Τάσεις στη θνησιμότητα λόγω στεφανιαίας νοσου σε άνδρες <65 στη Δ.Ευρώπη 1980-2006 Θάνατοι από καρδιαγγειακή νόσο στις ΗΠΑ (1900-2006
Γιατί η πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι σημαντική; ή... τι χρειάζεται η πρόληψη;
Γιατί η πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι σημαντική; Είναι συνήθη, προκαλούν θάνατο ή αναπηρία και την εξάντληση πόρων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν καλύτερα κάπου αλλού. Όταν εμφανίζονται τα συμπτώματα η νόσος είναι συνήθως προχωρημένη. Ο θάνατος λόγω ΟΣΣ και το εγκεφαλικό επεισόδιο συνήθως συμβαίνουν ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση η ζωή μπορεί να αλλάξει σε μια στιγμή. Τα καρδιαγγειακά νοσήματα σχετίζοναι σημαντικά με τον τρόπο ζωής μας και στις περισσότερες περιπτώσεις μπορούν να προληφθούν.
Οι σταθμοί της προληπτικής καρδιολογίας: παρελθόν παρόν - μέλλον CT scan shows atherosclerosis in the coronary arteries of Egyptian Mummy "Overall, it was striking how much atherosclerosis we found," said Dr Thomas. «Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαµβάνειν», Ιπποκράτης ( 460 π.χ.-360 π.χ.) JAMA. 2009 4 ο αι. π.χ. 1950 μ.χ. 1970 μ.χ. 1990 μ.χ. 2010 μ.χ.
Οι σταθμοί της προληπτικής καρδιολογίας: παρελθόν παρόν - μέλλον Αναγνώριση των παραγόντων κινδύνου, ως μέσο πρόληψης Χρειάστηκε να περάσουν 20 αιώνες για να αναγνωριστούν από την επιστημονική κοινότητα οι παράγοντες κινδύνου και η αντιμετώπιση τους ως μέσο πρόληψης της καρδιαγγειακής νόσου Κάπνισμα, Διατροφή Υπέρταση, διαβήτης, δυσλιπιδαιμίες. Φλεγμονή, καθιστική ζωή, περιβάλλον,γονίδια 4 ο αι. π.χ. 1950 μ.χ. 1970 μ.χ. 1990 μ.χ. 2010 μ.χ.
Στρατηγική για τη μείωση του φορτίου της στεφανιαίας νόσου / Η συμβολή της μελέτης του Framingham
Concept of cardiovascular risk factors Age, sex, hypertension, hyperlipidemia, smoking, diabetes, (family history), (obesity) Kannel et al, Ann Intern Med 1961
Η ιστορία ξεκίνησε από την «μελέτη των 7 Χωρών» 1975: How to eat well and stay well the Mediterranean way. Ancel Keys (1904-2004)
Ιαπωνία Κρήτη
Οι Ιατρικοί Μύθοι / Δόγματα Πεθαίνουν Δύσκολα Σοβαρή αθηροσκλήρωση: συνοδεύει την ηλικία και είναι αναπόφευκτη Φυσιολογική συστολική ΑΠ: 100 συν τα έτη ηλικίας. --II-- χοληστερόλη: έως 300 mg/dl Θεραπεία αρτηρ. υπέρτασης μόνον όταν υπάρχουν συμπτώματα. Συστολική πίεση 140 ως 160 και διαστολική 90 ως 104 είναι ήπια υπέρταση, δεν αυξάνει τον κίνδυνο για έμφραγμα ή ΑΕΕ και δεν χρειάζεται θεραπεία. Η χοληστερόλη αυξάνει τον κίνδυνο για έμφραγμα ή ΑΕΕ σε άτομα με τιμές πάνω από 260 mg/dl
Οι Κύριοι Παράγοντες Κινδύνου -Υπέρταση -Παχυσαρκία -Χοληστερόλη -Σακχ.διαβήτης λόγω ακατάλληλης δίαιτας + έλλειψης άσκησης -Κάπνισμα ερμηνεύουν το 75% και πλέον των καρδιαγγειακών επεισοδίων!! Beaglehole: Lancet 2001
Πόσο είναι το όφελoς από την πρόληψη;
Ποιοί Κινδυνεύουν ;
Η ανάγκη για την ολιστική προσέγγιση του καρδιαγγειακού κινδύνου Τα μοντέλα κινδύνου
Figure 2. The new European Risk Chart based on SCORE data. For low CVD risk regions based on total cholesterol. Conroy et al, Eur Heart J, 2003, 24:987-1003 The low risk chart should be used in Belgium, France, Greece, Italy, Luxembourg, Spain, Switzerland and Portugal; the high risk chart should be used in all other countries of Europe www.escardio.org
Η Ελλάδα του πριν ( -1960) Η Mεσογειακή Διατροφή είναι το πρότυπο διατροφής που συναντάει κανείς στις ελαιοπαραγωγικές περιοχές της περιοχής της Μεσογείου στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και αρχές της δεκαετίας του 1960, όπου οι συνέπειες του 2ου παγκοσμίου πολέμου είχαν ξεπεραστεί, ενώ ο πολιτισμός των «fast food» δεν είχε ακόμη εισβάλει.
