Παρουσίαση ευρηµάτων Επιδηµιολογικής Μελέτης ιατροφής, Ανάπτυξης & Θρέψης σε βρέφη και παιδιά 6 µηνών έως 5 ετών Γιάννης Μανιός, Λέκτορας Τµήµα ιαιτολογίας- ιατροφής ιατροφής Χαροκόπειο Πανεπιστήµιο
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ -RDA (ΙΟΜ-FNB) βιταµίνη D RDA: Αποφυγή ραχίτιδας Ψευδάργυρος RDA: Αποφυγή προβληµάτων ανάπτυξης (π.χ. υπογοναδισµός, ανοσολογικές ανεπάρκειες) Σίδηρος RDA: Αποφυγή σιδηροπενικής αναιµίας ( Fe) Φυλλικό οξύ RDA: Αποφυγή αιµοποιητικών διαταραχών (π.χ. µεγαλοβλαστική αναιµία)
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ -RDA (ΙΟΜ-FNB) Κύριος Στόχος: ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΩΝ 1941 Πρώτη έκδοση των RDA 1989 Η πιο πρόσφατη έκδοση των RDA
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ -RDA (ΙΟΜ-FNB)
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ -RDA (ΙΟΜ-FNB)
ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ H ανάγκη του καταναλωτή για αποφυγή ανεπαρκειών σε θρεπτικά συστατικά 1. «Ανεξάρτητος» εµπλουτισµός των τροφίµων 2. Χρήση συµπληρωµάτων διατροφής
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΥΠΕΡΠΡΟΣΛΗΨΗΣ Newsweek Magazine, August 21, 2001
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΥΠΕΡΠΡΟΣΛΗΨΗΣ Αλληλεπιδράσεις Θρεπτικών Συστατικών: Ασβέστιο- Σίδηρος Hallberg and Hulthén, Am J Clin utr 2000;71:1147 60
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΥΠΕΡΠΡΟΣΛΗΨΗΣ Αλληλεπιδράσεις Θρεπτικών Συστατικών: Σίδηρος- Ψευδάργυρος 80% ποσοστό απορρόφησης Zn 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0 µmol 40 µmol 1000 µmol Συγκέντρωση Fe σε διάλυµα Sandstrom et al., J Nutr, 115: 411-414, 1985
ΝΕΕΣ ΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ DRIs (IOM-FNB) 1997 RDA DRI Εισάγουν: ελάχιστα συνιστώµενα επίπεδα µέγιστα επιτρεπτά επίπεδα
ΝΕΕΣ ΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ DRIs (IOM-FNB)
ΝΕΕΣ ΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ DRIs (IOM-FNB) Ανώτατη επιτρεπόµενη πρόσληψη
ΝΕΕΣ ΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ DRIs (IOM-FNB) Ελάχιστη απαιτούµενη πρόσληψη Ανώτατη επιτρεπόµενη πρόσληψη
ΝΕΕΣ ΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ DRIs (IOM-FNB)
ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΙΑΤΡΟΦΗΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΘΡΕΨΗΣ ΣΕ ΒΡΕΦΗ ΚΑΙ ΠΑΙ ΙΑ 6 ΜΗΝΩΝ ΕΩΣ 5 ΕΤΩΝ
Η ΕΡΕΥΝΑ 2003-2004 2796 παιδιά ηλικίας 6 µηνών έως 5 ετών 6-12 µηνών: 98 (3,5%) 12-24 24 µηνών: 283 (10,1 10,1%) 2-3 ετών: 603 (21,56%) 3-4 ετών:965 (34,5%) 4-5 ετών:847 (30,3%)
ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ: ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΚΑ Ε ΟΜΕΝΑ Βάρος Μήκος & ύψος (>2 ετών) ερµατοπτυχές (τρικεφάλου, δικεφάλου, υποπλατιαία, υπερλαγόνια) Περιφέρειες (κεφαλής, µέσης)
ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ: ΙΑΙΤΟΛΟΓΙΚΑ Ε ΟΜΕΝΑ Ζυγισµένο ηµερολόγιο καταγραφής τροφίµων Ανάκληση 24ώρου Τηλεφωνική επικοινωνία για παροχή οδηγιών
ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ: ΦΥΣΙΚΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Συλλέχθηκαν πληροφορίες από τους γονείς κατά τη διάρκεια συνέντευξης Ένταση δραστηριότητας Εβδοµαδιαίος χρόνος <4 ΜΕΤs Καθιστικές δραστηριότητες (π.χ. τηλεόραση, διάβασµα, ηλεκτρονικά παιχνίδια) 4 ΜΕΤs Οργανωµένες ή συστηµατικές δραστηριότητες εκτός σπιτιού (π.χ. παιχνίδι στην παιδική χαρά, κολυµβητήριο, ποδόσφαιρο, µπαλέτο)? Πηγή: Manios et al. (1998) Physical Activity of 6-Year-Old Children: Validation of Two Proxy Reports. Pediatric Exercise Science, 10:176-188
ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ Κοινωνικοοικονοµικά δεδοµένα Ανθρωποµετρικά δεδοµένα Γνώσεις, συµπεριφορές και αντιλήψεις υγείας
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΨΕΥ ΑΡΓΥΡΟΥ
ΕΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΜΕΤΑΛΛΟΘΕΙΟΝΙΝΗΣ ΑΠΟ ΨΕΥ ΑΡΓΥΡΟ mrna Μεταλλοθειονείνης Ψευδάργυρος Μεταλλοθειονείνη Κύτταρα εντερικού βλεννογόνου Κυκλοφορία αίματος
ΕΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΜΕΤΑΛΛΟΘΕΙΟΝΙΝΗΣ ΑΠΟ ΨΕΥ ΑΡΓΥΡΟ mrna Μεταλλοθειονείνης Ψευδάργυρος Μεταλλοθειονείνη Κύτταρα εντερικού βλεννογόνου Κυκλοφορία αίματος
ΕΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΜΕΤΑΛΛΟΘΕΙΟΝΙΝΗΣ ΑΠΟ ΨΕΥ ΑΡΓΥΡΟ mrna Μεταλλοθειονείνης Ψευδάργυρος Μεταλλοθειονείνη Κύτταρα εντερικού βλεννογόνου Κυκλοφορία αίματος
ΕΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΜΕΤΑΛΛΟΘΕΙΟΝΙΝΗΣ ΑΠΟ ΨΕΥ ΑΡΓΥΡΟ mrna Μεταλλοθειονείνης Ψευδάργυρος Μεταλλοθειονείνη Κύτταρα εντερικού βλεννογόνου Κυκλοφορία αίματος
ΕΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΜΕΤΑΛΛΟΘΕΙΟΝΙΝΗΣ ΑΠΟ ΨΕΥ ΑΡΓΥΡΟ mrna Μεταλλοθειονείνης Ψευδάργυρος Μεταλλοθειονείνη Κύτταρα εντερικού βλεννογόνου Κυκλοφορία αίματος
Ο ΨΕΥ ΑΡΓΥΡΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΟ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΩΣ ΜΕΣΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΜΟΛΥΒ Ο
ΕΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΜΕΤΑΛΛΟΘΕΙΟΝΙΝΗΣ ΑΠΟ ΨΕΥ ΑΡΓΥΡΟ mrna Μεταλλοθειονείνης Ψευδάργυρος Μεταλλοθειονείνη Κύτταρα εντερικού βλεννογόνου Κυκλοφορία αίματος
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΚΑΙ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D (6-12 ΜΗΝΩΝ)
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΚΑΙ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D (12-24 ΜΗΝΩΝ)
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΚΑΙ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D (2-4 ΕΤΩΝ)
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΚΑΙ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D (4-5 ΕΤΩΝ)
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΣΙ ΗΡΟΥ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
% ΠΑΙ ΙΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ Υ ΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ Dietary Reference Intakes (Macronutrients), 2002 80 70 60 50 40 30 20 10 κάτω από τη συνιστώµενη συνιστώµενη πάνω από τη συνιστώµενη 0 1-2 ετών 2-3 ετών 3-4 ετών 4-5 ετών
ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΑΥΤΟ? 4 3.5 * 3 2.5 2 1.5 1 0.5 0 * Φρούτα Λαχανικά ηµητριακά Πρόσληψη CHO κάτω από τη συνιστώµενη συνιστώµενη πάνω από τη συνιστώµενη * p-value< 0.001
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ (ΓΡΑΜΜΑΡΙΑ) ΠΑΙ ΙΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ 1-3 ΕΤΩΝ 140 120 RDAs για πρωτεΐνη 1-3 ετών: 13g/ηµέρα 100 80 60 F requency 40 20 0 105.0 100.0 95.0 90.0 85.0 80.0 75.0 70.0 65.0 60.0 55.0 50.0 45.0 40.0 35.0 30.0 25.0 Std. Dev = 12.48 Mean = 57.0 N = 1523.00
