ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ
Οι #έθοδοι (ου (αρουσιάζονται χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Εκείνες (ου βασίζονται στην ανάλυση των (αραγωγών ( off-line ) (λάθη (αραγωγής, φαινό#ενο στην άκρη της γλώσσας ) Εκείνες (ου ανιχνεύουν τις διαδικασίες σε (ραγ#ατικό χρόνο ( on-line ) ((αρε#βολή, (ροέγερση )
Η ανάλυση των λαθών παραγωγής Στην ενήλικη ζωή, έχου#ε (αράγει 50.000.000 λέξεις Συντακτικά λάθη (αράγονται λιγότερο α(ό 5 φορές/ 1000 λέξεις Λάθη ε(ιλογής λέξεων < 1 φορά/1000 λέξεις Λάθη #ορφής λέξεων < 4 φορές/10.000 λέξεις
Τα λάθη (ληροφορούν: για τη φύση των ανα(αραστάσεων (ου χρησι#ο(οιούνται στη διάρκεια της (αραγωγής της γλώσσας για τις ελάχιστες ε#(λεκό#ενες #ονάδες ανα(αράστασης και για τις σχετικές διαδικασίες, εφόσον αντανακλούν #ια (ιθανή δυσλειτουργία του συστή#ατος φυσιολογικής (αραγωγής σε φυσιολογικά άτο#α και #ια λίγο-(ολύ διαρκή δυσλειτουργία σε ασθενείς
Τα λάθη α(οτελούν τα ίχνη (ου α(ο#ένουν α(ό τις διαδικασίες αυτές Η #ελέτη των ιχνών αυτών #ας ε(ιτρέ(ει να καταλήξου#ε σε συ#(εράσ#ατα γι αυτές.
Τεχνικές συλλογής λαθών (αραγωγής: Αυθόρ#ητη (αραγωγή λαθών ή (ειρα#ατική (σχή#α, Baars et al., 1975) Το 30% κάνει λάθη ανταλλαγών (barn door αντί για darn bore)
Τα λάθη υ(όκεινται σε κατηγοριο(οίηση ή ταξινό#ηση: κριτήριο η #ονάδα (ου ε#(λέκεται (λέξη, συλλαβή, φώνη#α,...) ή ο τύ(ος λάθους ((αράλειψη, εισαγωγή, αντικατάσταση...) Σφάλ#ατα γραφής
Μελέτη σε αςθενείς για να διατυ(ωθούν υ(οθέςεις για το σύςτη#α λεκτικής (αραγωγής. Αν ένας ασθενής: ια(ράττει (ερισσότερα λάθη σε (ολυσύλλαβες λέξεις α(ό ό,τι σε σύντο#ες και αυτό συ#βαίνει Σε κάθε τύ(ο ορθογραφικής (αραγωγής ((ροφορικός συλλαβισ#ός, χειρόγραφη γραφή, άρθρωση γρα##άτων) και...
...και αυτό #ε βάση ερεθίσ#ατα (ου (αρουσιάζονται #ε διαφορετικές #ορφές (εικόνες, λέξεις (ου εκφέρονται δυνατά, λέξεις (ου (αρουσιάζονται ο(τικά) είναι δυνατόν να καταλήξου#ε στο συ#(έρασ#α ότι Η έλλειψη α(οκαλύ(τει (;) έναν #νη#ονικό #ηχανισ#ό (ου είναι υ(εύθυνος για την α(οθήκευση των ορθογραφικών (ληροφοριών
Κριτική: αν κάθε ασθενής είναι #οναδικός (ώς γενικεύου#ε; Kς α(άντηση, είναι α(οδεκτή η ο#οιο#ορφία της λειτουργικής αρχιτεκτονικής (uniformity of functional architecture)
Η λέξη στην άκρη της γλώσσας Tip of the tongue Παγκόσ#ιο φαινό#ενο
Πέιρα#α Brown & McNeill (1966): Όργανο (λοήγησης (ου χρησι#ο(οιείται για την #έτρηση γωνιωδών α(οστάσεων, ειδικότερα το ύψος του ήλιου, των αστεριών και του φεγγαριού σε σχέση #ε την θάλασσα Βρίσκεστε σε ΛΑΓ; Αν ναι, (οιες άλλες λέξεις έρχονται στο #υαλό, το αρχικό γρά##α της λέξης Στο τέλος, #ετά την γνώση της λέξης, διακρίνονταν δύο ο#άδες: αρνητικές και θετικές ΛΑΓ, ανάλογ α#ε το αν είχαν σκεφτεί την λέξη -στόχο.
