Αναηομία, Ιζηολογία και Φσζιολογία Αποτεηεσηικού σζηήμαηος Οθθαλμού Παραγωγή- Αποτέηεσζη και ύζηαζη ΥΥ Δ.ΓΔΩΡΓΙΑΓΟΤ- Α. Κώλζηαο
Αλαηνκία Γωλία ηνπ πξνζζίνπ ζαιάκνπ Κνηιόηεηα ζην έζω ηνίρωκα ηνπ ΚΟ (έζω ζθιεξηθή αύιαθα)
Παξαγωγή- Απνρέηεπζε θιεξνθεξαηνεηδέο όξην (κεγαιύηεξν πνζνζηό απαγωγήο ηνπ Τ.Τ.) Αθηηλωηό ζώκα (παξαγωγή ηνπ Τ.Τ.)
(Limbus) κληροκεραηοειδές Όριο θιεξηαία αύιαθα: εζνρή ζηελ έζω επηθάλεηα ηνπ ΚΟ Scleral spur: νπίζζην άθξν Πξόζζην ηνίρωκα εθηείλεηαη ωο ηνλ πεξηθεξηθό θεξαηνεηδή
θιεξνθεξαηνεηδέο όξην Scleral spur ( ζθιεξηαίνο πηεξληζηήξαο) 75-80% θνιιαγόλεο ίλεο 5% ειαζηηθό ηζηό Πξνζηαηεύεη ηελ αθεξαηόηεηα ηνπ ζωιήλα ηνπ Schlemm από ηε δξάζε ηνπ αθηηλωηνύ κπ
Γωληαθό δηθηπωηό (trabeculum) Απάγεη ην 90% ηνπ Τ.Τ. Καιύπηεη ηελ πεξηθέξεηα ηεο ζθιεξηθήο αύιαθαο Schwalbe s line: όξην κεηάπηωζεο ηνπ trabeculum ζηνλ πεξηθεξηθό θεξαηνεηδή
Schwalbe`s line Εώλε S: πξόζζην όξην κεηάπηωζεο ηνπ trabeculum ζην ελδνζήιην θαη ηε Γεζθεκέηην κεκβξάλε ηνπ θεξαηνεηδνύο Schwalbe s line: νπίζζην όξην κεηάπηωζεο ηνπ trabeculum ζην ζηξώκα ηνπ limbus
Trabeculum
Trabeculum 1 Υωξίδεηαη ζε 3 ηκήκαηα: A. Έζω ή ξαγνεηδηθό δηθηπωηό Β. Έμω ή θεξαηνεηδνζθιεξηθό δηθηπωηό Γ. Παξαθαλαιηθόο ηζηόο
Α. Έζω ή ξαγνεηδηθό δηθηπωηό Δθηείλεηαη από ηε ξίδα ηεο ίξηδαο έωο ηνλ ζθιεξηαίν πηεξληζηήξα ( scleral spur) Απνηειείηαη από ζρνηλνεηδείο δνθίδεο Οη δηαεζκνεηδηθνί ρώξνη είλαη ζρεηηθά κεγάινη θαη θαη πξνβάιινπλ κηθξή αληίζηαζε ζηε ξνή ηνπ Τ.Τ.
