ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 Δ. Τσίντζας, Γ. Γερνάς, Π. Πλυτά Κέντρο Αποθεραπείας Φυσικής και Κοινωνικής Αποκατάστασης (Κ.Α.Φ.Κ.Α.) Αμφιλοχίας. Εισαγωγή Το παραπληρωματικό νεύρο, που είναι ένα κυρίως κινητικό νεύρο, νευρώνει το στερνοκλειδομαστοειδή μυ και τον τραπεζοειδή μυ. Διασχίζει το οπίσθιο τρίγωνο του αυχένα, πορευόμενο επί του ανελκτήρος μυός της ωμοπλάτης (Σχ. 1), και είναι στο σημείο αυτό σχετικά ευάλωτο κατά τη διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων και ανοιχτών βιοψιών. Οι βλάβες των εγγύς περιοχών του μπορεί να αφορούν ενδοκρανιακά τη βάση του κρανίου ή τις θέσεις ακριβώς εκτός του σφαγιτιδικού τρήματος, προκαλώντας ομόπλευρη αδυναμία του τραπεζοειδούς και του στερνοκλειδομαστοειδούς. Σε άπω θέσεις, οι βλάβες αφορούν το οπίσθιο τραχηλικό τρίγωνο, προκαλώντας αδυναμία μόνο του τραπεζοειδούς μυός. Σχήμα 1: Η πορεία του Παραπληρωματικού Νεύρου στο Οπίσθιο Τραχηλικό Τρίγωνο. Παρουσίαση Περιστατικού Παρουσιάζεται η περίπτωση ενός άρρενος ασθενούς, 58 ετών, ο οποίος, μετά από ελάσσονα χειρουργική επέμβαση στην τραχηλική χώρα υπέστει τραυματική βλάβη του (ΑΡ) Παραπληρωματικού Νεύρου. Η
2 διάγνωση τέθηκε πέντε έτη μετά την κάκωση, μετά από λεπτομερή ηλεκτροφυσιολογικό έλεγχο, με τον ασθενή καθ όλο το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα να αντιμετωπίζεται με την κλασσική θεραπεία της περιαρθρίτιδος του (ΑΡ) ώμου, παρά την προοδευτική επιδείνωση της λειτουργικότητας της άρθρωσης και την κλινική εμφάνιση σύστοιχα πτερυγοειδούς ωμοπλάτης (Εικ. 2). Εικ. 2: Πτερυγοειδής (ΑΡ) ωμοπλάτη Κατά την κλινική εξέταση, ο αριστερός ώμος ήταν χαμηλότερα από τον δεξιό κατά περίπου 2 εκ., ενώ κατά την οπίσθια επισκόπηση το έσω χείλος της αριστερής (πάσχουσας) ωμοπλάτης απείχε περίπου 12 εκ. από τη σπονδυλική στήλη, ενώ της δεξιάς ωμοπλάτης περίπου 5 εκ. Διαπιστώθηκε σαφής ατροφία τόσο του τραπεζοειδούς, όσο και του στερνοκλειδομαστοειδούς μυός. Εικ. (3) Εκ. 3: Ατροφία του (ΑΡ) τραπεζοειδούς και στερνοκλειδομαστοειδούς μυός.
3 Οι παθητικές κινήσεις ήταν ελεύθερες με πλήρες εύρος κίνησης της άρθρωσης του ώμου. Κατά την ενεργητική απαγωγή του ώμου η ωμοπλάτη γινόταν πτερυγοειδής και στρέφονταν, έτσι ώστε η κάτω γωνία να πλησιάζει τη σπονδυλική στήλη ενώ η έξω γωνία απομακρύνονταν. Τελικά η απαγωγή περιοριζόταν σε λιγότερο από 90º (Εικ. 4). ΕΙΚΟΝΑ 4: Αδυναμία ενεργητικής απαγωγής άνω των 90
4 Λόγω του μεγάλου χρονικού διαστήματος από την κάκωση κρίθηκε ότι α ασθενής θα έπρεπε να ακολουθήσει συντηρητική θεραπεία. Ξεκίνησε λοιπόν ένα συστηματικό πρόγραμμα αποκατάστασης στο οποίο περιλαμβάνονταν ηλεκτροθεραπεία, υπέρηχοι, διαθερμία και shock-wave κατά περίπτωση, μυοπεριτοναϊκή μάλαξη και κινησιοθεραπεία για χαλάρωση του εγκατεστημένου μυϊκού σπασμού και ενίσχυση των μυϊκών ομάδων της περιοχής. Μετά από συστηματικό πρόγραμμα διάρκειας τεσσάρων μηνών ο ασθενής παρουσίασε ικανοποιητική βελτίωση της απαγωγής, πρόσθιας κάμψης, έξω και έσω στροφής, αλλά κυρίως της λειτουργικότητας της άρθρωσης του ώμου. Συμπέρασμα Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να είναι σε γνώση του χειρουργού η συγκεκριμένη κατάσταση, έτσι ώστε να μπορεί να προληφθεί, αλλά και να διαγνωστεί έγκαιρα. Η διαγνωστική εξαίρεση των τραχηλικών λεμφαδένων θα πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή, από κατάλληλα εξειδικευμένο χειρουργό με άριστη γνώση της ανατομίας της περιοχής αλλά και της πιθανότητας της συγκεκριμένης επιπλοκής. Κέντρο Αποθεραπείας Φυσικής και Κοινωνικής Αποκατάστασης (Κ.Α.Φ.Κ.Α.) Αμφιλοχίας
5
6