ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Η Εξάμηνο Καθηγητής Δημήτριος Παπαδόπουλος - -
- 2 -
Χρηματοοικονομικές επενδύσεις: Μετοχές, Ομόλογα, Παράγωγα, μερίδια κεφαλαίων, μετοχές σε εταιρείες επενδύσεων κεφαλαίων Επένδυση: Η διάθεση χρηματικού ποσού ή περιουσιακών στοιχείων για τη δημιουργία παραγωγικού εξοπλισμού ή οτιδήποτε μπορεί να επιφέρει μακροπρόθεσμα/βραχυπρόθεσμα όφελος ή κέρδος ή απόδοση. Γενικός ορισμός Απόδοσης: Απόδοση= ή _ ή _ ή Ύ _ έ Holding Period: Συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για οριοθέτηση απόδοσης, περίοδος διακράτησης μετοχής στο χαρτοφυλάκιο από περίοδο έως -. Επένδυση: τοποθέτηση κεφαλαίων σε επιχείρηση Ποια είναι η σύνθεση των μετοχικών αμοιβαίων κεφαλαίων; Επίπεδα που πραγματοποιείται μια επένδυση: Ατομικό επίπεδο Επιχειρηματικό επίπεδο Εθνικό επίπεδο Επίσης μια επένδυση μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε άμεσα (π.χ. αγορά αυτοκινήτου, ίδρυση επιχείρησης κ.τ.λ.) είτε έμμεσα (π.χ. κατάθεση στην τράπεζα, αγορά μετοχών ή ομολογιών, αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων κ.τ.λ.) Διαχείριση της Επένδυσης Ατομική όταν ασχολούμαι προσωπικά με επένδυση χρημάτων, αξιολόγηση κάποιας πληροφορίας, προσδιορισμός της αξίας μιας μετοχής, προεξόφληση μελλοντικών γεγονότων κ.τ.λ. Efficien managemen hypohesis (υπόθεση αποτελεσματικής αγοράς, είναι τέτοια αγορά το Χ.Α.Α.;) Συλλογική όταν υπάρχουν κάποιοι φορείς που λειτουργούν μέσα στο θεσμικό πλαίσιο της χώρας π.χ. αμοιιβαία κεφάλαια, εταιρείες επενδύσεων χαρτοφυλακίου. Είναι εξουσιοδοτημένοι οργανισμοί. - 3 -
Υπολογισμός Απόδοσης και Κινδύνου ή _ ή _ ή Ύ _ έ Απόδοση= 00 Ονομαστική και Πραγματική Απόδοση Οι συναλλαγές μας γίνονται σε ονομαστικούς όρους όπως και η αμοιβή μας. Πραγματική Απόδοση=Ονομαστική Απόδοση-Πληθωρισμός ( Πρακτική προσέγγιση) Κανονικά χρησιμοποιούμε τον τύπο: 0 % ύ Αν λαμβάνω υπόψη και την φορολογία τότε η πραγματική μου απόδοση προκύπτει αν από την ονομαστική απόδοση αφαιρέσω τόσο τον πληθωρισμό όσο και τη φορολογία, δηλαδή: Πραγματική απόδοση=ονομαστική απόδοση-φορολογία-ποσοστό πληθωρισμού Ιστορική και Αναμενόμενη Απόδοση Χρησιμοποιώ ιστορικά στοιχεία, ισολογισμούς, αριθμοδείκτες και δείκτες PER (price/earnings) Προσδιορίζω με βάση τα παρελθοντικά στατιστικά στοιχεία την αναμενόμενη απόδοση. Όταν υπολογίζω αναμενόμενη απόδοση πιθανολογώ. Αλλά όταν πρόκειται για ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου, δεν πιθανολογούμε γιατί γνωρίζουμε εκ των προτέρων την μελλοντική απόδοση αλλά και τον κίνδυνο. Ιστορικός και Αναμενόμενος Υπολογισμός του Κινδύνου Υπολογίζω την τυπική απόκλιση βασιζόμενος σε ιστορικά μεγέθη. Επίσης μπορώ να υπολογίσω το bea (μοντέλο Sharp, ενός παράγοντα). r i a ii b i r m i Τι είναι παραγωγικός κλάδος. Ομαδοποίηση των επιχειρήσεων στο Χ.Α.Α. Ανάλογα με τον κλάδο στον οποίο ανήκουν (πληροφορίες από στατιστικές υπηρεσίες) Ανάλογα με τη στρατηγική που ακολουθούν (στρατηγικό γκρούπ) Πηγές πληροφόρησης για το συγκεκριμένο παραγωγικό κλάδο Κλαδικοί φορείς (π.χ. ένωση ελληνικών τραπεζών, ένωση ασφαλιστικών επιχειρήσεων κ.τ.λ.) Κλαδικά περιοδικά (π.χ. ασφαλιστικά περιοδικά) - 4 -
