Παιδικός Αθλητισμός Φυσική δραστηριότητα με βάση την ηλικία

Παιδικός Αθλητισμός και Θετική Ανάπτυξη: Ο ρόλος των προπονητών και των συνομηλίκων Η θετική ανάπτυξη είναι ένα πλαίσιο όπου όλοι οι νέοι έχουν τη δυνατότητα για θετικές αναπτυξιακές αλλαγές θεωρούμενοι ως πηγές που μπορούν να αναπτυχθούν παρά ως προβλήματα που πρέπει να λυθούν (Lerner, Brown & Kier, 2005). Και μέσω αυτής γίνονται παρακινημένοι, κοινωνικά υπεύθυνοι, συμπονετικοί και ψυχικά σθεναροί ενήλικές. Ουσιαστικά λοιπόν, ο στόχος της θετικής ανάπτυξης των νέων είναι να τους προετοιμάσει και να τους παρέχει όλα εκείνα τα αναγκαία δυναμικά και ποιοτικά στοιχεία για να ευδοκιμήσουν μελλοντικά (Snyder & Lopez, 2002). Αθλητισμός και Θετική Ανάπτυξη των Νέων Ο αθλητισμός είναι από μια τις πιο διαδεδομένες μορφές εξωσχολικών δραστηριοτήτων και ίσως από τις πιο αγαπημένες παιδιών και εφήβων. Και αποτελεί μια δυναμική προσέγγιση για τη θετική τους ανάπτυξη. Σύμφωνα με το Larson (2010) μέσω του αθλητισμού επιτελείται καίρια η ταυτόχρονη ενεργοποίηση της συγκέντρωσης και της εσωτερικής τους παρακίνησης σε σχέση με άλλες δραστηριότητες. Πχ. στο σχολείο τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από την ενεργοποίηση της προσοχής και της συγκέντρωσης (χωρίς συνήθως εσωτερική παρακίνηση), στην παρέα με φίλους ενεργοποιούν την εσωτερική τους παρακίνηση (χωρίς συνήθως συγκέντρωση), ενώ στον αθλητισμό όπως προαναφέρθηκε αποτελούν και τα δύο, αναγκαίες συνθήκες που οδηγούν στη θετική ανάπτυξη. Το να βρίσκεται όμως κάποιος στο γήπεδο και να αθλείται δεν οδηγεί από μόνο του σαν γεγονός στη θετική ανάπτυξη (Goudas 2010) αλλά το περιβάλλον των νέων και ειδικότερα o ρόλος των προπονητών των γονέων και των συνομήλικων συνεισφέρει στη διευκόλυνση της Θετικής Ανάπτυξης των Νέων. Στο κείμενο που ακολουθεί θα αναφερθούν οι ηλικιακές φάσεις στον παιδικό αθλητισμό, οι λόγοι που ένα παιδί συμμετέχει ή αποχωρεί από τον αθλητισμό, τα αναπτυξιακά οφέλη εμπειρίες που κερδίζει ένα παιδί από τον αθλητισμό, αλλά και οι αρνητικές εμπειρίες μέσα από την ενασχόληση του. Τέλος επισημαίνονται δύο παράγοντες, προπονητές και συνομήλικοι στην απόκτηση απόκτηση θετικών εμπειριών και στην προώθηση της Θετικής Ανάπτυξης. Παιδικός Αθλητισμός Φυσική δραστηριότητα με βάση την ηλικία A) 6-12 ετών, Αθλητισμός βάσης Σε αυτή την ηλικιακή κατηγορία που περιλαμβάνει την παιδική ηλικία και την προεφηβεία, γίνονται οι επιλογές των διαφόρων αθλημάτων, το παιχνίδι κυριαρχεί και η ευχαρίστηση μέσα από αυτό. Πραγματοποιείται η εκμάθηση των βασικών τεχνικών στοιχείων και δίνονται τα ανάλογα προπονητικά ερεθίσματα με βάση τις ηλικίες των παιδιών. Τα παιδιά συμμετέχουν σε αγώνες (μίνι πρωταθλήματα, τουρνουά, φιλικές συναντήσεις κ.λ.π). Β) 12-13 +, Αθλητισμός Αναψυχής Αγωνιστική δραστηριότητα Συνήθως σε αυτές τις ηλικίες τα παιδιά καταλήγουν σε ένα άθλημα. Στα περισσότερα αθλήματα που δεν υπάρχει πρόωρη εξειδίκευση, τα παιδιά αναπτύσσουν τεχνικά και τακτικά στοιχεία και φυσική κατάσταση μέσα από ειδικό ασκησιολόγιο,

