ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ρ Κων/νος ημητρακόπουλος Επιμελητής Α ΕΣΥ Β Παθολογική Κλινική Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ Αύξηση της αρτηριακής πίεσης πάνω από τα φυσιολογικά όρια, που έχει ως συνέπεια τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης νοσηρότητας και θνησιμότητας από καρδιαγγειακά κυρίως συμβάματα
Επιπλοκές της Υπέρτασης: Βλάβη Οργάνων-στόχων Υπέρταση Αιμορραγία, ΑΕΕ LVH, CHD, CHF Αμφιβληστροειδοπάθεια CHD =στεφανιαία νόσος CHF = συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια LVH = υπερτροφία αριστεράς κοιλίας Περιφερική Αγγειακή Νόσος Νεφρική Ανεπάρκεια, Λευκωματουρία Chobanian AV, et al. JAMA. 2003;289:2560-2572.
Συσχέτιση ΑΠ με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Ο σχετικός κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου αυξάνεται όσο αυξάνεται η διαστολική αρτηριακή πίεση ( ΑΠ) Εγκεφαλικό επεισόδιο και ΑΠ 4,00 Σχετικός κίνδυνος 2,00 1,00 0,50 0,25 Μείωση της ΑΠ 5mmHg 7,5mmHg 10mmHg Μείωση AEE 34% 46% 56% 1 2 3 4 5 76 84 91 98 105 mmhg Κατά προσέγγιση μέση συνήθης ΑΠ Επτά προοπτικές μελέτες παρατήρησης: n=843 1. MacMahon S et al. Lancet 1990;335:765 774
Συσχέτιση ΑΠ με στεφανιαία νόσο Ο σχετικός κίνδυνος της στεφανιαίας νόσου αυξάνεται όσοαυξάνεταιηδιαστολικήαρτηριακήπίεση ( ΑΠ) Στεφανιαία νόσος και ΑΠ 4,00 Μείωση της ΑΠ Μείωση ΣΝ Σχετικός κίνδυνος 2,00 1,00 0,50 5mmHg 7,5mmHg 10mmHg 21% 29% 37% 0,25 1 2 3 4 5 76 84 91 98 105 mmhg Κατά προσέγγιση μέση συνήθης ΑΠ Εννέα προοπτικές μελέτες παρατήρησης: n=4.856 1. MacMahon S et al. Lancet 1990;335:765 774
1. Lewington S et al. Lancet 2002;360:1903 1913 Μειώσεις της ΣΑΠ έστω και 2 mmhg μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων έως και 10% Μείωση της ΣΑΠ κατά 2 mmhg 7% μείωση του κινδύνου θνησιμότητας από ισχαιμική καρδιοπάθεια 10% μείωση του κινδύνου θνησιμότητας από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Μετα-ανάλυση 61 προοπτικών μελετών παρατήρησης, n=1.000.000, 12,7 εκατομμύρια ανθρωποέτη
Η υπέρταση συνιστά μια σημαντική πρόκληση δημόσιας υγείας % πληθυσμού με υπέρταση 50 40 30 20 10 37,4 37,2 41,6 42,5 Άνδρες Γυναίκες 0 2000 2025 Ανεπτυγμένες οικονομίες Ο επιπολασμός της υπέρτασης είναι υψηλός και αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο τις προσεχείς δεκαετίες H πρόληψη, η διάγνωση, η θεραπεία και ο έλεγχος της νόσου πρέπει να αποτελούν υψηλή προτεραιότητα 1. Προσαρμογή από το: Kearney PM et al. Lancet 2005;365:217 223
ΣΤΟΧΟΣ Η ΣΩΣΤΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Στο ιατρείο Στο σπίτι Μέτρηση της ΑΠ Με 24ωρη καταγραφή
(www.dableducational.org ή www.hypertension.gr)
Πάνωαπόποιόόριοείναιυπέρταση; (mmhg) ΣΑΠ ΑΠ ΑΠ ιατρείου 140 90 24ωρη ΑΠ 125 80 στο σπίτι 135 85 ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105 1187
ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΛΕΥΚΗΣ ΜΠΛΟΥΖΑΣ (ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΙΑΤΡΕΙΟΥ) Αυξημένη πίεση στο ιατρείο σε τουλάχιστον 3 επισκέψεις, ενώ εκτός ιατρείου (με 24ωρη καταγραφή της πίεσης ή με μετρήσεις στο σπίτι) η πίεση είναι φυσιολογική. Το φαινόμενο είναι συχνό, ακόμα και σε υπερτασικά άτομα που υποβάλλονται σεθεραπείακαιμπορείναοδηγήσεισευπερθεραπεία. Τα άτομα με υπέρταση λευκής μπλούζας δεν χρειάζονται φαρμακευτική θεραπεία υπό την προϋπόθεση ότι (1) η διάγνωση έχει επιβεβαιωθεί, (2) δεν υπάρχουν ενδείξεις προσβολής οργάνων-στόχων και (3) ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος είναι μικρός.