Ανάλυση παραγωγικού κλάδου. Θα πρέπει να δούμε σε ποια φάση βρίσκεται ο κλάδος a. Δημιουργία b. Ανάπτυξη c. Ωρίμανση d. Σμίκρυνση-Κατάρρευση 2. Κατόπιν θα πρέπει να εξετάσουμε την σχέση του κλάδου με την γενικότερη οικονομική δραστηριότητα, δηλαδή αν ο κλάδος προηγείται ή ακολουθεί την οικονομική δραστηριότητα. 3. Κατόπιν θα πρέπει να προχωρήσουμε στην ποιοτική ανάλυση του κλάδου με την έννοια της ανταγωνιστικής δομής (Ανάλυση Porer) η οποία εξετάζει αν έχει προοπτικές ανάπτυξης ο κλάδος. Αποτελείται από πέντε παράγοντες και εξετάζει την δομή του παραγωγικού κλάδου και την κερδοφορία. 4. Έπειτα θα πρέπει να βρούμε την απόδοση του κλάδου στα προηγούμενα χρόνια (συλλογή ιστορικών στοιχείων) 5. Πρόβλεψη της μελλοντικής πορείας του κλάδου. *Όλα τα παραπάνω αφορούν την Α.Ε. γιατί οι τίτλοι που μελετούμε αφορούν τις Α.Ε. Βαθμός πραγματικού και δυνητικού ανταγωνισμού Ανταγωνισμός μεταξύ υπαρχόντων επιχειρήσεων Απειλή των νέων εισερχομένων επιχειρήσεων Απειλή των υποκατάστατων προιόντων ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΚΛΑΔΟΥ Διαπραγματευτική δύναμη στις Αγορές Συντελεστών Παραγωγής και Προιόντων Διαπραγματευτική δύναμη αγοραστών Διαπραγματευτική δύναμη προμηθευτών Στρατηγικές για τη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος Ηγεσία Κόστους: Προσφορά του Ιδίου προιόντος ή υπηρεσίας στο μικρότερο κόστος Διαφοροποίηση: Προσφορά ενός μοναδικού προιόντος ή υπηρεσίας σε κόστος μικρότερο από την επιπλέον τιμή που είναι διατεθειμένοι να καταβάλλουν οι πελάτες Τα προηγούμενα δύο οδηγούν σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. - 5 -
Τα προιόντα θα γίνουν ανταγωνιστικά αν υπάρξει;. Φόρος 2. Κόστος δανεισμού Πηγές πληροφόρησης για την επιλογή μετοχής Πληροφόρηση για μετοχή μπορούμε να βρούμε από τις ετήσιες χρηματοοικοομικές καταστάσεις και το ενημερωτικό δελτίο. Επιπρόσθετη πληροφόρηση μπορούμε να βρούμε από συλλογικούς κλάδους, οικονομικές εφημερίδες κ.τ.λ.) Σημαντικότατος είναι ο ρόλος των ορκωτών λογιστών. Επίσης σημαντική είναι και η μελέτη των αριθμοδεικτών. Διαβάθμιση επενδύσεων Οι επενδύσεις διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με τον κίδυνο που φέρουν: Χαμηλού επενδυτικού κινδύνου Μεσαίου επενδυτικού κινδύνου Υψηλού επενδυτικού κινδύνου Ομόλογα, ΕΓΕΔ, Τραπεζικές και Προθεσμιακές Καταθέσεις (b 0) κ.τ.λ. Αναπτυξιακά και μικτά Α/Κ, Ομόλογα λιγότερο φερέγγυων εκδοτών, μετοχές κ.τ.λ. Συνάλλαγμα, Opions, Προθεσμιακά συμβόλαια κ.τ.λ. Το θέμα του πιστωτικού κινδύνου αφορά τον εκδότη. Χρησιμοποιούνται συστήματα βαθμολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας (Credi Scoring) και πρόβλεψης πτώχευσης της εκδότριας εταιρείας. Ακόμα και το ίδιο το κράτος υπόκειται σε αυτούς τους ελέγχους, που πραγματοποιούνται από γνωστούς διεθνείς χρηματοοικονομικούς οίκους. - 6 -
