ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5: Αλζξψπηλν Κεθάιαην

Σχετικά έγγραφα
Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

Κεθάλαιο 10 Ολιγοπώλιο

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής

Παπαγωγόρ Καμπύλερ Κόζηοςρ

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ

ΓΗΜΟΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΟΜΟ Γ

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ

Οι ζηαηιζηικέρ για ηη Γιά Βίος Μάθηζη (ΓΒΜ): η θέζη ηηρ Δλλάδαρ ανάμεζα ζε σώπερ ηος. εςπωπαϊκού Νόηος και Βοππά

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x)

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

Φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων και συμπεριφορά Γ.Δ. Σιουρούνης Διάλεξη 8

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ 2017

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ ΥΑΦ

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

Β) Αλαιχζηε ηηο έλλνηεο αλεξγία ηξηβήο, δηαξζξσηηθή αλεξγία θαη θπζηθφ πνζνζηφ αλεξγίαο. Πνηα είλαη ε ρξεζηκφηεηα ηνπ λφκνπ ηνπ Okun; (30%)

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Έκδοζη /10/2014. Νέα λειηοσργικόηηηα - Βεληιώζεις

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Γευηέρα 11 Ηουνίου 2018 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ. (Ενδεικηικές Απανηήζεις)

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε

ΓΔΧΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΤΜΠΙΑΓΔ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 6: Κηλεηηθφηεηα εξγαζίαο

x x 15 7 x 22. ΘΔΜΑ Α 3x 2 9x 4 3 3x 18x x 5 y 9x 4 Α1. i. . Η ιύζε είλαη y y x 3y y x 3 2x 6y y x x y 6 x 2y 1 y 6

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Constructors and Destructors in C++

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

ΔΝΓΔΙΚΤΙΚΔΣ ΛΥΣΔΙΣ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΔΙΟΥ ΓΔΥΤΔΡΑ 27 ΜΑΪΟΥ 2013

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ & ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ. ΜΕΤΑΣΦΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Laplace

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

Κεφ. 7 Παραγωγός. Ζ Πξνζθνξά ηεο Δπηρείξεζεο ζε ηειείωο αληαγωληζηηθή αγνξά Μ. ΨΥΛΛΑΚΖ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΑΡΥΔ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΔΩΡΙΑ ΛΤΔΙ ΓΙΑΓΩΝΙΜΑΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟΤ 2

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ

ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Ρέππα Μαξγαξίηα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ

ΓΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Ζ ΓΔΝΗΑ ΣΩΝ 700 ΔΤΡΩ: ΑΗΣΗΔ ΚΑΗ ΜΔΣΡΑ

Αναμόπθωζη Ππογπάμμαηορ Πποπηςσιακών Σποςδών

Δσζμενές διαηαρατές και Ονομαζηικό-πραγμαηικό επιηόκιο

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε.

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΓΕΒΡΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. 1. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 1 0,3x 0,1y x 3 3x 4y 2 4x 2y ( x 1) 6( y 1) (i) (ii)

ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ. Ημεπομηνία: 10/12/11 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΔ ΛΤΔΙ

β) (βαζκνί: 2) Έζησ όηη ε ρξνλνινγηθή ζεηξά έρεη κέζε ηηκή 0 θαη είλαη αληηζηξέςηκε. Δίλεηαη ην αθόινπζν απνηέιεζκα από ην EViews γηα ηε :

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10

ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43

Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

Επωηήζειρ Σωζηού Λάθοςρ ηων πανελλαδικών εξεηάζεων Σςναπηήζειρ

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο.

