ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΥΨΗΛΗΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΥΨΗΛΗΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ DESENZANO ΤΟΥ GARDA ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ MANERBIO-LENO (BS) A.S.L. TREVIGLIO CARAVAGGIO ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΤΟΥ MARTINENGO (BG) ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΔΟΙΚΗΣΗ MELLINO MELLINI ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΤΟΥ PALAZZOLO S/O (BS) ΤΟΠΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ COMO ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ A.S.L. ΤΟΥ LONGONE ΣΤΟ SEGRINO (CO) ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ C.T.O. TORINO ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΟΥ ΜΙΛΑΝΟ ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ GAETANO PINI ΚΕΝΤΡΟ ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΩΝ ΣΠΟΡ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ S. GERARDO MONZA ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΟΥ GUBBIO ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΤΑΛΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΑΦΡΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ RIZZOLI- BOLOGNA A.S.L. PAVIA ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΟΝΟΥ

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ DESENZANO ΤΗΣ GARDA ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΤΟΥ MANERBIO LENO ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΣ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΩΝ ΚΥΜΑΤΩΝ ΥΨΗΛΗΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΣΚΟΠΟ. ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΕ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΚΑΙ ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ. ΕΞΕΤΑΣΗ 5 ΕΤΩΝ Dott. PIERANTONIO RAVANELLI (Διευθυντής) Συνεργάτες: Dott.ssa R. Bonelli (Υπηρεσία βοηθείας αποκατάστασης) Dott. A.Pelliccioli Dott. F. Pezzali (Βοηθοί υπηρεσίας αποκατάστασης) Dott.ssa P. Facchi Dott.ssa A. Fappani (Εθελοντές υπηρεσίας αποκατάστασης) ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η χρήση των μαγνητικών πεδίων με θεραπευτικό σκοπό δεν είναι πρόσφατη. Τέτοιου είδους πηγές ενέργειας χρησιμοποιούνται εδώ και αρκετές δεκαετίες, αρχικά με τη χρήση συσκευών που παράγουν μαγνητικά πεδία χαμηλής συχνότητας (< 100 Hz) και μεταβλητής έντασης (από 1 ως 100 Gauss) (ΚΛΑΣΙΚΗ ΜΑΓΝΗΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ) και, πιο πρόσφατα, χρησιμοποιώντας συσκευές με ΧΑΜΗΛΗ ΕΝΤΑΣΗ και ΥΨΗΛΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ( φέρουσα συχνότητα 29 MHz) (ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, EMT) για την επίτευξη καλύτερων και πιο ολοκληρωμένων θεραπευτικών αποτελεσμάτων, χωρίς καμία παρενέργεια. Τέτοιοι τύποι συσκευών, παράγοντας παλλόμενα ηλεκτρομαγνητικά πεδία, δεν προκαλούν σημαντικές θερμικές μεταβολές (στο μέγιστο +0,2-0,4 C για τη Μαγνητοθεραπεία). Αυτή η απουσία θερμικής ανόδου καθιστά συνεπώς χρήσιμες τις συσκευές ακόμα και στις περιπτώσεις επιδερμικής και υποδερμικής φλόγωσης σε συνθήκες υπερθερμίας (αντίθετα από αυτές που εκπέμπουν μικροκύματα). ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Αν και δεν είναι ακόμα γνωστή σε βάθος η αλληλεπίδραση ανάμεσα στη μαγνητική ενέργεια και τον οργανισμό, θεωρείται ότι τα μαγνητικά πεδία δρουν ως αποτέλεσμα επαγωγικών μικρορευμάτων (ΔΡΑΣΗ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ-ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ) και/ή με άμεση μαγνητική δράση (ΔΡΑΣΗ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ-ΜΗΧΑΝΙΚΗ). Α) ΔΡΑΣΗ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ-ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ. Τα επαγωγικά μικρορεύματα προκαλούν ιοντικές μεταβολές στο επίπεδο των μεμβρανών ανάμεσα στο εσωτερικό και εξωτερικό κυτταρικό περιβάλλον, αύξηση της χρήσης O2 και αποκατάσταση του δυναμικού της μεμβράνης. 2

Β) ΔΡΑΣΗ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ-ΜΗΧΑΝΙΚΗ. Διαμέσου της δράσης της πόλωσης και της μετακίνησης των κινούμενων κυτταρικών και υπο-κυτταρικών στοιχείων, θα επηρέαζε τη διαδικασία των ενζύμων και των κυτοχρωμάτων, τη διάχυση μέσω των βιολογικών μεμβρανών και την ταχύτητα μετακίνησης των βιολογικών υγρών στα αγγεία και στις ενδοκυτταρικές περιοχές. Τέτοια βιολογικά αποτελέσματα θα προκαλούσαν επίσης: 1) ΔΡΑΣΗ ΣΤΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ 2) ΔΡΑΣΗ ΣΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ DNA 3) ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΔΡΑΣΗ (αύξηση στην κατανάλωση του O2, στην ενέργεια, στην πρωτεϊνική σύνθεση και στη σύνθεση του κολλαγόνου) 4) ΔΡΑΣΗ ΕΝΖΥΜΑΤΙΚΗ 5) ΔΡΑΣΗ ΑΓΓΕΙΑΚΗ (αύξηση στην ενζυματική περιφερική ροή, αύξηση μικροκυκλοφορίας) 6) ΔΡΑΣΗ ΠΙΕΖΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ (κυρίως στο οστό, διευκολύνοντας τη διαδικασία της οστεογένεσης) 7) ΔΡΑΣΗ ΘΕΡΜΙΚΗ (σπάνια ή καθόλου) ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Με βάση τα προαναφερθέντα βιολογικά αποτελέσματα, έχουν συμπεριληφθεί στις γενικές ενδείξεις για τη θεραπεία διαφόρων τομέων της παθολογίας: Α) πρόσφατα κατάγματα και καθυστερήσεις στην επούλωση Β) ψευδάρθρωση Γ) νόσος του Σούντεκ και οστεοπόρωση Δ) εκφυλιστικές και φλεγμονώδεις αρθροπάθειες (αρθρίτιδα, περιαρθρίτιδα, οστεοαρθρίτιδα στη φάση της παρόξυνσης) Ε) αρθροπάθειες Στ) πληγές από κατάκλιση Ζ) ψωρίαση ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Είναι οι ίδιες που είναι κοινές σε όλες τις φυσικές θεραπείες (φορείς βηματοδότη, γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης). ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ) ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ Στο δικό μας Κέντρο Φυσικής Αποκατάστασης και Θεραπείας χρησιμοποιείται ήδη εδώ και αρκετά χρόνια η Μαγνητοθεραπεία ως θεραπευτική μέθοδος. Εδώ και πέντε χρόνια εισήχθη η χρήση των συσκευών EMT, αρχικά συσκευών σταθερών ή φορητών σε καροτσάκι και, στη συνέχεια, φορητών συσκευών μικρού όγκου, που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τους ίδιους τους ασθενείς, είτε στο Νοσοκομείο είτε στο σπίτι, με σκοπό να εφαρμοστεί η θεραπεία για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια 24 ωρών και χωρίς να προκληθούν εμπόδια στις συνηθισμένες δραστηριότητες του ασθενούς, αυξάνοντας έτσι την ατομική 3