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ (ΓΡΑΜΜΑΡΙΑ) ΠΑΙ ΙΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ 4-5 ΕΤΩΝ 120 100 RDAs για πρωτεΐνη 4-5 ετών: 19g/ηµέρα 80 60 40 F requency 20 0 110.0 105.0 100.0 95.0 90.0 85.0 80.0 75.0 70.0 65.0 60.0 55.0 50.0 45.0 40.0 35.0 30.0 25.0 20.0 Std. Dev = 14.54 Mean = 59.2 N = 684.00
ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΑΥΤΟ? Αυξηµένη κατανάλωση κρέατος Γαλακτοκοµικά προϊόντα g πρωτεΐνης/100g Κρέας/Πουλερικά 24.2 31.0 Τυρί 14.9 30.0 Γιαούρτι 3.6 5.8 Γάλα 2.1 3,5
% ΠΑΙ ΙΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΛΙΠΟΥΣ 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1-2 ετών 2-3 ετών 3-4 ετών 4-5 ετών Dietary Reference Intakes (Macronutrients), 2002 κάτω από τη συνιστώµενη συνιστώµενη πάνω από τη συνιστώµενη
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΠΟΛΥΑΚΟΡΕΣΤΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ (%E) 20 15 10 Παιδιά AHA 5 0 1-2 ετών 2-3 ετών 3-4 ετών 4-5 ετών American Heart Association.(2002) Cardiovascular health in childhood: Circulation;106(1):143-60 National Cholesterol Education Program (2002) http://www.nhlbi.nih.gov/guidelines/cholesterol
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΟΡΕΣΜΕΝΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ (%E) 20 15 Παιδιά AAP AHA 10 5 1-2 ετών 2-3 ετών 3-4 ετών 4-5 ετών American Academy of Pediatrics (1998) Pediatrics; 101(1): 141-147 AHA (2000) Circulation; 2296 2311 De Backer et al. (2003) Eur Heart J; 24(17):1601-10 National Cholesterol Education Program (2002) http://www.nhlbi.nih.gov/guidelines/cholesterol
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΚΑ Ε ΟΜΕΝΑ
ΠΟΣΟΣΤΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΑΝΑ ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΟΜΑ Α παχύσαρκα υπέρβαρα Αγόρια Κορίτσια 60% 60% 40% 40% 20% 20.9 18.9 15 20% 20.4 15.7 20.8 0% 11.5 14.7 16.1 18.3 0% 12.6 16.1 16.4 17.8 1-2 2-3 3-4 4-5 1-2 2-3 3-4 4-5 ετών ετών ετών ετών ετών ετών ετών ετών
ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΤΟΥΣ ΣΕ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Υπέρβαρα παιδιά (n=743) Παιδιά φυσιολογικού βάρους (n=1431) 29 34 71 66 Ανεπαρκής Επαρκής
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΓΙΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Μοντέλο 1 1-3 ετών 3-5 ετών Odds ratio Odds ratio Ενεργειακή Πρόσληψη > 120% Συνιστώµενης 0.95 1.29* <2.5 ώρες άσκηση /εβδοµάδα 1.03 1.39* *: P<0.05, **: P<0.01, ***: P<0.001
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΓΙΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Μοντέλο 2 1-3 ετών 3-5 ετών Odds ratio Odds ratio Ενεργειακή Πρόσληψη > 120% Συνιστώµενης 0.93 1.27* <2.5 ώρες άσκηση /εβδοµάδα 1.01 1.39* Υπέρβαρη µητέρα 1.04 1.34* Παχύσαρκη µητέρα 1.13 1.78** *: P<0.05, **: P<0.01, ***: P<0.001
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΓΙΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Μοντέλο 3 1-3 ετών 3-5 ετών Odds ratio Odds ratio Ενεργειακή Πρόσληψη > 120% Συνιστώµενης 0.95 1.26* <2.5 ώρες άσκηση /εβδοµάδα 1.02 1.41 X * Υπέρβαρη µητέρα 1.00 1.30 Παχύσαρκη µητέρα 1.11 1.65* Εκπαίδευση µητέρας<9χρόνια 1.20 1.66** *: P<0.05, **: P<0.01, ***: P<0.001
