4.0 ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ & ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

4.0 ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ & ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 55

4.0 ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 4.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο γενικός στόχος των Προγραμμάτων Διασυνοριακής Συνεργασίας της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου (1994-1999) ήταν η προώθηση της συνάφειας και της συνοχής του Ευρωπαϊκού χώρου επιδιώκοντας, στην περίπτωση των εξωτερικών παραμεθορίων περιοχών, την άμβλυνση των μειονεκτημάτων τους, η οποία επιτυγχάνεται εν μέρει με τη δημιουργία δικτύων συνεργασίας. Ο στόχος αυτός υλοποιήθηκε μέσω 3 ειδικών στόχων : Ενίσχυση των παραμεθόριων περιοχών με σκοπό να αρθούν τυχόν μειονεκτήματα που δημιουργούνται λόγω της απομόνωσή τους. Ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας. Δημιουργία προϋποθέσεων ώστε οι εξωτερικές παραμεθόριες περιοχές να ανταποκριθούν στο ρόλο τους ως εξωτερικά σύνορα του ενοποιημένου Ευρωπαϊκού χώρου. Η κοινή αναπτυξιακή στρατηγική του Προγράμματος Γειτνίασης / Ελλάδα-Αλβανία για την τρέχουσα περίοδο βασίστηκε στα ακόλουθα στοιχεία: 1. Ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης και SWOT Ανάλυση της εξεταζόμενης διασυνοριακής περιοχής (Κεφάλαια 1 και 2 του παρόντος προγραμματικού εγγράφου) 2. Αξιολόγηση της μέχρι σήμερα εμπειρίας του Προγράμματος INTERREG 3. Τα αποτελέσματα της Ενδιάμεσης Αξιολόγησης του Προγράμματος ΙΝΤΕRREG III Α CARDS 4. Την συμφωνία με τις γενικές αρχές και στόχους του Προγράμματος Γειτνίασης σύμφωνα με την Ανακοίνωση της Επιτροπής COM (2003) 393/ 01/07/2003 ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 56

Ο γενικός στόχος του ΙNTERREG III είναι η δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών ώστε τα εθνικά σύνορα να μην αποτελούν εμπόδιο στην ισόρροπη ανάπτυξη και ενοποίηση του Ευρωπαϊκού εδάφους. Η απομόνωση των παραμεθόριων περιοχών οδήγησε στην αποκοπή των μεθοριακών κοινοτήτων προκαλώντας την οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ασυνέχεια. Επιπρόσθετα, οι μεθοριακές περιοχές, στο παρελθόν, δεν αποτελούσαν «εθνική προτεραιότητα» στο πλαίσιο των εθνικών αναπτυξιακών στρατηγικών, με αποτέλεσμα οι οικονομίες τους να τείνουν να καταστούν περιφερειακές εντός των εθνικών συνόρων. Η διεύρυνση της Ε.Ε μετατόπισε τα εξωτερικά σύνορα προς τα ανατολικά, γεγονός που, σε συνδυασμό με την αύξηση των εσωτερικών συνόρων, έχει ως αποτέλεσμα η παρούσα περίοδος να κρίνεται ως «ιδανική» για τη χάραξη αναπτυξιακής πολιτικής για τις μεθοριακές περιοχές και πάντα υπό το πρίσμα δημιουργίας ενός ενιαίου Ευρωπαϊκού χώρου. Ιδιαίτερα πρέπει να επισημανθεί η ιδιαιτερότητα του χώρου της Δυτικής Βαλκανικής χερσονήσου (όπου εντάσσεται η περιοχή του προγράμματος) καθώς και η βαρύτητα που δίνεται στις θετικές επιδράσεις του νέου Προγράμματος Γειτνίασης. Είναι λοιπόν σαφές ότι ο γενικός στόχος του προγράμματος στη συγκεκριμένη περίπτωση έχει τον χαρακτήρα μακροπρόθεσμου στρατηγικού στόχου. Η εκπλήρωσή του συγκεκριμένου στόχου μακροπρόθεσμα θα επιτρέψει στην επιλέξιμη περιοχή να λειτουργήσει ενισχυτικά στο νέο διαμορφούμενο Ευρωπαϊκό χώρο. 5. Την συμπληρωματικότητα με τις Εθνικές, Κοινοτικές, Περιφερειακές πολιτικές Κατά την περίοδο 1994-1999 η πρωτοβουλία ΙΝΤΕRREG II διεύρυνε το πεδίο εφαρμογής του ΙΝΤERREG I-το οποίο λειτούργησε εντελώς πιλοτικά- και κινήθηκε προς την κατεύθυνση της χάραξης μιας συνεπούς αναπτυξιακής στρατηγικής μέσω εξωστρεφών δράσεων συνεργασίας στις παραμεθόριες περιοχές. Η εμπειρία από το ΙΝΤΕRREG II καταδεικνύει ότι σε πολλές περιπτώσεις έχουν ληφθεί σημαντικά μέτρα για τον από κοινού διασυνοριακό προγραμματισμό με σκοπό την χάραξη κοινής αναπτυξιακής στρατηγικής, αν και έχουν εμφανιστεί σχετικά προβλήματα συνεργασίας. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αποτέλεσε ισχυρό μηχανισμό πολύπλευρης ανάπτυξης της περιοχής με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, όσον ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 57