συμμόρφωση (compliance) ακόμη και για τις θεραπείες που παρατείνονται για μεγάλες περιόδους. Η απουσία θερμικών, μηχανικών και/ή επίπονων αισθημάτων είναι επίσης καλά ανεκτές από τον ασθενή. ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΣΕ ΧΡΗΣΗ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ Εκτός από τη Μαγνητοθεραπεία με Σωληνοειδή, χρησιμοποιούμε σταθερές και φορητές συσκευές τύπου «MAGNETO FIELD». Από ίδια εταιρεία έχουν επίσης χορηγηθεί μικρές φορητές συσκευές (ENBIOS) για χρήση τόσο νοσοκομειακή όσο και οικιακή. Και οι δύο συσκευές είναι EMT με φέρουσα συχνότητα 20,00 MHz. Οι σταθερές συσκευές τροφοδοτούνται μέσω εσωτερικών επαναφορτιζόμενων μπαταριών με τον κατάλληλο αντάπτορα. Οι φορητές συσκευές τροφοδοτούνται με μπαταρία 9 Volt και αποτελούνται από ένα σταθερό δοχείο από σκληρό πλαστικό, από μια επιφάνεια με ακτινοβολία, που αποτελείται με τη σειρά της από δύο ξεχωριστά και ομόκεντρα τμήματα, το ένα εκ των οποίων εκτελεί καθήκοντα κεραίας εκπομπής και το άλλο ουδέτερου πόλου. Στο εσωτερικό είναι τοποθετημένη μια πλακέτα κυκλώματος που παράγει το μαγνητικό παλλόμενο πεδίο συντονισμένο σε συχνότητα από 100 ως 1000 Hz. Δύο LED τοποθετημένα στο καπάκι της συσκευής δείχνουν τη σωστή λειτουργία της, καθώς επίσης και την ταχύτητα της δέσμης κυμάτων. Η συσκευή τοποθετείται στο σημείο προς θεραπεία και στερεώνεται διαμέσου μια ελαστικής ταινίας. Η μοναδική διαφορά ανάμεσα στη φορητή και στη σταθερή συσκευή έγκειται στην δυνατότητα της τελευταίας, να τροποποιεί την παλλόμενη συχνότητα και να επιλέγει διάφορα προγράμματα θεραπείας με συχνότητες μεγαλύτερες και χρόνους θεραπείας μειωμένους. Ανεξάρτητα από αυτό, η μεθοδολογία της θεραπείας προβλέπει την τοποθέτηση της συσκευής πάνω στην περιοχή προς θεραπεία για μεταβαλλόμενο χρόνο συνεδρίας και για έναν αριθμό συνεδριών διαφορετικό, σύμφωνα με το τύπο, την έκταση και τη σοβαρότητα της παθολογίας. Λαμβάνοντας υπ όψιν το εύρος των παθολογιών προς θεραπεία και τον αριθμό των ατόμων που υπόκεινται σε τέτοιες θεραπείες, είμαστε υποχρεωμένοι να τυποποιήσουμε εν μέρει τη χρήση μιας τέτοιας μεθοδολογίας για τη λειτουργία στην παθολογία, τις περιοχές τοποθέτησης και το χρονικό διάστημα της θεραπείας. Συνεπώς η δική μας μεθοδολογία προβλέπει: 1) αρχικά την κλινική αξιολόγηση και το θεραπευτικό προγραμματισμό, ανεξάρτητο ή συνδυασμένο 2) συγκεκριμένη θεραπεία με EMT σταθερό ή φορητό, δεικνύοντας τον αριθμό των συνεδριών, το χρόνο της θεραπευτικής εφαρμογής και το εύρος της συχνότητας σε περίπτωση θεραπείας με σταθερή συσκευή (MAGNETO FIELD και ENBIOS ) 3) Τελική αξιολόγηση και μετά από ένα χρονικό διάστημα (90 ημέρες) όσον αφορά το συμπτωματολογικό και κλινικό αποτέλεσμα (κλίμακα 0 ως 10) και τις ενδεχόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες. Στο περιβάλλον μιας πιο ευρείας χρήσης αυτής της μεθοδολογίας, έχει γίνει ως εκ τούτου διαχωρισμός σε ομάδες ορισμένων παθολογιών, στις οποίες μπορεί να εφαρμοστεί ένας πιο συγκεκριμένος και επιλεκτικλος έλεγχος, με σκοπό την κλινική 4