Β. Έμω ή θεξαηνεηδνζθιεξηθό δηθηπωηό Μεζαίν, κεγαιύηεξν ηκήκα Από ηνλ ζθιεξηαίν πηεξληζηήξα (scleral spur) έωο ηε γξακκή ηνπ Schwalbe Μηθξόηεξνη δηαεζκνεηδηθνί ρώξνη
Β. Έμω ή θεξαηνεηδνζθιεξηθό δηθηπωηό Μεγάιν αξηζκό δηάηξεηωλ πεηαιίωλ πνπ θαηαλέκνληαη ζε πεξηζζόηεξα επίπεδα ζρεκαηίδνληαο έλα ηξηζδηάζηαην δίθηπν Σα πεηάιηα ρωξίδνληαη κεηαμύ ηνπο από κεζνδηαζηήκαηα. Φέξνπλ αλνίγκαηα ή πόξνπο ζε δηάθνξα επίπεδα πνπ επηηξέπνπλ ηελ επηθνηλωλία κεηαμύ ηωλ κεζνδηαζηεκάηωλ
Trabeculum 2 πλδεηηθό ηζηό ζην θέληξν Διαζηηθό ηζηό ζε ζπεηξνεηδή δηάηαμε (πξνζδίδεη ειαζηηθόηεηα) Ταινεηδήο κεκβξάλε. Πηζηεύεηαη όηη πξνέξρεηαη από ηε Γεζθεκέηην κεκβξάλε Δλδνζειηαθή ζηνηβάδα
Tabeculum 3 Σα ελδνζειηαθά θύηηαξα ηνπ trabeculum είλαη κεγαιύηεξα, πην αθαλόληζηα, κε ιηγόηεξν εκθαλή όξηα από απηά ηνπ θεξαηνεηδή πλδένληαη κεηαμύ ηνπο κε gap junctions θαη δεζκνζώκαηα
Γ. Παξαθαλαιηθόο ηζηόο Δμωηεξηθό ηκήκα ηνπ εζκνύ Απνηειείηαη από ζπλδεηηθό ηζηό θαη ελδνζήιην Ζ εμωηεξηθή ελδνζειηαθή ζηνηβάδα απνηειεί ην έζω ηνίρωκα από ην θαλάιη ηνπ Schlemm Πξνβάιιεη ην ζεκαληηθόηεξν πνζνζηό ηεο θπζηνινγηθήο αληίζηαζεο ζηελ απνρέηεπζε ηνπ Τ.Τ.
Παθογένεζη Γλαςκώμαηορ Σηο ΠΓΑΓ ηο ππόβλημα είναι η αςξημένη ανηίζηαζη ζηην εκποή ΥΥ διαμέζος ηος ηθμού ζηο κανάλι ηος Schlemm Iris Scleral Spur Collector Channel Episcleral Veins Ciliary Body
Αληίζηαζε ζε Γηεζεηηθό Ζζκό Ραγοειδικό και κεραηοζκληρικό ημήμα ηθμού προζθέροσν ελάτιζηη ανηίζηαζη ζηην αποτέηεσζη ηοσ ΥΥ Η ενδοθηλιακή μοίρα ηοσ ηθμού ζηο έζω ηοίτωμα ηοσ καναλιού ηοσ Schlemm παραμένει ο κύριος ηόπος ανηίζηαζης ζηην εκροή ΥΥ
Υεηξνπξγηθή Έλζεζε Stent Έλζεζε ηεο άθξεο ηνπ Stent ζην θαλάιη ηνπ Schlemm Διάρηζηε αληίζηαζε από ηνλ εζκό θαηά ηελ έλζεζε
Καλάιη ηνπ Schlemm 1 Κπθινηεξήο αγωγόο 36mm κήθνο, 370κm δηάκεηξν
Απνρέηεπζε Τδαηνεηδνύο Τγξνύ Πνιιαπινί ζπιιεθηηθνί αγωγνί (collector channels) πεξηβάιινπλ ην θαλάιη ηνπ Schlemm Πεξηζζόηεξνη ζπιιεθηηθνί αγωγνί θάηω θαη ξηληθά Επιζκληπικέρ Φλέβερ Κανάλι Schlemm
Καλάιη ηνπ Schlemm 2 Υαξαθηεξηζηηθό γλώξηζκα είλαη ηα γηγάληηα θελνηόπηα- Σν έζω ηνίρωκα επελδύεηαη από ελδνζειηαθά θύηηαξα. Άκεζε επηθνηλωλία κε ηα κεζνδηαζηήκαηα ηνπ trabeculum Ζ βαζηθή κεκβξάλε είλαη αηειήο
