Ουσίες κοινωνικής συναναστροφής Ουσίες κατάχρησης

Ουσίες κοινωνικής συναναστροφής Ουσίες κατάχρησης Αιθανόλη Αμφεταμίνες Κοκαΐνη Καφεΐνη Κάνναβη Νικοτίνη

Ουσίες κοινωνικής συναναστροφής Ουσίες κατάχρησης Οπιοειδή Κατασταλτικά Αιθανόλη Βενζοδιαζεπίνες Διεγερτικά Αμφεταμίνες Κοκαΐνη Καφεΐνη Νικοτίνη Ψευδαισθησιογόνα Φαινκυκλιδίνη LSD, Κεταμίνη Εισπνεόμενα Αναβολικά Στεροειδή Κάνναβη

Εξάρτηση Ουσίες ΚΝΣ ανταμοιβή, ευφορία επαναληπτική καταναγκαστική λήψη Εξάρτηση: ψυχολογική ή και σωματική Στη σωματική εξάρτηση παρατηρούνται λειτουργικές μεταβολές, που καθιστούν απαραίτητη την παρουσία της ουσίας και μάλιστα σε αυξανόμενες δόσεις (αντοχή) Η απότομη διακοπή της ουσίας οδηγεί σε εκδήλωση έντονων/αντίθετων συμπτωμάτων (στερητικό σύνδρομο)

Εξάρτηση (Dependence) vs Eθισμός (Addiction) Εθισμός: μία χρόνια υποτροπιάζουσα ασθένεια του εγκεφάλου που χαρακτηρίζεται από καταναγκαστική αναζήτηση και χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, παρά τις δυσμενείς τους συνέπειες Εξάρτηση παρατηρείται στα πλαίσια μακροχρόνιας χορήγησης φαρμάκων και σχετίζεται με το φαινόμενο της αντοχής η ανάπτυξη Εξάρτησης / Αντοχής δεν σημαίνει υποχρεωτικά και Εθισμό

Ομάδες εξαρτησιογόνων ουσιών [παρουσία αντοχής]: Ι. Αιθυλική αλκοόλη, ηρεμιστικά κ.α. [++] ΙΙ. Οπιούχα (μορφίνη, ηρωίνη κ.α.) [+++] ΙΙΙ. Ψυχοδιεγερτικά (αμφεταμίνες, κοκαΐνη) [+/-] IV. Άλλες Κάνναβη [-?] LSD [+/-?] Ecstasy [+/-]

Πολλοί «τύποι» αντοχής

Αντίστροφη αντοχή Ευαισθητοποίηση Κοκαΐνη o Επανειλημμένη χορήγηση (για 1-3 ώρες) ταχύτατη αντοχή o Επανειλημμένη χορήγηση (1 φορά/μέρα για διάστημα 7 ημερών) ευαισθητοποίηση (εν μέρει, εξαρτώμενη από υποκατεστημένα ερεθίσματα, βλ. ένεση με φυσιολογικό ορό αντί κοκαΐνη)

Κοινό χαρακτηριστικό των εξαρτησιογόνων ουσιών: αυξάνουν την απελευθέρωση της ντοπαμίνης στον επικλινή πυρήνα

Οπιοειδή και αύξηση ντοπαμίνης μέσω τροποποίησης GABAεργικών νευρώνων στον επικλινή πυρήνα

Κοινά χαρακτηριστικά: μηχανισμοί ανάπτυξης αντοχής στη χρόνια χρήση Προσαρμογή της συναπτικής νευροδιαβίβασης κατά την εξάρτηση και αντοχή

ΑΝΤΟΧΗ ΣΤΑ ΟΠΙΟΕΙΔΗ (I): αύξηση της δραστικότητας Αδενυλικής κυκλάσης μετά από χρόνια χορήγηση μορφίνης μορφίνη MOR Gi/o AC camp Αντιρροπιστική ρύθμιση ΑC ( Gs) camp

Οπιοειδή και Σηματοδότηση του MOR: κύκλοι απευαισθητοποίησης (μοριακή αντοχή) και επανευαισθητοποίησης

ΑΝΤΟΧΗ ΣΤΑ ΟΠΙΟΕΙΔΗ (II): απενεργοποίηση της β-αρρεστίνης εξαφανίζει την αντοχή στην αναλγητική δράση της μορφίνης!!

Κατασταλτικά - Αιθανόλη Διεγερτικά Αμφεταμίνη, Κοκαΐνη, Καφεΐνη, Νικοτίνη Κάνναβη Θεραπείες υποκατάστασης ( drugs against drugs )

Κατασταλτικά - Αιθανόλη Υδατοδιαλυτό μόριο. Κατανομή ταχεία. Γυναίκες > συγκέντρωση αιχμής συγκριτικά με τους Άνδρες Μεταβολισμός στο ήπαρ (90%) Απέκκριση: πνεύμονες ούρα 1g αιθανόλης αποδίδει 7 θερμίδες