Συστατικά στοιχεία του Χρηματοδοτικού Συστήματος Ελλειμματικές Οικονομικές μονάδες, (όχι με την έννοια των ζημιών, αλλά με την έλλειψη αυτοχρηματοδότη σης απαραίτητης να καλυφθούν διάφορα επενδυτικά προγράμματα) ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Πλεονασματικές οικονομικές μονάδες (έχουν καλύψει τις χρηματοδοτικές τους ανάγκες και τους περισσεύουν κάποια χρήματα) Εισαγωγή στο χρηματοδοτικό σύστημα για άντληση κεφαλαίων Εισαγωγή στο χρηματοδοτικό σύστημα για παροχή κεφαλαίων - 7 -
Χαρακτηριστικά Στοιχεία Χρηματοδοτικού Συστήματος Χρηματοδοτικοί Οργανισμοί Χρηματοδοτικοί Τίτλοι (μετοχές, ομολογίες, έντοκα ΓΕΔ) Χρηματοδοτικές Αγορές SOS: Διαφορά μεταξύ ομολογιών και μετοχών και μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων (από φορολογική και νομική άποψη) Η χρηματοδοτική αγορά είναι ο τόπος όπου συναντώνται η προσφορά και η ζήτηση κεφαλαίου (Τι είδους κεφαλαίου; Μακροπρόθεσμο ή βραχυπρόθεσμο;) Η ΧΡΗΜΑΤΑΓΟΡΑ είναι βραχυπρόθεσμη αγορά κεφαλαίου. Η ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑ είναι μακροπρόθεσμη αγορά κεφαλαίου. Χρηματαγορά: Γίνεται διαπραγμάτευση τίτλων διάρκειας το πολύ ενός έτους (ΕΓΕΔ, Λαικά ομόλογα ελληνικού δημοσίου) Κεφαλαιαγορά: Διαπραγμάτευση τίτλων για περισσότερο από ένα έτος. Στον ισολογισμό μιας πλεονασματικής οικονομικής μονάδας οι επενδύσεις των πλεοναζόντων κεφαλαίων θα εμφανίζονται στο ενεργητικό ως μακροπρόθεσμα κεφάλαια Συμμετοχές και ως βραχυπρόθεσμα κεφάλαια Χρεόγραφα. Στον ισολογισμό μιας ελλειμματικής οικονομικής μονάδας η άντληση κεφαλαίων θα εμφανίζεται στο Παθητικό ως μακροπρόθεσμα κεφάλαια Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και ως βραχυπρόθεσμα κεφάλαια βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Διακρίσεις αγορών Οργανωμένη αγορά (π.χ. Χ.Α.Α.) Μη οργανωμένη αγορά Είδη οργανωμένων αγορών Κύρια αγορά Παράλληλη ΝΕΧΑ Για κάθε μία από τις παραπάνω αγορές υπάρχουν θεσμικοί όροι του τρόπου λειτουργίας τους οι οποίοι καθορίζουν ποιοι θα μπούν. Μέσω των οργανωμένων αγορών εκτός των άλλων γίνεται προσπάθεια να κερδηθεί η εμπιστοσύνη του επενδυτικού κοινού όσον αφορά Τη συγκρότηση Τη μελλοντική βιωσιμότητα - 8 -
Τη φήμη Ακόμη επιδιώκεται να γίνει όσο περισσότερο εφικτή η υπόθεση της αποτελεσματικότητας της κεφαλαιαγοράς. Μέθοδοι Ανάλυσης και Επιλογής Επενδύσεων. Τεχνική ανάλυση 2. Θεμελιακή ανάλυση Ανάμεσα σε αυτές τις δύο μεθόδους μπερδεύεται η υπόθεση της αποτελεσματικότητας της αγοράς. Στάδια Θεμελιακής Ανάλυσης. Ανάλυση αγοράς (μακροοικονομικά μεγέθη) 2. Ανάλυση παραγωγικού κλάδου στον οποίο ανήκει η επιχείρηση 3. Ανάλυση στοιχείων της επιχείρησης αυτής καθ εαυτής. Άμεσο Εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης Έμμεσο ό ό ό ό ό ό Στα παραπάνω συμπεριλαμβάνεται και το Χ.Α.Α. το οποίο επηρεάζεται από τη νομισματική οικονομική κρατική πολιτική. Επηρεάζεται το Χ.Α.Α. από τα ξένα χρηματιστήρια; (Διασύνδεση ελληνικού χρηματιστηρίου με άλλα ξένα χρηματιστήρια) Επηρεάζεται η συμπεριφορά του επενδυτή από τη μεταβολή της φορολογίας επί του εισοδήματος; Μονεταριστική άποψη Σύνδεση μεταξύ επιτοκίων και προσφοράς/ζήτησης και επηρεασμός του χρηματιστηρίου. Η αξιολόγηση της επένδυσης γίνεται με τη σύγκριση της απόδοσης (του κλάδου) και του κόστους κεφαλαίου. Οι μέθοδοι αποτίμησης χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό του κόστους πωληθέντων και ορθότερα μέθοδοι ροής κόστους (FIFO, LIFO Σταθμικού μέσου όρου) - 9 -