ΣΥΓΚΑΛΥΜΕΝΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ (masked hypertension) φυσιολογική πίεση στο ιατρείο αλλά αυξημένη εκτός ιατρείου εξίσου συχνή με την υπέρταση λευκής μπλούζας. συνδέεται με βλάβη οργάνων-στόχων και αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο ΙΑΓΝΩΣΗ: τίθεται με 24ωρη καταγραφή ή με μετρήσεις στο σπίτι Αν η πίεση εκτός ιατρείου παραμένει σταθερά αυξημένη συνιστάται φαρμακευτική θεραπεία.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Ηλικία εμφάνισης υπέρτασης Οικογενής προδιάθεση Ύπαρξη νοσημάτων Λήψη φαρμάκων Άλλοι παράγοντες κινδύνου Φυσική δραστηριότητα Συγκινησιακοί ψυχολογικοί παράγοντες ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
Εκτίμηση συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου Ορίζεται ως ο απόλυτος κίνδυνος εμφάνισης ενός καρδιαγγειακού συμβάντος εντός δεκαετίας. ΣΥΜΒΑΛΛΕΙ ΣΤΗ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ Πολύ υψηλός κίνδυνος >30% Υψηλός κίνδυνος 20-30% Ενδιάμεσος κίνδυνος 15-20% Χαμηλός κίνδυνος <15% I. Έναρξη φαρμακευτικής αγωγής II. Επιθυμητός στόχος αρτηριακής πίεσης III. Ανάγκη χρήσης συνδυασμών IV. Μη φαρμακευτική αγωγή V. Εκτίμηση κόστους-αποτελεσματικότητας
ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡ ΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ Παράγοντες που επηρεάζουν την πρόγνωση Παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου Υποκλινική βλάβη οργάνων-στόχων Καρδιαγγειακή ή νεφρική νόσος
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡ ΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ Οικογενειακό ιστορικό πρώιμης καρδιαγγειακής νόσου (Α<55 έτη, Γ<65) Ηλικία (Α >55 έτη, Γ >65) Μεγάλη διαφορική πίεση (στους ηλικιωμένους) Κάπνισμα LDL-χοληστερόλη (>130 mg/dl) HDL-χοληστερόλη (A <40, Γ <45 mg/dl) Τριγλυκερίδια (>150 mg/dl) Σάκχαρο νηστείας (>100 mg/dl) Παθολογική ανοχή γλυκόζης Περίμετρος μέσης (Α >102, Γ >88 cm)
ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΗ ΒΛΑΒΗ ΟΡΓΑΝΩΝ-ΣΤΟΧΩΝ Υπερτροφία αριστεράς κοιλίας (σε ΗΚΓ ή υπερηχογράφημα) Πάχυνση τοιχώματος καρωτίδας ή πλάκα Παθολογικός Κνημοβραχιόνιος δείκτης <0,9 ΚΒ = ΣΑΠ βραχίονα ΣΑΠ κνήμης Μικρή αύξηση κρεατινίνης ή μείωση σπειραματικής διήθησης Μικροαλβουμινουρία: 30-300 mg/24ωρο ή λόγος αλβουμίνης/κρεατινίνης, άνδρες 22mg/g, γυναίκες 31mg/g
ΚΑΡ ΙΑΓΓΕΙΑΚΗ Ή ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ισχαιμικό, αιμορραγικό, ή παροδικό) Καρδιακή νόσος (έμφραγμα μυοκαρδίου, στηθάγχη, επαναγγείωση στεφανιαίων, καρδιακή ανεπάρκεια) Χρόνια νεφρική νόσος Περιφερική αρτηριοπάθεια Αμφιβληστροειδοπάθεια σταδίου ΙΙΙ (αιμορραγίες και εξιδρώματα) ήιv (οίδημα θηλής)
ιαστρωμάτωση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε τέσσερις κατηγορίες Αρτηριακή πίεση (mmhg) Άλλοι παράγοντες κινδύνου, ΒΟ ή νόσος Φυσιολογική ΣΑΠ 120-129 ή ΑΠ80-84 Υψηλή Φυσιολογική ΣΑΠ 130-139 ή ΑΠ85-89 ΥΠ Σταδίου 1 ΣΑΠ 140-159 ή ΑΠ90-99 ΥΠ Σταδίου 2 ΣΑΠ 160-179 ή ΑΠ100-109 ΥΠ Σταδίου 3 ΣΑΠ 180 ή ΑΠ 110 Κανένας άλλος παράγοντας κινδύνου Συνήθης κίνδυνος Συνήθης κίνδυνος Χαμηλός επιπρόσθετος κίνδυνος Μέτριος επιπρόσθετος κίνδυνος Υψηλός επιπρόσθετος κίνδυνος 1-2 παράγοντες κινδύνου Χαμηλός επιπρόσθετος κίνδυνος Χαμηλός επιπρόσθετος κίνδυνος Μέτριος επιπρόσθετος κίνδυνος Μέτριος επιπρόσθετος κίνδυνος Πολύ υψηλός επιπρόσθετος κίνδυνος 3 παράγοντες κινδύνου, ΜΣ ή ΒΟ ή ιαβήτης Μέτριος επιπρόσθετος κίνδυνος Υψηλός επιπρόσθετος κίνδυνος Υψηλός επιπρόσθετος κίνδυνος Υψηλός επιπρόσθετος κίνδυνος Πολύ υψηλός επιπρόσθετος κίνδυνος Εγκατεστημένη καρδιαγγειακή ή νεφρική νόσος Πολύ υψηλός επιπρόσθετος κίνδυνος Πολύ υψηλός επιπρόσθετος κίνδυνος Πολύ υψηλός επιπρόσθετος κίνδυνος Πολύ υψηλός επιπρόσθετος κίνδυνος Πολύ υψηλός επιπρόσθετος κίνδυνος
Αρτηριακή πίεση (mmhg) Συνυπάρχοντες παράγοντες κινδύνου, ΒΟ ή νόσος Φυσιολογική ΣΑΠ 120-129 ή ΑΠ80-84 Υψηλή Φυσιολογική ΣΑΠ 130-139 ή ΑΠ85-89 ΥΠ Σταδίου 1 ΣΑΠ 140-159 Ή ΑΠ90-99 ΥΠ Σταδίου 2 ΣΑΠ 160-179 Ή ΑΠ100-109 ΥΠ Σταδίου 3 ΣΑΠ 180 Ή ΑΠ 110 Κανένας άλλος παράγοντας κινδύνου Καμία παρέμβαση για την ΑΠ Καμία παρέμβαση για την ΑΠ Αλλαγές στον τρόπο ζωής για αρκετούς μήνες και έπειτα φαρμακευτική αγωγή αν ηαπδενελέγχεται Αλλαγές στον τρόπο ζωής για αρκετούς μήνες