Νοσοκομειακές Λοιμώξεις: Πρόληψη και Αντιμετώπιση Νεκρά τέσσερα νεογνά από λοίμωξη Τέσσερα νεογνά πέθαναν την τελευταία εβδομάδα, σύμφωνα με πληροφορίες, από ενδονοσοκομειακή λοίμωξη, από το εντεροβακτηρίδιο κλεψιέλα, στη Μονάδα Νεογνών... Βάνα Σπούλου Eπίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας Α Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών 5η Μετεκπαιδευτική Ημερίδα Παιδιατρικών Λοιμωξεων Σταματούν προσωρινά οι εισαγωγές νεογνών στη Μονάδα Εντατικής του νοσοκομείου Συναγερμός στη Μονάδα Εντατικής Νεογνών του «Παπαγεωργίου» λόγω Κλεμπσιέλλας Νοσοκομειακές λοιμώξεις Kαλως ήρθατε στο Νοσοκομείο! Τα μικρόβια σας περιμένουν. Ορισμός Σημασία-οικονομική επιβάρυνση Συνήθεις τρόποι μετάδοσης /πηγές μόλυνσης Επιδημιολογία /Συνήθη παθογόνα Στρατηγική πρόληψης Δεδομένα από τον ελληνικό χώρο Ορισμός Εντοπισμένες ή γενικευμένες λοιμώξεις που μεταδίδονται στον ασθενή κατά την διάρκεια της νοσηλείας του στο νοσοκομείο και εκδηλώνονται 48 ώρες μετά την εισαγωγή ή την έξοδό του από το νοσοκομείο! Συχνότερες νοσοκομειακές λοιμώξεις Σε φλεβικούς καθετήρες (CLABSI) Ουροκαθετήρες (CAUTI) Χειρουργικές λοιμώξεις (SSI) Πνευμονίες του αναπνευστήρα (VAP) Λοιμώξεις από Clostridium difficille 1
Επίπτωση Νοσοκομειακών λοιμώξεων Country Prevalence (%) Albania 19 Africa 14-18 Brazil 14 Turkey 13.4 Scotland 9.5 Greece 9.1 Denmark 8.0 Spain 7.0 France 6.7 Italy 4.6 USA 5.0 Slovenia 4.6 Θνητότητα από Νοσοκομειακές λοιμώξεις (ΗΠΑ) Είδος λοίμωξης Αριθμός Θάνατοι Catheter-associated bloodstream infection % θνησιμότηας 248.678 30,665 12.3 Ventilator-associated pneumonia 2,205 35,967 14.4 Catheter-associated urinary tract infection 561-667 13,088 2.3 Surgical site infection 290,485 8,205 2.8 Other 386,090 11,062 2.9 TOTAL 1,737,125 98,987 5.7 ECDC, Comm Dis Report 2008; RM Klevens, Public Health Reports 2007 Κόστος νοσοκομειακών λοιμώξεων: Πηγές και Τρόποι μετάδοσης Είδος λοίμωξης Κόστος Ασθενείς / Εργαζόμενοι στον τομέα της Υγείας/ Επισκέπτες CLABSI $5,000 - $22, 000 VAP $11,000 - $25,000 UTI $589 - $789 SSI $10,000 - $25,000 Σύστηματα εξαερισμού (μύκητες, Aspergillus, λεγιονελλα) Ιατρικές συσκευές Μπαταρίες/ νεροχύτες/ βάζα λουλουδιών Παιχνίδια CDI $5,000 - $ 7,000 Τρόποι μετάδοσης: ΜΕΘ: Ενα επικίνδυνο μέρος! Επαφή άμεση ή έμμεση Σταγονίδια Aερογενώς 2
ΜΕΘ προώρων: Ενα πολύ επικίνδυνο μέρος!!! Το προσωπικό είναι πολύ απασχολημένο και συνήθως ολιγάριθμο Μετακινείται από ασθενή σε ασθενή χωρίς να πλύνει τα χέρια Περιορισμός χώρου, κίνδυνος μόλυνσης του εξοπλισμού Χρήση της επεμβατικής τεχνολογίας Σοβαρότητα της ασθένειας Μακρά παραμονή Οι ασθενείς είναι εξαιρετικά ευάλωτοι λόγω μικρού βάρους και ανώριμου ανοσοποιητικού συστήματος Kακή υγιεινή χεριών Οχι καλή απολύμανση μηχανημάτων/ συσκευών Οχι τήρηση κανόνων ελέγχου των λοιμώξεων Συνωστισμός ασθενών Μειωμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό 11.4% ασθενών μονάδων προώρων αναπτύσσουν > 1 νοσοκομειακή λοίμωξη! Είναι δυνατή η πρόληψη των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων? Λοιμώξεις φλεβικών καθετήρεων (CLABSI) Λοιμώξεις