Greek Data Two cohorts from the Seven Countries Study (1960s) Few local studies (1960s 1980s) Aravanis C, Korcondilas A, Dontas A. et al. Circulation 1970 Κατσαβοχρήστος Σ, Μυζάλης Α, και συν. Ελλην Καρδιολ Επ 1977 Κριτσίκης Σ, Βυσσούλης Γ και συν. Αρχ Ιατρ Ετ 1981 Kalandidi A, Tzonou A, et al. Int J Epidemiol 1992 Andrikopoulos G, Richter D, et al, Eur Heart J 2002 ATHENS Study Moulopoulos SD, Adamopoulos PN, et al. Am J Epidemiol 1987 The EPIC Study (2000s) Trichopoulou A et al. NEJM 2003 CARDIO2000 study: Epidemiological Study ATTICA study: GREECS study: ΙΚΑRIA study: Epidemiological Study (2000 ) The GREEK Acute Coronary Syndromes Study (2003 ) Epidemiological Study (2009 )
To Hellenic Risk Chart βασισμένο στη μεθοδολογία του SCORE μοντέλου, και χρησιμοποιώντας του συντελεστές από τις χώρες χαμηλού κινδύνου. (Panagiotakos DB, Fitzgerald A, Pitsavos C, et al., Hellenic J Cardiol 2007).
Προκλήσεις στην Πρωτογενή Πρόληψη: Αναγνώριση των Ατόμων εν Κινδύνω
Προκλήσεις στην Πρωτογενή Πρόληψη: Αναγνώριση των Ατόμων εν Κινδύνω
Οι σταθμοί της προληπτικής καρδιολογίας: παρελθόν παρόν - μέλλον Αναγνώριση των παραγόντων κινδύνου, ως μέσο πρόληψης Κάπνισμα, διατροφή. Υπέρταση, διαβή της, λιπίδια φλεγμονή, περιβάλλον,γονίδια 4 ο αι. π.χ. 1950 μ.χ. 1970 μ.χ. 1990 μ.χ. 2010 μ.χ.
Αναζητώντας την υποκλινική αθηροσκλήρωση H ύπαρξη της νόσου αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου εκδήλωσης καρδι/κών επεισοδίων
Ann Intern Med 2009
Μήπως το «μυστικό» κρύβεται στα γονίδια; Πολλοί έχουν ασχοληθεί μέχρι τώρα με την διερεύνησης της σχέσης διαφόρων πολυμορφισμών με την πιθανότητα εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Ο McCarthy και συν. (2004), σε μια μετανάλυση διερεύνησε τη σχέση 31 γονιδίων με την πιθανότητα εμφάνισης ΚΑΑ νόσου. 25 από αυτά τα γονίδια δεν είχαν στατιστικά σημαντική συσχέτιση, όταν λήφθηκαν υπόψη και άλλοι συμπαράγοντες.
JACC 2014
Κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο Εισόδημα Έτη σπουδών, εκπαίδευση Οικονομικό επίπεδο Μόρφωση Επάγγελμα καλύπτουν διαφορετικές πτυχές της κοινωνικοοικονομικής θέσης και επομένως συμβάλλουν χωριστά και διαφορετικά στη σχέση τους με την Υγεία.
