ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2009-2010 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 7 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Ονοματεπώνυμο:.. Ομάδα:. Κατά τη διάρκεια της Σχολικής Πρακτικής του Επιπέδου ΙΙΙ οι διδασκαλίες μου πραγματοποιήθηκαν στο..ο Δημοτικό Σχολείο Βόλου, το οποίο βρίσκεται στην οδό.. Το σχολείο είναι ολοήμερο. Δίδαξα στην Α Δημοτικού (τμήμα 2), στη ΣΤ Δημοτικού (τμήμα 2) και στη Δ Δημοτικού (τμήμα 1). Στην παρούσα, όμως, εργασία θα αναφερθώ στην ημερήσια διδασκαλία μου στη Δ 1 ' Δημοτικού, η οποία πραγματοποιήθηκε στις.. του 2009. Η αίθουσα αυτού του τμήματος είναι μικρή ως προς το χώρο. Ωστόσο, είναι πολύ φωτεινή λόγω των παραθύρων που βρίσκονται στη δεξιά πλευρά της αίθουσας. Τα παράθυρα βρισκόταν σε υψηλό σημείο και περιόριζαν έτσι σημαντικά την οπτική και λειτουργική επικοινωνία της αίθουσας με τους υπαίθριους χώρους. Όσον αφορά το διαμορφωμένο χώρο, η διάταξη των θρανίων είναι στην πλειοψηφία σε ομάδες. Συγκεκριμένα, υπάρχει μία ομάδα των τεσσάρων παιδιών, δύο ομάδες των τριών παιδιών, δύο ομάδες των δύο παιδιών και δύο παιδιά είναι μόνα τους, εκ των οποίων το ένα βρίσκεται μπροστά στην έδρα. Το τμήμα, λοιπόν, αποτελείται από δεκαέξι μαθητές και μαθήτριες. Η παραπάνω, όμως, διάταξη δεν είναι σταθερή. Σχεδόν κάθε εβδομάδα αλλάζουν τη διάταξη των θρανίων ή αλλάζουν θέσεις ορισμένα παιδιά. Το μόνο παιδί που δεν αλλάζει θέση είναι το αγόρι που βρίσκεται μπροστά στην έδρα, όπως μου είπαν κάποιοι μαθητές/τριες. Ο χώρος αποτελούνταν μόνο από την «περιοχή μαθήματος», αφού δεν υπήρχε περιοχή για τις δημιουργικές δραστηριότητες και εργασίες των μαθητών/τριών, όπως παρατήρησα στο τμήμα Α 2 Δημοτικού. Συγκεκριμένα, στο τμήμα Α 2 υπάρχει η γωνία της βιβλιοθήκης,. Όσον αφορά τη «διακόσμηση» των τοίχων υπάρχουν δύο χάρτες (ένας πολιτικός και ένας γεωφυσικός της Ελλάδος), οι ζωγραφιές των παιδιών, η πυραμίδα της διατροφής και πάνω από τον πίνακα βρίσκεται μια ιστορικογραμμή, η οποία είναι φτιαγμένη με χαρτόνια και συμπληρώνεται κάθε φορά που αρχίζουν μια νέα εποχή στο μάθημα της ιστορίας. - 1 -
Το ημερήσιο πρόγραμμα της Πέμπτης είναι: Διδακτικές Ώρες Πέμπτη 1 η Γλώσσα 2 η Γλώσσα 3 η Ιστορία 4 η Θρησκευτικά 5 η Ευέλικτη Ζώνη 6 η Εικαστικά Όμως, κατά την πραγματοποίηση της διδασκαλίας μου η Ευέλικτη Ζώνη αντικαταστάθηκε με το μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος. Η πλειοψηφία των μαθητών/τριών είχε καλό γνωστικό επίπεδο και ενδιαφερόταν για τη μάθηση. Υπήρχαν, όμως, τρεις μαθητές που δημιουργούσαν προβλήματα κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας. Αναλυτικότερα, ένα αγόρι (είναι το παιδί που κάθεται μόνο του μπροστά στην