αλλά και μέσα από το παιχνίδι. Η ευχαρίστηση αποτελεί βασικό ζητούμενο στις ηλικίες αυτές, ενώ τίθενται και συγκεκριμένοι στόχοι για μέτρηση βελτίωσης της απόδοσης (τεστ). Τα παιδιά συμμετέχουν στους αγώνες που διεξάγουν οι τοπικοί συνήθως φορείς των αθλημάτων. Από την στιγμή που οι νεαροί αθλητές δεν συμμετέχουν σε διαδικασία πρωταθλητισμού θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα αθλητισμού αναψυχής και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Γ) 13-14 +, Εξειδίκευση και προπόνηση ταλέντων Σε αυτή την ηλικία μπορεί να ξεκινήσει η πιο ειδική προπόνηση των πιο ταλαντούχων αθλητών που θα ακολουθήσουν τον λεγόμενο αγωνιστικό αθλητισμό και αποτελεί ενδιάμεσο στάδιο λίγο πριν τα χρόνια πρωταθλητισμού (16-17 +). Η προπόνηση πλέον είναι ειδική με στόχο τη βελτίωση (επιπρόσθετα στην απόδοση) και της επίδοσης. Το παιχνίδι πλέον φθίνει και είναι πολύ ελεγχόμενο Δ) 8-10 +, Πρόωρη Εξειδίκευση-Αγωνιστικός Αθλητισμός Η παραπάνω είναι μια ξεχωριστή κατηγορία που αφορά λίγα και συγκεκριμένα αθλήματα (ενόργανη γυμναστική, ρυθμική γυμναστική, συγχρονισμένη κολύμβηση κ.α) όπου οι ταλαντούχοι αθλητές εισέρχονται σε προπονήσεις υψηλών απαιτήσεων από μικρή ηλικία, ξεπερνώντας τις προηγούμενες ηλικιακές φάσεις και έχουν συνήθως κορύφωση απόδοσης στα 20 22 έτη. Στόχος είναι η επίδοση, το παιχνίδι είναι λίγο και ελεγχόμενο, ενώ παρατηρούνται περισσότεροι τραυματισμοί, ενώ υπάρχουν αθλητές που χάνουν την ευχαρίστησή τους και αποχωρούν. Λόγοι ενασχόλησης παραμονής και αποχώρησης των παιδιών από τον αθλητισμό Στα παιδιά συνήθως τους αρέσει να αθλούνται επειδή παίζουν, χαίρονται, αποκτούν νέους φίλους, μαθαίνουν νέα πράγματα που τους εξιτάρουν, επειδή τους αρέσει να αγωνίζονται και αισθάνονται ικανοί για αυτό που κάνουν. Και επίσης ειδικά στις μικρές ηλικίες οι γονείς φέρνουν τα παιδιά στον αθλητισμό για προάσπιση της υγείας τους και ανάπτυξη της φυσική τους κατάστασης. Υπάρχουν όμως παιδιά που αποχωρούν από τον αθλητισμό επειδή δεν χαίρονται, δεν νιώθουν ότι είναι μέλη της ομάδας (για τα ομαδικά αθλήματα) και έχουν αρνητικές σχέσεις με τον προπονητή και τους συναθλητές. Νιώθουν ότι δεν είναι καλοί και δείχνουν έλλειψη ενδιαφέροντος (Ελλιπής προπόνηση, βαρετή προπόνηση, τα παιδιά δεν παίζουν, τα παιδιά νιώθουν ότι δεν μαθαίνουν νέες δεξιότητες, δεν υπάρχει αγωνιστική δραστηριότητα). Επίσης υπάρχουν παιδιά που δυσαρεστούνται και φεύγουν όταν στην ομάδα δίνεται έμφαση στη νίκη και παίζουν οι καλύτεροι, όταν οι προπονήσεις είναι πιεστικές και υπάρχουν και τραυματισμοί, και επειδή υπάρχει πολύ στρες. Άλλα παιδιά αποχωρούν σε μεγαλύτερες συνήθως ηλικίες λόγω σχολικών υποχρεώσεων. Έφηβοι παρατούν τον αθλητισμό, όταν ο αθλητισμός πλέον δεν προσφέρεται ειδικότερα σε επίπεδο αναψυχής, αλλά και φυσικής κατάστασης από τους αθλητικούς συλλόγους. Εδώ στην Ελλάδα ενώ τα αθλήματα ξεκινούν σε επίπεδο υποδομής και τα παιδιά χαίρονται τον αθλητισμό, από μια ηλικία και έπειτα έρχεται η εξειδίκευση, και συνήθως από την ηλικία των 14 μετά προχωρούν τα πιο ταλαντούχα παιδιά.