και έπειτα φαρμακευτική αγωγή αν ηαπδενελέγχεται Αλλαγές στον τρόπο ζωής + άμεση φαρμακευτική αγωγή 1-2 παράγοντες κινδύνου Αλλαγές στον τρόπο ζωής Αλλαγές στον τρόπο ζωής Αλλαγές στον τρόπο ζωής για αρκετούς μήνες και έπειτα φαρμακευτική αγωγή αν ηαπδενελέγχεται Αλλαγές στον τρόπο ζωής για αρκετούς μήνες και έπειτα φαρμακευτική αγωγή αν ηαπδενελέγχεται Αλλαγές στον τρόπο ζωής + άμεση φαρμακευτική αγωγή 3 παράγοντες κινδύνου, Μεταβολικό ΣύνδρομοήΒλάβες Οργάνων ιαβήτης Αλλαγές στον τρόπο ζωής Αλλαγές στον τρόπο ζωής Αλλαγές στον τρόπο ζωής Και πιθανή φαρμακευτική αγωγή Αλλαγές στον τρόπο ζωής + φαρμακευτική αγωγή Αλλαγές στον τρόπο ζωής + φαρμακευτική αγωγή Αλλαγές στον τρόπο ζωής + φαρμακευτική αγωγή Αλλαγές στον τρόπο ζωής + άμεση φαρμακευτική αγωγή Εγκατεστημένη καρδιαγγειακή ή νεφρική νόσος Αλλαγές στον τρόπο ζωής + άμεση φαρμακευτική αγωγή Αλλαγές στον τρόπο ζωής + άμεση φαρμακευτική αγωγή Αλλαγές στον τρόπο ζωής + άμεση φαρμακευτική αγωγή Αλλαγές στον τρόπο ζωής + άμεση φαρμακευτική αγωγή Αλλαγές στον τρόπο ζωής + άμεση φαρμακευτική αγωγή
Τροποποίηση από κατευθυντήριες οδηγίες 2007 Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης -ΕυρωπαϊκήςΕταιρείας Καρδιολογίας Υπερτασικά άτομα με μεγάλο καρδιαγγειακό κίνδυνο Υπέρταση σταδίου 3 ή συστολική πίεση >160 mmhg με διαστολική <70 mmhg 3 επιπρόσθετοι παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου ή μεταβολικό σύνδρομο Σακχαρώδης διαβήτης Ασυμπτωματική βλάβη οργάνων-στόχων (υπερτροφία αριστερής κοιλίας, αθηρωμάτωση καρωτίδων, μικρολευκωματινουρία) Xρόνια νεφρική νόσος (πρωτεϊνουρία ή αύξηση κρεατινίνης ή μειωμένη κάθαρση κρεατινίνης υπολογιζόμενη με τον τύπο Cockroft Gault) Καρδιαγγειακή νόσος (στεφανιαία νόσος, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερική αρτηριοπάθεια)
ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Γενικά, σε όλα τα υπερτασικά άτομα η πίεσηστόχος είναι <140/90 mmhg. Σε όλα τα άτομα με μεγάλο καρδιαγγειακό κίνδυνο, ηπίεση-στόχος είναι <130/80 mmhg. Στους ηλικιωμένους (>65 ετών), ηπίεση-στόχος είναι όπως και στους νεότερους υπερτασικούς.