έδρα) παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες και δεν παρακολουθεί στο μάθημα, ενώ τα δύο άλλα αγόρια λόγω οικογενειακών προβλημάτων παρουσιάζουν αντιδραστική συμπεριφορά σύμφωνα με τη δασκάλα τους. Παρόλα αυτά το πρώτο παιδί συμμετείχε κανονικά στη διδασκαλία μου και δεν προκαλούσε φασαρία. Ωστόσο παρατήρησα ότι κανένας από τους συμμαθητές του δεν ήθελαν να συνεργαστούν μαζί του. Για παράδειγμα, στη γλώσσα τη στιγμή που θα έπρεπε δύο παιδιά να συζητήσουν μεταξύ τους και να περιγράψει ο ένας τον άλλον την εικόνα του βιβλίου, το συγκεκριμένο αγόρι ήθελε να συμμετέχει αλλά κανένα από τα υπόλοιπα παιδιά δεν ήθελε μαζί του. Τότε αμέσως εκείνο μου ζήτησε να γίνει ο διάλογος μεταξύ μας. Σε αυτό το σημείο θέλω να τονίσω ότι κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας περιέγραψε την εικόνα πάρα πολύ καλά και χρησιμοποίησε τη φαντασία του και ένα πολύ καλό λεξιλόγιο. Στη συνέχεια του μαθήματος είχε την ίδια συμπεριφορά, μόνο όταν κουράστηκε μια φορά στα θρησκευτικά σηκώθηκε όρθιος, τότε του είπα αν θέλει να ζωγραφίσει για πέντε λεπτά. Ζωγράφισε, λοιπόν, και έπειτα συμμετείχε κανονικά. Εκείνα τα πέντε λεπτά τα υπόλοιπα παιδιά συμπλήρωναν το φύλλο εργασίας, το οποίο είχα δώσει για να διερευνήσω τις αρχικές ιδέες για το έργο της Εκκλησίας. - 2 -
Αντίθετα, τα άλλα δύο παιδιά αν και συμμετείχαν έκαναν συχνά φασαρία και έπρεπε μέσω διαφόρων μεθόδων πειθαρχίας να τα επαναφέρω στην τάξη. Οι μέθοδοι που χρησιμοποίησα ήταν τα πλησιάσω, να τα κοιτάξω επίμονα, να σταματήσω να μιλάω κ.ά., ανάλογα με την περίσταση. Ακόμα, και μερικοί συμμαθητές τους του έλεγαν να σταματήσουν γιατί οι ίδιοι θέλουν να παρακολουθήσουν. Όλα τα υπόλοιπα παιδιά ενδιαφέρονταν για τη μάθηση, αλλά η ικανότητα και ο ρυθμός μάθησης διέφερε όπως είναι φυσικό. Υπήρχαν παιδιά που έγραψαν γρήγορα μια άριστη περιγραφή ενός ατυχήματος (η δραστηριότητα 1 του τετραδίου εργασιών), αλλά και παιδιά που έγραφαν αργά ή ζητούσαν συχνά βοήθεια. Μέχρι τώρα αναφέρθηκα στους αντικειμενικούς και υποκειμενικούς παράγοντες της διδασκαλίας. Στη συνέχεια θα αναφερθώ στο αντικείμενο της διδασκαλίας. Συγκεκριμένα, θα παρουσιάσω τη διδασκαλία κάθε μαθήματος ξεχωριστά. Γλώσσα (Ενότητα..:. - υποενότητα:.) Το μάθημα που δίδαξα δεν περιείχε γραμματικά φαινόμενα αλλά έδινε πολύτιμες πληροφορίες για την καθημερινή ζωή των παιδιών. Ειδικότερα, τους έδινε πληροφορίες τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση ατυχήματος και τι πρέπει να αναφέρουν στην περιγραφή του. Με βάση το Αναλυτικό Πρόγραμμα και τον παραπάνω σκοπό έθεσα τους εξής στόχους: Γενικοί Στόχοι Οι μαθητές και οι μαθήτριες: Να διατυπώνουν, να εξηγούν και να επιχειρηματολογούν με ακρίβεια και αυτοπεποίθηση. Να εκθέτουν την προσωπική και την τεκμηριωμένη τους γνώμη πάνω σ αυτά που διάβασαν. Στις δραματοποιήσεις και στα παιχνίδια ρόλων, να προσαρμόζουν τα λεγόμενα, τα παραγλωσσικά μέσα και την όλη συμπεριφορά τους. Να γνωρίζουν τη διαφορά ανάμεσα στην εικόνα ενός αντικειμένου και στη γραπτή απόδοσή του με τη λέξη. Να δίνουν εμπειρικούς ορισμούς λέξεων. Να αξιοποιούν τα υλικά που τους δίνονται. - 3 -