αξιολόγηση και στατιστικό. Με βάση τις ενδείξεις της συγκεκριμένης θεραπείας εξετάσαμε τις ακόλουθες ομάδες παθολογιών: 1) ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ (οστεοαρθρίτιδα) ΚΑΙ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ (αρθρίτιδα, RAA, ρευματοειδής αρθρίτιδα) 2) ΠΕΡΙΑΡΘΡΙΤΙΔΕΣ (ωμο-βραχιόνια, επικονδυλιακή, ισχιακή κτλ) 3) ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ, ΠΟΥ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΝ ΣΕ ΨΕΥΔΑΡΘΡΩΣΗ, ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ 4) ΝΕΥΡΟΑΛΓΟΔΙΣΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ (νόσος του Σούντεκ) 5) ΟΙΔΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΦΛΕΒΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ 6) ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΑ Η ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΑ ΟΙΔΗΜΑΤΑ, ΑΙΜΑΤΩΜΑΤΑ 7) ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΟΠΑΘΕΙΕΣ 8) ΕΛΚΗ ΚΑΤΑΚΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΕΣ ΦΛΕΒΙΤΙΔΕΣ 9) ΝΕΥΡΑΛΓΙΕΣ (έρπητας ζωστήρ κτλ), ΜΥΟΣΙΤΙΔΑ, ΤΕΝΟΝΤΙΤΙΔΑ ΧΡΟΝΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Για τη σταθερή ΕΜΤ, οι χρόνοι είναι τυποποιημένοι στα 30 λεπτά για τους ασθενείς που δε νοσηλεύονται. Ο χρόνος θεραπείας ποικίλει ανάλογα με την παθολογία και τη σοβαρότητά της (μπορεί να χρειαστούν 10 συνεδρίες ή πολλαπλάσιες των 10). Για τους ασθενείς που νοσηλεύονται η θεραπεία είναι ίδια για τις πιο κοινές παθολογίες, ενώ ποικίλει για τους τραυματισμένους (κατάγματα, νόσος του Σούντεκ, οστεοπόρωση, αυτές που καταλήγουν σε εγχείριση) και για όσους έχουν έλκη κατάκλισης. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο χρόνος θεραπείας ξεπερνά τα 30 λεπτά και μπορεί να παραταθεί σε μερικές ώρες ή για όλη τη νυχτερινή περίοδο, για να μην εμποδιστεί η δραστηριότητα του νοσηλευόμενου ασθενούς κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σε διαφορετικές περιπτώσεις καταφεύγουμε σε συνδυασμό με άλλες φυσικές θεραπείες. ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΩΝ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Έχουν αποκλειστεί από την κλινική αξιολόγηση της θεραπευτικής ανταπόκρισης οι περιπτώσεις στις οποίες έχουμε καταφύγει σε συνδυασμό με άλλα είδη φυσικής θεραπείας, με σκοπό να μη νοθευτεί η αντικειμενικότητα του αποτελέσματος. Έχουν χρησιμοποιηθεί ως παράμετροι αξιολόγησης: 1) υποκειμενικά συμπτώματα (πχ πόνος) με υποκειμενική βαθμολόγηση (που αναφέρεται από τον ασθενή, μέσω της Αναλογικής-Αριθμητικής Κλίμακας που εκφράζεται με αριθμούς από το 0 ως το 10, πριν και μετά τη θεραπεία) 2) αντικειμενικά συμπτώματα διαπιστωμένα από το χειριστή (και αυτά αξιολογημένα με την Αναλογική-Αριθμητική Κλίμακα) -κατάσταση των αρθρώσεων (στις περιπτώσεις παθολογίας των αρθρώσεων) -μυϊκή σύσπαση -ακαμψία -έκταση της περιοχής του δερματικού τραύματος 3) οργανικές εξετάσεις (RX κτλ) 5

Επίσης χωρίστηκαν σε ομοιογενείς ομάδες οι ασθενείς με ίδιες παθολογίες που θεραπεύτηκαν με άλλες μεθόδους, και αξιολογήθηκε η παρουσία ή απουσία ανεπιθύμητων ενεργειών. Δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στη θεραπεία με φορητές συσκευές, παραβάλλοντας τα αποτελέσματα με εκείνα των σταθερών συσκευών με μεγαλύτερη ισχύ και γκάμα συχνοτήτων. ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΟΛΟΓΙΑ Μέσα σε 5 χρόνια εφαρμόστηκε συνολικά ως Μονοθεραπεία σε 6.419 ασθενείς (4.005 γυναίκες και 2.414 άντρες) διαφόρων ηλικιών (από 10 ως 90 ετών) σε ένα σύνολο 126.613 συνεδριών (με ένα μέσο όρο 20 συνεδριών ανά ασθενή) διαχωρισμένων ως εξής: 1) ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ: Νο 2.835 (1.822 Γ & 1.013 Α) 2) ΠΕΡΙΑΡΘΡΙΤΙΔΕΣ ΩΜΟ-ΒΡΑΧΙΟΝΙΕΣ, ΕΠΙΚΟΝΔΥΛΙΤΙΔΕΣ: Νο 1.528 (1.082 Γ & 446 Α) 3) ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ, ΨΕΥΔΑΡΘΡΩΣΕΙΣ, ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΕΙΣ: Νο 821 (409 Γ & 412 Α) 4) ΝΕΥΡΟΑΛΓΟΔΙΣΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ (ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΣΟΥΝΤΕΚ): Νο 102 (84 Γ & 18 Α) 5) ΟΙΔΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΦΛΕΒΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ: Νο 208 (163 Γ & 45 Α) 6) ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΑ, ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΑ ΟΙΔΗΜΑΤΑ, ΑΙΜΑΤΩΜΑΤΑ: Νο 612 (284 Γ & 328 Α) 7) ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΟΠΑΘΕΙΕΣ: Νο 104 (6 Γ & 98 Α) 8) ΠΛΗΓΕΣ ΑΠΟ ΚΑΤΑΚΛΙΣΗ ΚΑΙ ΦΛΕΒΙΚΑ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΑ ΕΛΚΗ: Νο 87 (61 Γ & 26 Α) 9) ΝΕΥΡΙΤΙΔΕΣ (ΕΡΠΗΤΑΣ), ΜΥΟΣΙΤΙΔΕΣ, ΤΕΝΟΝΤΙΤΙΔΕΣ: Νο 122 (94 Γ & 28 Α) Οι εκφυλιστικές και φλεγμονώδεις Αρθροπάθειες και οι Περιαρθρίτιδες αντιπροσωπεύουν τις δυο πιο πολυπληθείς ομάδες, με μεγαλύτερο ενδιαφέρον στις φάσεις παρόξυνσης των φλεγμονών και του πόνου σε αυτές τις παθολογίες. Από άποψη βελτίωσης ή σταθεροποίησης της εκφυλιστικής διαδικασίας, πράγματι, δεν είμαστε ακόμα σε θέση να χρησιμοποιήσουμε αξιόπιστες μεθοδολογίες αναίμακτου ελέγχου. Περιοριζόμαστε σε μια αξιολόγηση κυρίως συμπτωματολογική, υποκειμενική (πόνος) και αντικειμενική (βελτίωση στις αρθρώσεις, στην κίνηση, στο βάδισμα και στην συνολική δραστηριότητα του υποκειμένου). Όσον αφορά την Περιαρθρίτιδα, αντιθέτως, μπορούμε να ωφεληθούμε, σε μερικές περιπτώσεις, από την υπερηχογραφία των μαλακών μελών γύρω από τις αρθρώσεις. Οι πιο συχνοί εντοπισμοί στους οποίους εφαρμόστηκε θεραπεία είναι: - ράχη (κυρίως αυχενική και οσφυϊκή) - ώμοι (αρθρώσεις ωμο-βραχιόνιες κτλ) - αγκώνες - ισχία (αρθρώσεις ισχίου, μηρού) - γόνατα - πόδια (αρθρώσεις κνήμης, ταρσού) - χέρια και καρποί 6