Αιθανόλη Μεταβολισμός : Ακεταλδεΰδη (κύρια οδός: αλκοολική αφυδρογονάση) (ήπαρ, εγκέφαλος, στόμαχος-γυναίκες) (δευτερεύουσα: μικροσωμιακό οξειδωτικό σύστημα, όταν αυξάνει η συγκέντρωση -χρήση) Οξικό οξύ (αλδευδική αφυδρογονάση) Μέθη : 150mg/100ml Tα επίπεδα αποβαίνουν θανατηφόρα : 550mg/100ml Χρόνιος αλκοολισμός Δισουλφιράμη Αντίδραση δισουλφιράμης: ναυτία έμετοι, εξάψεις, ταχυκαρδία, κεφαλαλγία Μετρονιδαζόλη κοτριμοξαζόλη γκριζεοφουλβίνη

Αιθανόλη

Αιθανόλη Κατασταλτική δράση στο ΚΝΣ Μείωση αναστολών Αγγειοδιαστολή Αύξηση έκκρισης υδροχλωρικού οξέος Οξεία υπερλιπιδαιμία Χρόνιο αλκοολισμό Aνεπαρκής απομάκρυνση λιπιδίων από το αίμα Λιπώδης διήθηση του ήπατος αλκοολική ηπατίτιδα-κίρρωση Χρόνια παγκρεατίτιδα- Δυσθρεψία- Μειωμένη απορρόφηση βιταμινών/πρωτεϊνών Αντοχή Εξάρτηση Νευροτοξικότητα-Wernicke-Korsakoff (Β1, υποθάλαμος&θάλαμος-ψυχώσεις) Καρδιοπάθειες Εμβρυϊκό σύνδρομο αιθυλικής αλκοόλης Ανάπτυξη λοιμώξεων Καρκίνος στόματος, φάρυγγα, λάρυγγα, ήπατος

Κατασταλτική δράση Αιθανόλης

Αιθυλική Αλκοόλη Φαρμακοθεραπεία στην εξάρτηση και κατάχρηση Αναστροφή των οξέων φαρμακολογικών δράσεων? Θεραπεία, πρόληψη των συμπτωμάτων στέρησης Βενζοδιαζεπίνες, αντιψυχωσικά, βιταμίνες Διατήρηση της αποχής και πρόληψη υποτροπής Δισουλφιράμη, Ναλτρεξόνη (-Οπιοειδή), Ακαμπροστάτη (-NMDA/+GABA), Αντικαταθλιπτικά? Θεραπεία συνοδών διαταραχών

Ψυχοδιεγερτικά Αμφεταμίνες (μεθαμφεταμίνη) Κοκαΐνη Μεθυλοξανθίνες (καφεΐνη, θεοφυλλίνη) Ιδιότητες Έντονη ευεξία Αυτοπεποίθηση Αφροδισιακή δράση Τοξικές δόσεις Ψυχωσική αντίδραση Καρδιακές αρρυθμίες Παράλυση του προμήκη

Διεγερτικά - Αμφεταμίνη Εξάρτηση Αντοχή Διέγερση συμπαθητικού Τοξική ψύχωση Σύνδρομο ελαττωμένης προσοχής υπερκινητικότητας Attention-Deficit Hyperactivity Disorder - ADHD (μεθυλφαινιδάτη)

Αμφεταμίνη και παράγωγα Φαρµακολογικές ενέργειες Παρόµοιες µε των κατεχολαµινών Ελάττωση κόπωσης Πνευµατική διαύγεια Αφροδισιακή/ηδονιστική δράση αµφισβητούµενη, υφίσταται µάλλον λόγω ευεξίας Ταχυκαρδία, µυδρίαση, αύξηση της πίεσης Υπέρµετρη αυτοπεποίθηση

Αμφεταμίνη και παράγωγα Οξεία τοξικότητα ΚΝΣ Θόλωση διανοίας, αϋπνία, ανησυχία, ευερεθιστότητα, ίλιγγο, τρόμο, επίταση αντανακλαστικών Σπανιότερα ψυχικές διαταραχές (παραληρηματική συμπεριφορά, πανικός, μανία, παραισθήσεις, τάσεις αυτοκαταστροφής) Περιφερικά συμπτώματα Ταχυκαρδία με υπέρταση, έξαψη και υπεραιμία, εφιδρώσεις, κεφαλαλγία, πόνος στο στήθος, αρρυθμίες Χρόνια τοξικότητα Ανορεξία Τοξική ψύχωση Η λήψη υπερβολικής δόσης αντιμετωπίζεται με χλωροπρομαζίνη

Αμφεταμίνη και παράγωγα Ισχυρή ψυχολογική-αμφισβητούμενη σωματική Χαρακτηριστική ευφορία-ευεξία (ισχυρή εξαρτησιογόνος δράση) Ανάπτυξη αντοχής Ήπια στερητικά συμπτώματα

Διεγερτικά - Κοκαΐνη Έμμεσο συμπαθομιμητικό Διέγερση του ΚΝΣ Αφροδισιακό Τοπική αναισθητική δράση Μακροχρόνια χρήση δεν συνοδεύεται από ανάπτυξη φυσικής εξάρτησης/αντοχής

