Η διαηροθή ηου αζθενή με χρόνια αποθρακηική πνευμονοπάθεια
Ο αζζελήο κε Χ.Α.Π. παξνπζηάδεη απώιεηα βάξνπο Σπρλόηεξα ζε εκθπζεκαηηθνύο αζζελείο 43% Βξνγρηηηδηθνί αζζελείο 3%
Αίηηα ππνζξεςίαο 1. Η ειαηησκέλε πξόζιεςε ηξνθήο εμαηηίαο ηεο δύζπλνηαο 2. Η απμεκέλε θαηαλάισζε ελέξγεηαο 3. Τν απμεκέλν θόζηνο ηνπ έξγνπ αλαπλνήο 4. Τα βξνγρνδηαζηαιηηθά θάξκαθα 5. Οξκνληθνί παξάγνληεο 6. Φιεγκνλή
Δπίδξαζε ηεο απώιεηαο βάξνπο ζηελ αλαπλεπζηηθή ιεηηνπξγία Μπτθή αηξνθία ησλ αλαπλεπζηηθώλ κπώλ Άκεζε ζπλέπεηα είλαη ε ειάηησζε ηεο κπτθήο ηζρύνο θαη ηεο ζπζηαιηηθόηεηαο ησλ κπτθώλ ηλώλ
Δθηίκεζε ηνπ επηπέδνπ ζξέςεο 1. Από ην θιηληθό ηζηνξηθό (πξόζθαηε λόζν, παξνπζία ππξεηνύ, πξνβιήκαηα κε ην ζηνκάρη, ηα δόληηα, ςπρηθή λόζν θ.ι.π.) 2. Από ην δηαηηεηηθό ηζηνξηθό (ηνλ ηύπν, ηε ζύζηαζε, ηελ πνηόηεηα ηεο πξνζιακβαλόκελεο ηξνθήο), αιιαγέο ζην βάξνο, απώιεηα όξεμεο, παξνπζία λαπηηώλ, νηθνλνκηθή θαηάζηαζε 3. Από ηε θπζηθή εμέηαζε ( ηξηρσηό θεθαιήο, πξόζσπν,κάηηα, λύρηα, νύια θ.ι.π.)
4. Από ηα αλζξσπνκεηξηθά ζηνηρεία όπσο: α) ην ζσκαηηθό βάξνο (ζε ζπλάξηεζε κε ην ύςνο ππνινγίδνπκε ηνλ δείθηε κπτθήο κάδαο) β) ην πάρνο ηεο δεξκαηηθήο πηπρήο ηνπ ηξηθέθαινπ (δείθηεο εθηίκεζεο ησλ απνζεκάησλ ιίπνπο) γ) ε πεξηθέξεηα κπώλ ηνπ βξαρίνλα (δείθηεο κάδαο ησλ ζθειεηηθώλ κπώλ) 5. Εξγαζηεξηαθέο εμεηάζεηο ( πξσηεΐλεο, ν απόιπηνο αξηζκόο ησλ ιεκθνθπηηάξσλ, θαζπζηεξεκέλε δεξκαηηθή αληίδξαζε ζε θνηλά αληηγόλα)
Ελεξγεηαθέο αλάγθεο Βαζηθόο κεηαβνιηζκόο νξίδεηαη ε ελέξγεηα πνπ θαηαλαιώλεη έλα άηνκν πνπ βξίζθεηαη θαηαθεθιηκέλν ζε πιήξε ςπρηθή θαη πλεπκαηηθή εξεκία θαη κεηά από απνρή 12 σξώλ από ηε ιήςε ηξνθήο (Basal Metabolic Rate)BMR= 66,47+(13,7.Β)+(5.Υ)+(6,76.Η) (άλδξεο) BMR= 65,51+(9,65.Β)+(1,7.Υ)+(4,68.Η) (γπλαίθεο) Μεηαβνιηθέο αλάγθεο αλαπλεπζηηθώλ αξξώζησλ=bmr x 1,2(παξάγνληαο stress)
Θεξκηδηθέο αλάγθεο Αζζελώλ κε Φ.Α.Π. πξσηεΐλεο 20% ιίπε 20-30% πδαηάλζξαθεο 60-70% Φπζηνινγηθνύ αηόκνπ πξσηεΐλεο 10% ιίπε 30% πδαηάλζξαθεο 60%