Ο χρόνος θεραπείας είναι 30 λεπτά, ενώ η μέση διάρκεια του κύκλου των θεραπειών ήταν 19,72 (δηλαδή 20 συνεδρίες). Κατά τη διάρκεια της θεραπείας και στις πρώτες 3-4 συνεδρίες ο ασθενής αρχίζει να αντιλαμβάνεται τη βελτίωση που αυξάνει κατά τη διάρκεια διαδοχικών συνεδριών. Υπάρχει ένα περιορισμένο ποσοστό ασθενών που αποκαλούνται «non responders» (~3%), που δεν αντιλαμβάνονται κανένα όφελος από τη θεραπεία, λόγω διαφορετικών αιτίων (στάση σώματος, βάρος, συνήθειες στον τρόπο ζωής και στην εργασία, σχετικές πολυπαθολογίες, υπερευαισθησία στον πόνο, κατάθλιψη). Για να μετατρέψουμε σε ποσοστά το αποτέλεσμα που επιτεύχθηκε, είτε από την υποκειμενική πλευρά (από την πλευρά του ασθενούς) είτε από την αντικειμενική πλευρά (από την πλευρά του εξεταστή), και λαμβάνοντας υπ όψιν τον μεγάλο αριθμό των ασθενών στους οποίους εφαρμόστηκε η θεραπευτική μέθοδος, καταφύγαμε στην Αναλογική Αριθμητική Κλίμακα και για τις δύο όψεις του προβλήματος. Εκφράζονται με μια βαθμολογία από το 0 ως το 10 τα υποκειμενικά συμπτώματα (πόνος, διάφορες ανικανότητες) και τα αντικειμενικά (κατάσταση των αρθρώσεων, συσπάσεις, κινήσεις και βάδισμα) πριν και μετά τη θεραπεία, με την επιφύλαξη να τις επιβεβαιώσουμε όχι πριν από 90 ημέρες από το τέλος του κύκλου (όταν αυτό ήταν δυνατό). Καθορίζεται: 0 = μέγιστος βαθμός συμπτωματολογίας πόνου και ανικανότητας 10 = απουσία συμπτωματολογίας Έχει γίνει επιπλέον ένας ποιοτικός διαχωρισμός στα αποτελέσματα: ΜΗΔΕΝΙΚΟ από 0 ως 2 ΜΕΤΡΙΟ από 3 ως 5 ΚΑΛΟ από 6 ως 8 ΑΡΙΣΤΟ από 9 ως 10 7

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ακολουθώντας το πρωτόκολλο που τέθηκε επιτεύχθηκαν τα ακόλουθα αποτελέσματα που αναφέρονται στις μεμονωμένες παθολογικές ομάδες στις οποίες εφαρμόστηκε η θεραπευτική μέθοδος. 1.ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ Υποκείμενα στα οποία εφαρμόστηκε θεραπευτική μέθοδος: 2.835 (1.822 Γ, 1.013 Α) Τμήματα του σώματος στα οποία εφαρμόστηκε η θεραπευτική μέθοδος: Αυχενικό τμήμα της ράχης 592 Οσφυϊκό τμήμα της ράχης 478 Αρθρώσεις ωμο-βραχιόνιες 604 Αρθρώσεις ισχίου-μηριαίες 327 Γόνατα 419 Αρθρώσεις κνήμης-ταρσού 178 Χέρια 237 Μέσος αριθμός θεραπειών: 15 συνεδρίες Κλίμακα Αναλογική Αριθμητική (ποσοστό ποιοτικών αποτελεσμάτων): Υποκειμενικό (πόνος, ανικανότητα) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 19.221 Μέσος όρος = 6,78) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 8% (227 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 10% (283) ΚΑΛΟ = 54% (1.531) ΑΡΙΣΤΟ = 28% (794) Αντικειμενικό (Αρθρώσεις, κίνηση, συσπάσεις) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 18.711 Μέσος όρος = 6,60) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 8% (227 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 12% (340) ΚΑΛΟ = 58% (1.644) ΑΡΙΣΤΟ = 22% (624) 8

2. ΩΜΟ-ΒΡΑΧΙΟΝΙΕΣ ΠΕΡΙΑΡΘΡΙΤΙΔΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΝΔΥΛΙΤΙΔΕΣ Υποκείμενα στα οποία εφαρμόστηκε θεραπευτική μέθοδος: 1.528 (1.082 Γ, 446 Α) Τμήματα του σώματος στα οποία εφαρμόστηκε η θεραπευτική μέθοδος: Ράχη (αρθρώσεις ωμο-βραχιόνιες) 1.198 Αγκώνας (επικονδύλιο, επιτροκλέα) 295 Ισχίο (αρθρώσεις ισχίου, μηρού) 35 Μέσος αριθμός θεραπειών: 20 συνεδρίες Κλίμακα Αναλογική Αριθμητική (ποσοστό ποιοτικών αποτελεσμάτων): Υποκειμενικό (πόνος, ανικανότητα) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 10.819 Μέσος όρος = 7,08) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 0% (0 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 14% (214) ΚΑΛΟ = 61% (932) ΑΡΙΣΤΟ = 25% (382) Αντικειμενικό (Αρθρώσεις, κίνηση, συσπάσεις) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 10.604 Μέσος όρος = 6,94) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 0% (0 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 14% (214) ΚΑΛΟ = 68% (1.039) ΑΡΙΣΤΟ = 18% (275) Παρατηρήσεις: Στις οξείες μορφές, κυρίως στις περιοχές που δεν έχουν υποστεί φόρτο (εκτός των ισχιο-μηριαίων), υπάρχει ξεκάθαρη βελτίωση της υποκειμενικής συμπτωματολογίας και μια βέβαιη ομοφωνία ανάμεσα στην υποκειμενική και την αντικειμενική αξιολόγηση όσον αφορά τη βελτίωση (εκτός από το ισχίο που είχε το μικρότερο θετικό αποτέλεσμα: στην κατηγορία ΜΕΤΡΙΟ, το 83% είναι του ισχίου). Δεν υπήρξαν υποκείμενα non responders. Όλοι είχαν τουλάχιστον ένα μέτριο αποτέλεσμα (συνήθως εκείνοι με παθολογία και συμπτωματολογία χρόνια, που χρονολογούνται από μεγάλο διάστημα). 9

3. ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ, ΨΕΥΔΑΡΘΡΩΣΗ, ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Υποκείμενα στα οποία εφαρμόστηκε θεραπευτική μέθοδος: 821 (409 Γ, 412 Α) Εκ των οποίων ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ = 282 ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ = 509 ΨΕΥΔΑΡΘΡΩΣΗ = 30 Τμήματα του σώματος στα οποία εφαρμόστηκε η θεραπευτική μέθοδος: Άκρα 1.198 Γόνατα 108 Λεκάνη 197 Ράχη 203 Μέσος αριθμός θεραπειών: 28 συνεδρίες Κλίμακα Αναλογική Αριθμητική (ποσοστό ποιοτικών αποτελεσμάτων): Υποκειμενικό (πόνος, λειτουργικός περιορισμός) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 5.402 Μέσος όρος = 6,58) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 2% (17 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 18% (148) ΚΑΛΟ = 68% (558) ΑΡΙΣΤΟ = 12% (98) Αντικειμενικό (ολική κινητικότητα, βάδισμα) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 5.394 Μέσος όρος = 6,57) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 2% (17 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 19% (156) ΚΑΛΟ = 70% (575) ΑΡΙΣΤΟ = 9% (73) Παρατηρήσεις: Αν πρέπει να βγει κάποιο συμπέρασμα για το μέσο όρο του αριθμού των συνεδριών αυτών των υποκειμένων, φτάνουμε σε ένα μέσο όρο 28 συνεδριών και μια μέση περίοδο θεραπείας 60 λεπτών. Όσον αφορά την οστεοπόρωση, οι ακτινολογικοί έλεγχοι που έγιναν μετά την εφαρμογή της θεραπευτικής μεθόδου, δεν κατάφεραν να δείξουν βελτιώσεις ή αξιοσημείωτες αλλαγές. Επιτεύχθηκαν όμως θετικά αποτελέσματα όσον αφορά την συμπτωματολογία του πόνου. Για τα κατάγματα και την έκβαση της ψευδάρθρωσης, η θεραπεία μείωσε το χρόνο σχηματισμού του οστικού τύλου, αν και σε πολλές περιπτώσεις (204 από 218) δεν μπόρεσε ο ασθενής να ακολουθήσει για περισσότερο χρόνο (λόγω της αποχώρησης από το νοσοκομείο δεν υπήρχε η δυνατότητα να ακολουθήσει τη θεραπεία). Από τους ακτινολογικούς ελέγχους που έγιναν στις 30, 60 και 90 ημέρες στις περιπτώσεις στις οποίες εφαρμόστηκε η θεραπευτική μέθοδος, και που παρουσιάστηκαν για τον έλεγχο, αποδεικνύεται μια πιο ταχεία και ολοκληρωμένη 10

οστεοποίηση (που μπορεί να αξιολογηθεί σε 8-12 ημέρες λιγότερες από τις αναμενόμενες). Ενδιαφέρον γεγονός είναι η απουσία των αλγοδιστροφικών συνδρόμων (Νόσος του Σούντεκ) στους ασθενείς που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με ΕΜΤ. Για να προλάβουμε τις δυσκολίες της θεραπείας μετά την αποχώρηση από το νοσοκομείο, χρησιμοποιήθηκαν συσκευές φορητές με μπαταρία (ENBIOS) για να συνεχιστεί η θεραπεία σε οικιακό επίπεδο. Ο μέσος όρος των 28 ημερών, πράγματι, αφορά τέτοιο τύπο θεραπείας (σε μερικές περιπτώσεις από 30 ως 60 οικιακές ημέρες και για ¾ ώρες ή και περισσότερο). Οι περιπτώσεις που κουράραμε με αυτή τη μεθοδολογία ήταν 125, με ένα μέσο όρο θεραπείας 3 ωρών την ημέρα (βασιζόμενοι στην αξιοπιστία των δεδομένων που μας παρείχαν οι ασθενείς). Για τα κατάγματα, όπως είπαμε ήδη, θεωρούμε ότι μπορούμε να τονίσουμε κυρίως την απουσία επιπλοκών (τύπου Νόσος του Σούντεκ) και την μέτρια μείωση του χρόνου οστικής αναγέννησης (δίχως άλλο δύσκολα αξιολογίσιμο, υπολογίσιμο και συσχετιζόμενο). 4. ΝΕΥΡΟΑΛΓΟΔΙΣΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ (ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΣΟΥΝΤΕΚ) Υποκείμενα στα οποία εφαρμόστηκε θεραπευτική μέθοδος: 102 (84 Γ, 18 Α) Τμήματα του σώματος στα οποία εφαρμόστηκε η θεραπευτική μέθοδος: Καρπός 57 Πόδι 45 Μέσος αριθμός θεραπειών: 50 συνεδρίες (συνεχόμενες και/ή σε κύκλους) Κλίμακα Αναλογική Αριθμητική (ποσοστό ποιοτικών αποτελεσμάτων): Υποκειμενικό (πόνος, δυσκολία στο βάδισμα) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 571 Μέσος όρος = 5,59) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 10% (10 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 28% (29) ΚΑΛΟ = 60% (61) ΑΡΙΣΤΟ = 2% (2) Αντικειμενικό (οίδημα, πόνος κατά την πίεση των δακτύλων, αρθρική δυσκαμψία) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 561,82 Μέσος όρος = 5,50) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 10% (10 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 31% (32) ΚΑΛΟ = 57% (58) ΑΡΙΣΤΟ = 2% (2) 11