Καλάιη ηνπ Schlemm 3 Σν ελδνζήιην πεξηβάιιεηαη από έλα ιεπηό ζηξώκα ζπλδεηηθνύ ηζηνύ (ηλνβιάζηεο, θνιιαγόλν, ζεκέιην νπζία- θπξίωο γιπθνδακηλνγιπθάλεο)
Καλάιη ηνπ Sclemm 4 Σν έμω ηνίρωκα επελδύεηαη από κηα ζηνηβάδα ελδνζειηαθώλ θύηηαξωλ. Γελ έρεη θελνηόπηα Δθθύνληαη 25-35 αζξνηζηηθά ζωιελάξηα Δπηζθιεξηθό θιεβηθό δίθηπν Πξόζζηα αθηηλνεηδή & άλω νθζαικηθή θι. Φιεβώδε θόιπν
Αθηηλωηό ζώκα 1 Γαθηπιηνεηδήο θαηαζθεπή ε νβειηαία δηαηνκή έρεη ηξηγωληθό ζρήκα κε ηε βάζε ηνπ πξνζαλαηνιηζκέλε πξνο ηα εκπξόο Ζ κηα γωλία ηεο βάζεο αθνπκπά ην ζθιεξηαίν πηεξληζηήξα
Αθηηλωηό ζώκα 2 Πηπρωηή κνίξα (pars plicata) Αθηηλωηό κπ Αθηηλνεηδείο πξνβνιέο Δπίπεδε κνίξα (pars plana) ή αθηηλωηό θύθιν
Ίξηδα Πξόζζηα πιεπξά ηνπ αθηηλωηνύ ζώκαηνο Γηαηξεί ην πξόζζην ηκήκα ηνπ βνιβνύ ζε πξόζζην θαη νπίζζην ζάιακν
Παξαγωγή ηνπ Τ.Τ.1 Α. Δλεξγεηηθή έθθξηζε: 80% ηνπ Τ.Τ. από ην κε ρξωζηηθνθόξν επηζήιην ηνπ αθηηλωηνύ ζώκαηνο Β. Παζεηηθή έθθξηζε: 20% ηνπ Τ.Τ. 1. Γηάρπζε 2. Τπεξδηήζεζε
Παξαγωγή ηνπ Τ.Τ. 2 Με ρξωζηηθνθόξν επηζήιην ηνπ αθηηλωηνύ ζώκαηνο πνπ θαιύπηεη ηηο αθηηλνεηδείο πξνβνιέο Οη πεξίπνπ 80 αθηηλνεηδείο πξνβνιέο απνηεινύληαη από 2 επηζειηαθέο ζηνηβάδεο θαη ην ζηξώκα ζην θέληξν
Παξαγωγή ηνπ Τ.Τ. 3 Σα ηξηρνεηδή ηνπ ζηξώκαηνο (ρόξην) έρνπλ επξέα ζπξηδωηά αλνίγκαηα Σα ηξηρνεηδή αξδεύνληαη από θιάδνπο ηνπ κείδνλα αξηεξηαθνύ θύθινπ ηεο ίξηδαο
Παξαγωγή ηνπ Τ.Τ. 4 Οη θνξπθέο ηνπ έμω ρξωζηηθνθόξνπ θαη ηνπ έζω κε ρξωζηηθνθόξνπ επηζειίνπ βξίζθνληαη ζε επαθή κε tight junctions εκαληηθό ζηε δηαηήξεζε αηκαηνϋδαηνεηδηθνύ θξαγκνύ Σν έζω κε ρξωζηηθνθόξν επηζήιην πξνβάιεη ζηνλ νπίζζην ζάιακν θαη πεξηέρεη κηηνρόλδξηα θαη κηθξνιάρλεο, ππεύζπλα γηα ηελ παξαγωγή ηνπ Τ.Τ.
Αθηηλνεηδείο Πξνβνιέο
Παξαγωγή ηνπ Τ.Τ. 5 Πξνέξρεηαη από ην πιάζκα κέζσ ηνπ ηξηρνεηδηθνύ δηθηύνπ ησλ αθηηλνεηδώλ πξνβνιώλ
Α. Δλεξγεηηθή έθθξηζε Γελ εμαξηάηαη από ηελ ΔΟΠ Δλεξγεηηθή κεηαβνιηθή δηαδηθαζία ε νπνία εμαξηάηαη από αξθεηά ζπζηήκαηα ελδύκσλ, θπξίσο ηελ αληιία Να+/Κ+ ΑΣΡάζεο ε νπνία εθθξίλεη Να+ ζηνλ νπίζζην ζάιακν