Στόχοι της φαρμακευτικής αγωγής Οι στόχοι γίνονται πιο αυστηροί για μεγαλύτερες ομάδες πληθυσμού Στόχος το 130/80 mmhg στο σακχαρώδη διαβήτη και για ασθενείς με ΑΕΕ, ΟΕΜ, ΧΝΑ, πρωτεϊνουρία
Mη Φαρμακευτικά Μέσα Φαρμακευτικά Μέσα απώλεια βάρους διακοπή καπνίσματος ελαττωμένη πρόσληψη θερμίδων περιορισμός πρόσληψης νατρίου περιορισμός οινοπνευματωδών σωματική δραστηριότητα πρόσληψη καλίου διουρητικά συμπαθολυτικά : ανταγωνιστές ασβεστίου α-μεα β-αποκλειστές α- αποκλειστές κεντρικώς δρώντα ανταγ. αγγειοτασίνης ΙΙ (AΤ1) Αναστολείς της ρενίνης
Τροποποίηση του τρόπου ζωής Τροποποίηση Μείωση της ΣΑΠ Μείωση ΣΒ Περιορισμός πρόσληψης νατρίου 5 20 mmhg/10 kg απώλειας 2 8 mmhg Άσκηση Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ 4 9 mmhg 2 4 mmhg
Οι κύριες ομάδες αντιϋπερτασικών φαρμάκων, δηλαδή, τα διουρητικά, οι αναστολείς του ΜΕΑ, οι ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτασίνης και οι ανταγωνιστές του ασβεστίου, οι β-αποκλειστές δεν διαφέρουν σημαντικά, ως προς τη συνολική τους ικανότητά να μειώνουν την ΑΠ σε υπερτασικούς ασθενείς και μπορούν όλα να θεωρηθούν κατάλληλα για έναρξη της αντιϋπερτασικής θεραπείας
Κάθε φαρμακευτική ομάδα παρουσιάζει αντενδείξεις, όπως επίσης και ευνοϊκές επιδράσεις σε συγκεκριμένες κλινικές καταστάσεις. Η επιλογή του (των) φαρμάκου (-ων) θα πρέπει να γίνεται σύμφωναμεαυτάταστοιχεία
Αντιυπερτασική θεραπεία: προτιμώμενα φάρμακα ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΗ ΒΛΑΒΗ ΟΡΓΑΝΩΝ LVH Ασυμπτωματική αθηροσκλήρωση Μικρολευκωματινουρία Νεφρική δυσλειτουργία ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΥΜΒΑΜΑ Προηγούμενο εγκεφαλικό Προηγούμενο ΕΜ Στηθάγχη Καρδιακή ανεπάρκεια Κολπική μαρμαρυγή υποτροπιάζουσα χρόνια ΧΝΑ / Λευκωματουρία Περιφερική αρτηριοπάθεια αmea, CA, ΑΤ1 CA, αmea αmea, ΑΤ1 αmea, ΑΤ1 Όλοι οι παράγοντες ελάττωσης της ΑΠ BA, αmea, ΑΤ1 BA, CA διουρητικά, BA, αmea, ΑΤ1, Ανταγωνιστές της αλδοστερόνης ΑΤ1, αmea BA, μη διϋδροπυριδινικοί CA αmea, ΑΤ1, διουρητικά αγκύλης CA ΠΑΘΗΣΗ ISH (Ηλικιωμένοι) διουρητικά, CA Μεταβολικό σύνδρομο αmea, ΑΤ1, CA Σακχαρώδης ιαβήτης αmea, ΑΤ1 Κύηση CA, Μεθυλντόπα, BA Μαύρη Φυλή διουρητικά, CA
Συνδυασμένη θεραπεία Στη συντριπτική πλειονότητα των υπερτασικών ασθενών, αποτελεσματική ρύθμιση της ΑΠ μπορεί να επιτευχθεί μόνο με συνδυασμό δύο, τουλάχιστον, αντιϋπερτασικών φαρμάκων. Ο συνδυασμός δύο αντιϋπερτασικών φαρμάκων μπορεί να ενισχύσει την αρχική θεραπεία, ιδιαίτερα σε ασθενείς υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου, στους οποίους μπορεί να είναι επιθυμητή ήάμεσηρύθμισητηςαπ. Θα πρέπει να προτιμάται η χρησιμοποίηση συνδυασμών σταθερής δόσης (1 χάπι), οποτεδήποτε είναι εφικτό, διότι η απλοποίηση της θεραπείας συνεπάγεται πλεονεκτήματα στη συμμόρφωση των ασθενών.