Καλύτερη θεωρείται η μέθοδος του Αριθμητικού μέσου όρου? Η επιχείρηση επιλέγει ελεύθερα μία από τις μεθόδους, αλλά υποχρεούται βα την τηρεί πάντα. Ο νόμος βάζει περιορισμούς στη διοίκηση της επιχείρησης όσον αφορά τη σύνταξη χρηματοοικονομικών καταστάσεων, για να αποφύγει υποκειμενική κρίση, στερώντας όμως ένα μέρος της πληροφόρησης από το κοινό. Οπότε το κοινό θα πρέπει με βάση τις δημοσιευμένες καταστάσεις να βγάλει συμπέρασμα για τη βιωσιμότητα, τις προοπτικές της επιχείρησης και τα σχέδια της διοίκησης. Δείκτης EPS (κέρδη ανά μετοχή) Αν έχω κερδοφορία το σύνηθες είναι να προβώ στη διανομή μερισμάτων. ΚΕΡΔΟΣ=ΕΣΟΔΑ-ΕΞΟΔΑ Αρχικά κάνω διαχωρισμό μεταξύ λειτουργικών και έκτακτων κερδών (ή αποτελέσματα προηγούμενων χρήσεων). Δίνω περισσότερη βαρύτητα στα λειτουργικά κέρδη. Λειτουργικά Έσοδα:. Ποιές είναι οι σημαντικές πηγές εσόδων; 2. Ποιά είναι η σταθερότητα αυτών των πηγών; (persisence) 3. Η παραπάνω εμμονή να αντιμετωπιστεί με την ανάλυση τάσεων και την ανάλυση κοινού μεγέθους 4. Ποιά η σχέση εσόδων, απαιτήσεων και αποθεμάτων (μέσα στα πλαίσια της διοίκησης του κεφαλαίου κινήσεως); [κεφάλαιο 8 Χρηματοοικονομική Διοίκηση Ι] Έσοδα και Απαιτήσεις Αξιολόγηση ποιότητας κερδών και βραχυχρόνιας ρευστότητας Έσοδα και Αποθέματα Σχέση των δύο λογαριασμών μέσω των λογαρισμών:. Κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων 2. Κόστος πωλήσεων (όπου επηρεάζουν το μικτό περιθώριο κέρδους) Για να καταχωρηθεί μία συναλλαγή ώς έσοδο πρέπει να μεταβιβασθεί το αγαθό ή η υπηρεσία και να κοπεί το παραστατικό. (Δεν μας ενδιαφέρει αν γίνεται ή όχι η πληρωμή) Ανάλυση του κόστους πωλήσεων: Πρέπει να διαχωρίσω το εάν η επιχείρηση είναι παροχής υπηρεσιών, εμπορική ή βιομηχανική. (στις 2 πρώτες δε συμπεριλαμβάνεται το κόστος α υλών στο κόστος πωληθέντων) Πρέπει να αναλύσω τις μεταβολές στα μικτά αποτελέσματα σε απόλυτα μεγέθη, σε ποσοστά κ.τ.λ. Για να κάνω συγκριτική ανάλυση εκφράζω όλα τα έξοδα ως ποσοστά των πωλήσεων. - 0 -
Ανάλυση νεκρού σημείου με βάση τα συνολικά μεγέθη Ερώτημα: Ποιό το ύψος των πωλήσεων, όπου ΕΣΟΔΑ=ΕΞΟΔΑ (να λυθεί το πρόβλημα θεωρητικά) Λαμβάνουμε υπόψη ότι ΠΩΛΗΣΕΙΣ=ΕΣΟΔΑ Να μετατραπεί η ανάλυση Ν.Σ. από ανά μονάδα σε συνολικά μεγέθη Χρησιμοποιώ την ανάλυση σημείου ώστε να βρώ το περιθώριο ασφαλείας. Μέχρι που θα μπορέσω να φτάσω (δεδομένης μιας δυσμενούς εξέλιξης της αγοράς) χωρίς να μπώ στην περιοχή των ζημιών;) [Κατά πόσο θα μπορέσω να απορροφήσω τη δυσμενή εξέλιξη της αγοράς] ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΕΡΔΩΝ Με τη μέθοδο του ποσοστού επί των πωλήσεων Με τη μέθοδο της παλινδρόμησης (την αποφεύγω) Παίρνω τις ποσοστιαίες μεταβολές των κερδών και ονομάζω το μέσο όρο των μεταβολών μέσο ετήσιο ποσοστό αύξησης κερδών. Κέρδη 2004 =Κέρδη 2003 +(ΜΕΠΑ Κερδών)*Κέρδη 2003 Θα πρέπει αρχικά να κάνω στρατηγική ανάλυση για να δώ αν η τάση μεταβολής των κερδών θα συνεχιστεί ή όχι. Χρησιμοποίηση σεναρίων. EPS: Επιμέρους παράγοντες που τα επηρεάζουν (Μοντέλα συνολικού Χρηματοοικονομικού Σχεδιασμού) EPS=ROE*(Λογιστική