Παρατηρήσεις: Όπως ακριβώς με τα Κατάγματα και την Οστεοπόρωση, η θεραπεία χρειάζεται μια χρονική περίοδο πιο μεγάλη (κατά μέσο όρο 50 συνεδρίες). Επεμβαίνουμε στο οίδημα, στον πόνο και στην ελάττωση κατάθεσης ασβεστίου στα οστά. Τις περισσότερες φορές σε αυτές τις περιπτώσεις είναι σκόπιμο να συνδυάζουμε τη Λειτουργική Επαναφορά, την Ηλεκτροθεραπεία, την Υδροκινησιοθεραπεία, την Υδρογαλβανοθεραπεία κτλ, για να επιτύχουμε ένα πιο ξεκάθαρο αποτέλεσμα. Στις περιπτώσεις που περιγράφηκαν χρησιμοποιήθηκε μόνο η ΕΜΤ για τη χρονική διάρκεια που αναφέραμε. 5. ΟΙΔΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΦΛΕΒΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Υποκείμενα στα οποία εφαρμόστηκε θεραπευτική μέθοδος: 208 (163 Γ, 45 Α) Τμήματα του σώματος στα οποία εφαρμόστηκε η θεραπευτική μέθοδος: Άνω άκρα 208 Μέσος αριθμός θεραπειών: 20 συνεδρίες Κλίμακα Αναλογική Αριθμητική (ποσοστό ποιοτικών αποτελεσμάτων): Υποκειμενικό (αίσθηση βάρους στα άκρα, πόνος, οιδήματα) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 1.508 Μέσος όρος = 7,25) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 1% (2 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 9% (19) ΚΑΛΟ = 61% (127) ΑΡΙΣΤΟ = 29% (60) Αντικειμενικό (οιδήματα, φλεβίτιδες) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 1,421 Μέσος όρος = 7,12) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 1% (2 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 12% (25) ΚΑΛΟ = 60% (125) ΑΡΙΣΤΟ = 27% (56) Παρατηρήσεις: Το αυξημένο ποσοστό των καλών και άριστων αποτελεσμάτων (είτε υποκειμενικά είτε αντικειμενικά) αποδεικνύει την ικανότητα της ΕΜΤ στο αγγειακό φλεβικό πεδίο. 12

6. ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΑ ΟΙΔΗΜΑΤΑ Υποκείμενα στα οποία εφαρμόστηκε θεραπευτική μέθοδος: 612 (284 Γ, 328 Α) Τμήματα του σώματος στα οποία εφαρμόστηκε η θεραπευτική μέθοδος: Αρθρώσεις καρπού και χεριών 191 Αρθρώσεις κνήμης και ταρσού και πόδια 184 Γόνατα 169 Αγκώνες 68 Μέσος αριθμός θεραπειών: 20 συνεδρίες Κλίμακα Αναλογική Αριθμητική (ποσοστό ποιοτικών αποτελεσμάτων): Υποκειμενικό (πόνος, αίσθηση βάρους και λειτουργικού περιορισμού) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 4.327 Μέσος όρος = 7,07) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 0% (0 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 19% (116) ΚΑΛΟ = 49% (300) ΑΡΙΣΤΟ = 32% (196) Αντικειμενικό (οιδήματα, αστάθεια στις αρθρώσεις) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 4.284 Μέσος όρος = 7,00) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 0% (0 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 20% (122) ΚΑΛΟ = 57% (3068) ΑΡΙΣΤΟ = 30% (184) Παρατηρήσεις: Το αποτέλεσμα θεραπειών σε τέτοιες παθολογίες που προκαλούνται μετά από τραυματισμούς και/ή χειρουργικές επεμβάσεις είναι καλά, είτε υποκειμενικά είτε αντικειμενικά. Στο 80% των ασθενών επιτεύχθηκε καλό ή άριστο αποτέλεσμα όσον αφορά τον περιορισμό του πόνου και τη θεραπεία του οιδήματος και του προκύπτοντος λειτουργικού περιορισμού. 13

7. ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΟΠΑΘΕΙΕΣ Υποκείμενα στα οποία εφαρμόστηκε θεραπευτική μέθοδος: 104 (6 Γ, 98 Α) Τμήματα του σώματος στα οποία εφαρμόστηκε η θεραπευτική μέθοδος: Κάτω άκρα 104 Μέσος αριθμός θεραπειών: 30 συνεδρίες Κλίμακα Αναλογική Αριθμητική (ποσοστό ποιοτικών αποτελεσμάτων): Υποκειμενικό (πόνος κατά την ανάπαυση και κούτσαμα, θερμικές μεταβολές) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 606,20 Μέσος όρος = 5,82) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 3% (3 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 38% (40) ΚΑΛΟ = 51% (53) ΑΡΙΣΤΟ = 8% (8) Αντικειμενικό (αίσθηση θερμότητας στην αφή, τροφικές μεταβολές, περιφερικός σφυγμός) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 577 Μέσος όρος = 5,54) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 5% (5 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 44% (46) ΚΑΛΟ = 46% (48) ΑΡΙΣΤΟ = 5% (5) Παρατηρήσεις: Τα καλά και άριστα αποτελέσματα ανάμεσα στο 51% και στο 59%, είναι μια ικανοποιητική έκβαση, αν λάβουμε υπ όψιν μας την οργανική παθολογία και τη χρονιότητα. Ανταποκρίνονται κυρίως οι μεταβολές με ένα ακόμα βασικό λειτουργικό μέλος (αγγεισπαστική). Η βελτίωση αφορά πρωταρχικά τον πόνο κατά την ανάπαυση και το κούτσαμα, την αίσθηση ψύχους και τις τροφικές μεταβολές στα άκρα (κυάνωση, ωχρότητα, μικρά έλκη). 14

8. ΠΛΗΓΕΣ ΑΠΟ ΚΑΤΑΚΛΙΣΗ ΚΑΙ ΦΛΕΒΙΚΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΛΚΗ Υποκείμενα στα οποία εφαρμόστηκε θεραπευτική μέθοδος: 87 (61 Γ, 26 Α) Τμήματα του σώματος στα οποία εφαρμόστηκε η θεραπευτική μέθοδος: Περιοχές του ιερού οστού και γύρω από αυτό 51 Περιοχές γύρω από τον τροχαντήρα 12 Περιοχές της πτέρνας και των σφυρών 24 Μέσος αριθμός θεραπειών: 40 συνεδρίες (για 3 ώρες κατά μέσο όρο την ημέρα, συμπεριλαμβανομένων και των νοσηλευόμενων στην Ορθοπεδική και τη Χειρουργική κατά τις νυχτερινές ώρες) Κλίμακα Αναλογική Αριθμητική (ποσοστό ποιοτικών αποτελεσμάτων): Υποκειμενικό (πόνος) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 558,54 Μέσος όρος = 6,42) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 2% (2 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 30% (26) ΚΑΛΟ = 46% (40) ΑΡΙΣΤΟ = 22% (19) Αντικειμενικό (καθαρισμός ελκών, τροφισμός, επούλωση) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 555,06 Μέσος όρος = 6,38) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 2% (2 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 30% (26) ΚΑΛΟ = 48% (42) ΑΡΙΣΤΟ = 20% (17) Παρατηρήσεις: Για να επιτύχουμε ένα αξιοπρόσεκτο αποτέλεσμα η θεραπεία πρέπει να είναι χρονικά μεγαλύτερη (2-3 ώρες ημερησίως) και πιο μακροχρόνια. Τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν (σε συνδυασμό με χειρουργική θεραπεία και τοπική χρήση φαρμάκων) μπορούν να θεωρηθούν κάτι παραπάνω από ικανοποιητικά (68% ανάμεσα σε καλά και άριστα) είτε για τον καθαρισμό των ελκών, είτε γα τη διαδικασία τροφισμού και την επούλωσή της. Θα επιτυγχάνονταν μεγαλύτερα αποτελέσματα αν μπορούσε να αυξηθεί ο χρόνος έκθεσης τους ασθενούς στη θεραπεία, έτσι ώστε να σημειωθεί μια βελτίωση απευθείας ανάλογη με τη διάρκεια. 15