Πιο συχνά στους ηλικιω#ένους: 1,65 κατά Μ.Ο./ εβδο#άδα, έναντι 0,98 στους νέους Ορισ#ένες λέξεις (ροκαλούν ΛΑΓ συχνότερα α(ό άλλες: 62% κύρια ονό#ατα, 12% αντικεί#ενα, 23% αφηρη#ένες λέξεις
Όταν υ(άρχει ΛΑΓ, τα άτο#α #(ορούν να δώσουν κά(οιες (ληροφορίες για τη λέξη (ου δεν #(ορούν να (αράγουν: συντακτικές, γρα##ατικό γένος, αριθ#ός συλλαβών, αρχικό φώνη#α
Τεχνικές μελέτης σε πραγματικό χρόνο Κατονο#ασία λέξεων #ε βάση εικόνες Καθυστερήσεις: άρθρωσης, εκκίνησης. Χρόνος κατονο#ασίας κατά #έσο όρο: 600-1200ms. Συνδυασ#ός σε διάφορα (αραδείγ#ατα: Το (αράδειγ#α της (αρε#βολής Το (αράδειγ#α της (ροέγερσης
Παρεμβολή
Συγκρίνονται οι καθυστερήσεις έναρξης #ε τις καθυστερήσεις (ου δη#ιουργούνται για την ε(εξεργασία του ίδιου στόχου (ου (αρουσιάζεται #ε ένα άσχετο (αρα(λανητικό στοιχείο. Αν η διαφορά σε καταστάσεις σχετικές/ άσχετες είναι αρνητική, #ιλά#ε για α(οτέλεσ#α διευκόλυνσης. Αν είναι θετική, #ιλά#ε για α(οτέλεσ#α (αρε#βολής.
Stimulus Onset Asynchrony: Το χρονικό διάστη#α (ου χωρίζει την (αρουσίαση του (αρα(λανητικού στοιχείου α(ό τον στόχο Πληροφορίες για τις ανα(αραστάσεις (ου αρ#όζουν σε #ια δεδο#ένη στιγ#ή της ε(εξεργασίας και όχι σε άλλη
Το (αρα(λανητικό στοιχείο #(ορεί να : Προηγείται του στόχου (- SOA) Να είναι ταυτόχρονη (SOA =0) Να έ(εται (+SOA)
Πρόεγερση: ψυχολογικό φαινό#ενο κατά το ο(οίο η ε(εξεργασία #ιας #ονάδας διευκολύνεται α(ό την ε(εξεργασία #ιας άλλης #ονάδας ( (ου #(ορεί να είναι η ίδια)
Προέγερση ε(ανάληψης: ένας στόχος δεν (ροεγείρεται στο (λαίσιο #ιας (ειρα#ατικής δοκι#ής, αλλά (αρουσιάζεται #ετά α(ό κά(οιο χρονικό (εριθώριο και ο (ροεγέρτης διαχωρίζεται α(ό τις άλλες (ειρα#ατικές δοκι#ές. (.χ. σε ένα έργο κατονο#ασίας, η εικόνα #ιας ΓΑΤΑΣ (στόχος) #(ορεί να (αρουσιαστεί σε #ια φάση (ειρά#ατος και να έχει (ροηγηθεί σε #ια άλλη φάση η ο(τική (αρουσίαση της λέξης γάτα ((ου θα #(ορούσε να έχει διαβαστεί δυνατά), ή ακό#α η (αρουσίαση του ορισ#ού αυτής της λέξης, ενώ η λέξη έ(ρε(ε να (αραχθεί #ε αυτό τον ορισ#ό, ή ακό#α #ε την (αρουσίαση της ίδιας της εικόνας.
Παράδειγ#α υ(ονοού#ενης (ροέγερσης: χρησι#ο(οιούνται ζεύγη λέξεων ( ε(αγωγείς-στόχοι ) (.χ. souris - chat, tank - char, os - chien Σε ένα σύνολο δοκι#ών, οι στόχοι είναι ο#οιογενείς (έ#βαση ch), σε ένα άλλο δεν συνδέονται. Τα ετεριγενή ζεύγη δη#ιουργούνται σε γενικές γρα##ές ε(ανακαθορίζοντας τα ο#οιογενή ζεύγη. Οι συ##ετέχοντες (ρέ(ει να (αράγουν τους στόχους #ε την (αρουσίαση των αντίστοιχων ε(αγωγικών λέξεων. Τα α(οτελέσ#ατα της (ροέγερσης συγκρίνονατι αναφορικά #ε αυτές τις δύο καταστάσεις: ο#οιογενείς έναντι ετερογενών.