ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ ΧΑΑΚΤΗΙΣΤΙΚΑ Υπάρχει μόνο μία επιχείρηση στον κλάδο ΛΟΓΟΙ ΥΠΑΞΗΣ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ Κατοχύρωση διπλώματος ευρεσιτεχνίας Αποκλειστικότητα στους φυσικούς πόρους Αδυναμία ανταγωνισμού από άλλη επιχείρηση Π.χ. ΔΕΗ. Η τελευταία περίπτωση περιγράφει το φυσικό μονοπώλιο, δηλαδή μια επιχείρηση η οποία έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο παραγωγής που καθιστά αδύνατο για οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση να την ανταγωνιστεί.

ΙΣΟΟΠΙΑ Συνθήκη ισορροπίας : =. Δηλαδή για να βρίσκεται σε ισορροπία η μονοπωλιακή επιχείρηση πρέπει το οριακό έσοδο να είναι ίσο με το οριακό κόστος. = οριακό έσοδο = το έσοδο από την πώληση μίας επιπλέον μονάδας = οριακό κόστος = το κόστος από την παραγωγή μίας επιπλέον μονάδας. Για Q<Q* συμφέρει να αυξηθεί η παραγωγή διότι > άρα η επιπλέον μονάδα δημιουργεί κέρδος ενώ για Q>Q* συμφέρει να μειωθεί η παραγωγή διότι < άρα η επιπλέον μονάδα δημιουργεί ζημιά * C Q* ραχυχρόνια Η επιχείρηση μπορεί να έχει είτε υπερκανονικά κέρδη (P>C) είτε μηδενικά κανονικά κέρδη (P=C) είτε ζημιές (P<C). Εφόσον η τιμή της υπερβαίνει το μέσο μεταβλητό κόστος θα λειτουργεί. Μακροχρόνια Η επιχείρηση θα έχει είτε υπερκανονικά κέρδη (P>C) είτε μηδενικά κανονικά κέρδη (P=C). Αν έχει ζημιές θα κλείσει και το προϊόν θα πάψει να προσφέρεται στην αγορά. Συνήθως το μονοπώλιο έχει υψηλά υπερκανονικά κέρδη. Q

Η συνθήκη ισορροπίας επαληθεύεται στο σημείο Α όπου ισχύει =. Η ποσότητα που αντιστοιχεί στο σημείο αυτό (Q*=) είναι η ποσότητα ισορροπίας του κλάδου. Για να βρούμε την τιμή ισορροπίας ( *=10) του κλάδου επεκτείνουμε τη γραμμή μέχρι να συναντήσουμε την καμπύλη ζήτησης (σημείο Α). Έστω συνάρτηση ζήτησης P=1-Q. Για Q=0 έχω P=1 ενώ για P=0 έχω Q=1. Επίσης: TR=P*Q=(1-Q)*Q=1Q-Q 2. =(1Q-Q 2 ) =1-2Q. Για Q=0 έχω =1 ενώ για =0 έχω Q=8. To ΜR τέμνει τον οριζόντιο άξονα της ποσότητας στο μέσο της καμπύλης ζήτησης. Όπως φαίνεται από το σχήμα στο μονοπώλιο προσφέρεται μικρή ποσότητα σε υψηλή τιμή. ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗΣ 1 Εd>1 10 Εd=1 9 4 Ε Εd<1 Γ Δ 7 8 10 12 1 Q

Η μονοπωλιακή επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει όποια τιμή θέλει. Εξαιτίας αυτού προβαίνει σε διάκριση τιμών η οποία υφίσταται με τις παρακάτω μορφές : Διάκριση τιμών 1 ου βαθμού : επιβάλλεται διαφορετική τιμή για κάθε παραγόμενη μονάδα. Δηλαδή ο καταναλωτής που επιθυμεί να αποκτήσει το προϊόν αμέσως μόλις κυκλοφορήσει θα χρεωθεί τιμή πολύ υψηλότερη από κάποιον που θα το αποκτήσει λίγους μήνες αργότερα. (παράδειγμα η αγορά smart phones) Διάκριση τιμών 2 ου βαθμού : επιβάλλεται διαφορετική τιμή ανάλογα με τις ποσότητες. Δηλαδή ο καταναλωτής ο καταναλωτής που θα αγοράσει ένα προϊόν σε μεγάλη ποσότητα θα χρεωθεί σε χαμηλότερη τιμή από κάποιον που θα αποκτήσει μια συνηθισμένη ποσότητα. (παράδειγμα οι προσφορές προϊόντων σε οικογενειακή συσκευασία ή η αγορά χονδρικής) Διάκριση τιμών 3 ου βαθμού : επιβάλλεται διαφορετική τιμή ανάλογα με την ελαστικότητα της ζήτησης. Δηλαδή οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού χρεώνονται σε χαμηλότερη τιμή σε σχέση με κάποιον που δεν ανήκει στις ομάδες αυτές. (παράδειγμα προσφορές σε συνταξιούχου ς, φοιτητές, ανέργους κτλ)

1. Ο μονοπωλητής παράγει πάντα: www.onlineclassroom.gr Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών (α) Στο ελαστικό τμήμα της καμπύλης ζήτησης (β) Στο ανελαστικό τμήμα της καμπύλης ζήτησης. (γ) Στο σημείο της καμπύλης ζήτησης με ελαστικότητα = -1 (δ) Στο φθίνον τμήμα του οριακού κόστους. Σωστή απάντηση: Α. Εφόσον ο μονοπωλητής παράγει με βάση τη συνθήκη = πρέπει >0 άρα να παράγει στο ελαστικό τμήμα της καμπύλης ζήτησης ώστε η μείωση της τιμής να οδηγεί σε μεγαλύτερη αύξηση της ποσότητας για να έχει θετικό οριακό έσοδο. 1 Εd>1 10 Εd=1 9 4 Ε Εd<1 Γ Δ 7 8 10 12 1 Q

2. Εάν μία επιχείρηση παράγει σε επίπεδο όπου το Οριακό Έσοδο είναι μικρότερο από το Οριακό Κόστος τότε: (α) μεγιστοποιεί τα κέρδη της. (β) Πρέπει να αυξήσει την παραγωγή της. (γ) Πρέπει να μειώσει την παραγωγή της. (δ) Πρέπει να σταματήσει την παραγωγή της. Σωστή απάντηση: Γ. Όταν το οριακό έσοδο είναι μικρότερο από το οριακό κόστος ( < ) σημαίνει ότι η επιχείρηση παράγει στο ανελαστικό τμήμα της ζήτησης και επομένως πρέπει να μειώσει την παραγωγή της για να φτάσει σε ισορροπία. 1 Εd>1 10 Εd=1 9 4 Ε Εd<1 Γ Δ 7 8 10 12 1 Q

3. Ο μονοπωλητής μεγιστοποιεί τα κέρδη του όταν: (α) η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι μοναδιαία. (β) το οριακό έσοδο είναι ίσο με το οριακό κόστος (γ) το οριακό έσοδο είναι ίσο με την τιμή (δ) Το συνολικό έσοδο είναι ίσο με το συνολικό κόστος. Σωστή απάντηση:. Η συνθήκη ισορροπίας στο μονοπώλιο είναι = (οριακό έσοδο = οριακό κόστος) E-mail: info@onlineclassroom.gr