9. ΝΕΥΡΙΤΙΔΕΣ (ΕΡΠΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑ-ΕΡΠΗΤΙΚΕΣ), ΜΥΟΣΙΤΙΔΕΣ, ΤΕΝΟΝΤΙΤΙΔΕΣ Υποκείμενα στα οποία εφαρμόστηκε θεραπευτική μέθοδος: 122 (94 Γ, 28 Α) Τμήματα του σώματος στα οποία εφαρμόστηκε η θεραπευτική μέθοδος: Λαιμός 17 Θώρακας 33 Γλουτιαίος 5 Καρποί 54 Πόδια 7 Γάμπες 6 Μέσος αριθμός θεραπειών: 20 συνεδρίες Κλίμακα Αναλογική Αριθμητική (ποσοστό ποιοτικών αποτελεσμάτων): Υποκειμενικό (πόνος, λειτουργικός περιορισμός) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 786 Μέσος όρος = 6,44) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 0% (0 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 32% (39) ΚΑΛΟ = 48% (59) ΑΡΙΣΤΟ = 20% (24) Αντικειμενικό (λειτουργικός περιορισμός, πόνος κατά την πίεση των δακτύλων και στους ελιγμούς μετακίνησης) (Βασικό = 0 Τέλος κύκλου = 772,76 Μέσος όρος = 6,33) ΜΗΔΕΝΙΚΟ = 0% (0 ασθ.) ΜΕΤΡΙΟ = 34% (41) ΚΑΛΟ = 48% (59) ΑΡΙΣΤΟ = 18% (22) Παρατηρήσεις: Κουράροντας ασθενείς με παθήσεις που τείνουν να γίνουν χρόνιες και ανθεκτικές στη θεραπεία, μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι το αποτέλεσμα που επιτεύχθηκε (κυρίως όσον αφορά τις ερπητικές και μετα-ερπητικές νευρίτιδες) μπορεί να θεωρηθεί καλό, ακόμα και σε αναλογία με άλλες φυσικές θεραπείες που χρησιμοποιήθηκαν, και ανώτερο από τις διηθητικές και φαρμακολογικές θεραπείες (κυρίως όσον αφορά τη διάρκεια του θεραπευτικού οφέλους και την απουσία παράπλευρων επιδράσεων). 16

ΠΑΘΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΕΦΑΡΜΟΣΤΗΚΕ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ ΠΕΡΙΑΡΘΡΙΤΙΔΕΣ Ω/Β ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΝΔΥΛΙΤΙΔΕΣ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ, ΨΕΥΔΑΡΘΡΩΣΕΙΣ, ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΕΙΣ ΝΕΥΡΟΑΛΓΟΔΙΣΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΟΙΔΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΦΛΕΒΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΑ ΟΙΔΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΠΛΗΓΕΣ ΑΠΟ ΚΑΤΑΚΛΙΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΑ ΦΛΕΒΙΚΑ ΕΛΚΗ ΝΕΥΡΙΤΙΔΕΣ, ΜΥΟΣΙΤΙΔΕΣ, ΤΕΝΟΝΤΙΤΙΔΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΣΘΕΝΩΝ 2.835 1.528 821 102 208 612 104 87 122 ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ 15 20 28 50 20 20 30 40 20 Α.Α.Κ. ΥΠΟΚΕΙΜΕ ΝΙΚΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ 6,78 7,08 6,58 5,59 7,25 7,07 5,82 6,42 6,44 Α.Α.Κ. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕ ΝΙΚΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ 6,60 6,94 6,57 5,50 7,12 7,00 5,54 6,38 6,33 Στους παρακάτω πίνακες αναγράφονται όλα τα αποτελέσματα. 17

1. ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ Ποιοτικά υποκειμενικά αποτελέσματα Ποιοτικά αντικειμενικά αποτελέσματα Καλό 54% Καλό 58% Μέτριο 10% Άριστο 28% Μέτριο 12% Μηδενικό 8% Μηδενικό 8% Άριστο 22% 2. ΩΜΟ-ΒΡΑΧΙΟΝΙΕΣ ΠΕΡΙΑΡΘΡΙΤΙΔΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΝΔΥΛΙΤΙΔΕΣ Ποιοτικά υποκειμενικά αποτελέσματα Ποιοτικά αντικειμενικά αποτελέσματα Καλό 61% Καλό 68% Μέτριο 14% Άριστο 25% Μέτριο14 Άριστο 18% Μηδενικό 0% Μηδενικό 0% % 3. ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ, ΨΕΥΔΑΡΘΡΩΣΗ, ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Ποιοτικά υποκειμενικά αποτελέσματα Ποιοτικά αντικειμενικά αποτελέσματα Καλό 68% Καλό 70% Μέτριο 18% Μέτριο 19% Μηδενικό 2% Άριστο 12% Μηδενικό 2% Άριστο 9% 18