Ann Epidemiol 2003
Δεδομένα από την Ελλάδα CARDIO2000 Άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο έχουν 82% περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν οξύ στεφανιαίο επεισόδιο σε σύγκριση με αυτά του υψηλού επιπέδου. Pitsavos C, Panagiotakos DB, Chrysohoou C, et al. Bull World H Organ 2002
2000 Μελέτη «ATTICA» Σχεδιασμός: προοπτική μελέτη Πληθυσμός: 3042 άνδρες και γυναίκες της περιοχής του νομού Αττικής τυχαία στρωματοποιημένη επιλογή Έναρξη: Ιανουάριος 2001 (εισαγωγή δεδομένων: 18 μήνες) Χρονικός ορίζοντας: 5 10 έτη Διερευνούμενοι παράγοντες (> 250): Δημογραφικοί διατροφικοί ψυχολογικοί - κλινικοί βιοχημικοί γενετικοί Ίδρυμα: Α Καρδιολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστημίου Αθηνών Am Heart J 2004 Υποστήριξη: Ελλην. Eur Heart Καρδι)κή J 2004 Εταιρεία και 2003 Ελλην. Atherosclerosis 2004 Εταιρεία Αθηρο)σης Am J Cl Nutrition 2004 J Hypertens 2003 Am J Med 2004 Ann Epidemiol 2003 J Cardiovasc Risk 2003 BMC Public Health 2003 Eur. J. Cardiov. Prevention Am J Cardiol 2003 Cur Med Res Opin 2002 Eur Heart J 2004
10ΕΤΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ, ΑΝΑ ΦΥΛΟ & ΗΛΙΚΙΑ Άνδρες Γυναίκες 56,3% 43,7% 17,3% 18,4% 5,4% 1,9% 10,2% 11,5% <35 ετών 35-65 ετών >65 ετών Συνολικά
10ΕΤΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗ, ΑΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Άνδρες Γυναίκες 33,7% 27,3% 16,7% 9,1% 13,8% 18,4% 11,5% 5,2% Χαμηλό Μεσαίο Υψηλό Συνολικά
Καρδιολογία (Θεραπεία και Πρόληψη) O ρόλος της θεραπείας (aspirin, b-blockers, ACE-I, statins) είναι τεράστιος Οι πιο ακριβές παρεμβάσεις συνεισφέρουν πολύ λιγότερο στη μείωση της ΚΑ θνησιμότητας Οι επεμβάσεις επαναιμάτωσης εξηγούν το 5% της μείωσης των θανάτων (πολύ αργά, πολύ ακριβά, για πολύ λίγους) Θεραπεία: αποδίδεται το 25-55% της μείωσης της καρδιαγγειακής θνησιμότητας Πρόληψη: αποδίδεται το 45-75%
Καρδιολογία (Θεραπεία και Πρόληψη) Τα τελευταία 30 χρόνια το προσδόκιμο της ζωής έχει αυξηθεί κατά 8 χρόνια. Η καρδιολογία συνεισέφερε τα 6 από αυτά. Η καρδιαγγειακή νόσος παραμένει ο υπ αριθμ. 1 δολοφόνος Έχουμε καθυστερήσει τον καρδιαγγειακό θάνατο και μετατρέψαμε μιαν οξεία νόσο σε χρόνια
Διεθνείς Συγκρίσεις Θάνατοι από στεφανιαία Νόσα το 2000, άνδρες και γυναίκες ηλικίας 35-74 World Health Organisation (2004) http://www.who.ch/
Τα αίτια της στεφανιαίας νόσου είναι γνωστά!!! Yusuf S., et al. The INTERHEART Study. Lancet 2004
CARDIO2000 Study group ATTICA Study group Panagiotakos, C Chrysohoou, J Skoumas, K Tzioumis (Athens, Crete, Pelloponisos), I Papaioannou (Athens, Thessalia), P Starvopodis (Ionian Islands), L Karra (Aegean Islands), D Antoniades (Macedonia), G Rembelos (Aegean Islands), D Markou (Athens), A Moraiti, (Athens), D Evagelou (Crete), S Vellas (Attica, Hpeirous), B Meidanis (Macedonia, Sterea Hellas, Thessalia), S Loggos (Attica), Ι Elefsiniotis (Athens), V Vogiatzis (Central Macedonia), N Marinakis (Aegean Islands), G Koutsimbanis (Thrace), A Kyratzoglou (East Macedonia), C Stefanadis, PK Toutouzas DB Panagiotakos. Chrysohoou, J Skoumas,,A Trichopoulou, N Papaioannou, Α Zeimbekis, C Papageorgiou, G Dedousis, C Paliou, M Kambaxis, M Toutouza, M Toutouza, C Stefanadis, Υποστήριξη: Ελληνική Καρδιoλογική Εταιρεία Ελληνική Εταιρεία Αθηρο)σης ΜΕΛΕΤΗ GREECS Δ.Β. Παναγιωτάκος,Α. Χ. Χρυσοχοου, Α. Αντωνούλας, Σ. Ζόμπολος, Ι.Μαντάς Ι. Κόγιας, Π Στραβοπόδης, Γ. Γιαννόπουλος, Σ. Αράπη, Σ. Σιδέρης, Μ. Μπαρμπαρούσης, Ν. Δασκαλόπουλος, Ν. Μασούρα, Χ Στεφανάδης Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Ι.Γ.Ν. ΑΘΗΝΩΝ, Γ.Ν.Ν. ΖΑΚΥΝΘΟΥ, Γ.Ν.Ν. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, Γ.Ν.Ν. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ, Γ.Ν.Ν. ΛΑΜΙΑΣ, Γ.Ν.Ν. ΧΑΛΚΙΔΑΣ.