Κεφάλαιο 9: Συνάρτηση Κατανάλωσης N.G., Mankiw, L.M.Ball, Μακροοικονομική Εμπειρικά, οι σχέσεις αυτές επιβεβαιώνονται για Βραχυχρόνια χρονολογικά στοιχεία. Διαστρωματικά στοιχεία. Αλλά α. Για μακροχρόνιες χρονολογικές σειρές: ΑP=MP: σταθερά β. ρόλος των περιουσιακών στοιχείων Φόβος στασιμότητας 1 4 Συνάρτηση Κατανάλωσης (Keynes) σχέση, 1. τέμνει τον κάθετο άξονα 2. Καθώς Υ, ΑP=/ 3. MP=d/d, 0<dc/d<1 Μακροχρόνια: MP=P MP<P βραχυχρόνια 2 5 Συμπεράσματα από τη συνάρτηση κατανάλωσης του Keynes Υ σπουδαιότερος καθοριστικός παράγων. Υ προσδιορίζει και προσδιορίζεται από την κατανάλωση: Υ=+I+G, =c() MP=d/d: κλίση της συνάρτησης κατανάλωσης, σταθερή. ΑP=/, κλίση της ακτίνας, μειώνεται. => ΜP<P Μικροοικονομική συμπεριφορά (υπόδειγμα του Fisher) Προτιμήσεις Εισοδηματικός περιορισμός Πώς κατανέμει την κατανάλωσή του στο χρόνο ένα άτομο δοθέντος του συνολικού του εισοδήματος 3 6 1
Έστω δύο χρονικές περίοδοι: 1η 2η Κλίση του εισοδηματικού περιορισμού: Υ 1 Υ 2 = 1 -S = 2 +S(1+r) 1 2 2 + 1 (1 + r) 2 1+ (1 + r) = (1 + r) 7 10 1 2 + = 1+ r 2 + 1+ r Εισοδηματικός περιορισμός για 2 χρονικές περιόδους (σε τρέχουσες τιμές) 1 Με δεδομένα: Εισόδημα: Υ 1, Υ 2 Επιτόκιο: r Ποια ακριβώς θα είναι η κατανάλωση, ; Εξαρτάται από τις προτιμήσεις για την κατανομή της κατανάλωσης μεταξύ περιόδου 1 και 2. 8 11 Υ 2 +Υ 1 (1+r) Εισοδηματικός περιορισμός U=(, ) 1 + 2 /(1+r) 9 12 2
Iσορροπία Άρα: Η τρέχουσα κατανάλωση, 1: δεν εξαρτάται μόνο από το τρέχον εισόδημα, 1. εξαρτάται και από το μελλοντικό εισόδημα. Το επιτόκιο, r, (κόστος δανεισμού) επηρεάζει την κατανομή της κατανάλωσης μεταξύ των δύο περιόδων 13 16 : (d /d ) = O. Λ.. = -(1+r) Συμπεράσματα: 1.Ο καταναλωτής κατανέμει την κατανάλωση μεταξύ των δύο περιόδων, λαμβάνοντας υπόψη τον διαχρονικό περιορισμό του εισοδήματος. 2. Αν το εισόδημα 1 ή 2 αυξηθεί: η κατανάλωση και των δύο περιόδων αυξάνεται (αν η κατανάλωση είναι κανονικό αγαθό). 14 17 2 : (d /d ) = O. Λ.. = -(1+r) => η τρέχουσα κατανάλωση εξαρτάται από τη ροή του εισοδήματος που ο καταναλωτής προσδοκά ότι θα έχει καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Έστω ότι αυξάνεται το Υ1 κατά ΔΥ1 1 15 18 3
Υ 2 +(Υ 1 +ΔΥ 1 )(1+r) 2 Υ 2 +Υ 1 (1+r) Β 1 1 + 2 /(1+r) 1 + 2 /(1+r)+ΔΥ 1 19 22 2 Β Β 1 20 23 Υ 2 +Υ 1 (1+r) Β Η μετατόπιση του εισοδηματικού περιορισμού είναι παράλληλη διότι: κλίση -(1+r) σταθερή. 1 + 2 /(1+r) 21 24 4
3) επιτόκιο και κατανάλωση: Αν το r αυξηθεί => ακριβότερος ο δανεισμός, συμφέρει η αποταμίευση. τη 2η περίοδο θα έχει αύξηση του εισοδήματός του ο καταναλωτής. παρούσα αξία του μελλοντικού εισοδήματος Πώς επηρεάζεται η κατανάλωση; 2 Β Α 1 Επίδραση στην κατανάλωση; 25 28 Β Α 2 2 1 1 26 29 Αυξάνεται το επιτόκιο Στο σχήμα μας: 1, 2 Τελική επίδραση στην κατανάλωση εξαρτάται: αποτέλεσμα εισοδήματος αποτέλεσμα υποκατάστασης 2 1 27 30 5