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

2 η Εργασία Πολλαπλών επιλογών

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία

Transcript:

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5: Αλζξψπηλν Κεθάιαην Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 1

Εηζαγσγηθά Οη άλζξσπνη θέξνπλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο έλα κνλαδηθφ ζχλνιν ηθαλνηήησλ θαη επίθηεησλ δεμηνηήησλ ην νπνί νλνκάδεηαη αλζξψπηλν θεθάιαην. Οη εξγαδφκελνη επαπμάλνπλ ην απφζεκα ηνπ αλζξψπηλνπ θεθαιαίνπ ηνπο ζηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπο θπξίσο κέζσ ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηεο εξγαζηαθήο εκπεηξίαο. Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 2

Εθπαίδεπζε: ηη γλσξίδνπκε Η εθπαίδεπζε ραξαθηεξίδεηαη απφ ηζρπξή ζπζρέηηζε κε ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ζηελ αγνξά εξγαζίαο ην πνζνζηφ αλεξγίαο ηηο ακνηβέο Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 3

Η έλλνηα ηεο Παξνύζαο Αμίαο (ΠΑ) Η ΠΑ επιηρέπει ηη ζύγκριζη ηων τρημαηικών ποζών ποσ δαπανώνηαι και ειζπράηηονηαι ζε διαθορεηικές τρονικές περιόδοσς PV = y/(1+r) t φπνπ, ην PV είλαη ε παξνχζα αμία, y ην ρξεκαηηθφ πνζφ ηεο εηζξνήο (π.ρ., ακνηβέο) θαη r ην πνζνζηφ πξνεμφθιεζεο Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 4

Πηζαλέο ξνέο απνιαβώλ γηα απνθνίηνπο Λπθείνπ Έλα άηνκν πνπ νινθιεξψλεη ηηο ζπνπδέο ηνπ κέρξη θαη ην Λχθεην έρεη απνιαβέο κέρξη θαη w HS απφ ηελ ειηθία 18 έσο θαη ηελ ειηθία ζπληαμηνδφηεζεο. Δάλ απνθαζίζεη λα πάεη ζην Παλεπηζηήκην (ΑΔΙ) νη απνιαβέο w HS απνηεινχλ δηαθπγφλ εηζφδεκα ελψ ηαπηφρξνλα ην άηνκν απηφ αληηκεησπίδεη επηπξφζζεηα έλα θφζηνο χςνπο H γηα 4 έηε εθπαίδεπζεο. Με ηελ επηηπρή νινθιήξσζε απηψλ ησλ 4 εηψλ ιακβάλεη εηζφδεκα χςνπο w COL κέρξη θαη ηελ ειηθία ηεο ζπληαμηνδφηεζεο. Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 5

Σν ππόδεηγκα ηεο εθπαίδεπζεο Βαζηθέο έλλνηεο Πξαγκαηηθέο ακνηβέο (απνπιεζσξηζκέλεο ακνηβέο) Πξνθίι ειηθίαο-αμοιβών (ην πξνθίι ακνηβών καηά ηη διάρκεια ηοσ εργαζιακού βίοσ ενός αηόμοσ) Όζν πςειφηεξνο είλαη ν ξπζκφο πξνεμφθιεζεο ηφζν ιηγφηεξν πηζαλφ είλαη θάπνηνο λα επελδχζεη ζε εθπαίδεπζε (αθνχ ε παξνχζα αμία είλαη κεγαιχηεξε ηεο κειινληηθήο) Ο ξπζκφο πξνεμφθιεζεο εμαξηάηαη απφ: - Τν επηηφθην ηεο αγνξάο - ρξνληθέο πξνηηκήζεηο (πψο έλα άηνκν αληηιακβάλεηαη ηε ζπζία ηξέρνπζαο θαηαλάισζεο γηα ηηο κειινληηθέο απνδφζεηο) Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 6