αξία/μετοχή) ή (Καθαρή θέση/αριθμός Μετοχών) ROE=ROA*Μόχλευση όπου ROA=(Καθαρά κέρδη/συνολικά Περιουσιακά Στοιχεία) ROA=[(Καθαρά Κέρδη)/(Πωλήσεις)]*[(Πωλήσεις)/(Σύνολο Περιουσιακών Στοιχείων)] (Καθαρά Κέρδη)/(Πωλήσεις)=[(Καθαρά κέρδη)/(κπτφ)]*[(κπτφ)/(πωλήσεις)] DPS=Μέρισμα ανά μετοχή και είναι DPS=(Μερίσματα)/(Αριθμός μετοχών) Επίσης DPS=EPS*[(Μερίσματα)/(Καθαρά Κέρδη)] PROSPECTIVE ANALYSIS (Μελλοντολογική Ανάλυση) Στα προηγούμενα κάναμε ανάλυση με βάση τα ιστορικά στοιχεία (παρελθούσες χρηματοοικονομικές καταστάσεις) για να προβλέψουμε τις επόμενες επενδύσεις. Η λήψη αποφάσεων αναφέρεται στο μέλλον. Με βάση τα στοιχεία που έχουμε από το παρελθόν κάνουμε Αξιολόγηση της επένδυσης - -
Αποτίμηση της επένδυσης και της αξίας της επιχείρησης Αποτίμηση της μετοχής Πρόβλεψη και προσδιορισμό (forecasing and valuaion) της αξίας της επιχείρησης, της επένδυσης και της τιμής της μετοχής. ΜΕΘΟΔΟΙ ΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΧΡΗΜ/ΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ. Ποσοστό επί των πωλήσεων 2. Ανάλυση τάσης Αναγκαζόμαστε από το υπουργείο οικονομικών να κάνουμς πρόβλεψη, δηλαδή να συντάξουμε τις προβλεπόμενες ετήσιες οικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης για ένα διάστημα.. Μοντέλα που στηρίζονται σε χρονολογικές σειρές (το κυριότερο) 2. Μοντέλα αιτίας και αιτιατού (π.χ. απλή παλινδρόμηση) 3. Μοντέλα που στηρίζονται στην κρίση των ειδικών (υποκειμενικά) 4. Μοντέλα πρόβλεψης της χρηματοοικονομικής πορείας της επιχείρησης με βάση τη στατιστική Το 60% των επιχειρηματιών στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν το πρώτο από τα παραπάνω μοντέλα Στην Ελλάδα υπερισχύει το τρίτο μοντέλο σε όσες επιχειρήσεις κάνουν προβλέψεις ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ Το βασικό μοντέλο είναι το Discouned cash flow Model. Για τις μετοχές παίρνουμε συγκεκριμένα το Dividend Valuaion Model: όπου Mj το μέρισμα T OM M j j j Επενδυτικός Ορίζοντας Η τιμή στην οποία θα πωλήσει η εταιρία τη μετοχή είναι συνάρτηση των μελλοντικών μερισμάτων. Έστω ότι κρατώ μια μετοχή για 2 χρονικές περιόδους, τότε η ΠΑ της μετοχής σήμερα είναι: T OM M 2 2 2 2 M - 2-2 P Το P2 εξαρτάται από το μέρισμα του χρόνου 3 και 4 και από την τελική τιμή της μετοχής στο χρόνο 4 κ.ο.κ. Οπότε το άπειρο ξεκαθαρίζεται μαθηματικά.
Μέρισμα M 0 e 0 όπου β το ποσοστό διανομής και e τα κέρδη. Έστω ότι θέλουμε να κάνουμε πρόβλεψη μερίσματος στο χρόνο 5. Προυπολογιστική κατάσταση Α/Χ και απόφαση για μερισματική πολιτικη (αν θα κρατήσουμε το β) Κάνουμε υπόθεση για μέση ετήσια αύξηση των κερδώνg και υποθέτουμε ότι η μέση ετήσια αύξηση των κερδών είναι σταθερή για κάθε χρόνο, κάτι το οποίο βέβαια δεν συμβαίνει εκτός βέβαια και αν η επιχείρηση βρίσκεται σε στάδιο ωρίμανσης. Επομένως τα κέρδη μας θα υπολογίζονται από την σχέση: E 5 5 E0 g g=0 g παραμένει σταθερό (Το πιο ρεαλιστικό σενάριο είναι ότι μεταβάλλεται) Μπορώ να εντοπίσω σε ποιό στάδιο του κύκλου ζωής της βρίσκεται μια επιχείρηση με βάση τους αριθμοδείκτες; Ελάχιστο Απαιτούμενο Ποσοστό Απόδοσης Για τον υπολογισμό του ελάχιστου απαιτούμενου