ΠΡΟΤΙΜΩΜΕΝΟΙ ΣΥΝ ΥΑΣΜΟΙ αναστολέας του ΜΕΑ και διουρητικό, ανταγωνιστής των υποδοχέων της αγγειοτασίνης και διουρητικό, αναστολέας του ΜΕΑ και ανταγωνιστής ασβεστίου ανταγωνιστής των υποδοχέων της αγγειοτασίνης και ανταγωνιστής ασβεστίου
ESH/ESC, Θεραπευτική προσέγγιση Επιλογή μεταξύ Ήπια αύξηση ΑΠ Χαμηλός/Μέτριος ΚΑ κίνδυνος Συνήθης ΑΠ στόχος ΣημαντικήαύξησηΑΠ Υψηλός/Πολύ Υψηλός ΚΑ κίνδυνος Χαμηλότερη ΑΠ στόχος Μονοθεραπεία σε χαμηλή δόση Αν δεν επιτευχθεί η ΑΠ στόχος Συνδυασμός δύο φαρμάκων σε χαμηλή δόση Προηγούμενος παράγοντας σε πλήρη δόση Αλλαγή σε διαφορετικό παράγοντα σε χαμηλή δόση Προηγούμενος συνδυασμός σε πλήρη δόση Προσθήκη τρίτου φαρμάκου σε χαμηλή δόση Αν δεν επιτευχθεί η ΑΠ στόχος Συνδυασμός δύο έως τριών φαρμάκων Μονοθεραπεία πλήρους δόσης Συνδυασμός τριών φαρμάκων σε αποτελεσματικές δόσεις
Παράγοντες που επηρεάζουν τη συμμόρφωση Σχετιζόμενοι με τον ασθενή Σχετιζόμενοι με τον ιατρό Σχετιζόμενοι με τη φαρμακευτική αγωγή
Παράγοντες σχετιζόμενοι με τον ασθενή (1) Κοινωνικοοικονομικοί : Φυλετικοί, Εθνικοί, Μορφωτικό επίπεδο, Ανεργία, Ανασφάλιστοι, υσχέρεια πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, Υψηλό κόστος
Παράγοντες σχετιζόμενοι με τον ασθενή (2) Γνώση της υπέρτασης Γνώση των κινδύνων από την υπέρταση Επιθυμία του ασθενή για την αντιμετώπιση της υπέρτασης Ψυχολογικά χαρακτηριστικά του υπερτασικού
Παράγοντες που σχετίζονται με τον ιατρό Να πεισθούν οι ιατροί Για τη χρησιμότητα της διάγνωσης Για την ωφέλεια της αντιυπερτασικής αγωγής Να γνωρίσουν τις οδηγίες για την πίεση-στόχο Για την εντατικοποίηση της αγωγής Για την αντιμετώπιση της μεμονωμένης συστολικής πίεσης των ηλικιωμένων Για την ύπαρξη του φαινομένου της καμπύλης J
Παράγοντες που σχετίζονται με την αντιυπερτασική αγωγή Ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων Μη-βελτίωση της γενικής κατάστασης του υπερτασικού Μεγάλος αριθμός φαρμάκων Πολυπλοκότητα των σχημάτων Επιλογή του πρώτου φαρμάκου
Βελτίωση της συμμόρφωσης Αναζήτηση των ασθενών υψηλού κινδύνου Βελτίωση της σχέσης ασθενούς ιατρού Εξατομίκευση της θεραπείας Απλούστευση των θεραπευτικών σχημάτων Χρησιμοποίηση σταθερών συνδυασμών χαμηλών δόσεων Εκπαίδευση των ασθενών Προτροπή για τακτική μέτρηση της ΑΠ από τους ίδιους
Συμπερασματικά Προσεκτική εξέταση του ασθενούς Εκτίμηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου Πίεση-στόχος ανάλογα με το επίπεδο καρδιαγγειακού κινδύνου Επιλογή κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής Τακτική παρακολούθηση του ασθενούς Θα εξασφαλίσουν την επιτυχία της αντιυπερτασικής αγωγής και την προφύλαξη του ασθενούς από τα καρδιαγγειακά συμβάματα