Η θακπύιε ακνηβώλ-εθπαίδεπζεο Πνην επίπεδν ακνηβψλ (κηζζφ) ζα ήηαλ δηαηεζεηκέλεο νη επηρεηξήζεηο λα πιεξψλνπλ ηνπο εξγαδφκελνπο γηα ζπγθεθξηκέλα επίπεδα εθπαίδεπζεο; Ιδηφηεηεο: - Η θακπχιε ακνηβψλ εθπαίδεπζεο έρεη ζεηηθή θιίζε - Η θιίζε ηεο θακπχιεο ακνηβψλ εθπαίδεπζεο δείρλεη ηελ αχμεζε ησλ ακνηβψλ πνπ ζπλνδεχεη ην 1 επηπξφζζεην έηνο εθπαίδεπζεο - Η θακπχιε ακνηβψλ εθπαίδεπζεο είλαη θνίιε Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 7

Η θακπύιε ακνηβώλ-εθπαίδεπζεο Η θακπχιε ακνηβψλ εθπαίδεπζεο δείρλεη ην επίπεδν ησλ ακνηβψλ πνπ ζα ιάβεη έλαο ζπγθεθξηκέλνο εξγαδφκελνο εάλ νινθιεξψζεη έλα ζπγθεθξηκέλν επίπεδν εθπαίδεπζεο. Δάλ ην πςειφηεξν επίπεδν εθπαίδεπζεο ελφο εξγαδφκελνπ είλαη ε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε (12 έηε) ηφηε ζε εηήζηα βάζε νη ακνηβέο ηνπ αλέξρνληαη ζε 15,000. Δάλ φκσο ην πςειφηεξν επίπεδν εθπαίδεπζεο είλαη ην παλεπηζηήκην (16 έηε), ηφηε νη ακνηβέο ηνπ αλέξρνληαη ζε 20,000 εηεζίσο. Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 8

Η εθπαίδεπζε θαη ην κηζζνινγηθό ράζκα Καηά θαλφλα, ηα εκπεηξηθά δεδνκέλα γηα ηηο ακνηβέο θαη ηελ εθπαίδεπζε δελ καο επηηξέπνπλ λα έρνπκε κηα ακεξφιεπηε εθηίκεζε ησλ απνδφζεσλ ηεο εθπαίδεπζεο. Σηε ζεσξία, φζν πην ηθαλφ είλαη έλα άηνκν ηφζν πεξηζζφηεξα θεξδίδεη απφ έλα επηπιένλ έηνο εθπαίδεπζεο. Μεξνιεςία ηθαλφηεηαο: πσο νη ππάξρνπζεο αιιά κε-παξαηεξνχκελεο δηαθνξέο ηθαλνηήησλ επηδξνχλ ζηελ εθηίκεζε ησλ απνδφζεσλ ηεο εθπαίδεπζεο (επεηδή νη δηαθνξέο ηθαλνηήησλ κπνξνχλ λα απνηεινχλ πξαγκαηηθέο πεγέο κηζζνινγηθψλ δηαθνξψλ) Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 9

Η απόθαζε ηεο εθπαίδεπζεο Ο νξηαθφο ξπζκφο απφδνζεο (MRR) ηε εθπαίδεπζεο δείρλεη ηελ πνζνζηηαία αχμεζε ζηηο ακνηβέο απφ έλα επηπξφζζεην έηνο εθπαίδεπζεο. Έλαο εξγαδφκελνο κεγηζηνπνηεί ηελ παξνχζα αμία ησλ δηαρξνληθψλ ακνηβψλ κε ηελ επηινγή ηνπ λα πάεη ζην ζρνιείν κέρξη ηνπ ζεκείνπ φπνπ ν νξηαθφο ξπζκφο απφδνζεο ηεο εθπαίδεπζεο λα εμηζσζεί κε ην ξπζκφ πξνεμφθιεζεο (επηηφθην). Έλαο εξγαδφκελνο κε πξνεμνθιεηηθφ επηηφθην r πεγαίλεη ζην ζρνιείν κέρξη θαη s* έηε εθπαίδεπζεο. Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 10

Η εθπαίδεπζε θαη νη ακνηβέο όηαλ νη εξγαδόκελνη έρνπλ δηαθνξεηηθνύο ξπζκνύο πξνεμόθιεζεο Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 11