Γηαηηεηηθή ππνζηήξημε 1. Δληεξηθή δηαηξνθή ζηόρν έρεη ηελ απνθαηάζηαζε ησλ ειεθηξνιπηηθώλ δηαηαξαρώλ, ρνξήγεζε πξσηετλώλ θαη πδαηαλζξάθσλ 2. Παξεληεξηθή ζίηηζε ( κεησκέλνπο πδαηάλζξαθεο ζε άηνκα πνπ δελ απνβάιινπλ CO 2 γηαηί έρνπκε αύμεζε ηνπ CO 2 άξα ππεξθαπλία θαη αλαπλεπζηηθή νμέσζε) 3. Γηαηηεηηθά ζπκπιεξώκαηα (θησρά ζε ζξεπηηθά ζπζηαηηθά ρξεζηκνπνηνύληαη ζε ζπλδπαζκό κε θαλνληθέο ηξνθέο ή άιια δηαιύκαηα) είλαη ππεξπξσηεηηληθά ή ππεξζεξκηδηθά
Γηαηξνθηθά πξνβιήκαηα αζζελώλ κε Φ.Α.Π. 1. Γύζπλνηα θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ γεύκαηνο κε ζπλέπεηα ηελ κείσζε ηνπ Sat O 2 (ρνξήγεζε Ο 2 κε ξηληθό θαζεηήξα) 2. Απώιεηα όξεμεο πνπ νθείιεηαη ζηελ απμεκέλε παξαγσγή βιέλλεο ην βήρα ηελ θαηάζιηςε ηα θάξκαθα θαη ηνλ θάκαην 3. Αδπλακία κάζεζεο δηόηη θαηαλαιώλεη ηελ ελέξγεηα γηα λα αλαπλεύζεη
4. Η ιήςε ηξνθήο πξνθαιεί ζπρλά θξίζε βήρα θαη δύζπλνηαο 5. Η θαθή γεύζε ηνπ ζηόκαηνο θαη ε δπζνζκία από ηηο εθθξίζεηο κεηώλνπλ ηελ όξεμε (θξνληίδα ηεο ζηνκαηηθήο θνηιόηεηαο) 6. Απώιεηα ησλ αηζζήζεσλ γεύζεο θαη όζθξεζεο 7. Όρη ηξνθέο πνπ πξνθαινύλ αέξηα γηαηί πηέδνπλ ην δηάθξαγκα θαη εκπνδίδνπλ ηελ αλαπλνή 8. Καιή ελπδάησζε ησλ αζζελώλ
9. Γπζθνηιηόηεηα ρνξήγεζε ηξνθώλ κε ππαθηηθή ελέξγεηα ελζάξξπλζε γηα άζθεζε κέζα ζε επηηξεπηά όξηα ελζάξξπλζε γηα ιήςε πγξώλ γηα δηέγεξζε ηεο πεξίζηαιζεο θαη γηα ελπδάησζε ησλ θνπξάλσλ δηαηήξεζε θαζηζηήο ζέζεο θαηά ηελ αθόδεπζε Αλ ηα κέηξα απηά δελ είλαη απνηειεζκαηηθά γίλεηαη ιήςε άιισλ κέηξσλ ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ γηαηξό
Η λνζειεπηηθή θξνληίδα επηδηώθεη ηα εμήο: 1. Μείσζε ηνπ αλαπλεπζηηθνύ έξγνπ κε ειάηησζε ησλ κεηαβνιηθώλ αλαγθώλ 2. Κάιπςε ησλ βαζηθώλ κεηαβνιηθώλ αλαγθώλ κε δηαηήξεζε αλάπαπζεο θαη δξαζηεξηόηεηαο κείσζε πξνζπάζεηαο αλαπλνήο δηαηήξεζε ηεο ζξέςεο θαη ηεο ελπδάησζεο δηαηήξεζε επρεξνύο θέλσζεο