ποσοστού απόδοσης χρησιμοποιώ το CAPM μοντέλο: E r R b Er i RF i M R Το πρόβλημα είναι ο προσδιορισμός του b που μπορεί να γίνει είτε με τα στοιχεία της αγοράς κάνοντας παλινδρόμηση των αποδόσεων των μετοχών με την απόδοση της αγοράς είτε με βάση λογιστικά στοιχεία. RF Παράδειγμα: Έστω μετοχή με αξία αγοράς 00 DPS=,82 (σήμερα) Ποσοστό αύξησης μερισμάτων τα τρία πρώτα χρόνια=30% κάθε χρόνο ενώ στα επόμενα, δηλαδή 4 ο,5 ο έως το άπειρο 0%. Το ελάχιστο απαιτούμενο ποσοστό απόδοσης είναι ίσο με 6%. Να αγοράσει ο μέτοχος τη μετοχή ή όχι; Είναι: T OM j M 0 j M g j τιμή μετοχής g M - 3 -
και κάνοντας πράξεις: T OM M g M T OM g Στην πράξη είναι χρήσιμο: M E TOM οπότε TOM P / E E g E Η τιμή θα πρέπει να αναφέρεται στο χρόνο 0 και τα κέρδη στο χρόνο. Είναι λάθος ο ισχυρισμός ότι τιμή και κέρδη αναφέρονται στο ίδιο χρονικό σημείο. Αν θέλουμε να κάνουμε αναγωγή στο ίδοο χρονικό σημείο χρησιμοποιούμε τις εξής σχέσεις: E T OM E 0 g E0 g g οπότε T OM E 0 g g Ο δείκτης P/E δείχνει πόσες φορές είμαι διατεθειμένος να πληρώσω τη μετοχή για κάθε μονάδα κέρδους. Παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται το P/E Μερισματική πολιτική g Για να έχουμε P/E>0 θα πρέπει: >g Αυτό που έχει νόημα είναι το P/E>0. Δεν μπορεί να ισχύει P/E<0. Αν αυξηθεί το g ο δείκτης P/E:. Θα αυξηθεί με βάση τον τύπο: 2. Θα αυξηθεί με βάση τον τύπο περίπτωση. T OM E T OM E 0. g g g πιο έντονα από ότι στην πρώτη Παράδειγμα: Η ΑΒΓ εξετάζει την περίπτωση αγοράς της ΔΕ. Η ΑΒΓ έχει ΚΘ σήμερα 80.000.000, τόσο αποτιμάται στην αγορά (κεφαλαιοποίηση). Τα κέρδη της ΑΒΓ στο χρόνο Ο είναι 8.000.000. Η ΔΕ έχει κέρδη που αντιστοιχούν στην Κθ 2.000.000 το χρόνο. Η διοίκηση της ΑΒΓ εκτιμά ότι ο δείκτης P/E για το γκρούπ των - 4 -
δύο επιχειρήσεων θα είναι 9. Η απόκτηση της ΔΕ θα αποφέρει λειτουργικά οφέλη (μείωση κόστους) ύψους 500.000 το χρόνο (μετά τη φορολογία) και θα αποφέρει πλεονάζοντα περιουσιακά στοιχεία 2.000.000 το χρόνο, τα οποία θα μπορούν να εκποιηθούν χωρίς να αποφέρουν καμία διαταραχή στη λειτουργία της επιχείρησης. Ποιά είναι η μέγιστη τιμή την οποία θα πρέπει να καταβάλλει η ΑΒΓ για την απόκτηση της ΔΕ; Λύση: Ωφέλη=Κέρδη ΑΒΓ+Κέρδη ΔΕ+Κέρδη από μείωση του λειτουργικού κόστους= =8.000.000+2.000.000+500.000= =0.500 Άρα 0.500*9=94500 η αξία του ομίλου. 94.500-80.000=4.500 η επιπλέον αξία που θα προστεθεί στον όμιλο, γιατί τα 80.000.000 της ΑΒΓ (ΚΘ) ήδη υπάρχουν. 4.500.000+2.000.000=6.500.000 είναι η ανώτατη τιμή. Τα πλεονάζοντα τα προσθέτω γιατί αν τα πουλήσω θα πάρω 2.000.000. Δείκτης Τιμή/Λογιστική αξία (Λ.Α.) αν είναι < τότε αγοράζω τη μετοχή Επίσης: (Συνολική αξία μετοχών στην αγορά)/κύκλος ΕργασιώνΑν είναι > η αγορά είναι διατεθειμένη να πληρώσει τόσες φορές πάνω τα ΕΣΟΔΑ της επιχείρησης. (π.χ. αν είναι 5 θα πληρώσει 5 φορές πάνω)... Ισχύει:.... Μ τα μερίσματα. ROE Ο πρακτικός τύπος είναι:.... εννοιολογικοί τύποι, ΚΕ τα καθαρά κέρδη και....... Μοντέλο Προεξόφλησης Μερισμάτων Είναι T MO M M............ και άρα T MO...... Απλοποιώντας την προηγούμενη σχέση έχουμε: - 5 -