Αναπτυξιακά οφέλη από τη συμμετοχή στον αθλητισμό Σύμφωνα με έρευνες, έχουν καταγραφεί αναπτυξιακές εμπειρίες και οφέλη σε παιδιά που ασχολούνται με τον αθλητισμό που μπορούν να τα αξιοποιούν στη ζωή τους και ως ενήλικες. Ατομικές και Κοινωνικές Δεξιότητες Τα παιδιά μαθαίνουν να δέχονται πληροφορίες για τη σωστή εκτέλεση ή γενικότερα για τη συμπεριφορά μέσα στο γήπεδο, αλλά επίσης μαθαίνουν να αξιολογούν και τους άλλους και τον εαυτό τους. Στον αθλητισμό οι αθλητές έχουν τη δυνατότητα να μοιράζονται ευθύνες όπως τι καθήκοντα έχει αγωνιστικά ο καθένας, συμμετοχή στην οργάνωση μιας προπονητικής μονάδας (φέρνουμε και μαζεύουμε τις μπάλες και το προπονητικό υλικό κ.λ.π). Ιδιαίτερα στα ομαδικά αθλήματα οι αξίες της ομαδικότητας και της συνεργασίας είναι ουσιαστικές για την επιτυχία ενός στόχου και μάλιστα μέσα από το άθλημα μαθαίνουμε να συνεργαζόμαστε και με άτομα που δεν ταιριάζουμε ή ακόμη και δεν συμπαθούμε. Τα στοιχεία του ενδιαφέροντος και της προσπάθειας για τους άλλους μπορούν να αναπτυχθούν στον αθλητισμό και να δημιουργηθούν νέες φιλίες. Επίσης στον αθλητισμό δίνεται η ευκαιρία σε κάποια παιδιά να αναπτύσσουν τις ιδιαίτερες ηγετικές ικανότητες. Τα παιδιά μαθαίνουν να δείχνουν ανεκτικότητα και σεβασμό στα πιστεύω των άλλων και όπως στη κοινωνία να σέβονται συγκεκριμένους κανόνες και να έχουν την αίσθηση του καθήκοντος. Τέλος υπάρχουν παιδιά που μέσω του αθλητισμού μαθαίνουν να έχουν καλύτερη οργάνωση στην καθημερινότητά τους. Εμπειρικές δεξιότητες Τα παιδιά αναφέρουν ότι γυμνάζονται σωστά, ότι βελτιώνονται σωματικά και αθλητικά, κάνουν καλύτερη διατροφή, έχουν αθλητικό παρουσιαστικό και έχουν βελτιώσει τη δημιουργικότητά τους (πχ παίζουν σε διάφορες θέσεις, αμύνονται, επιτίθενται πιο ουσιαστικά, οργανωμένο παιχνίδι). Καθορισμός Στόχων Μέσω του αθλητισμού τα παιδιά μαθαίνουν να βάζουν συγκεκριμένους ατομικούς και ομαδικούς στόχους το τρόπο για την επίτευξη των στόχων αυτών, καθώς και στόχοι αυτοί που βάζουν να είναι ρεαλιστικοί και πραγματικοί. Δυναμισμός Πρωτοβουλία Τα παιδιά μαθαίνουν τι σημαίνει εσωτερική παρακίνηση μέσω της αγάπης τους για τον αθλητισμό, μαθαίνουν να συγκεντρώνονται, να ελέγχουν τα συναισθήματά τους, να έχουν αυτοπεποίθηση, να παίρνουν πρωτοβουλίες, να έχουν ενέργεια και να υπομένουν στις δυσκολίες και τις αντιξοότητες (Μαθαίνουμε να λειτουργούμε