αφορά την ενίσχυση της ιδιαίτερης γεωμορφολογικής θέσης της περιοχής σε επίπεδο υποδομών. Τα σχετικά έργα επιβεβαίωσαν με την πορεία των εργασιών τους, τον καθοριστικό ρόλο που έχουν να διαδραματίσουν στον προσδιορισμό των εθνικών σχεδιασμών ανάπτυξης και των δεσμών που μπορούν να αναπτυχθούν στο πλαίσιο των κοινών πρωτοβουλιών των δυο χωρών. Oι ενέργειες του Προγράμματος Γειτνίασης, που στοχεύουν στην προώθηση και την ανάπτυξη της κοινωνίας των πληροφοριών, πρέπει να συνεισφέρουν στους στόχους του «e-europe 2002 Action Plan», όπου αυτό ενδείκνυται σε σχέση με την διασυνοριακή διάσταση του προγράμματος. Η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης θα πρέπει να είναι φανερή στις επεμβάσεις των άλλων τομέων και ιδίως του τομέα μεταφορών και του οικονομικού τομέα. Η υπάρχουσα τεχνογνωσία και η εμπειρία που αποκτήθηκε στα χρόνια υλοποίησης του Interreg επιτρέπει στην επιλέξιμη περιοχή να σχεδιάσει με μεγάλο βαθμό ωριμότητας τα νέα έργα που προτίθεται να υλοποιήσει σχετικά με τις υποδομές σε διαπεριφερειακό και σε τοπικό επίπεδο. Οι επενδύσεις αυτές θα στηρίζονται στην πολιτική της αειφόρου ανάπτυξης. Η εθνική νομοθεσία για το περιβάλλον καθώς και η σχετική κοινοτική νομοθεσία, όπου είναι εφαρμόσιμη, πρέπει να γίνεται σεβαστή. Σημειώνεται ότι η περιβαλλοντική διάσταση θα αποτελεί συστατικό στοιχείο όλων των ενεργειών που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα. Η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» θα εφαρμοστεί, αν αυτό απαιτηθεί στις βιομηχανικές υποδομές, καθώς και στις υποδομές μεταφορών. Ως προς την εφαρμογή των οδηγιών 79/409/ΕΟΚ για τα Πτηνά και την 92/43/ΕΟΚ για τους Οικοτόπους, ειδικότερα δε σε ότι αφορά τα έργα που θα μπορούσαν να επηρεάσουν περιοχές που είναι προτεινόμενες στο δίκτυο ΦΥΣΗ-Natura 2000, οι Αρχές της επιλέξιμης περιοχής δεσμεύονται να μην επιτρέψουν την υποβάθμιση της κατάστασης των εν λόγω περιοχών στο πλαίσιο της υλοποίησης των παρεμβάσεων του Προγράμματος. ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 58