Αποτέλεσμα εισοδήματος όταν r : Αν την 1η περίοδο αποταμιεύει, τότε ο καταναλωτής αναμένει αύξηση του εισοδήματός του την 2η => κατανάλωση και των δύο περιόδων 1, 2 Αν την 1η περίοδο δανείζεται, τότε ο καταναλωτής αναμένει μείωση του εισοδήματός του την 2η => κατανάλωση και των δύο περιόδων 1, 2 Επομένως, αν r Δεν είναι σαφής η επίδραση στην κατανάλωση => δεν είναι σαφής η επίδραση στην αποταμίευση => (r, )? (r, S)? 31 34 Αποτέλεσμα υποκατάστασης όταν r : r:είναι το σχετικό κόστος της τρέχουσας κατανάλωσης Αν r, : 1 διότι τώρα η τρέχουσα κατανάλωση έχει μεγαλύτερο κόστος 2 Ο καταναλωτής αποταμιεύει ή δανείζεται Καταναλώνει σύμφωνα με τη συνολική ροή του εισοδήματός του. =>τρέχουσα κατανάλωση μπορεί να υπερβαίνει το τρέχον εισόδημα. Αν δεν μπορεί να δανείζεται; Τότε η κατανάλωση δεν μπορεί να υπερβαίνει το εισόδημα 1 1 32 35 Επίδραση στην κατανάλωση μίας αύξησης του επιτοκίου Αν αποταμιεύει την 1η περίοδο 1η περίοδος 2η περίοδος Αν δανείζεται την 1η περίοδο 1η περίοδος 2η περίοδος Αποτέλεσμα: εισοδήματος + + υποκατά _ + _ + στασης συνολικό? + _? 33 Υ1(1+r)+2 Δανειστικός περιορισμός ή περιορισμός ρευστότητας 2 2 Υ1 1 + 2 /(1+r) 1 36 6
O περιορισμός αυτός για άλλους είναι δεσμευτικός για άλλους όχι Προτιμήσεις για 1, 2. Υ1(1+r)+2 Δεσμευτικός περιορισμός 2 2 Υ1 Z 1 + 2 /(1+r) 1 37 40 Μη δεσμευτικός περιορισμός 2 Δεσμευτικός περιορισμός 2 Υ1(1+r)+2 Ε Υ1(1+r)+2 2 Υ1 1 + 2 /(1+r) 1 2 2 Υ1 Z 1 1 38 41 Μη δεσμευτικός περιορισμός 2 Δεσμευτικός περιορισμός 2 Υ1(1+r)+2 2 Ε Υ1(1+r)+2 2 2 H Z 1 Υ1 1 + 2 /(1+r) 1 Υ1 1 39 42 7
Δεσμευτικός περιορισμός, Εισόδημα - κατανάλωση Υ1(1+r)+2 2 2=2 H Z Υ1=1 1 20 60 t Τρέχουσα κατανάλωση εξαρτάται από το τρέχον εισόδημα 43 46 Α.Υπόθεση του Κύκλου Ζωής F. Modigliani,. ndo, R. Brmberg Παρατήρηση: στη διάρκεια ζωής ενός ανθρώπου Υ μεταβάλλεται. σταθερή, ή εξελίσσεται ομαλά. η κατανάλωση εξαρτάται από το μέσο εισόδημα όλης της ζωής του. παρατήρηση: ακραίες ηλικίες: υψηλή / (χαμηλά εισοδήματα) μέσες ηλικίες: χαμηλή / (υψηλά εισοδήματα) 44 47 Εισόδημα Πώς σκέφτεται και λειτουργεί ο καταναλωτής; 20 60 t Υποθέσεις: Τ: χρόνια που του απομένουν να ζήσει R:χρόνια που θα δουλέψει W: πλούτος Υ: ετήσιο εισόδημα μέχρι τη συνταξιοδότηση Τιμές σταθερές - επιτόκια μηδενικά 45 48 8
Η κατανάλωση σταθερή κατά τη διάρκεια της ζωής. Ο καταναλωτής αποταμιεύει όταν εργάζεται και έχει υψηλό εισόδημα. Η ετήσια κατανάλωση εξαρτάται από τους πόρους που έχει κατά μέσο όρο στη ζωή του. Στο τέλος της ζωής του έχει εξαντλήσει όλους τους πόρους του. 49 Για διαστρωματικά δεδομένα: =αw+ βυ => /=α (W/) + β αν ο πλούτος W δεν μεταβάλλεται ανάλογα με το Υ για τα διάφορα εισοδηματικά κλιμάκια: τότε από /=α (W/) + β: για χαμηλά Υ / υψηλή για υψηλά Υ / χαμηλή 52 Πόροι του ατόμου: πλούτος - εισόδημα διαστρωματικά δεδομένα Μέση ετήσια κατανάλωση: =αw+ βυ Μέσος πλούτος:(w/t) Μέσο εισόδημα: (R/T) 50 αw 53 Μέση κατανάλωση που το άτομο θέλει να διατηρήσει σταθερή: =(W +R)/T =(1/T) W + (R/T) (R/T)<1 Αν όλοι οι καταναλωτές συμπεριφέρονται το ίδιο: Συνολική κατανάλωση: =αw+ βυ διαστρωματικά δεδομένα: αw 1/1 2/2 =αw+ βυ 51 1 2 54 9