ουροκαθετήρων (CAUTI) Χειρουργικές λοιμώξεις (SSI) Πνευμονίες του αναπνευστήρα (VAP) 65%-70% CLABSI και CAUTI, 55% VAP και STI μπορούν να προληφθούν!!!! Comparison of rates for central line-associated bloodstream infection (CLABSI) during baseline (months 1-3) and intervention periods An Intervention to Decrease Catheter-Related Bloodstream Infections in the ICU Incidence-Rate Ratio for Catheter-Related Bloodstream Infections No. of CLABSIs/ no. of central line-days No. of CLABSIs/ no. of central 1,000 line-days Variable Study period Incidence-Rate Ratio (95% CI) P Value Baseline 1.00 Cohort No. of ICUs Baseline Intervention Baseline (85% CI) Intervention (95% CI) RR a (95% CI) p During implementation 0.76 (0.57-1.01) 0.063 5-7 11-13 17-19 23-25 86 447/30,889 290/30,026 14.5 (13.2-15.9) 9.7 (8.6-10.8) 0.67 (0.58-0.77).001 68 325/19,981 146/14,516 16.3 (14.6-18.1) 10.1 (8.5-11.8) 0.62 (0.51-0.75).001 43 207/12,214 108/11,029 16.9 (14.7-19.4) 9.8 (8.0-11.8) 0.58 (0.46-0.73).001 28 134/8,378 53/7,206 16.0 (13.4-18.9) 7.4 (5.5-9.6) 0.46 (0.33-0.63).001 Rosenthal VD, ICHE 2010 After implementation 0-3 mo 0.62 (0.47-0.81) 0.001 4-6 mo 0.56 (0.38-0.84) 0.005 7-9 mo 0.47 (0.34-0.65) <0.001 10-12 mo 0.42 (0.28-0.63) <0.001 13-15 mo 0.37 (0.20-0.68) 0.001 16-18 mo 0.34 (0.23-0.) <0.001 Teaching hospital 1.34 (0.73-2.46) 0.35 Bed size ( per 100 beds) 1.03 (0.97-1.09) 0.33 Pronovost P, NEJM 2006 3
Maternal mortality, 1842 21/11/2012 Στρατηγικές για τη μείωση του κινδύνου μετάδοσης νοσοκομειακών λοιμώξεων Περιβαλλοντικοί παράγοντες και σωστή σχεδίαση Απομόνωση ασθενών που είναι φορείς πολυανθεκτικών βακτηρίων Εξοπλισμός για την ατομική προστασία Εμβολιασμός ιατρικού νοσηλευτικού προσωπικού Υγιεινή των χεριών Καθιέρωση ορθολογικής χρήσης αντιβιοτικών Εξοπλισμός για την ατομική προστασία Γάντια προστασία χεριών Ποδιές προστασία του δέρματος και/ή των ρούχων Μάσκες προστασία του στόματος/ μύτης Γυαλιά προστατεύουν τα μάτια Μάσκες προσώπου προστατεύουν το πρόσωπο, το στόμα, τη μύτη, τα μάτια Εμβολιασμοί ιατρικού/νοσηλευτικού προσωπικού Υγιεινή των χεριών Τα χέρια είναι το πιο κοινό όχημα μετάδοσης των μικροβίων Η «υγιεινή των χεριών» έχει αναγνωριστεί ως το πιο αποτελεσματικό μέσο για την πρόληψη της μετάδοσης λοιμώξεων Γρίππη Ανεμευλογιά Mυκοβακτηρίδιο φυματιώσης Κοκκύτης Improved Patient Outcomes Associated With Proper Hand Hygiene Ignaz Semmelweis, MD (1818-1865) Ignaz Philipp Semmelweis 16 14 12 10 8 6 4 2 0 MD and Medical Students Midwives 4
Bacterial Reduction 21/11/2012 Υγιεινή των χεριών Ability of hand hygiene agents to reduce bacteria on hands Όλοι οι επισκέπτες και το προσωπικό πρέπει να πλένουν τα χέρια τους: Πριν από την εισαγωγή τους στη μονάδα Πριν και μετά από κάθε επαφή με ασθενή Πριν από οποιεσδήποτε επεμβατικές διαδικασίες Πριν από τη χρήση πολλαπλών φιαλιδίων Πριν από τη χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών και φαρμάκων Μετά από επαφή με τις περιβαλλοντικές επιφάνειες Μετά την αφαίρεση των γαντιών % 99.9 99.0 90.0 0.0 Time After Disinfection log 0 60 180 