υπό δύσκολες συνθήκες, όταν χάνουμε, όταν δεν τα καταφέρνουμε, όταν δεν γίνεται fair play ) Αρνητικές Εμπειρίες Τα παιδιά νιώθουν πολλές φορές μεγάλη πίεση από τους προπονητές και αναφέρουν ότι είναι πολύ διευθυντικοί και τους κατευθύνουν επίμονα εκεί που θέλουν οι ίδιοι, μιλάνε για φοβία ή στρες για το αν θα τα καταφέρουν και για το τι θα πούνε οι άλλοι, αναφέρουν ότι υπάρχουν στο περιβάλλον τους διενέξεις, επιθετική συμπεριφορά (Καυγάδες, χειρονομίες, κοροϊδευτικά σχόλια, εκφοβισμός), «κλίκες»,

παραβατική συμπεριφορά (ομάδες που χρησιμοποιούν αθέμιτα μέσα για να κερδίσουν. Π.χ οι αθλητές βρίζουν, παίζουν «βρώμικα»). Και τέλος ότι έχουν χάσει την εσωτερική τους παρακίνηση και δεν διασκεδάζουν. Παράγοντες που διευκολύνουν τη Θετική Ανάπτυξη των Νέων Για να κερδίσουν οι αθλητές τα παραπάνω οφέλη που θα ενισχύσουν τη θετική τους ανάπτυξη, ως πιο ολοκληρωμένες προσωπικότητες στην μελλοντική τους πορεία χρειάζονται ένα θετικό «αθλητικό περιβάλλον» που απαρτίζεται από τους προπονητές, τους γονείς και τους ίδιους (συνομήλικοι). Ο ρόλος του προπονητή Δεν ξεχνάμε: - Τα παιδιά έχουν ειδικές προπονητικές ανάγκες, πολύ διαφορετικές από τις ανάγκες των ενηλίκων. - Οι προπονητικές οδηγίες, το επίπεδο ενδυνάμωσης, η ενθάρρυνση σε ενδεχόμενο λάθους σχετίζεται με το επίπεδο αυτοεκτίμησης, παρακίνησης και θετικής στάσης των νεαρών αθλητών. Υποδείξεις για τη συμπεριφορά προπονητών 1. Έπαινος και ενθάρρυνση στα παιιδά. Ένα σκούντημα στην πλάτη, ένα ζεστό χαμόγελο. Ο καλύτερος τρόπος για ενθάρρυνση είναι η επικέντρωση στα καλά που κάνουν και όχι σε αυτά που κάνουν λάθος. Ο έπαινος και η ενθάρρυνση θα πρέπει να εμπεριέχουν ειλικρίνεια. Λέμε σε έναν αθλητή ότι έκανε καλή δουλειά όταν νιώθει ότι πραγματικά έκανε, όχι απλά για να τον κάνουμε να νιώσει καλύτερα. H μη ειλικρίνεια καταστρέφει την εγκυρότητα σου ως καθοδηγητή ή προπονητή. Αναγνωρίζουμε τη φτωχή απόδοση άλλα όχι τιμωρητικά, δείχνουμε κατανόηση βάζουμε τα χέρια πάνω από τους ώμους του και λέμε δυσκολεύτηκες... δεν πειράζει θα ξαναπροσπαθήσουμε...» 2. Δημιουργία ρεαλιστικών στόχων σε σχέση με τη ηλικία, αλλά και το επίπεδο του αθλητή. Δεν μπορούμε να ζητούμε από ένα παιδί οκτώ (8) χρονών να παίξει παιχνίδι σε βάθος πχ στο ποδόσφαιρο. Επίσης όταν γνωρίζουμε ότι μια ομάδα είναι καλύτερη δεν και σίγουρα θα χάσουμε από αυτήν να βάζουμε σαν στόχο τη νίκη. Καλύτερο είναι να βάζουμε ένα ρεαλιστικό στόχο απόδοσης. Πχ να κατεβάσουμε τη μπάλα από την άμυνα σε αυτό τον αγώνα πέντε (5) φορές. 