Η εθπαίδεπζε θαη νη ακνηβέο όηαλ νη εξγαδόκελνη έρνπλ δηαθνξεηηθνύο ξπζκνύο πξνεμόθιεζεο Ο A θαη ν B έρνπλ ην ίδην (r) αιιά ν θαζέλαο έρεη κηα δηαθνξεηηθή θακπχιε ακνηβψλ εθπαίδεπζεο. Ο A νινθιεξψλεη 11 έηε εθπαίδεπζεο ελψ ν Β 12 έηε εθπαίδεπζεο. Η κηζζνινγηθή δηαθνξά κεηαμχ ησλ B θαη A (whs - wdrop) πξνθχπηεη επεηδή ν Β α) νινθιεξψλεη 12 έηε θαη β) είλαη πην ηθαλφο. Ωο εθ ηνχηνπ, απηή ε κηζζνινγηθή δηαθνξά δελ κπνξεί λα καο απνδψζεη ην πφζν πξαγκαηηθά ζα κπνξνχζαλ λα απμεζνχλ νη ακνηβέο ηνπ Α εάλ ζα νινθιήξσλε 12 έηε εθπαίδεπζεο (or wa - wdrop). Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 12

Η εθηίκεζε ηνπ ξπζκνύ απόδνζεο ηεο εθπαίδεπζεο Δθηίκεζε κηαο παιηλδξφκεζεο ηεο κνξθήο: - Log(w) = a*s + άιιεο κεηαβιεηέο φπνπ, w ην σξνκίζζην, s ηα έηε εθπαίδεπζεο θαη a ν ζπληειεζηήο πνπ εθηηκά ην ξπζκφ απφδνζεο ελφο επηπξφζζεηνπ έηνπο εθπαίδεπζεο. Τη γλσξίδνπκε γεληθά: Αμηφπηζηεο εθηηκήζεηο ηνπ ξπζκνχ απφδνζεο ηεο εθπαίδεπζεο κπνξνχλ λα ππάξμνπλ θαηά θχξην ιφγν ζε κειέηεο παλνκνηφηππσλ δηδχκσλ (φπνπ ε ππφζεζε ηεο ζηαζεξήο ηθαλφηεηαο κεηαμχ ησλ αδειθψλ είλαη αξθεηά ινγηθή) Γεληθά, ν ξπζκφο απφδνζεο ηεο εθπαίδεπζεο είλαη κεγαιχηεξνο γηα εξγαδφκελνπο πνπ γελλήζεθαλ θαη κεγάισζαλ ζε πεξηβάιινλ κε αλχπαξθηεο ή πεξηνξηζκέλεο νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο αληζφηεηεο. Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 13

Rate of return to schooling Rate of return to schooling Αθαδεκατθφ Έηνο 2011-2012 Πνηόηεηα ζρνιείνπ θαη ξπζκόο απόδνζεο ηεο εθπαίδεπζεο 8 7 6 5 4 3 2 15 20 25 30 35 40 Pupil/teacher ratio 8 7 6 5 4 3 2 0.5 0.75 1 1.25 1.5 1.75 2 Relative teacher wage Source: David Card and Alan B. Krueger, Does School Quality Matter? Returns to Education and the Characteristics of Public Schools in the United States, Journal of Political Economy 100 (February 1992), Tables 1 and 2. The data in the graphs refer to the rate of return to school and the school quality variables for the cohort of persons born in 1920-1929. Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 14