Ειδικοί Στόχοι Οι μαθητές και οι μαθήτριες: Να κάνουν υποθέσεις για το τι σημαίνουν τα σκίτσα. Να δίνουν τίτλο σε ένα σκίτσο εικόνα. Να παράγουν προφορικό λόγο. Να περιγράφουν και να αφηγούνται γεγονότα. Να αντιλαμβάνονται την έννοια των παροιμιών καθώς και τον λόγο χρήσης τους. Να μάθουν ποια λάθη πρέπει να αποφεύγουν τόσο στις μετακινήσεις τους, όσο και σε άλλα μέρη. Να ενημερωθούν για τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης. Να γράφουν περιγραφές διαφόρων συμβάντων, οι οποίες να είναι εμπλουτισμένες με πολλά αφηγηματικά στοιχεία. Να συμμετέχουν στις συζητήσεις. Για να τραβήξω το ενδιαφέρον τους χρησιμοποίησα φωτογραφίες και το περιοδικό ramkid, το οποίο ήταν γνωστό σε πολλά παιδιά. Επίσης, για να τα «χαλαρώσω» χρησιμοποίησα ένα αστείο για τα ατυχήματα που περιείχε το περιοδικό. Τα υλικά που χρησιμοποίησα ήταν: Σχολικά εγχειρίδια: Θα πραγματοποιηθούν όλες οι ασκήσεις της σελίδας 86 του βιβλίου του μαθητή και από το τετράδιο η άσκηση 1 (σελ. 53-54). Βιβλίο: Ο δρόμος και εγώ: Πήρα πληροφορίες για την αντιμετώπιση των τροχαίων ατυχημάτων (Κ.Ε.Δ.Υ.Κ.Ε.Τ.) Βιβλίο: Ο δρόμος και εγώ - Το τετράδιο του μαθητή: Πήρα τις εικόνες με τα λάθη που κάνουν συχνά τα παιδιά στο δρόμο. (Κ.Ε.Δ.Υ.Κ.Ε.Τ.) Βιβλίο: Κυκλοφοριακή Αγωγή - Ατυχήματα 11-14 ετών, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων: Από αυτό το βιβλίο προέρχεται το κείμενο που θα διαβάσω στην αρχή του μαθήματος. Βιβλίο: Κυκλοφοριακή Αγωγή - Ατυχήματα - Βιβλίο του καθηγητή, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων: Πήρα πληροφορίες για το ΚΕΠΠΑ (Κέντρο Έρευνας και Πρόληψης Παιδικών Ατυχημάτων) Περιοδικό ramkid, τεύχος 39, Σεπτέμβριος 2008, σελ, 20-21, 31: Θα δείξω κάποιες χιουμοριστικές εικόνες με ατυχήματα που μπορούν να συμβούν στο σπίτι και στη θάλασσα. - 4 -
12 χαρτόνια με εικόνες από λάθη που κάνουν τα παιδιά στο δρόμο: Κάθε φυλλάδιο θα δοθεί ανά 2 παιδιά. Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα τα παρατηρήσουν και θα εντοπίσουν ποια είναι τα λάθη, δικαιολογώντας την απάντησή τους. Πίνακας Ένα φύλλο εργασίας: Θα περιέχει 2 ασκήσεις εναλλακτικές σε περίπτωση που περισσέψει χρόνος. Ακολούθησα μαθητοκεντρική διδασκαλία. Οι μαθητές και οι μαθήτριες συμμετείχαν κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Δεν παρουσίασαν δυσκολίες. Αυτό που τους προκάλεσε