3. Επιβράβευση της προσπάθειας. Πρώτα επιβραβεύουμε την προσπάθεια και μετά την επίδοση. Είναι εύκολο να είμαστε θετικοί όταν όλα πάνε καλά. Δυστυχώς στον αθλητισμό όπως και να κερδίζεις έτσι και να χάνεις ή να έχεις μειωμένη απόδοσή, είναι φυσιολογικό. Για αυτό πρέπει ζητούμε την προσπάθεια και μάλιστα με πάντα με επιβράβευση. Και για αυτό θα πρέπει να ζητούμε από τα παιδιά να αξιολογούνε την προσπάθεια τους. Αφού τελειώσει ο αγώνας να σκεφτούνε εάν πραγματικά έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό. 4. Προώθηση της ομαδικότητας και συνεργασίας. Αναφέρονται μερικά παραδείγματα προώθησης ομαδικότητας και συνεργασίας: Στην προπόνηση κερδίζει η ομάδα σε παιχνίδι κατοχής που κάνει τις περισσότερες πάσες ή το γκολ μετράει αν πρώτα έχουν γίνει πέντε (5) συνεχόμενες πάσες. Επίσης σε επίτευξη τέρματος πανηγυρίζουν όλοι οι παίκτες μαζί. Μετά από μια

επιτυχημένη προσπάθεια μιας άσκησης οι παίκτες χειροκροτούνε. Μετά από ένα λάθος ή όταν σε ένα αγώνα η ομάδα δέχεται γκολ, οι παίκτες χειροκροτούν και χρησιμοποιούν φράσεις όπως «δεν πειράζει» «πάμε». Πριν την έναρξη κάθε αγώνα, αλλά και στο τέλος του αγώνα, ανεξάρτητου αποτελέσματος όλα τα παιδιά κάνουν ένα κύκλο και συζητούν μεταξύ τους. 5. Συγκεκριμένοι στόχοι αντί αποτελέσματος. Πχ. σε κάθε διπλό της προπόνησης ή ακόμη και σε αγώνες βάζουμε ειδικούς στόχους και στο τέλος αξιολογούμε εάν τα καταφέραμε. Την αξιολόγηση την κάνουν τα ίδια τα παιδιά. 6. Κατάλληλη διδασκαλία και εξάσκηση δεξιοτήτων. Σχεδιασμός προπονητικών μονάδων που μεγιστοποιούν τη συμμετοχή και περιλαμβάνουν πολλές και ποικίλες ασκήσεις. Χρησιμοποίηση απλών και μικρών φράσεων. Επίδειξη από πολλές οπτικές γωνίες. Ποικιλία εξοπλισμού. 7. Τροποποίηση δραστηριοτήτων. Οι τροποποιημένες δραστηριότητες είναι ένας θαυμάσιος τρόπους για να νιώθουν τα παιδιά ότι τα καταφέρνουν. Πχ χαμηλές μπασκέτες στην καλαθοσφαίριση, μικρότερες και πιο ελαφρές μπάλες στο ποδόσφαιρο, μικρή απόσταση στο σούτ από το τέρμα. Φτιάξε την άσκηση για το παιδί, και μη βάζεις στο παιδί στην άσκηση. Βάζουμε στις ασκήσεις παιδιά όμοιων ικανοτήτων. 8. Τροποποίηση κανόνων για μεγιστοποίηση δράσης, συμμετοχής και δημιουργικότητας. Π.