Μεγηζηνπνηνχλ νη εξγαδφκελνη ηηο δηαρξνληθέο ακνηβέο ηνπο; Τν ππφδεηγκα ηεο εθπαίδεπζεο πξνυπνζέηεη ηελ απνδνρή ηεο ππφζεζεο ζρεηηθά κε ην φηη νη εξγαδφκελνη επηιέγνπλ ην επίπεδν εθπαίδεπζεο ηνπο κε ζθνπφ ηε κεγηζηνπνίεζε ηεο παξνχζαο αμίαο ησλ δηαρξνληθψλ ακνηβψλ Ο κφλνο ηξφπνο γηα λα ειεγρζεί ε ζπγθεθξηκέλε ππφζεζε είλαη ε χπαξμε ζηνηρείσλ γηα ην πξνθίι ακνηβψλ-ειηθίαο ζε δπν θαηαζηάζεηο: α) ζπλερίδεη ηηο ζπνπδέο θαη άξα ηελ επέλδπζε ζε εθπαίδεπζε β) ζηακαηά ηηο ζπνπδέο θαη άξα ηελ επέλδπζε ζε εθπαίδεπζε Βέβαηα φηαλ επηιεγεί κηα απφ ηηο 2 ελαιιαθηηθέο ηφηε δελ κπνξνχκε λα γλσξίδνπκε ηηο δηαρξνληθέο ακνηβέο ηεο ελαιιαθηηθήο πνπ δελ έρεη επηιεγεί Έηζη, βαζηδφκελνη ζηηο παξαηεξνχκελεο κηζζνινγηθέο δηαθνξέο γηα λα πξνζδηνξίδνπκε ην εάλ ν εξγαδφκελνο επέιεμε ηελ "άξηζηε" ελαιιαθηηθή δελ αλακέλεηαη λα καο πξνζθέξεη ζεκαληηθή επεμεγεκαηηθή ηθαλφηεηα Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 15

Η κεξνιεςία επηινγήο Οη εξγαδφκελνη πνιιέο θνξέο επηιέγνπλ κφλνη ηνπο λα απαζρνιεζνχλ ζε δνπιεηέο πνπ ηνπο ηαηξηάδνπλ θαιχηεξα Σπλεπψο, νη κηζζνινγηθέο δηαθνξέο ελδέρεηαη λα κελ ζρεηίδνληαη κε ηελ εθπαίδεπζε Άξα, γηα πνην ιφγν θαλείο επελδχζεη ζε εθπαίδεπζε; Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 16

Η εθπαίδεπζε σο ζήκα Η εθπαίδεπζε ππνδειψλεη ηελ επηηπρή νινθιήξσζε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ θχθινπ ζπνπδψλ ην νπνίν ζεκαηνδνηεί ζηνλ εξγνδφηε ην επίπεδν γλψζεσλ θαη δεμηνηήησλ ηνπ εξγαδφκελνπ Η πιεξνθφξεζε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θαηαλνκή ησλ εξγαδνκέλσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο νλνκάδεηαη "ζήκα" Πηζαλφ απνηέιεζκα: "Ιζνξξνπία ζπγθέληξσζεο" - Δξγαδφκελνη ρακειήο παξαγσγηθφηεηαο επηιέγνπλ λα κελ απνθηήζνπλ X έηε εθπαίδεπζεο θαη έηζη εζεινληηθά δίλνπλ ζήκα γηα ην ρακειφ επίπεδν παξαγσγηθφηεηαο πνπ ηνπο δηαθξίλεη - Δξγαδφκελνη πςειήο παξαγσγηθφηεηαο επηιέγνπλ λα απνθηήζνπλ ηνπιάρηζηνλ X έηε εθπαίδεπζεο θαη έηζη δηαρσξίδνληαη απφ ηνπο εξγαδφκελνπο ρακειήο παξαγσγηθφηεηαο Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 17

Η εθπαίδεπζε σο ζήκα Οη εξγαδφκελνη πιεξψλνληαη 200,000 εάλ απνθηήζνπλ ιηγφηεξα απφ y έηε εθπαίδεπζεο θαη 300,000 εάλ απνθηήζνπλ ηνπιάρηζηνλ y έηε. Γηα ηνπο εξγαδφκελνπο ρακειήο παξαγσγηθφηεηαο είλαη ηδηαίηεξα αθξηβφ λα επελδχζνπλ ζε πςειφηεξα επίπεδα εθπαίδεπζεο θαη άξα δελ ζα απνθηήζνπλ y έηε εθπαίδεπζεο. High-productivity workers do obtain y years. Άξα, ε εθπαίδεπζε δίλεη ζήκα γηα ην εάλ ν εξγαδφκελνο είλαη ρακειήο ή πςειήο παξαγσγηθφηεηαο Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 18