T MO.. 0.... Το. είναι το κέρδος που περιμένει ο επενδυτής. Άρα το..... είναι ενα 2 ο κέρδος που ονομάζεται ΚΕΡΔΟΣ ΥΠΕΡΑΝΩ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΚΟΥ και σχετίζεται με την φήμη και πελατεία της επιχείρησης. Έχουμε δοαχωρισμό δηλαδή του κέρδους σε δύο κατηγορίες: T MO Λογικό κέρδος που αναμένει ο επενδυτής Κέρδος υπεράνω του κανονικού.. 0 ROE.. (Συνάρτηση Edwards Bell-Ohlson) Αν αυτό που ζητάει ο μέτοχος είναι ίσο με την απόδοση κεφαλαίων τότε το ROE Αν.. 0 και άρα T.. MO 0. ROE τότε.. 0, τότε δημιουργείται αξία για τους μετόχους. Αν ROE τότε.. 0, τότε καταστρέφεται αξία για τους μετόχους. Για να αγοράσουν οι επενδυτές αυτές τις μετοχές πρέπει η επιχείρηση να τοποθετεί τα χρήματά τους σε επενδύσεις που αποφέρουν απόδοση. Γνωρίζουμε ότι ROE=Κέρδη/ΚΘ και ROI=Λειτ.κέρδη/Μέσο όρο επενδ κεφαλαίου. Για να δούμε που βρίσκεται η επιχείρηση θα τους συγκρίνουμε με τους αντίστοιχους δείκτες κλάδου ή των ανταγωνιστών μας. Το μειονέκτημα είναι ότι δεν λαμβάνουν υπόψη αν το ROE ή το ROI είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο από το κόστος κεφαλαίου της επιχείρησης. Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε την απόδοση μιας άλλης επιχείρησης ως δικό μας κόστος κεφαλαίου; Ναι, αν το θεωρήσουμε σαν δική μας απαιτούμενη απόδοση. Αν γινόταν αυτό, το μειονέκτημα των παραπάνω δεικτών είναι ότι δεν υπάρχει δείκτης που να ενσωματώνει την απόδοση και το κόστος κεφαλαίου της επιχείρησης μαζί. Αυτό το μειονέκτημα αντισταθμίζεται από τον δείκτη προστιθέμενης αξίας ή δείκτη δημιουργίας οικονομικής αξίας. Δείκτης Προστιθέμενης αξίας ή δείκτης δημιουργίας οικονομικής αξίας Economic Value Added (EVA)=(r-c*)Capial ή Economic value creaion = r * capial-c* * capial ή EVA=NOPAT c* * capial = Καθαρά κέρδη λειτουργικά μετά φόρων-κεφαλαιακή χρηματοοικονομική επιβάρυνση - 6 -
Αν NOPAT>c* * capial τότεο η επιχείρηση δημιουργεί αξία. Η EVA δείχνει χρηματική αξία και όχι ποσοστό. Στο λογαριασμό αποτελεσμάτων χρήσεως στα Μερικά αποτελέσματα εκμεταλλεύσεως προσθέτουμε τις αποσβέσεις τις οποίες είχαμε αφαιρέσει για να τα υπολογίσουμε και άρα βρίσκουμε την λειτουγική ροή. Αυτό το πολ/ζουμε με (-φ) και αφαιρούμε τη χρηματοοικονομική επιβάρυνση Ορισμός: κεφάλαιο είναι το ύψος των μετρητών που επενδύθηκαν μείον τις αποσβέσεις, δηλαδή η αναπόσβεστη αξία των παγίων. Υπολλειματικό εισόδημα του κέντρου επενδύσεων (Residual Income) Κέντρα κόστους Κέντρα κέρδους Κέντρα επενδύσεων Είναι γνωστά ως Divisions-αυτόνομες λειτουργικές οικονομικές μονάδες των επιχειρήσεων και βασίζονται στην αρχή της αποκέντρωσης. Residual Income: σχετίζω την απόδοση του με το κόστος κεφαλαίου για να μπορέσω να αξιολογήσω την επένδυση. Ο δείκτης είναι για ολόκληρη την επιχείρηση. MVAMarke Value Added: Προστιθέμενη Αξία Αγοράς Αξία επιχείρησης στην αγορά-λογιστική αξία της επιχείρησης Αναφέρεται σε ολόκληρη την επιχείρηση όπου αξία της επιχείρησης στην αγορά είναι a. Αριθμός μετοχών * χρηματιστηριακή αξία b. Αξία αγοράς ξένων κεφαλαίων (αν όλες οι Υποχρεώσεις ήταν σε ομολογίες) c. Αξία αγοράς προνομιούχων μετοχών Αν είναι MVA>0 τότε η αγορά μας επιβράβευσε Αν είναι MVA=0 τότε η επιχείρηση δεν έχει δημιουργήσει αξία Εφαρμογή για το δείκτη προστιθέμενης αξίας (Επιχείρηση ΓΕΡΜΑΝΟΣ) EVA = Capial * (r-c) Να υπολογιστεί το κόστος κεφαλαίου, το κεφάλαιο και το ποσοστό απόδοσης. Χρησιμοποιώ αυτό τον τύπο: (Επενδυθέν κεφάλαιο)=(ίδια κεφάλαια)+(υποχρεώσεις που συνεπάγονται τόκο για την επιχείρηση) Κεφάλαιο=ΙΚ+Δάνεια Τραπεζών (Μ.