χ. Μετράει γκολ μόνο αν ξεκινήσει το παιχνίδι από την άμυνα και με πάσες. Παίζουμε μόνο από τα πλάγια, παιχνίδι σε τέσσερα τέρματα κ.α. Όλα τα παιδιά παίζουν σε διαφορετικές θέσεις για να βρίσκονται σε δράση και να νιώθουν όλοι ικανοί. 9. Ανάπτυξη αυτορρύθμισης. Τα παιδιά αξιολογούν ο ένας τον άλλο σε συγκεκριμένη εξάσκηση δεξιότητας. Στις προπονήσεις ζητούμε από κάθε παιδί να μας υποδεικνύει μια δική του άσκηση και οι άλλοι να πραγματοποιούν... 10. Επιβράβευση της σωστής τεχνικής, τακτικής όχι του αποτελέσματος. Ένα κοινό λάθος στους προπονητές παιδικού ποδοσφαίρου είναι ότι δείχνουν ότι τους ενδιαφέρει το αποτέλεσμα και όχι ο τρόπος παιχνιδιού. Πολλές φορές η ομάδα μπορεί να κερδίσει και να έχει παίξει χάλια. Ο στόχος όμως στον παιδικό αθλητισμό δεν είναι η νίκη... είναι η ατομική και ομαδική βελτίωση σε συγκεκριμένους μικρούς στόχους που θέτονται σε κάθε παιχνίδι. Τα παιδιά από τις προπονήσεις πρέπει να καταλάβουν ότι θα πρέπει να επιβραβεύονται για την τεχνική ή την τακτική τους απόδοση και όχι με τα πόσα γκολ θα βάλουν. 11. Τεχνική σάντουιτσ. Όταν τα παιδιά κάνουν λάθη στην πραγματοποίηση μιας άσκησης για να μη νιώσουν άσχημα από τη διόρθωση των λαθών, πρώτα αναφέρουμε κάτι θετικό, μετά κάνουμε τη διόρθωση και στο τέλος κλείνουμε με θετική φράση είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρεις είναι λίγο δύσκολο αλλά θα το καταφέρεις. Επίσης είναι πολύ σημαντικό να μη δείχνουμε απογοήτευση, δυσαρέσκεια ή να χαρακτηρίζουμε τον αθλητή για τη λάθος ενέργεια. 12. Fair Play. Καθοδήγηση για αθλητικό παιχνίδι, δεν μιλούμε άσχημα σε διαιτητές, σε συμπαίκτες, αντίπαλους, προπονητές και φιλάθλους. Εκτός ότι ή συμπεριφορά αυτή δεν είναι αποδεκτή, αποπροσανατολίζει τον αθλητή από το παιχνίδι, αποδυναμώνει την απόδοσή του, αλλά μαθαίνει το παιδί να συμπεριφέρεται με τον ίδιο μη αποδεκτό τρόπο. 13. Δημιουργία κλίματος που μειώνει το φόβο. Πρέπει πάντα να σκεφτόμαστε ότι τα λάθη είναι μέρος της μαθησιακής διδασκαλίας και ότι τα παιδιά δεν θα πρέπει να φοβούνται να δοκιμάζουν κάτι καινούργιο και δύσκολο. Τονίζουμε την αξία της προσπάθειας και αποβάλλουμε από τους αθλητές το φόβο της αποτυχίας. Πρέπει να δημιουργείται μια ενθαρρυντική ατμόσφαιρα όπου τα παιδιά δεν θα