Η εθπαίδεπζε σο ζήκα Η εθπαίδεπζε δελ είλαη απιά ζήκα. Η εθπαίδεπζε κεηαβάιιεη ην απφζεκα ηνπ αλζξψπηλνπ θεθαιαίνπ Οη θνηλσληθέο απνδφζεηο ηεο εθπαίδεπζεο (πνζνζηηαία αχμεζε ζην εζληθφ εηζφδεκα) είλαη πηζαλφ λα είλαη ζεηηθέο αθφκα θαη εάλ ην αλζξψπηλν θεθάιαην ελφο ζπγθεθξηκέλνπ εξγαδφκελνπ δελ απμάλεηαη Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 19

Μεηά ζην ζρνιείν επελδύζεηο ζε αλζξώπηλν θεθάιαην 3 ζεκαληηθέο ηδηφηεηεο ηνπ πξνθίι ειηθίαο-ακνηβψλ: 1. Οη εξγαδφκελνη κε πςειά επίπεδα εθπαίδεπζεο ιακβάλνπλ πςειφηεξεο ακνηβέο ζε ζρέζε κε εξγαδφκελνπο κε ρακειφηεξα επίπεδα εθπαίδεπζεο 2. Οη ακνηβέο απμάλνληαη δηαρξνληθά αιιά κε θζίλνληα ξπζκφ 3. Τα πξνθίι ειηθίαο-ακνηβψλ απφ νκάδεο δηαθνξεηηθήο εθπαίδεπζεο δηαρξνληθά απμάλνληαη ηαρχηεξα νη πεξηζζφηεξν κνξθσκέλνη απμάλνπλ ηηο ακνηβέο ηνπο ηαρχηεξα Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 20

Weekly Earnings Weekly Earnings Αθαδεκατθφ Έηνο 2011-2012 Πξνθίι Ηιηθίαο-Αμοιβών Men 2000 1700 1400 1100 800 500 200 18 25 32 39 46 53 60 Age College Graduates Some college High school graduates High school dropouts Women 1200 1000 800 600 400 200 18 25 32 39 46 53 60 Age College Graduates Some college High school graduates High school dropouts Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 21

Θ. Μθτράκοσ, Π. Τςακλόγλου και Ι. Χολζηασ (2010) Προςδιοριοριςτικοί παράγοντεσ του υψουσ των μιςθϊν ςτθν Ελλάδα με ζμφαηθ ςτουσ μιςθοφς των αποφοίτων τριτοβάθμιασ εκπαίδευςθσ Τράπεηα τθσ Ελλάδοσ Οικονομικό Δελτίο 34, Σεπτζμβριοσ 2010. Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 22

Εθπαίδεπζε ζηελ εξγαζία (θαηάξηηζε) Οη πεξηζζφηεξνη εξγαδφκελνη επαπμάλνπλ ην απφζεκα ηνπ αλζξψπηλνπ θεθαιαίνπ κέζσ ηεο εθπαίδεπζεο πάλσ ζηελ εξγαζία (OJT)αθνχ έρνπλ νινθιεξψζεη ηελ επέλδπζε ζε εθπαίδεπζε Γπν ηχπνη OJT: - Γεληθή: θαηάξηηζε ρξήζηκε γηα φιεο ηηο επηρεηξήζεηο - Δηδηθή: θαηάξηηζε ρξήζηκε κφλνλ γηα ηελ επηρείξεζε ζηελ νπνία απνθηάηαη Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 23