απορία ήταν το «Κέντρο Έρευνας και Πρόληψης Παιδικών Ατυχημάτων» Ακολούθησα κανονικά τις φάσεις διδασκαλίας που ανέφερα και στο πλάνο. Δεν μας έμεινε χρόνος να κάνουμε το φύλλο εργασίας που ήταν προαιρετικό. Συγκεκριμένα οι φάσεις διδασκαλίας ήταν: Α ΦΑΣΗ: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΚΗ (ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ) 1) Ανάφερα ένα κείμενο το οποίο αποτέλεσε αφόρμηση για την εισαγωγή του νέου μαθήματος. Έπειτα τους/τις πληροφόρησα για τους βασικούς στόχους που έθεσα να πετύχουμε με τη συγκεκριμένη διδασκαλία. 2) Μοιράσω στα παιδιά (ανά 2 μαθητές/τριες) ένα φυλλάδιο που περιείχε εικόνες με επικίνδυνα λάθη που μπορεί να κάνουν τα ίδια κατά τις μετακινήσεις στους δρόμους. Καταγράψαμε και σχολιάσαμε ποια είναι τα λάθη. 3) Με βάση όσα είχαμε πει, ζήτησα από τους μαθητές να σχολιάσουν την επικεφαλίδα του μαθήματος. Τους ρώτησα αν γνωρίζουν και άλλες παρόμοιες φράσεις. Κάποια παιδιά γνώριζαν παρόμοιες παροιμίες. Επίσης, τόνισα ότι αυτή η φράση δε χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τροχαία ατυχήματα. Β ΦΑΣΗ: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 4) Διάβασα το κείμενο της δραστηριότητας 1 στη σελ. 86 του σχολικού εγχειριδίου και τους άφησα για λίγο να την απαντήσουν. Έπειτα είπαμε τις απαντήσεις και σχολιάσουμε τόσο τις απαντήσεις όσο και τις απορίες τους από στο κείμενο της άσκηση αυτής. 5) Έκανα ερωτήσεις με σκοπό την κατανόηση των σκίτσων. Οι ερωτήσεις ήταν αυτές της άσκησης 2(α) στη σελ. 86 του σχολικού εγχειριδίου αλλά πρόσθεσα και άλλες. Έπειτα έγραψα στον πίνακα τα τηλέφωνα της έκτακτης ανάγκης. - 5 -
6) Συνεχίσαμε με τη δραστηριότητα 2 του σχολικού εγχειριδίου. Αφού, λοιπόν πρώτα δώσαμε ένα τίτλο στα σκίτσα, ζήτησα από τα παιδιά ανά δύο διαφορετικά σε κάθε εικόνα να διηγηθούν το περιστατικό Γ ΦΑΣΗ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 7) Ζήτησα να γράψουν μια περιγραφή για ένα οποιοδήποτε ατύχημα στο οποίο ήταν παρόντες/παρούσες. [Είναι η δραστηριότητα 1 του τετραδίου εργασιών]. Πριν αρχίσουν να γράφουν, όμως, για να χαλαρώσουν τους έδειξα κάποιες αστείες εικόνες από ατυχήματα στο σπίτι και στην παραλία. Οι μαθητές/τριες αξιολογήθηκαν από: τη συμμετοχή τους στη συζήτηση, την επιχειρηματολογία των απαντήσεών τους και το γραπτό τους λόγο. Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω μορφές αξιολόγησης: Η αρχική ή διαγνωστική αξιολόγηση για τον εντοπισμό των αρχικών ιδεών και η διαμορφωτική αξιολόγηση, που επιτεύχθηκε μέσω των απαντήσεων που έδωσαν προφορικά οι μαθητές/τριες σε ερωτήσεις μου καθώς και της συμμετοχής τους στις συζητήσεις. Τέλος, η τελική αξιολόγηση έγινε μέσω της δραστηριότητας 1 του τετραδίου εργασιών. Ιστορία (Κεφάλαιο..:..) Το μάθημα που δίδαξα αναφέρονταν στη Μάχη του Μαραθώνα. Επειδή είναι μια από τις γνωστότερες μάχες, θεώρησα ότι οι μαθητές/τριες θα γνωρίζουν κάποια ιστορικά στοιχεία αυτό αποδείχτηκε μέσω των απαντήσεών τους γι αυτό θέλησα να ασχοληθούμε με τη σημασία του πατριωτισμού ως παράγοντα νίκης. Με βάση το Αναλυτικό Πρόγραμμα και τον παραπάνω σκοπό έθεσα τους εξής στόχους: Γενικοί Στόχοι Οι μαθητές και οι μαθήτριες: Να συσχετίσουν γεγονότα της κλασσικής εποχής με παρόμοια γεγονότα της σημερινής εποχής και να προβούν σε δυνητικές γενικεύσεις. Να αναγνωρίσουν τις αξίες της ελευθερίας. Να κατανοήσουν βασικές ιστορικές έννοιες σχετικές με την ενότητα, όπως λεηλασία, αιτία, συνέπειες, αμυντικός, επιθετικός πόλεμος. Ειδικοί Στόχοι Οι μαθητές και οι μαθήτριες: Να κατανοήσουν λόγους για τους οποίους οι Πέρσες εκστράτευσαν εναντίον των Ελλήνων. - 6 -
Να γνωρίσουν την εκστρατεία του Μαρδονίου. Να πληροφορηθούν για το χρόνο, τον τρόπο διεξαγωγής και την έκβαση της μάχης του Μαραθώνα. Να κατανοήσουν το ρόλο που διαδραματίζουν οι ηγέτες. Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία του πατριωτισμού ως παράγοντα νίκης. Να συμμετέχουν στη συζήτηση. Για να τραβήξω το ενδιαφέρον τους για άλλη μια φορά χρησιμοποίησα φωτογραφίες και χάρτες. Τους άρεσε να βρίσκουν τις πόλεις που τους έλεγα και είχαν απορίες για τους αγγελιοφόρους, αφού πρώτα τους μίλησα για το Δρομέας του Μαραθώνα, το Φειδιππίδη. Τα υλικά, λοιπόν, που χρησιμοποίησα ήταν: Σχολικά εγχειρίδια: Θα χρησιμοποιήσω το βιβλίο του μαθητή καθώς και το τετράδιο εργασιών (σελ. 23) Βιβλίο: Παγκόσμια Ιστορία Ο ελληνικός πολιτισμός. Τεύχος 4, 2008, σελ. 26-31 Βιβλίο: Αρχαία Αθήνα, Ε. Σβορώνου, εκδ. ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ, 2003: Πήρα πληροφορίες για την περίοδο των κλασσικών χρόνων και για τους Περσικούς Πολέμους. (Κ.Ε.Δ.Υ.Κ.Ε.Τ.) 2 χάρτες: α) Ο πολιτικός χάρτης της Ελλάδας (για να εξηγήσω καλύτερα τα βελάκια στο χάρτη που θα έχουν ήδη μπροστά τους), β) ο χάρτης της εξάπλωσης Ιωνών και Δωριέων (για να δείξω μόνο που βρίσκεται η Κιλικία). 12 χαρτόνια στα οποία θα είναι κολλημένες 5 εικόνες: Θα δώσω 1 χαρτόνι ανά δύο παιδιά. Οι 4 εικόνες απεικονίζουν: α) το Χάλκινο άγαλμα Αθηναίου οπλίτη, β) ο Δρομέας του Μαραθώνα, στήλη του 5 ου αιώνα π.χ., γ) την αναπαράσταση της παράταξης των ελληνικών και περσικών στρατευμάτων στη μάχη του Μαραθώνα και δ) δείχνει το σημείο που έγινε η μάχη του Μαραθώνα, όπως είναι στις μέρες μας. Ενώ η πέμπτη εικόνα είναι ο χάρτης με τις εκστρατείες των Περσών στης Ελλάδα. Πληροφορίες από την Βικιπαιδεία (ιστοσελίδα του διαδικτύου) Φύλλο εργασίας, που έχει δύο εναλλακτικές ασκήσεις. Πίνακας Ακολούθησα μαθητοκεντρική διδασκαλία. Οι μαθητές και οι μαθήτριες συμμετείχαν κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Δεν παρουσίασαν δυσκολίες. Έκαναν πολλές ερωτήσεις για τα όπλα που είχαν οι Αθηναίοι και οι Πέρσες, για τους αγγελιοφόρους και για τη στρατηγική του Μιλτιάδη. Οι απαντήσεις που έδωσα βασίζονταν στα ιστορικά βιβλία που είχα διαβάσει για τη συγκεκριμένη διδασκαλία. - 7 -