Για τις δράσεις και παρεμβάσεις που αφορούν την ανάδειξη περιοχών Natura 2000, θα πρέπει να υφίσταται συντονισμός με τις αντίστοιχες δράσεις στα προγράμματα ΕΠΠΕΡ, LIFE, Leader+ και τις παρεμβάσεις στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΚΠΣ ΙΙΙ. Επισημαίνεται επίσης ότι: Όλες οι δράσεις που αφορούν τα στερεά απόβλητα θα βασίζονται στο νομαρχιακό / περιφερειακό σχεδιασμό, ο οποίος θα πρέπει να είναι σύμφωνος με τον εθνικό σχεδιασμό διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. Όλες οι δράσεις που αφορούν τη διαχείριση των υδατικών πόρων θα προγραμματίζονται / υλοποιούνται με βάση τις διατάξεις της Οδηγίας 60/2000/ΕΕ. Η εξασφάλιση λειτουργίας και βιωσιμότητας του έργου θα συμπεριλαμβάνονται στα κριτήρια επιλογής του για χρηματοδότηση, όσον αφορά τις δομές λειτουργίας και διαχείρισης περιβαλλοντικών υποδομών (διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων). Η προσέγγιση του Προγράμματος εναρμονίζεται με τις βασικές αρχές που θέτει ο κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, καθώς και η Ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση, όπως περιγράφεται στη συνθήκη του Άμστερνταμ. Οι δράσεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Γειτνίασης Ελλάδα-Αλβανία εξυπηρετούν τους τέσσερις πυλώνες της Ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση οι οποίοι είναι: η βελτίωση της απασχολησιμότητας, η βελτίωση της επιχειρηματικότητας, η βελτίωση της προσαρμοστικότητας, και η προώθηση των ίσων ευκαιριών. Ειδικότερα μέσω του Μέτρου 2.5 «Συνεργασία για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών στην διασυνοριακή περιοχή» ενισχύονται δράσεις κατάρτισης που συνδέονται με την προώθηση της απασχόλησης και την εξειδίκευση στελεχών του Δημόσιου τομέα. Επίσης μέσω του Μέτρου 2.1 «Ενίσχυση της επιχειρηματικής ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 59

δραστηριότητας», ενισχύονται δράσεις που διευρύνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα στην επιλέξιμη περιοχή με στόχο τη αύξηση της απασχολησιμότητας. 6. Συμπληρωματικότητα με το ΚΠΣ ΙΙΙ, Ταμείο Συνοχής Ο σχεδιασμός του προγράμματος βασίστηκε στη συμπληρωματικότητα που πρέπει να έχει σε σχέση με τα μέτρα που προωθούνται στο πλαίσιο του Γ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (Εθνικά και Περιφερειακά Προγράμματα), του Ταμείου Συνοχής και των υπολοίπων Κοινοτικών Πρωτοβουλιών, ιδίως όσον αφορά τις υποδομές. Ειδικότερα, το Γ ΚΠΣ θα συνεισφέρει στην εμβάθυνση της ενσωμάτωσης της Ελλάδας στην Ε.Ε., καθώς και στην παγκόσμια οικονομία της γνώσης, ενισχύοντας τις διαρθρωτικές αλλαγές και αξιοποιώντας το δυναμικό για βελτίωση της παραγωγικότητας και αύξηση της απασχόλησης. Η παρέμβαση του ΚΠΣ αναμένεται να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για υψηλότερη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και πραγματική σύγκλιση με την υπόλοιπη Ε.Ε. Οι προτεραιότητες του Γ ΚΠΣ εστιάζονται σε επενδύσεις στο φυσικό, ανθρώπινο και γνωστικό κεφάλαιο, που μπορούν να συμβάλουν περισσότερο για στην αύξηση της παραγωγικότητας και την ανάπτυξη στην της Ελλάδας κατά την προγραμματική περίοδο 2000-2006. Οι επιπτώσεις και η αποτελεσματικότητα της στρατηγικής του ΚΠΣ επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την πρόοδο που θα σημειωθεί στα ακόλουθα πεδία: - Διαρθρωτικές αλλαγές στις αγορές εργασίας, αγαθών και υπηρεσιών που θα οδηγήσουν σε υψηλότερη παραγωγικότητα και συγκράτηση τιμών, ενισχύοντας το δυναμικό ανάπτυξης και απασχόλησης. - Με στόχο την αειφόρο ανάπτυξη της υπαίθρου και της γεωργίας, προώθηση μίας ολοκληρωμένης προσέγγισης επικεντρωμένης στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και τον εκσυγχρονισμό,. - Κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα, έτσι ώστε να συνεισφέρει τόσο στη χρηματοδότηση έργων υποδομής μέσω συστήματος BOT (Built-Operate- Transfer) (Κατασκευή, Λειτουργία, Μεταβίβαση), όσο και ευρύτερα, στην ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 60