Υ.)+Τράπεζες Λογαριασμός Β.Υ.+Β.Υ. κατά συνδεδεμένων επιχειρήσεων.= 9δις+3δις+9,5δις+δις=22,4δις Ποσοστό απόδοσης (r)=(καθαρά Λειτουργικά Κέρδη μετά φόρων)/(επενδυθέν κεφάλαιο) Καθαρά Λειτουργικά Κέρδη Μ.Φ.=Μερικά αποτελέσματα εκμετάλλευσης*(- φ)=5.200.000.000*(-0,4) και άρα Ποσοστό απόδοσης=[5.200.000.000*(-0,4)]/22.400.000.000 Σταθμικό μέσο κόστος κεφαλαίου: - 7 -
c* w w Επίσης, ROE=(Καθαρά Κέρδη)/(Ίδια κεφάλαια)=(κέρδη προς διάθεση)/(ίδια κεφάλαια)=2/9=23,8% Κμαπόδοση των ιδίων κεφαλαίων μπορεί να χωριστεί σε κεφαλαιακή και μερισματική, αλλά επειδή εδώ θέλουμε την απόδοση των ιδίων κεφαλαίων χρησιμοποιούμε το σύνολο των κερδών προς διάθεση..... 9 39,8 Συντελεστές Στάθμισης: w 22,59% και w 22,59% 77,4% Επειδή δεν έχουμε περισσότερες πληροφορίες, θα δεχτούμε αυτούς τους συντελεστές. Αλλά η θεωρία Modigliani-Miller, δεν ξέρουμε, αν θα επέτρεπε τόσο μεγάλη συμμετοχή ξένων κεφαλαίων (Άριστη κεφαλαιακή Δομή). Για να απαντήσουμε θα έπρεπε να δούμε τους ισοσλογισμούς μετά την εισαγωγή της στο χρηματιστήριο. Κάνοντας τις πράξεις βλέπουμε ότι WACC=3,6% και EVA=0,0896 ή 89,6δίς. Αν χρησιμοποιήσω τον δείκτη κάλυψης χρηματοοικονομικών εξόδων, θα έχω: [(Μερικά αποτελέσματα εκμεταλλεύσεως)/(χρηματοοικονομικά έξοδα)]=5,22/3,3=2,3 φορές. Το 3,3 είναι οι χρεωστικοί τόκοι. Ορισμοί Το βάθος του χρηματιστηρίου αναφέρεται στο συνολικό ποσό χρημάτων που έχει επενδυθέι σε μια μετοχή και σχετίζεται με τον αριθμό των μετοχών που παίρνουν μέρος στη συναλλαγή της συγκεκριμένης μετοχής. Το εύρος της αγοράς αναφέρεται στον αριθμό των μετοχών που είναι ανοδικές ή καθοδικές σε μια μέρα, ο οποίος στη συνέχεια χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της γραμμής ανόδου, καθόδου ή τη διαφορά μεταξύ ανοδικών και καθοδικών μετοχών που είναι σχεδιασμένες σε ένα διάγραμμα, η οποία σταθεροποιείται σε ένα τυχαίο αριθμό μια συγκεκριμένη μέρα. Η ρευστότητα ορίζεται καλύτερα ως η ευκολία με την οποία οι μετοχές μπορούν να πωληθούν και να αγοραστούν σε ένα χρηματιστήριο. Το σταθερό ετήσιο εισόδημα υπολογίζεται ως η διαφορά μεταξύ της αγοραίας αξίας των περιουσιακών στοιχείων του μετόχου στην αρχή του χρόνου (περιλαμβανομένων των μετοχών) μείον τα χρέη στην αρχή του χρόνου και της αντίστοιχης στο τέλος του χρόνου. Ηλεκτρονικό Πορτοφόλι: ο κάτοχος μεταφέρει από την πιστωτική ή χρεωστική ή την καρτα μετρητών ενα ποσό στο ηλεκτρονικό πορτοφόλι, με το οποίο πραγματοποιεί - 8 -
συναλλαγές, χωρίς να είναι απαραίτητη χρήση του PIN. Όταν εξαντληθούν τα μετρητά ο κάτοχος επαναλαμβάνει τη μεταφορά χρημάτων στο e-πορτοφόλι. E-shop: (Χαρακτηριστικά) a. Μιά εύκολη ηλεκτρονική διεύθυνση b. Το Websie να είναι αισθητικά όμορφο c. Να έχει μέτρα ασφάλειας στις συναλλαγές d. Ευκολία στον τρόπο πληρωμής e. Σωστή διαφήμιση στον χώρο του inerne - 9 -