φοβούνται να δοκιμάζουν, φοβούμενοι αρνητικές συνέπειες ή μάλωμα από τον προπονητή. 14. Ενθουσιώδης προπονητής. Τα παιδιά ανταποκρίνονται καλύτερα σε ένα θετικό, ευχάριστο, συναρπαστικό περιβάλλον. Στο γήπεδο μεταφέρουμε τον ενθουσιασμό μας, γελάμε, ακούμε, και ουσιαστικά επικοινωνούμε! Ο ρόλος των συνομηλίκων Οι αλληλεπιδράσεις των συνομηλίκων είναι πολύ σημαντικές και μπορούν να συνεισφέρουν στην ποιοτική συμμετοχή και θετική ανάπτυξη των νέων στον αθλητισμό. Oι συνομήλικοι επηρεάζονται σημαντικά μεταξύ τους όσο η ηλικία των παιδιών αυξάνεται. Τα παιδιά που είναι κάτω των δέκα ετών, δίνουν περισσότερη σημασία στην ανατροφοδότηση των ενηλίκων σχετικά με την απόδοσή τους, σε σχέση με τα παιδιά στο τέλος της παιδικής ηλικίας και στην προεφηβεία, που η κεντρική πηγή πληροφόρησης της απόδοσής τους είναι η σύγκριση με τους συνομήλικους και η μεταξύ τους ανατροφοδότηση. Δεν ξεχνάμε: - Τα παιδιά κάτω των 10 δίνουν περισσότερη σημασία στην ανατροφοδότηση των ενηλίκων. - Στην προεφηβεία, η κεντρική πηγή πληροφόρησης της απόδοσής είναι η σύγκριση με τους συνομήλικους και η μεταξύ τους ανατροφοδότηση. Θετικές διαστάσεις των σχέσεων των συνομηλίκων στον αθλητισμό Σύμφωνα με ερευνητές μέσα από τον αθλητισμό έχουν αναφερθεί θετικές διαστάσεις στις σχέσεις των συνομηλίκων όπως: 1. Ανάπτυξη συντροφικότητας, οικειότητας, φιλίας. Με το να περνούν χρόνο μαζί στις προπονήσεις και στους αγώνες, αναπτύσσουν την αίσθηση του δεσίματος και κάνουν και νέες φιλίες που διατηρούνται και εκτός γηπέδου. 2. Αίσθηση χαράς και ευχαρίστησης με το να βρίσκονται και να είμαι μαζί με άλλους 3 Ανάπτυξη ομαδικών στόχων και συνεργασίας μαθαίνοντας να εργάζονται μαζί για ένα κοινό στόχο. 4. Βελτίωση της αυτοεκτίμησης και εσωτερικής παρακίνησης. Τα παιδιά λένε θετικά πράγματα (μπράβο, συνέχισε, δε πειράζει, ωραία ενέργεια) ή κάνουν συγκεκριμένες ενέργειες (δίνουμε τα χέρια, χειροκρότημα) που αυξάνουν την αίσθηση της αυτοεκτίμησης 5. Κοινά στοιχεία. Αναγνωρίζουν και μοιράζονται κοινά ενδιαφέροντα. 6. Βοήθεια και συμβουλή. Βοηθούν το συμπαίκτη τους πχ στην εκτέλεση μιας άσκησης ή και σε άλλα θέματα που μπορούν να προκύψουν και εκτός αθλήματος. 7. Συναισθηματική Υποστήριξη. Νοιάζονται για τον άλλον και το πρόβλημά του. 8. Κοινωνική συμπεριφορά. Επηρεάζουν ο ένας τον άλλο για θέματα σεβασμού σε κανόνες, fair play, σε θέματα δικαιοσύνης κλπ 9. Επίλυση διαφωνιών. Μαθαίνουν να λύνουν τις διαφωνίες με ήπιο και ήρεμο τρόπο.