1. Ννζειεπηηθό πξόβιεκα Γηαηαξαρή ηνπ ζξεπηηθνύ ηζνδπγίνπ-λήςε αλεπαξθώλ ζξεπηηθώλ ζηνηρείσλ γηα ηελ θάιπςε ησλ κεηαβνιηθώλ αλαγθώλ Α) Αηηηνινγηθνί παξάγνληεο 1. Απμεκέλεο κεηαβνιηθέο απαηηήζεηο ιόγνπ αύμεζεο ηνπ έξγνπ αλαπλνήο 2. Απώιεηα όξεμεο ιόγνπ ππξεηνύ, δύζπλνηαο θαη θάκαηνπ
Β) Απνδεηθηηθά ζηνηρεία Σσκαηηθό βάξνο < ή = ηνπ 20% ηνπ ηδαληθνύ Αδηαθνξία γηα θαγεηό Αλεπαξθήο πξόζιεςε ζεξκίδσλ Απώιεηα κπτθήο κάδαο Με θπζηνινγηθέο εξγαζηεξηαθέο ηηκέο
Γ) Ννζειεπηηθόο ζηόρνο Ο αζζελήο λα έρεη άξηζηε θαηάζηαζε ζξέςεο θαη επαξθή πξόζιεςε ζεξκίδσλ Τν ζσκαηηθό βάξνο λα δηαηεξείηαη ζε θπζηνινγηθά επίπεδα Η αηκνζθαηξίλε θαη ε αιβνπκίλε ζε θπζηνινγηθά επίπεδα (αληαλαθινύλ ηα επίπεδα πξνζιακβαλόκελεο πξσηεΐλεο) Η πξόζιεςε ζεξκίδσλ λα είλαη επαξθήο
Γ) Παξεκβάζεηο ζπλερηδόκελεο εθηίκεζεο Σηόρνο είλαη ν πξνζδηνξηζκόο ησλ ελεξγεηαθώλ απαηηήζεσλ θαη ησλ θαζεκεξηλώλ πξνζιακβαλόκελσλ ζεξκίδσλ 1. Παξαθνινύζεζε ηνπ βάξνο 2. Σπλεξγαζία κε δηαηηνιόγν 3. Αμηνιόγεζε πηζαλώλ αηηηώλ κεησκέλεο όξεμεο 4. Πιεξνθνξεζείηε γηα ηηο δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο θαη αγαπεκέλα θαγεηά ηνπ αζζελή
Θεξαπεπηηθέο παξεκβάζεηο 1. Φξνληίδα ζηνκαηηθήο θνηιόηεηαο(βήραο θαη πηύεια επεξεάδνπλ ηελ όξεμε) 2. Σπκβνπιεύεηε ηνλ αζζελή λα ηξώεη κηθξά, ζπρλά γεύκαηα πςειήο πξσηετληθήο θαη ζεξκηδηθήο αμίαο 3. Σπζηήλεηε ζηνλ αζζελή λα απνθεύγεη ηξνθέο πνπ παξάγνπλ αέξηα(θαζόιηα,θξεκκύδηα,κπξόθνια,ιάραλα) 4. Σπζηήλεηε ζηνλ αζζελή ηα ππεξζεξκηδηθά ζπκπιεξώκαηα λα είλαη ζε πγξή κνξθή(πνιιέο ζεξκίδεο ιίγνο όγθνο) 5. Σπκβνπιεύεηε ηνπο ππνμπγνλαηκηθνύο αζζελείο λα παίξλνπλ Ο 2 κε ξηληθό θαζεηήξα θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ γεύκαηνο 6. Πξνηείλεηε κεζόδνπο γηα ηελ εύθνιε πξνεηνηκαζία ηνπ θαγεηνύ 7. Παξαθνινύζεζε ηνπ πξνζιακβαλόκελνπ θαγεηνύ,ηνπ βάξνπο θαη ηα επίπεδα αηκνζθαηξίλεο θαη αιβνπλίλεο(αληαλάθιαζε ηεο πξνζιακβαλνκέλεο πξσηεΐλεο)