προσπάθεια εκσυγχρονισμού και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας του συνόλου του παραγωγικού τομέα και όλων των περιφερειών. - Ουσιαστική, τέλος, βελτίωση των ικανοτήτων διαχείρισης, παρακολούθησης και ελέγχου, ώστε να διασφαλιστεί όχι μόνον ο υψηλός βαθμός απορρόφησης, αλλά και η αποτελεσματικότητα των έργων και δράσεων του ΚΠΣ. 4.2. ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η κοινή αναπτυξιακή στρατηγική του Προγράμματος θα πρέπει να συμβάλλει στην ισόρροπη ανάπτυξη των όμορων διασυνοριακών περιοχών βελτιώνοντας τις οικονομικές δυνατότητες και ενισχύοντας τον κοινωνικοοικονομικό τους ιστό σε όφελος του συνόλου των πολιτών της διασυνοριακή περιοχής. Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα της SWOT ανάλυσης και ειδικά τις ιδιαιτερότητες της περιοχής (μεγάλοι ορεινοί όγκοι, ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες, κλπ), καθίσταται σαφές, ότι πρέπει να ενδυναμωθούν οι οικονομίες των επιλέξιμων περιοχών, ώστε να αποφευχθεί η περιθωριοποίηση και η υστέρησή τους τόσο εντός των εθνικών συνόρων, όσο και στον διαμορφούμενο νέο Ευρωπαϊκό Οικονομικό χώρο. Επίσης η στρατηγική θα πρέπει να αξιοποιήσει συνολικά το πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της περιοχής, με στόχο όχι μόνο την υπέρβαση μεμονωμένων ή σημειακών παρεμβάσεων που υπολείπονται σε αποτελεσματικότητα και προκαλούν αλυσιδωτές αντιδράσεις σε όλα τα επίπεδα κοινωνικο-οικονομικής εξέλιξης της περιοχής, αλλά κυρίως στην υλοποίηση ολοκληρωμένου χαρακτήρα διασυνοριακών παρεμβάσεων. Τέλος, η ασφάλεια των κατοίκων από ανθρώπινες ενέργειες ή φυσικές καταστροφές θα πρέπει να συνδυασθεί, μέσω της στρατηγικής και των επιλογών εξειδίκευσης της, με την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος θέτοντας έτσι τις βάσεις για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων των διασυνοριακών περιοχών και την εξασφάλιση της αειφόρου ανάπτυξης. Με βάση τα ως άνω στοιχεία, η στρατηγική του προγράμματος επικεντρώνεται σε μια σειρά από συγκεκριμένες δράσεις που ενισχύουν την διασυνοριακή συνεργασία στους παρακάτω τομείς: ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 61

την αναβάθμιση του κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος στη διασυνοριακή ζώνη, την προστασία και βελτίωση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου, την προστασία, διατήρηση και ανάδειξη του περιβάλλοντος, την βελτίωση των όρων διαβίωσης και της εν γένει ποιότητας ζωής του τοπικού πληθυσμού. Όλα τα ανωτέρω ενσωματώνονται σε ένα γενικό στόχο για την ανάπτυξη της περιοχής που είναι: Η ανάδειξη της περιοχής σε πυρήνα και κομβικό σημείο παγίωσης της ειρήνης και της αναπτυξιακής διαδικασίας στη Δυτική Βαλκανική χερσόνησο Ο βραχυπρόθεσμος (σε όρους προγραμματικής περιόδου 2000-2006) επιχειρησιακός στόχος του προγράμματος είναι: Η αναβάθμιση της περιοχής σε επίπεδο υποδομών και η υποστήριξη διασυνοριακών συνεργασιών σε όλους τους κοινωνικο-οικονομικούς τομείς. Με βάση τους στόχους αυτούς οι ειδικοί στόχοι του προγράμματος που συμβάλλουν στην επίτευξη της στρατηγικής είναι οι ακόλουθοι: 1. Άρση της γεωγραφικής και επικοινωνιακής απομόνωσης της περιοχής Η συγκεκριμένη διασυνοριακή περιοχή στο πλαίσιο του προγράμματος INTERREG II ενισχύθηκε με παρεμβάσεις σε θέματα υποδομών που σχεδιάστηκαν για την ενδυνάμωσή και την προσπάθεια σύνδεσής της με διευρωπαϊκούς διαδρόμους (Ε10 και Ε4). Τα συμπεράσματα από τα έργα που υλοποιήθηκαν μέχρι τώρα επιβεβαίωσαν την θετική επίδραση που έχουν προσφέρει στην περιοχή και έχουν καταδείξει ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 62