Β. Παζεηηθή έθθξηζε 1. Τπεξδηήζεζε: εμαξηάηαη από ηελ δηαθνξά πδξνζηαηηθήο πίεζεο αλάκεζα ζηηο αθηηλνεηδείο πξνβνιέο θαη ηελ ΔΟΠ ζηνλ νθζαικό 2. Γηάρπζε: παζεηηθή κεηαθνξά ηόλησλ δηα ηεο θπηηαξηθήο κεκβξάλεο. ρεηίδεηαη κε ην θνξηίν θαη ηε ζπγθέληξσζε
Ρπζκόο παξαγωγήο ηνπ Τ.Τ. 2.0 κl/min Γελ εμαξηάηαη από ΔΟΠ δηαβεηηθνύο, ύπλν, θιεγκνλή (ηξηδνθπθιίηηδεο)
Απνρέηεπζε ηνπ Τ.Τ. 1 Γηέξρεηαη ζηνλ πξόζζην ζάιακν από ηνλ νπίζζην κέζσ ηεο θαθνθνξηαίαο ζρηζκήο Α. Γηα ηνπ γσληαθνύ δηθηπσηνύ (trabeculum): Ρ- εμαξηώκελε Β. Ραγνεηδνζθιεξηθή νδόο: κε Ρ- εμαξηώκελε
Aπνρέηεπζε ηνπ Τ.Τ. 2 0.22-0.28 κl/min/mmhg Διαηηώλεηαη κε ηελ ειηθία Δπεξεάδεηαη από ρεηξ. επεκβάζεηο, ηξαύκαηα, θάξκαθα, ελδνθξηληθνύο παξάγνληεο Γιαπθσκαηηθνί αζζελείο θαη απμεκέλε ΔΟΠ έρνπλ ειαηησκέλε δπλαηόηεηα απνρέηεπζεο
Α. Γηα ηνπ γωληαθνύ δηθηπωηνύ Καλάιηα θαη πόξνη ηνπ trabeculum Παξαθαλαιηθό δηθηπωηό ( έζω πιεπξά ηνπ θαλαιηνύ ηνπ Schlemm πιιεθηηθά ζωιελάξηα & πδάηηλεο θιέβεο θιεξηθή & επηζθιεξηθή θπθινθνξία
Δμίζωζε ηνπ Goldmann P O = (F/C) + P V P O : ΔΟΠ (mmhg) F: ξνή απνρέηεπζεο (κl/min) C: επθνιία ξνήο (κl/min/mmhg) P V : επηζθιεξηθή θιεβηθή πίεζε (mmhg)
Παιηλδξόκεζε ηνπ αίκαηνο Όηαλ ε ΔΟΠ είλαη ειαηηωκέλε ην γωληαθό δηθηπωηό κπνξεί λα θαηαξξεύζεη ή ην αίκα κπνξεί λα παιηλδξνκήζεη ζην θαλάιη ηνπ Schlemm
B. Ραγνεηδνζθιεξηθή νδόο 5-15% Μεηαμύ ηεο βάζεο ηεο ίξηδαο θαη ηνπ ζθιεξηαίνπ πηεξληζηήξα Τ.Τ. δηέξρεηαη από ηα δηακπτθά δηαζηήκαηα ηνπ αθηηλσηνύ κπόο θαη νδεύεη πξνο ηνλ ππεξαθηηλσηό θαη ππεξρνξηνεηδηθό ρώξν. Από εθεί απνρεηεύεηαη δηα ηνπ ζθιεξνύ ή δηα ηεο αηκαηηθήο θπθινθνξίαο
Φάξκαθα ζην γιαύθωκα Β- αδξελεξγηθνί αλαζηνιείο Παξαζπκπαζεηηθνκηκεηηθνί (κεηωηηθνί) παξάγνληεο- ρνιηλεξγηθνί θαη αληηρνιηλεξγηθνί παξάγνληεο Αλαζηνιείο ηεο θαξβνληθήο αλπδξάζεο Αδξελεξγηθνί αγωληζηέο Αλάινγα Πξνζηαγιαδίλεο
Β- αδξελεξγηθνί αληαγωληζηέο (β- blockers) Διαηηώλνπλ ηελ ΔΟΠ, αλαζηέιινληαο ηελ παξαγωγή ηνπ camp ζην επηζήιην ηωλ αθηηλνεηδώλ πξνβνιώλ. Διαηηώλνπλ ηελ έθθξηζε ηνπ Τ.Τ.θαηά 20-50% κε απνηέιεζκα ηελ ειάηηωζε ηεο ΔΟΠ 20-30%
Β- αδξελεξγηθνί αληαγωληζηέο (β- blockers) Με εηδηθνί: ηηκνιόιε: Temserin ηηκνιόιε καθξάο δξάζεο: Nyogel 0.1% βεηαμνιόιε: Betoptic ιεβνκπνπλνιόιε: Vistagan θαξηενιόιε: Ocupress κεηηπξαλνιόιε: Beta Ophtiole