Για χρονολογικά δεδομένα (βραχυχρόνιες σειρές): =αw+ βυ => /=α (W/) + β αν ο πλούτος W δεν μεταβάλλεται ανάλογα με την οικονομική συγκυρία (άνθηση-ύφεση) τότε από /=α (W/) + β: για περιόδους ύφεσης: Υ(μειωμένο) / υψηλή για περιόδους άνθησης:υ(αυξημένο) / χαμηλή 55 μακροχρόνιες σειρές δεδομένων /Υ=α(W/Υ)+ β 58 βραχυχρόνιες σειρές δεδομένων: 1/1 2/2 Η βραχυχρόνια συνάρτηση κατανάλωσης μετατοπίζεται προς τα πάνω στο χρόνο καθώς W =[α(w/υ)+ β]υ =αw+ βυ αw =αw+ βυ 1 ύφεση 2 άνθηση 56 59 Αν τα στοιχεία μας προέρχονται από μακροχρόνιες σειρές Υ, W μεταβάλλονται αναλόγως Άρα W/: σταθερό /: σταθερό 57 Έστω ότι οι ηλικιωμένοι αυξάνονται ως ποσοστό στον πληθυσμό: πώς επηρεάζεται η κατανάλωση και η αποταμίευση Σύμφωνα με το υπόδειγμα αυτό: οι ηλικιωμένοι έχουν υψηλή μέση κατανάλωση =>, S Όμως αν προληπτική αποταμίευση =>, S Όσο περιορίζονται οι συνθήκες αβεβαιότητας τόσο πιο απίθανο αυτό το ενδεχόμενο (, S ) 60 10
B.Υπόθεση του Μονίμου Εισοδήματος Παρατήρηση: στη διάρκεια ζωής ενός ανθρώπου. Υ μεταβάλλεται. σταθερή, ή εξελίσσεται ομαλά. η κατανάλωση εξαρτάται από το μόνιμο εισόδημα Υ P. Υ=Υ P +Υ Τ = a P a = P = / /=(a P )/( P + T ) Αν T =0 => ΑP=a ν T >0 => ΑP<a ν T <0 => P>a 61 64 Εισόδημα : Μόνιμο Υ P εισόδημα που οι άνθρωποι προσδοκούν ότι θα συνεχίσουν να έχουν και στο μέλλον. Προσωρινό Υ Τ Εισόδημα που οι άνθρωποι πιστεύουν ότι δεν θα το έχουν στο μέλλον. Για στοιχεία που προέρχονται από διαστρωματικά δεδομένα: Στα υψηλά εισοδηματικά κλιμάκια ανήκουν άτομα (νοικοκυριά) με υψηλό προσωρινόμεταβλητό εισόδημα. Γι αυτούς T >0 => ΑP<a Στα χαμηλά εισοδηματικά κλιμάκια ανήκουν άτομα με χαμηλό ή αρνητικό προσωρινό εισόδημα Γι αυτούς T <0 => P>a 62 65 Η κατανάλωση εξαρτάται από το Υ P Όταν Υ P Όταν Υ Τ : σχεδόν σταθερή, S διαστρωματικά δεδομένα =a p Άρα Τα άτομα αποταμιεύουν το μεγαλύτερο κομμάτι του μεταβλητού εισοδήματος. 63 66 11
διαστρωματικά δεδομένα 1 =a p διαστρωματικά δεδομένα 1 2 =a p B (1/1)<a<2/2 p T 1 67 2 p2 p1 1 70 διαστρωματικά δεδομένα 1 p1 T =a p 1 (1/1)<a 68 Αν τα στοιχεία μας προέρχονται από χρονολογικές σειρές Μακροχρόνια; η κατανάλωση εξαρτάται από το μέσο εισόδημα (μόνιμο): ΑP=a εισόδημα και κατανάλωση συμμεταβάλλονται. Βραχυχρόνια: Περίοδος άνθησης: T >0 => ΑP<a Περίοδος ύφεσης: T <0 => P>a 71 διαστρωματικά δεδομένα =a p (2/2)>a χρονολογικές σειρές =a p (Μακροχρόνια) 2 2 T p2 69 72 12
χρονολογικές σειρές =a p (Μακροχρόνια) 1 2 B (βραχυχρόνια) (1/1)<a<2/2 2 ύφεση p2 p1 1 άνθηση 73 13