4. ΝΕΥΡΟΑΛΓΟΔΙΣΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ (ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΣΟΥΝΤΕΚ) Ποιοτικά υποκειμενικά αποτελέσματα Ποιοτικά αντικειμενικά αποτελέσματα Μέτριο 28% Καλό 60% Μέτριο 31% Καλό 57% Μηδενικό 10% Άριστο 2% Μηδενικό 10% Άριστο 2% 5. ΟΙΔΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΦΛΕΒΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Ποιοτικά υποκειμενικά αποτελέσματα Ποιοτικά αντικειμενικά αποτελέσματα Καλό 61% Καλό 60% Μέτριο 9% Μηδενικό 1% Άριστο 29% Μέτριο 12% Μηδενικό 1% Άριστο 27% 6. ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΑ ΟΙΔΗΜΑΤΑ Ποιοτικά υποκειμενικά αποτελέσματα Ποιοτικά αντικειμενικά αποτελέσματα Καλό 49% Καλό 50% Μέτριο 19% Μηδενικό 0% Άριστο 32% Μέτριο 20% Μηδενικό 0% Άριστο 30% 19

7. ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΟΠΑΘΕΙΕΣ Ποιοτικά υποκειμενικά αποτελέσματα Ποιοτικά αντικειμενικά αποτελέσματα Καλό 51% Καλό 46% Μέτριο 44% Μέτριο 38% Μηδενικό 3% Άριστο 8% Μηδενικό 5% Άριστο 5% 8. ΠΛΗΓΕΣ ΑΠΟ ΚΑΤΑΚΛΙΣΗ ΚΑΙ ΦΛΕΒΙΚΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΛΚΗ Ποιοτικά υποκειμενικά αποτελέσματα Ποιοτικά αντικειμενικά αποτελέσματα Καλό 46% Καλό 48% Μέτριο 30% Μηδενικό 2% Άριστο 22% Μέτριο 30% Μηδενικό 2% Άριστο 20% 9. ΝΕΥΡΙΤΙΔΕΣ, ΜΥΟΣΙΤΙΔΕΣ, ΤΕΝΟΝΤΙΤΙΔΕΣ Ποιοτικά υποκειμενικά αποτελέσματα Ποιοτικά αντικειμενικά αποτελέσματα Καλό 48% Καλό 48% Μέτριο 32% Μηδενικό 0% Άριστο 20% Μέτριο 34% Μηδενικό 0% Άριστο 18% 20

ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΕΣ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Σε κανένα από τα Υποκείμενα στα οποία εφαρμόστηκε η θεραπεία δεν εμφανίστηκαν σημαντικές παράπλευρες ανεπιθύμητες ενέργειες. Σε 5 ασθενείς (2 Γ με φλεβική ανεπάρκεια, από τους 208 ασθενείς, δηλαδή στο 0,96%, και 3 Α με μετατραυματικό οίδημα στα κάτω άκρα, από τους 602 ασθενείς, δηλαδή το 0,49%), εμφανίστηκε εκχύμωση στο σημείο θεραπείας μετά από μια μακριά περίοδο νυχτερινής θεραπείας. Όλοι νοσηλεύτηκαν και υποβλήθηκαν σε περίπου 6 ώρες νυχτερινής θεραπείας με ΕΜΤ. Κανείς δεν αντιλήφθηκε συμπτώματα και η εκδήλωση, άλλωστε μέτρια, υποχώρησε μέσα σε λίγες ημέρες (5-6 ημέρες). Παράλληλα πρέπει να επισημανθούν, για τη μέγιστη αντικειμενικότητα και σοβαρότητα της έρευνας, 3 επεισόδια εγκαύματος 1 ου βαθμού (ερύθρημα) που εκδηλώθηκαν με αίσθηση καύσου και πόνο με κνησμό στην περιοχή στην οποία εφαρμόστηκε η θεραπεία, εξαιτίας ενός λάθους στη ρύθμιση του μήκους κύματος σε μία από τις φορητές συσκευές, το οποίο διορθώθηκε άμεσα. Πρέπει να προσθέσουμε ότι δεν παρουσίασαν όλοι οι ασθενείς που κουράραμε με την ίδια συσκευή τα προαναφερθέντα συμπτώματα. ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Θελήσαμε να κάνουμε έναν εκτεταμένο επανέλεγχο σε διάφορες ομάδες παθολογιών στις οποίες εφαρμόστηκε ΕΜΤ με βιοσυντονισμό μέσα σε ένα διάστημα 5 ετών. Βγήκαν συμπεράσματα που αφορούν τις ομάδες των παθολογιών στις οποίες εφαρμόστηκε θεραπεία στο περιβάλλον της έκθεσης διαφόρων τομέων επέμβασης. Όσον αφορά τις συμπερασματικές υποθέσεις μπορούν να υπογραμμιστούν μερικές βασικές συνοπτικές εκτιμήσεις: 1. αξιοσημείωτος αριθμός θεραπειών είτε συνολικά (νο 6.419 ασθενείς) είτε σε συνδυασμό με τις ομάδες που εξετάστηκαν. Τέτοιος αριθμός θεραπειών, αν και αξιολογημένες μετά από κριτική και κυρίως υποκειμενική θεώρηση (και εν μέρει εμπειρική) μπορεί να δώσει μια καλύτερη αντίληψη για το συνολικό αποτέλεσμα που επιτεύχθηκε αναφορικά με τις έρευνες, ακόμη και τις πιο λεπτομερείς και αποδείξιμες εγγράφως, αλλά που πραγματοποιήθηκαν σε περιορισμένο αριθμό υποθέσεων. 2. ομοφωνία στα θεραπευτικά αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν, με την έννοια της εκδήλωσης μιας ντοκουμενταρισμένης βελτίωσης συμπτωμάτων με την αξιολόγηση των υποκειμενικών συμπτωμάτων (Κλίμακα Αναλογική Αριθμητική) άμεσα παραβαλλόμενη με την αξιολόγηση των αντικειμενικών συμπτωμάτων που παρατηρήθηκαν από το γιατρό. Αυτό τείνει να αποκλείσει ένα απλό αποτέλεσμα εικονικού φαρμάκου (placebo) από την εφαρμογής των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων (φαίνεται η σχέση ανάμεσα στην αξιολόγηση του ασθενούς και την αντικειμενική αξιολόγηση του εξεταστή) 3. η αξιολόγηση έγινε σε Υποκείμενα στα οποία εφαρμόστηκε θεραπεία μόνο με ΕΜΤ, για την προαναφερθείσα περίοδο, και επομένως δεν είναι νοθευμένη από θεραπευτικές επιρροές άλλου τύπου 4. τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν, κυρίως τύπου ποιοτικού, είναι σε γενικές γραμμές καλά. Αν λάβουμε υπ όψιν μας το ποσοστό επί τοις εκατό των Υποκειμένων στα οποία εφαρμόστηκε η θεραπεία, βγαίνει 21