Εθπαίδεπζε ζηελ εξγαζία (θαηάξηηζε) Οη επηρεηξήζεηο παξέρνπλ γεληθνχ ηχπνπ θαηάξηηζε κφλνλ φηαλ δελ θαηαβάινπλ ην θφζηνο Δάλ ε επηρείξεζε θαη ν εξγαδφκελνο κνηξαζηνχλ ηηο απνδφζεηο απφ ηελ εμεηδηθεπκέλε θαηάξηηζε ηφηε ε πηζαλφηεηα δηαρσξηζκνχ ηνπο ζηελ πεξίνδν κεηά ηελ θαηάξηηζε πεξηνξίδεηαη ζεκαληηθά Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 24

Απόθηεζε αλζξώπηλνπ θεθαιαίνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ θύθινπ ηεο δσήο Τν νξηαθφ έζνδν απφ κηα απνηειεζκαηηθή κνλάδα αλζξψπηλνπ θεθαιαίνπ κεηψλεηαη θαζψο ν εξγαδφκελνο κεγαιψλεη ειηθηαθά (ην νξηαθφ έζνδν ζηελ ειηθία ησλ 20 {MR20} είλαη κεγαιχηεξν απφ ην {MR30}). Σε θάζε ειηθία ν εξγαδφκελνο εμηζψλεη ην νξηαθφ έζνδν κε ην νξηαθφ θφζηνο κε απνηέιεζκα λα απνθηψληαη πεξηζζφηεξεο απνηειεζκαηηθέο κνλάδεο ζε λεαξφηεξεο ειηθίεο. Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 25

Πξνθίι ειηθίαο-ακνηβώλ θαη OJT Οη επελδχζεηο ζε αλζξψπηλν θεθάιαην είλαη πεξηζζφηεξν απνδνηηθέο φζν πην λσξίο γίλνληαη Η ζπλάξηεζε ακνηβψλ Mincer: - Log(w) = a*s + b*t c*t 2 + άιιεο κεηαβιεηέο - Η ειηθία πξνζπέξαζεο είλαη t* έηε εξγαζηαθήο εκπεηξίαο θαη ππνδειψλεη ην ρξφλν θαηά ηνλ νπνίν ν εξγαδφκελνο κεηψλεη ηε ζπζζψξεπζε αλζξψπηλνπ θεθαιαίνπ θαη αξρίδεη λα απνιακβάλεη ηελ απφδνζε ηεο πξνεγνχκελεο επέλδπζεο. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα λα πξνζπεξληνχληαη νη ακνηβέο πνπ ιακβάλνληαη απφ απηνχο πνπ δελ επέλδπζαλ ζηα παξαπάλσ έηε εθπαίδεπζεο Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 26

Πξνθίι ειηθίαο ακνηβώλ ζηε ζεσξία αλζξώπηλνπ θεθαιαίνπ Τν πξνθίι ειηθίαο ακνηβψλ έρεη ζεηηθή θιίζε θαη είλαη θνίιν. Οη εξγαδφκελνη κεγαιχηεξεο ειηθίαο θεξδίδνπλ πεξηζζφηεξν επεηδή επελδχζνπλ ιηγφηεξν ζε αλζξψπηλν θεθάιαην θαη επεηδή ζπιιέγνπλ ηηο απνδφζεηο απφ πξνεγνχκελεο επελδχζεηο ζε αλζξψπηλν θεθάιαην. Ο ξπζκφο κεγέζπλζεο ησλ ακνηβψλ κεηψλεηαη δηαρξνληθά επεηδή νη εξγαδφκελνη ζπζζσξεχνπλ ιηγφηεξν αλζξψπηλν θεθάιαην θαζψο κεγαιψλνπλ ειηθηαθά. Τκήκα Οηθνλνκηθψλ Δπηζηεκψλ-Παλεπηζηήκην Παηξψλ Νηθφιανο Γηαλλαθφπνπινο 27