Παξαζπκπαζεηηθνκηκεηηθνί παξάγνληεο Διαηηώλνπλ ηελ ΔΟΠ πξνθαιώληαο ζύζπαζε ηνπ αθηηλωηνύ κπ. Ο ζθιεξηαίνο πηεξληζηήξαο εθηείλεη ην γωληαθό δηθηπωηό κε απνηέιεζκα ηελ απνρέηεπζε ηνπ Τ.Τ. Ζ ΔΟΠ ειαηηώλεηαη θαηά 15-25%
Παξαζπκπαζεηηθνκηκεηηθνί παξάγνληεο Πηινθαξπίλε: Isopto- carpine
Αλαζηνιείο ηεο θαξβνληθήο αλπδξάζεο Μείωζε ηεο έθθξηζεο ηνπ Τ.Τ. κέζω άκεζεο αλαζηνιήο ηνπ ελδύκνπ ηεο θαξβνληθήο αλπδξάζεο. Δπηηπγράλεηαη 15-20% ειάηηωζε ηεο ΔΟΠ
Αλαζηνιείο ηεο θαξβνληθήο αλπδξάζεο Per.os: diamox/ acetazolamide Σνπηθά: Νηνξδνιακίδε: Trusopt Μπξηλδνιακίδε: Azopt
Αδξελεξγηθνί αγωληζηέο Eηδηθνί (α 2 ) αγωληζηέο ειαηηώλνπλ ηελ παξαγωγή ηνπ Τ.Τ. θαη ηελ πίεζε ζην ζθιεξηθό θιεβηθό δίθηπν Βξηκνληδίλε: Alphagan Απξαθινληδίλε: Iopidine
Αλάινγα Πξνζηαγιαδίλεο Λαηαλνπξόζηε: Xalatan Σξαβνπξόζηε: Travatan Διάηηωζε ηεο ΔΟΠ επηηπγράλεηαη κε ζεκαληηθή αύμεζε ξαγνεηδνζθιεξηθήο ξνήο (πεξίπνπ 50%)
Σξόπνο δξάζεο Γελ είλαη αθξηβώο γλωζηόο Αύμεζε ηνπ ρώξνπ κεηαμύ ηωλ κπϊθώλ δεζκίδωλ ηνπ αθηηλωηνύ ζώκαηνο, κε απνηέιεζκα ηελ αύμεζε ηεο ξαγνεηδνζθιεξηθήο ξνήο
Αλάινγα Πξνζηαγιαδίλεο Βηκαηνπξόζηε: Lumigan Απμάλεη επηπιένλ ηε ξνή ζην γωληαθό δηθηπωηό θαηά 25-30%
Βηνρεκηθή ζύζηαζε ηνπτ.τ.1 0.25 ml Π.Θ. 0.06 ml Ο.Θ. Πην ππέξηνλν από ην πιάζκα ph= 7.2 Νεξό: 99% Αζθνξβηθό νμύ: 15 θνξέο κεγαιύηεξε ζπγθέληξωζε Πξωηεϊλεο 0.02% ελώ ζην πιάζκα 7%
Αζθνξβηθό νμύ Σν επίπεδν ηνπ αζθνξβηθνύ νμένο ήηαλ ηδηαίηεξα ειαηηωκέλν ζε αζζελείο κε Α Οη ειεύζεξεο ξίδεο έρνπλ ζεκαληηθό ξόιν ζηελ παζνθπζηνινγία ηνπ Α εμαηηίαο ηεο νμεηδωηηθήο βιάβεο πνπ πξνθαινύλ
Βηνρεκηθή ζύζηαζε ηνπ Τ.Τ.2 Τςειή ζπγθέληξσζε ηόλησλ πδξνγόλνπ θαη ρισξίνπ Υακειή ζπγθέληξσζε δηθαξβνληθώλ ηόλησλ Ίδηα ζπγθέληξσζε ηόλησλ Να Τςειή ζπγθέληξσζε γαιαθηηθνύ Υακειέο ζπγθεληξώζεηο γιπθόδεο, νπξίαο θαη πξσηετληθνύ αδώηνπ
Λεηηνπξγίεο ηνπ Τ.Τ. Γηαηήξεζε ηεο ΔΟΠ Θξέςε ησλ αλάγγεησλ ηζηώλ: νπίζζηα επηθάλεηα ηνπ θεξαηνεηδνύο, γσληαθό δηθηπσηό, θαθό, πξόζζην παινεηδέο ζώκα Μεηαθνξά κεηαβνιηθώλ πξντόλησλ Πξνζηαηεπηηθό κεραληζκό (ζθαηξίλεο)
ΔΤΥΑΡΗΣΩ