2. Ννζειεπηηθό πξόβιεκα Γηαηαξαρή ηνπ ζξεπηηθνύ ηζνδπγίνπ-λήςε κεγαιύηεξήο πνζόηεηαο ηξνθήο από ηελ απαηηνύκελε Α) Αηηηνινγηθνί παξάγνληεο Αύμεζε ηεο πξνζιακβαλόκελεο ελέξγεηαο Μείσζε ηεο δαπαλνύκελεο ελέξγεηαο Σαθραξώδεο δηαβήηεο, θαθή ζξέςε Β) Απνδεηθηηθά ζηνηρεία Βάξνο ζώκαηνο > 10% ηνπ ηδαληθνύ Γείθηεο κπτθήο κάδαο (ΒΜΙ) < 20Kgr/m 2 Με θπζηνινγηθέο εξγαζηεξηαθέο ηηκέο
Γ) Ννζειεπηηθόο ζηόρνο Ο αζζελήο λα έρεη άξηζηε θαηάζηαζε ζξέςεο θαη κείσζε ησλ ρνξεγνύκελσλ ζεξκίδσλ κε δίαηηα δειαδή: Τν βάξνο λα δηαηεξείηαη ζε θπζηνινγηθά επίπεδα Η πξόζιεςή ζεξκίδσλ λα κεησζεί Γ) παξεκβάζεηο ζπλερηδόκελεο εθηίκεζεο 1. Παξαθνινύζεζε βάξνπο θαη εξγαζηεξηαθώλ ηηκώλ 2. Σπλεξγαζία κε δηαηηνιόγν 3. Πιεξνθνξίεο γηα ηηο δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο
Δ) Θεξαπεπηηθέο παξεκβάζεηο Αλ ππάξρεη ππεξθαπλία ζπλίζηαηαη: 1. Γίαηηα αλάινγα κε ηηο ελεξγεηαθέο αλάγθεο 2. Αύμεζε θαηαλάισζεο ιίπνπο θαη κείσζε ιήςεο πδαηαλζξάθσλ 3. Απνθπγή απμεκέλεο ρξήζεο πξσηετλώλ θαη αλ είλαη ππέξβαξνο ή παρύζαξθνο ζπλίζηαηαη: 1. Σσκαηηθή άζθεζε 2. Χπρνζεξαπεία γηα ηξνπνπνίεζε ζπκπεξηθνξάο
Δθπαίδεπζε αζζελνύο Ο λνζειεπηήο δηδάζθεη ηνλ αζζελή κε Φ.Α.Π. λα: 1. Φξεζηκνπνηεί θνύξλν κηθξνθπκάησλ(κείσζε ρξόλνπ πξνεηνηκαζίαο =εμνηθνλόκεζε ελέξγεηαο) 2. Κάζεηαη ζην ηξαπέδη ππνζηεξίδνληαο ζηνπο αγθώλεο(εμνηθνλόκεζε ελέξγεηαο) 3. Πξνγξακκαηίδεη πεξηόδνπο αλάπαπζεο 30 ιεπηώλ πξηλ ην θαγεηό(κείσζε ηεο δύζπλνηαο) 4. Απνθεύγεη λα θάλεη αζθήζεηο ηνπιάρηζηνλ κηα ώξα πξηλ ην θαγεηό
5. Απνθεύγεη ηα κεγάια γεύκαηα θαη ηα θαγεηά πνπ πξνθαινύλ αέξηα 6. Πξόζιεςε πγξώλ 3lit/24σξν(εθηόο αλ ππάξρεη αληέλδεημή) ή επαξθή ελπδάησζε κε 8-10 πνηήξηα λεξνύ/24σξν 7. Μνηξάδεη νκνηόκνξθα ηελ πξόζιεςε ησλ πγξώλ κεηαμύ ησλ γεπκάησλ γηα λα εκπνδίζεη ηελ θνηιηαθή δηάηαζε 8. Γηαηεξεί ην ηδαληθό βάξνο ή ειαθξόο ρακειόηεξν 9. Μνηξάδνπλ ζε κηθξά ζπρλά γεύκαηα όζνη ρξεηάδνληαη δίαηηα πςειήο ζεξκηδηθήο θαη πξσηετληθήο αμίαο