Ακολούθησα κανονικά τις φάσεις διδασκαλίας που ανέφερα και στο πλάνο. Δεν μας έμεινε χρόνος να κάνουμε το φύλλο εργασίας που ήταν προαιρετικό. Συγκεκριμένα οι φάσεις διδασκαλίας ήταν: Α ΦΑΣΗ: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΚΗ 1) Ανέφερα τον τίτλο του κεφαλαίου και ζήτησα να μαντέψουν ποιοι θα μπορούσαν να κινδυνεύουν από τους Πέρσες. Μ αυτό τον τρόπο έκανα επανάληψη του προηγούμενου μαθήματος και ανέφερα τους στόχους του μαθήματος. Β ΦΑΣΗ: ΕΠΑΦΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΔΕΔΟΜΕΝΑ 2) Αφηγήθηκα την ιστορία της μάχης του Μαραθώνα. Ταυτόχρονα έβρισκαν στους χάρτες την Ελληνική Συμμαχία, τους Πέρσες και τους συμμάχους, την πορεία της εκστρατείας του Μαρδόνιου, την Κιλικία, τη Νάξο, την Ερέτρια και το Μαραθώνα. Επίσης, έφτιαξα στον πίνακα ένα σχεδιάγραμμα. Γ ΦΑΣΗ: ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ 3) Έγινε ατομικά η άσκηση 1 του τετραδίου εργασιών και είδα ότι τα παιδιά είχαν καταλάβει τα κύρια σημεία του μαθήματος. 4) Έκανα τις ερωτήσεις του σχολικού εγχειριδίου της σελ. 52 Δ ΦΑΣΗ: ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 5) Είδαμε την εικόνα του δρομέα (από το φυλλάδιο) και θα τους ανέφερα την ιστορία του. Έπειτα τους ζήτησα να απαντήσουν στην ερώτηση 3 του τετραδίου εργασιών που αναφέρεται στο δρομέα. Στη συνέχεια, απάντησα στις ερωτήσεις τους και τους ρώτησα πως βλέπουν τη πράξη του δρομέα. 6) Δύο παιδιά διάβασαν το παράθεμα 2 Η παλικαριά των Αθηναίων. Έπειτα είδαμε από την εικόνα του οπλίτη πως προστατεύονταν και τους ανέφερα στοιχεία για τη σημασία της ασπίδας του οπλίτη. Αφού απάντησα στις ερωτήσεις τους, ζήτησα να σχολιάσουν τον πατριωτισμό των Αθηναίων και να τους συγκρίνουν με τους Σπαρτιάτες. Επίσης, αναφερθήκαμε στο παράθεμα 3 Πολύ αργά τώρα πια! και τους εξήγησα τι είναι τύμβος. Οι μαθητές/τριες αξιολογήθηκαν από: τη συμμετοχή τους στη συζήτηση, την επιχειρηματολογία των απαντήσεών τους. Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω μορφές αξιολόγησης: Η διαγνωστική αξιολόγηση έγινε με τις πρώτες ερωτήσεις για τον εντοπισμό των αρχικών ιδεών και η διαμορφωτική αξιολόγηση επιτεύχθηκε μέσω των απαντήσεων που έδωσαν προφορικά οι μαθητές/τριες σε ερωτήσεις μου καθώς και της συμμετοχής τους στις συζητήσεις. Τέλος, η τελική αξιολόγηση έγινε μέσω της δραστηριότητας 1 του τετραδίου εργασιών. - 8 -