Κοκαΐνη Δράσεις Έντονη διέγερση φλοιού, εγκεφαλικού στελέχους Απότομη αύξηση διανοητικής εγρήγορσης, αίσθημα ευφορίας Ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις, παράνοια Βραδυκαρδία σε μικρές δόσεις, ταχυκαρδία σε μεγάλες Αφροδισιακή δράση (ενδοφλέβια χορήγηση) Τοπική αναισθητική δράση

Κοκαΐνη Μέση θανατηφόρα δόση 500mg Οξεία τοξικότητα Ψυχική διέγερση (αίσθημα πανικού, ναυτία, εμετός) Υπερκινητικότητα (τρεμούλα, μυϊκές συσπάσεις, σπασμοί, ταχυκαρδία, αύξηση πίεσης) Κατασταλτικά φαινόμενα (απώλεια αντανακλαστικών, αναισθησία, κυκλοφορική και αναπνευστική ανεπάρκεια, θάνατος) Χρόνια τοξικότητα Τοξική ψύχωση (παράλογη συμπεριφορά, παρανοϊκές τάσεις, επιθετικότητα, ψευδαισθήσεις) Νέκρωση ρινικού βλεννογόνου, λόγω αγγειόσπασμουδιάτρηση ρινικού διαφράγματος

Κοκαΐνη Αμφεταμίνη Φαρμακοθεραπεία ναρκοληψίας συνδρόμου Ελλειματικής Προσοχής Κοκαΐνη Αμφεταμίνη Τοξική Ψύχωση Εξάρτηση Συννοσηρότητα Φαρμακοθεραπεία εξάρτησης?

Καφεΐνη Ευρεία χρήση Hπιο διεγερτικό ΚΝΣ Κυκλοφορικό (αύξηση όγκου παλμού αύξηση στεφανιαίας ροής) Σύσπαση εγκεφαλικών αγγείων Αύξηση γαστρικών εκκρίσεων Διουρητικές ιδιότητες Ψυχολογική εξάρτηση Ιδιοσκευάσματα: πονοκέφαλο

Αναστολή υποδοχέων αδενοσίνης Α1/Α2

Κάνναβη Κανναβινοειδή Υποδοχείς κανναβινοειδών Ενδοκανναβινοειδή Κατευναστική Ευφορική Επίταση αισθήσεων Αύξηση όρεξης Ξηροστομία Αφροδισιακή Χρόνια χρήση: σημαντικός βαθμός εξάρτησης? διαταραχές στο ανοσολογικό διαταραχές στο ενδοκρινικό αλλαγές στη ψυχική σφαίρα Οξύ ψυχωσικό επεισόδιο

Ενδοκανναβιβοειδή: Ανάδρομη ανασταλτική ρύθμιση της νευροδιαβίβασης

Κανναβινοειδή Χρήση στη θεραπευτική Αντιεμετικά Ορεξιογόνα Παχυσαρκία Γλαύκωμα σκλήρυνση κατά πλάκας??

Νικοτίνη Ισχυρές εξαρτησιογόνες ιδιότητες ΚΝΣ ΑΝΣ μικρές δόσεις διέγερση (αγγειοσύσπαση αύξηση αρτηριακής πίεσης) μεγάλες δόσεις παράλυση Τοξικότητα ΟΞΕΙΑ (LD50: 10-60mg/kg) Μεγάλες δόσεις: Σπασμοί, παράλυση αναπνευστικού κέντρου Υπέρταση-Καρδιακές αρρυθμίες ΧΡΟΝΙΑ Ισχυρή εξάρτηση (ψυχολογική και σωματική) Κάπνισμα: στεφανιαία, ΧΑΠ, καρκίνος πνευμόνων, αορτικά ανευρύσματα

ΝΙΚΟΤΙΝΗ ΚΝΣ: διέγερση ντοπαμινεργικών νευρώνων / + νευρώνες ενδογενών οπιοειδών ANΣ: Αρχική διέγερση των συμπαθητικών γαγγλίων και του μυελού των επινεφριδίων απελευθέρωση αδρεναλίνης, νοραδρεναλίνης (αγγειοσύσπαση-αύξηση αρτηριακής πίεσηςταχυκαρδία) Παρατεταμένη καταστολή Διεγερτική-Ηρεμιστική δράση

Θεραπείες υποκατάστασης ( drugs against drugs ) ΦΑΡΜΑΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ / ΕΘΙΣΜΟΥ

Θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης

Θεραπεία υποκατάστασης οπιοειδών

Βουπροπιόνη Αναστολέας επαναπρόσληψης ΝΑ και DA (NDRIs) Χρησιμοποιείται για ενίσχυση της δράσης των SSRI Δεν εμφανίζει τις ανεπιθύμητες ενέργειες των SSRI (π.χ. σεξουαλική δυσλειτουργία)

Βαρενικλίνη: Μερικός αγωνιστής Ν N υποδοχέων (α 4 β 2 - ΚΝΣ) - Ισχυρή σύνδεση

Βουπρενορφίνη: μερικός αγωνιστής MOR, ισχυρή σύνδεση

Δισουλφιράμη, Βαρενικλίνη, Βουπροπιόνη, Ναλτρεξόνη, Βουπρενορφίνη