σε κάποιες περιοχές του εγκεφάλου μειώνοντας την ψυχική ένταση. Γιατί όμως τα άτομα αυτά αυξάνουν συνεχώς τη διάρκεια, την ένταση και τη συχνότητα της άσκησης; Η απάντηση βρίσκεται στο γεγονός ότι η άσκηση σταθερής έντασης οδηγεί σε εξοικίωση, δηλαδή ο οργανισμός απλά τη συνηθίζει. Έτσι η ένταση αυτή δεν αρκεί για την ανάπτυξη αισθήματος ικανοποίησης. Γι αυτό τα άτομα που είναι εθισμένα στην άσκηση αναζητούν συνεχώς όλο και μεγαλύτερη δόση! Ποιά είναι τα συμπτώματα του εθισμού; Ο εθισμός στην άσκηση εμφανίζει τα παρακάτω συμπτώματα: Υπερβολική αφιέρωση χρόνου στην προετοιμασία, τη διάρκεια και την αποκατάσταση από την άσκηση
Άσκηση από υποχρέωση χωρίς ευχαρίστηση Μείωση κοινωνικών συναναστροφών, επαγγελματικών υποχρεώσεων, δραστηριοτήτων αναψυχής Προγραμματισμός άσκησης ανεξάρτητα από κοινωνικές υποχρεώσεις, γιορτές, συναντήσεις με φίλους Συνεχής σύγκριση ποσοστού λίπους με αυτό άλλων αθλητών Καθημερινή ενασχόληση με βάρος-ζύγιση Υπολογισμός επιβάρυνσης ανάλογα με την τροφή που καταναλώθηκε την προηγούμενη μέρα Περιορισμός πρόσληψης τροφής Μοναχική άσκηση-μονομανίες είδους άσκησης Αδυναμία χαλάρωσης. Τι προκαλεί η ψυχαναγκαστική άσκηση; Η υπερβολή στην επιβάρυνση του οργανισμού προκαλεί καταπόνηση των μυών, των τενόντων, των συνδέσμων, και των οστών που μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες βλάβες, εξάντληση έως και κατάθλιψη! Η ψυχαναγκαστική άσκηση συντηρεί τις διατροφικές διαταραχές! Ο περιορισμός της τροφής σε συνδυασμό με υπερβολική άσκηση μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στον θάνατο σε άτομα που πάσχουν από νευρική ανορεξία!
ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΕΘΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΑΣΚΗΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ Παρόλο που οι αθλητές υψηλών επιδόσεων παρουσιάζουν κάποια από τα κριτήρια του εθισμού δεν είναι εθισμένοι στην άσκηση! Οι αθλητές υψηλών επιδόσεων συνηθίζουν να πιέζουν τον εαυτό τους έτσι ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του υψηλού Ο εθισμός στην άσκηση δεν πρέπει να συγχέεται με τον πρωταθλητισμό! επιπέδου τους. Η βασική διαφορά των πρωταθλητών από τα άτομα που είναι εθισμένα στην άσκηση είναι ότι δεν εμφανίζουν διατροφικές διαταραχές και δεν παρουσιάζουν εμμονές με το βάρος τους. Αντιμετώπιση Η άσκηση μπορεί να αποτελέσει φάρμακο για την αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου και των διατροφικών διαταραχών όταν γίνεται σωστά. Η επιλογή της κατάλληλης έντασης, συχνότητας, διάρκειας και είδους της άσκησης μπορεί να μειώσει την γενικευμένη φλεγμονή, τα επίπεδα χοληστερίνης και την αντίσταση στην ινσουλίνη. Παράλληλα η αερόβια άσκηση μπορεί να αποτελέσει πολύ χρήσιμο εργαλείο στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης γιατί μπορεί να αλλάξει τη ψυχική διάθεση και να μειώσει τα συναισθήματα άγχους και αναποτελεσματικότητας. Έτσι η ίδια
η άσκηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο αντιμετώπισης των διατροφικών διαταραχών! Όμως, η θεραπεία μας από τις διατροφικές διαταραχές και το μεταβολικό σύνδρομο μπορεί να γίνει μόνο με την καθοδήγηση ειδικού γυμναστή ο οποίος θα είναι ο κύριος υπέυθυνος για τον προσεκτικό σχεδιασμό, τον έλεγχο και την καθοδήγηση του εφήβου!