ακολούθως και τους εθνικούς σχεδιασμούς ανάπτυξης των δύο χωρών. Με βάση αυτή την πολιτική το Πρόγραμμα Γειτνίασης έρχεται να ενισχύσει περισσότερο τις ήδη υλοποιούμενες παρεμβάσεις και να προσφέρει στην περιοχή τη δυνατότητα να βελτιώσει τη θέση της στο Βαλκανικό χώρο. Τα παραπάνω συμβάλλουν καταλυτικά στη μείωση της γεωγραφικής και επικοινωνιακής απομόνωσης της περιοχής και επιτρέπουν στους κατοίκους της διασυνοριακής περιοχής να αισθάνονται λιγότερο περιθωριοποιημένοι από τις Ευρωπαϊκές εξελίξεις. 2. Ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας με την υποστήριξη τοπικών δραστηριοτήτων μικρής κλίμακας σε όλους τους κοινωνικο-οικονομικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος Η ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων μεταξύ των επιλέξιμων περιοχών εκατέρωθεν των συνόρων θα εδραιώσει μια μόνιμη σχέση συνεργασίας που θα αποτελέσει την αφετηρία μιας μονιμότερης και ουσιαστικότερης σύγκλισης επιχειρηματικών συνεργασιών. Με την δημιουργία μόνιμων δικτύων συνεργασίας μεταξύ αντιπροσωπευτικών φορέων θα μπορέσει να υπάρξει ικανοποιητική ροή πληροφόρησης και ενημέρωσης καθώς επίσης και διαφοροποίηση της παραγωγής τοπικών προϊόντων με παράλληλη βελτίωση της ποιότητας αυτών και προώθηση της εμπορίας τους. Η ανάπτυξη των διασυνοριακών συνεργασιών έχει ως καταλυτικό παράγοντα την υποστήριξη δράσεων στον τομέα του ανθρώπινου δυναμικού. Η προώθηση κοινών ενεργειών εκπαίδευσης και κατάρτισης μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για την υλοποίηση των στόχων που θέτει το Πρόγραμμα Γειτνίασης Ελλάδα-Αλβανία. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από πολιτιστικό πλούτο που μπορεί να αναδειχθεί περαιτέρω με στόχο την κοινή προβολή του, ώστε να αποτελέσει δεσμό κοινωνικής προσέγγισης και οικονομικής ανάπτυξης. Επίσης οι πλούσιοι φυσικοί πόροι μπορούν ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 63

να αναδειχθούν στο πλαίσιο κοινών διασυνοριακών συνεργασιών ώστε να προστατευθούν και να επιτευχθεί ορθολογική διαχείριση τους. Στην περίπτωση του περιβάλλοντος σε περιπτώσεις που δεν υπάρχουν οροθετημένες γραμμές και οι μονομερείς παρεμβάσεις υπολείπονται σε αποτελεσματικότητα πρέπει να επιδιωχθεί η προστασία οικοσυστημάτων ιδιαίτερης οικολογικής σημασίας. Η αειφορική διαχείριση των οικοσυστημάτων και του υδάτινου δυναμικού σε συνδυασμό με την χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα συμβάλλει ουσιαστικά στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και στην διατήρηση σε υψηλό επίπεδο του περιβάλλοντος. Η αναντιστοιχία στο επίπεδο παροχής υπηρεσιών μεταξύ των περιφερειών των δύο χωρών στον τομέα της υγείας πρέπει να υποστηριχθεί περαιτέρω και με την υποστήριξη της νέας τεχνολογίας (τηλε-ιατρική κλπ), έτσι ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες υγιεινής στην περιοχή και το επίπεδο παρεχομένων υπηρεσιών. Η αναβάθμιση τους θα προκύψει τόσο με την βελτίωση των υποδομών και της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας όσο και της διευκόλυνσης της πρόσβασης του πληθυσμού σε αυτές. Οι δυο προαναφερθέντες ειδικοί στόχοι του προγράμματος θα υλοποιηθούν μέσω παρεμβάσεων που εντάσσονται στους ακόλουθους άξονες προτεραιότητας. Διασυνοριακές Υποδομές. Οικονομική ανάπτυξη και προώθηση της απασχόλησης. Tεχνική Βοήθεια. ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 64