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΓΙΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Μοντέλο 4 1-3 ετών 3-5 ετών Odds ratio Odds ratio Ενεργειακή Πρόσληψη > 120% Συνιστώµενης 1.10 1.39* <2.5 ώρες άσκηση /εβδοµάδα 1.31 1.26 X Υπέρβαρη µητέρα 1.22 1.34 Παχύσαρκη µητέρα 2.08 2.23** Εκπαίδευση µητέρας<9χρόνια 0.59 1.29 Εκτίµηση της µητέρας ότι η διατροφή του παιδιού της είναι ανεπαρκής *: P<0.05, **: P<0.01, ***: P<0.001 X X 11.85*** 7.81***
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ Ανεπαρκείς προσλήψεις σε κάποια µικροθρεπτικά συστατικά και παράλληλα υπερπροσλήψεις σε κάποια άλλα Υπερπρόσληψη λίπους και πρωτεΐνης Αυξηµένα ποσοστά υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών Πιο ευάλωτα τα παιδιά από οικογένειες χαµηλού Πιο ευάλωτα τα παιδιά από οικογένειες χαµηλού κοινωνικοοικονοµικού επιπέδου, µε υπέρβαρες µητέρες και µητέρες που αισθάνονται ότι η διατροφή του παιδιού τους είναι ανεπαρκής.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ιαιτητικές Συστάσεις Ανησυχία Γονέων
ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Εύα Γραµµατικάκη Γιώργος Μοσχώνης Βίβιαν Νετοπούλου Ευδοκία Οικονόµου Αναστασία Αναστασιάδου Μανώλης Μπιρµπίλης Θοδωρής Λιαριγκοβινός Χρήστος Βασιλόπουλος Εβελίνα Γεωργιάδη Μαργαρίτα Μπαρτσότα Κατερίνα Κονδάκη Χριστίνα Κορτσαλιουδάκη Ελίνα Ιωάννου Σοφία Τανάγρα
ΝΕΕΣ ΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ DRIs (IOM-FNB) 1997 RDA DRI Οι νέες συστάσεις δεν επιδιώκουν απλά την πρόληψη ανεπαρκειών αλλά στοχεύουν στη βέλτιστη ανάπτυξη και θρέψη των παιδιών και µείωση των κινδύνων για χρόνια νοσήµατα στους ενήλικες
ΝΕΕΣ ΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ DRIs (IOM-FNB) Ασβέστιο και βιταµίνη D DRI: εν αποβλέπουν απλά στην πρόληψη της ραχίτιδας αλλά στοχεύουν στη βέλτιστη ανάπτυξη.
ΧΡΟΝΙΚΑ ΣΤΑ ΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΕΙΨΗ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ (ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ: ΘΕΙΑΜΙΝΗ)
ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΑΥΤΟ? Model 1 (Constant) ebread (exchanges of bread/starch) efruit (exchanges of fruit) emilk_to (total exchanges of milk) evegetab (exchanges of vegetables) emeat_to (total exchanges of meat) efat (exchanges of fat) a. Dependent Variable: ADJ_PROT Coefficients a Unstandardized Coefficients Standardized Coefficients B Std. Error Beta t Sig. 18.433.411 44.801.000 1.903.074.222 25.601.000.559.073.063 7.680.000 5.082.076.544 66.723.000 7.937E-02.180.004.442.658 5.607.075.627 75.044.000.643.051.117 12.684.000
ΕΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΜΕΤΑΛΛΟΘΕΙΟΝΙΝΗΣ ΑΠΟ ΨΕΥ ΑΡΓΥΡΟ
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ Β (ΗΛΙΚΙΑ 6-12 ΜΗΝΩΝ)
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ Β (ΗΛΙΚΙΑ 12-2424 ΜΗΝΩΝ)
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ Β (ΗΛΙΚΙΑ 2-4 ΕΤΩΝ)
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ Β (ΗΛΙΚΙΑ 4-5 ΕΤΩΝ)
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ Ε
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΜΟΝΟΑΚΟΡΕΣΤΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ (%E) 20 Ενήλικες NCEP 15 10 5 1-2 ετών 2-3 ετών 3-4 ετών 4-5 ετών National Cholesterol Education Program (2002) http://www.nhlbi.nih.gov/guidelines/cholesterol