minutes 3.0 2.0 1.0 0.0 Baseline Alcohol-based handrub (70% Isopropanol) Antimicrobial soap (4% Chlorhexidine) Plain soap Adapted from: Hosp Epidemiol Infect Control, 2 nd Edition, 1999. Νοσοκομειακές λοιμώξεις από πολυανθεκτικά μικρόβια Περίπου το 20% των νοσοκομειακών λοιμώξεων οφείλονται σε πολυανθεκτικά μικρόβια Αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα Περιορισμένες θεραπευτικές επιλογές Αυξημένη παραμονή στο νοσοκομείο Αυξημένη δαπάνη για το σύστημα υγείας Συνήθη παθογόνα (No ESKAPE!!) Enterococcus faecium Staphylococcus aureus Klebsiella pneumoniae Acinetobacter baumanii Pseudomonas aeruginosa Enterobacter spp. Rice LB, ICHE 2010 5
P erc entage (% ) 21/11/2012 Klebsiella ανθεκτική στις καρβαπενέμες ECDC Distribution of 47 CRP cases by site of infection and by department Infections due to Carbapenem-Resistant Gram-Negative Pathogens (CRPs) in Children: Preliminary Results from the 100 90 6.9 18.8 National Surveillance System in Hospitals in Greece H.C. Maltezou 1, F. Kontopidou 1, X. Dedoukou 1, N. Nikolaidis 2, E. Mantzourani 3, E. Roilides 4, M. Theodoridou 5 80 70 60 31 13.8 18.8 S urgic al s ite infec tion Bac teremia 40 30 20 48.3 Urinary trac t infec tion P neumonia 1 10 0 IC Us - NIC Us (N=29) 12.5 P ediatric (N=16) S urgic al Depts (N=2) ICUs: Intensive Care Units; NICUs: Neonatal Intensive Care Units Isolated pathogens (n = 49)* Outcome of 47 children with CRPs Klebsiella 20.4% Acinetobacter 40.8% Death; 23.4% Dis c harge; 46.8% Pseudomonas 38.8% S till hos pitalized; 9.8% * The first positive culture occurred a median of 22 days (0-256 days) after admission. * The 11 children died a median of 7 days (0-47 days) after the first positive culture. 6
Ορθολογική χρήση αντιβιοτικών η καλύτερη επιλογή αντιβιοτικού, δόση, διάρκεια θεραπείας που οδηγεί στο καλύτερο κλινικό αποτέλεσμα για την θεραπεία ή την πρόληψη της λοίμωξης με τις ελάχιστες παρενέργειες στον ασθενή και την λιγότερη δυνατή ανάπτυξη αντοχής Εκστρατεία για την μείωση της μικροβιακής αντοχής Πρόληψη της μετάδοσης της λοίμωξης Έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική θεραπεία Ορθολογική χρήση αντιβιοτικών Πρόληψη της Λοίμωξης Owens RC, Pharmacotherapy 2004 Συμπεράσματα Προσπάθεια διακοπής της μετάδοσης του ανθεκτικού μικροοργανισμού Σύντομη διάρκεια θεραπείας Θεραπεία λοίμωξης και οχι αποικισμού Γνώση τοπικών επιδημιολογικών δεδομένων για την συχνότητα των λοιμογόνων παραγόντων και μικροβιακής αντοχής Αφαίρεση Καθετήρων όταν δεν χρειάζονται Εμβολιασμοί Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις αποτελούν σοβαρό πρόβλημα στα νοσοκομεία μας, προκαλώντας σημαντική νοσηρότητα και θνησιμότητα ειδικά στις ΜΕΘ και είναι ιδιαίτερα δαπανηρές για το σύστημα υγείας της χώρας μας Η πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων είναι δυνατή!!!!! Η υγιεινή των χεριών είναι ενας απλός και καθοριστικός τρόπος μείωσης της μετάδοσης των παθογόνων Η καθιέρωση ορθολογικής χρήσης αντιβιοτικών αποτελεί κλειδί γαι την πρόληψη των λοιμώξεων καθώς και την καταπολέμηση της ανάπτυξης αντοχής 7