Αρνητικές διαστάσεις των σχέσεων των συνομηλίκων μέσα από τον αθλητισμό Σε οργανωμένες όμως μορφές αθλητισμού παρατηρούνται και προβλήματα μεταξύ των συναθλητών που όταν υπάρχουν αποτελούν ακατάλληλο πλαίσιο για τη θετική ανάπτυξη των νέων. Οι ποιο συχνές και αναγνωρίσιμες αρνητικές διαστάσεις στις σχέσεις των συνομηλίκων αφορούν: 1. Κοροϊδευτικά και ανάρμοστα σχόλια. Υπάρχουν παιδιά που σε περιπτώσεις κάποιου λάθος συμπαίκτη τους τον κοροϊδεύουν ή τον μειώνουν και τον κάνουν να νιώθει απομονωμένος 2. Επίσης έχουν αναφερθεί περιπτώσεις εκφοβισμού σε παιδιά αδύναμα, πιο κλειστά, ευτραφή κλπ. 3. Κλίκες (Κλειστές παρέες). Από τα συχνά αρνητικά φαινόμενα είναι η δημιουργία κλειστών παρεών μεταξύ λίγων παιδιών, γεγονός που προκαλεί πρόβλημα στη συνοχή της ομάδας 4. Καυγάδες, επιθετική συμπεριφορά. Έχουν παρατηρηθεί διενέξεις και άσχημη συμπεριφορά σε προπονήσεις ομάδων, αλλά και μαλώματα και αντιαθλητική συμπεριφορά μεταξύ παικτών από αντίπαλες ομάδες μέσα στον αγώνα. 5. Έλλειψη ενδιαφέροντος του ενός για τον άλλον. Τα παιδιά έρχονται στο γήπεδο, κάνουν την προπόνησή του και φεύγουν χωρίς να έχουν σχέση ο ένας με τον άλλον, να μιλάνε μεταξύ τους, να ενδιαφέρονται για τον άνθρωπο που είναι μαζί τους τις ώρες της προπόνησης 6. Έλλειψη ομαδικότητας και εγωπαθή συμπεριφορά. Υπάρχουν ομάδες που ενώ έχουν πολύ καλούς παίκτες δεν μπορούν να δείξουν την αξία τους στο γήπεδο. Οι παίκτες δεν συνεργάζονται μεταξύ τους, ενώ πολλές φορές κάνουν ατομικές ενέργειες θέλοντας να δείξουν το πόσο καλύτεροι είναι από τους άλλους. Υποδείξεις για δημιουργία καλών σχέσεων μεταξύ των συνομηλίκων Για να δημιουργηθεί ένα θετικό κλίμα μέσα στην ομάδα και για να βοηθήσουμε τους αθλητές να εκμεταλλευθούν τον αθλητισμό ως εφαλτήριο θετικής ανάπτυξης θα πρέπει να κάνουμε κάποιες καίριες ενέργειες: 1. Να δίνουμε σημασία σε όλους τους αθλητές και να μη δείχνουμε προτίμηση σε συγκεκριμένους παίκτες Για να μη δημιουργούμε αίσθημα κατωτερότητας σε κάποια παιδιά. 2. Να επιβραβεύουμε την ομαδική συμπεριφορά. 3. Να ζητούμε από τους αθλητές να επιβραβεύει ο ένας τον άλλο και να τους ζητούμε να μη κατηγορεί ο ένας τον άλλο και να μη γίνονται αρνητικά σχόλια. 4. Να συνεργάζονται όλοι μεταξύ τους. Στις ασκήσεις να μη γίνονται τα ίδια ζευγάρια και οι ίδιες παρέες. Να μην παίζουν στο προπονητικό διπλό οι ίδιοι μεταξύ τους. 5. Σε περιπτώσεις φιλονικίας μεταξύ των παικτών ζητούμε την άμεση επίλυση. Τα παιδιά δίνουν τα χέρια, και με ηρεμία λύνουμε τη διαφορά 6. Να προωθείται η ομαδικότητα με το να βοηθά ο ένας τον άλλον στις ασκήσεις, να μαζεύουν όλοι στο τέλος της προπόνησης το αθλητικό υλικό, να χειροκροτούν όλοι την επιτυχημένη προσπάθεια κάποιου, αλλά και την αποτυχημένη, να κάνουμε ασκήσεις με πολλά άτομα, να ζητούμε να προσπαθεί ο ένας για τον άλλον κ.α. 7. Να προκαλούμε συζητήσεις για άλλα θέματα και εκτός ποδοσφαίρου και να αναπτύξουμε το ενδιαφέρον για συζήτηση όλων των παιδιών.

8. Αλλαγή θέσεων. Ειδικότερα στις μικρότερες ηλικίες, τα παιδιά παίζουν σε όλες τις θέσεις για να νιώθουν ισάξιοι. Για να επιτευχθούν πολλά από τα παραπάνω ζητούμε από τα παιδιά να κάνουν συγκεκριμένες ενέργειες σε κάθε προπόνηση και αγώνα, πχ. Σε κάθε αποτυχημένη προσπάθεια λέμε δεν πειράζει, δίνουμε χέρια σε περίπτωση φάουλ, χειροκροτούμε τις προσπάθειες του συμπαίκτη, ενθαρρύνουμε τον τερματοφύλακα κ.α.